Miltabces: Abces in milt door bacteriële infectie met koorts

Een miltabces is een zeldzame aandoening waarbij een met pus gevuld zakje in de milt ontstaat. Dit abces ontstaat meestal door een bacteriële infectie, hoewel het ook kan voortkomen uit een abces elders in het lichaam dat zich naar de milt verspreidt. Koorts is het meest voorkomende symptoom van een miltabces, maar ook buikpijn en andere systemische symptomen kunnen optreden. De behandeling omvat doorgaans het gebruik van antibiotica en, indien nodig, het afvoeren van de pus of het verwijderen van de milt. Een tijdige behandeling is cruciaal om ernstige complicaties of zelfs de dood te voorkomen.

• Epidemiologie
• Oorzaken en risicofactoren
• Abces op andere locatie
• Infectie
• Risicofactoren
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van miltabces

Epidemiologie

Miltabcessen zijn relatief zeldzaam. De incidentie van een miltabces wordt geschat op ongeveer 0,2% tot 0,07% van de gevallen. Deze aandoening komt vaker voor bij mensen in de leeftijd van 30 tot 60 jaar. Ongeveer twee derde van de miltabcessen bij volwassenen is solitair, terwijl bij één op de drie patiënten meerdere abcessen kunnen voorkomen.

Oorzaken en risicofactoren

Abces op andere locatie

In sommige gevallen kan een abces of letsel op een andere plaats in de buik zich naar de milt verspreiden. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren bij abcessen in de alvleesklier (pancreas) en bij diverticulitis.

Infectie

Een miltabces wordt vaak geassocieerd met infecties van de milt, die vaak secundair zijn aan een andere primaire infectiebron. Veelvoorkomende infecties die kunnen leiden tot miltabcessen zijn:

• Endocarditis (ontsteking van de binnenkant van het hart)
• Urineweginfecties
• Chirurgische wondinfecties
• Gastro-intestinale infecties

Abcessen van de milt ontstaan meestal door bacteriëmie (de aanwezigheid van bacteriën in het bloed). Andere oorzaken zijn nieuwvormingen, verspreide infecties, schimmelinfecties, miltinfarcten en diabetes mellitus. Miltabcessen kunnen ook worden veroorzaakt door parasitaire infecties van de milt.

Organismen die vaak worden geassocieerd met miltabcessen zijn:

• Actinomycetes (zelden)
• Aerobes
• Anaëroben
• Burkholderia (zelden)
• Mycobacterium (zelden)
• Polymicrobieel in meer dan 50% van de gevallen
• Schimmels, vooral Candida

Risicofactoren

Mogelijke risicofactoren voor het ontwikkelen van een miltabces zijn:

• Amyloïdose (afzettingen van amyloïde in weefsels en organen)
• Diabetes mellitus (suikerziekte)
• Milttrauma
• Verzwakt immuunsysteem (HIV, chemotherapie, langdurig gebruik van corticosteroïden, etc.)
• Hemoglobinopathieën
• Felty-syndroom (aandoening gekenmerkt door afwijkingen aan bloed, gewrichten en milt)
• Intraveneus drugsgebruik

Symptomen

Koorts is het meest voorkomende symptoom van een miltabces. Andere symptomen kunnen zijn:

• Koorts
• Buikpijn, vooral miltpijn
• Gevoelige zwelling bij het betasten van het linker bovenste kwadrant van de buik
• Verlies van eetlust
• Koude rillingen
• Misselijkheid
• Braken

Minder vaak voorkomende symptomen kunnen zijn:

• Gevoeligheid bij het aanraken van de milt
• Ascites (vochtophoping in de buik)
• Hepatomegalie (vergroting van de lever)

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
De diagnose van een miltabces is klinisch uitdagend. Tijdens een lichamelijk onderzoek kan de arts een vergrote milt en buikpijn vaststellen bij ongeveer de helft van de patiënten.

Diagnostisch onderzoek
Om een miltabces te diagnosticeren, zal de arts een bloedonderzoek uitvoeren. Beeldvormende onderzoeken zijn essentieel voor de diagnose, zoals een CT-scan, een röntgenfoto en een echografie van de milt. In veel gevallen kan een diagnostische aspiratie (het opzuigen van de pus uit het abces) op basis van echografie of CT-scan de diagnose bevestigen.

Differentiële diagnose
Aandoeningen die symptomen vertonen die lijken op die van een miltabces zijn onder andere:

• Empyeem (pus of etter in de longen)
• Een klaplong (pneumothorax)
• Longembolie (afsluiting van een slagader in de longen)
• Longontsteking
• Miltinfarct (belemmerde bloedtoevoer naar de milt met buikpijn)
• Nierstenen

Behandeling

Patiënten met een miltabces ontvangen doorgaans in het ziekenhuis hooggedoseerde parenterale breedspectrumantibiotica. De keuze van de antibiotica is gebaseerd op de kweekresultaten. Vaak wordt een percutane aspiratie uitgevoerd, waarbij de pus via de huid wordt afgevloeid. Als percutane drainage niet succesvol is, kan een open drainage noodzakelijk zijn. In sommige gevallen kan een splenectomie (chirurgische verwijdering van de milt) worden overwogen. Regelmatige controlebezoeken zijn essentieel na de behandeling van een miltabces om mogelijke complicaties vroegtijdig te signaleren.

Prognose

De prognose voor een miltabces is aanzienlijk verbeterd door de vooruitgang in de medische zorg. Zonder behandeling kan een miltabces echter leiden tot ernstige gevolgen, waaronder overlijden.

Complicaties

Complicaties die kunnen optreden bij een miltabces zijn onder andere:

• Alvleesklierfistels
• Atelectase (instorting van de long door ineenkrimping van longblaasjes)
• Klaplong
• Levensbedreigende bloeding
• Longontsteking
• Perforatie van de maag, dunne darm of dikke darm
• Subfreen abces
• Postplenectomie trombocytose (verhoogd aantal bloedplaatjes na verwijdering van de milt)
• Linkszijdige pleura-effusie (vochtophoping tussen borstvlies en longvlies)

Sepsis na een splenectomie is altijd een risico, vooral bij jonge patiënten. Deze patiënten dienen zich te laten vaccineren tegen Meningococcus, Streptococcus pneumoniae en Haemophilus influenzae. Late complicaties komen niet zelden voor, wat een voortdurende medische controle noodzakelijk maakt.

Preventie van miltabces

Om het risico op het ontwikkelen van een miltabces te verminderen, kunnen de volgende preventieve maatregelen worden genomen:

• Gezonde levensstijl: Voorkom roken, beperk alcoholconsumptie en vermijd het gebruik van drugs. Eet een evenwichtig voedingspatroon en vermijd overmatige inname van zout en cafeïne.
• Regelmatige lichaamsbeweging: Doe regelmatig aan lichaamsbeweging om een goede bloedcirculatie te bevorderen en de algemene gezondheid te verbeteren.
• Stressmanagement: Beperk stress door het toepassen van ontspanningstechnieken, meditatie of andere stressverlagende activiteiten.
• Juiste medicatiegebruik: Gebruik medicijnen alleen volgens voorschrift en bespreek eventuele bijwerkingen met je arts.
• Veilige omgang met infecties: Zorg voor een goede hygiëne en tijdige behandeling van infecties om de kans op verspreiding naar andere organen, zoals de milt, te verkleinen.
• Bescherming bij trauma: Vermijd situaties die leiden tot trauma aan de buik of milt en zoek onmiddellijk medische hulp bij buiktrauma.

Lees verder

• Abces (zakje met pus door bacteriële infectie) afvoeren
• Abces in huid of lichaam: Pus door infectie met bacteriën
• Miltinfarct: Belemmerde bloedtoevoer naar milt met buikpijn
• Miltpijn: Oorzaken en symptomen van pijnlijke milt
• Splenectomie: Chirurgische verwijdering van de milt