Bijwerkingen bij langdurig gebruik van corticosteroïden

Bijwerkingen bij langdurig gebruik van corticosteroïden Corticosteroïden zijn krachtige medicijnen die worden ingezet om ontstekingen te verminderen (glucocorticosteroïden) of om hormonen te vervangen (mineralocorticoïden). Ze vormen de synthetische variant van het hormoon cortisol, dat normaal gesproken door de bijnieren wordt aangemaakt. Artsen schrijven corticosteroïden voor bij verschillende medische aandoeningen, waaronder reumatoïde artritis, astma en eczeem. Deze medicijnen zijn beschikbaar in diverse vormen, waaronder tabletten, injecties, inhalatoren, neussprays, zalven, lotions, crèmes en oplossingen. Het langdurig gebruik van corticosteroïden kan echter leiden tot bijwerkingen en gezondheidsproblemen die bijna elk systeem van het lichaam kunnen beïnvloeden. Daarom schrijft de arts doorgaans de laagst mogelijke effectieve dosis voor en beperkt hij de duur van de behandeling om het risico op bijwerkingen te minimaliseren.
Verstuikingen en verrekkingen ontstaan sneller bij sporters / Bron: Skeeze, PixabayVerstuikingen en verrekkingen ontstaan sneller bij sporters / Bron: Skeeze, Pixabay

Voorbeelden van corticosteroïden

Enkele veelvoorkomende corticosteroïden zijn:
  • Acticort / Aristocort / Cortef (hydrocortison)
  • Celestone (betamethason)
  • Cortone (cortisonacetaat)
  • Decadron / Hexadrol (dexamethason)
  • Deltason / Sterapred (prednison)
  • Medrol (methylprednisolon)
  • Prelone (prednisolon)

De arts zet mogelijk steroïden in voor de behandeling van netelroos / Bron: Hans, PixabayDe arts zet mogelijk steroïden in voor de behandeling van netelroos / Bron: Hans, Pixabay

Toepassingen van krachtige ontstekingsremmers

Corticosteroïden worden voorgeschreven voor zowel endocriene als niet-endocriene aandoeningen. Enkele veelvoorkomende therapeutische toepassingen zijn:

Mogelijk ervaart de patiënt een wazig gezichtsvermogen door het langdurig gebruik van corticosteroïden / Bron: Nufkin, Flickr (CC BY-2.0)Mogelijk ervaart de patiënt een wazig gezichtsvermogen door het langdurig gebruik van corticosteroïden / Bron: Nufkin, Flickr (CC BY-2.0)

Bijwerkingen van therapie met corticosteroïden

Het kortdurend gebruik van corticosteroïden, bijvoorbeeld voor acute astma, brengt meestal weinig risico op significante bijwerkingen met zich mee. Het langdurig gebruik kan echter ernstige bijwerkingen veroorzaken, die variëren van lichamelijke veranderingen tot mentale effecten. Een behandeling van drie weken of korter, of een dosis prednisolon van minder dan vijf milligram per dag, zal doorgaans geen langdurige bijnieronderdrukking veroorzaken. Langdurig gebruik van corticosteroïden kan echter symptomen vertonen die lijken op het Cushing-syndroom, een aandoening gekenmerkt door een overmaat aan cortisol in het lichaam.

Ernstige bijwerkingen van langdurig gebruik van corticosteroïden kunnen onder andere zijn:

De arts moet steeds kritisch kijken naar het medicatiegebruik / Bron: Stevepb, PixabayDe arts moet steeds kritisch kijken naar het medicatiegebruik / Bron: Stevepb, Pixabay

Behandeling en opvolging bij langdurig gebruik van corticosteroïden

Bij langdurig gebruik van corticosteroïden dient de arts voortdurend de noodzaak van hooggedoseerde therapieën te evalueren. Regelmatige controles zijn noodzakelijk om bijwerkingen tijdig te signaleren. Het kan nuttig zijn om steroïde-sparende middelen zoals azathioprine te overwegen. Preventieve maatregelen zoals het gebruik van statines kunnen worden aanbevolen om osteoporose te voorkomen. Nieuwe biologische therapieën voor inflammatoire aandoeningen kunnen helpen om de incidentie van steroïde-geïnduceerde bijniersuppressie te verminderen.

Endocriene effecten van langdurig gebruik van corticosteroïden

Langdurig gebruik van corticosteroïden kan een aanzienlijke impact hebben op het endocriene systeem, dat verantwoordelijk is voor de hormonale balans in het lichaam. Dit kan leiden tot verschillende hormonale verstoringen die de algehele gezondheid van de patiënt beïnvloeden.

Hypothalamus-hypofyse-bijnier (HPA) as suppressie

Corticosteroïden kunnen de normale functie van de HPA-as onderdrukken, wat de aanmaak van endogene cortisol verlaagt. Dit kan leiden tot een verminderde reactie op stress en zelfs tot bijnierinsufficiëntie. Patiënten die langdurige corticosteroïdtherapie ondergaan, moeten mogelijk afbouwen om de werking van de bijnieren te herstellen.

Verstoringen in de schildklierfunctie

Corticosteroïden kunnen de schildklierfunctie beïnvloeden, wat kan leiden tot zowel hyperthyreoïdie als hypothyreoïdie. Deze effecten kunnen het metabolisme verstoren en leiden tot symptomen zoals gewichtstoename, vermoeidheid en stemmingswisselingen.

Invloed van langdurig gebruik van corticosteroïden op de botten

Een van de meest voorkomende bijwerkingen van langdurig gebruik van corticosteroïden is osteoporose, een aandoening waarbij de botten verzwakken en vatbaarder worden voor breuken. Dit komt doordat corticosteroïden de botopbouw remmen en de afbraak van botweefsel stimuleren.

Corticosteroïden en botafbraak

Corticosteroïden verstoren de normale balans tussen botafbraak en -opbouw, wat kan leiden tot een verhoogd risico op osteoporose. Dit effect wordt versterkt bij hogere doseringen en langdurig gebruik. Patiënten die corticosteroïden gebruiken, moeten hun botgezondheid monitoren en mogelijk calcium- en vitamine D-supplementen gebruiken om het risico op fracturen te verminderen.

Preventie van osteoporose bij langdurig gebruik van corticosteroïden

Patiënten die langdurig corticosteroïden gebruiken, kunnen baat hebben bij medicatie zoals bisfosfonaten, die de afbraak van botten kunnen verminderen. Daarnaast wordt aanbevolen om regelmatig gewichtdragende oefeningen te doen en een dieet met voldoende calcium en vitamine D te volgen.

Effecten van corticosteroïden op de huid

Corticosteroïden kunnen de huid in de loop van de tijd verzwakken, waardoor deze kwetsbaarder wordt voor verwondingen en infecties. Dit kan resulteren in huidverdunning, blauwe plekken en een verhoogd risico op huidinfecties.

Huidverdunning door corticosteroïden

Een veelvoorkomende bijwerking van langdurig gebruik van corticosteroïden is het dunner worden van de huid. Dit komt doordat corticosteroïden de collageenproductie in de huid afremmen. De huid wordt hierdoor gevoeliger voor schade en verliest zijn elasticiteit, wat kan leiden tot scheurtjes en blauwe plekken.

Behandeling van huidproblemen door corticosteroïden

De behandeling van huidverdunning door corticosteroïden bestaat vaak uit het verminderen van de dosering of het overgaan op alternatieve behandelingsmethoden. Het gebruik van vochtinbrengende crèmes en producten die de huid helpen herstellen, kan ook nuttig zijn om verdere schade te voorkomen.

Psychologische effecten van langdurig gebruik van corticosteroïden

Langdurig gebruik van corticosteroïden kan psychologische bijwerkingen veroorzaken, waaronder stemmingswisselingen, angst, depressie en zelfs psychose. Deze effecten worden vaak veroorzaakt door de verstoring van de neurotransmitterbalans in de hersenen.

Stemmingswisselingen en gedragsveranderingen

Patiënten die corticosteroïden gebruiken, kunnen stemmingswisselingen ervaren die variëren van euforie tot depressie. In sommige gevallen kunnen de medicijnen ook agressief gedrag, angst of zelfs hallucinaties veroorzaken. Het is belangrijk dat deze bijwerkingen snel worden herkend en behandeld.

Behandeling van psychologische bijwerkingen van corticosteroïden

De behandeling van psychologische bijwerkingen kan bestaan uit het aanpassen van de dosering van corticosteroïden of het voorschrijven van antidepressiva of kalmeringsmiddelen. Het verstrekken van psychologische ondersteuning of therapie kan ook nuttig zijn voor patiënten die emotionele moeilijkheden ondervinden.

Corticosteroïden en het cardiovasculaire systeem

Langdurig gebruik van corticosteroïden kan leiden tot verschillende cardiovasculaire problemen, waaronder verhoogde bloeddruk, verhoogd cholesterolgehalte en een verhoogd risico op hartziekten.

Verhoogde bloeddruk door corticosteroïden

Corticosteroïden kunnen de bloeddruk verhogen door het vasthouden van natrium en water, wat leidt tot een verhoogd bloedvolume. Dit verhoogt de werkdruk op het hart en kan bijdragen aan hypertensie. Patiënten die corticosteroïden gebruiken, moeten hun bloeddruk regelmatig controleren.

Verhoogd cholesterol en vetgehalte in het bloed

Corticosteroïden kunnen ook het vetmetabolisme verstoren, wat leidt tot een verhoogd cholesterolgehalte in het bloed. Dit verhoogt het risico op atherosclerose en hart- en vaatziekten. Patiënten die langdurig corticosteroïden gebruiken, kunnen baat hebben bij dieet- en levensstijlveranderingen om hun cardiovasculaire gezondheid te ondersteunen.

Effecten op de spijsvertering bij langdurig gebruik van corticosteroïden

Corticosteroïden kunnen de spijsvertering beïnvloeden en leiden tot verschillende gastro-intestinale problemen, zoals maagzweren, gastro-oesofageale refluxziekte (GERD) en opgeblazen gevoel.

Maagzweren door corticosteroïden

Een bekende bijwerking van langdurig gebruik van corticosteroïden is het verhoogde risico op maagzweren. Dit komt doordat corticosteroïden de productie van beschermende slijmvlieslagen in de maag verminderen, waardoor de maagwand kwetsbaarder wordt voor maagzuur en andere irriterende stoffen.

Behandeling van gastro-intestinale bijwerkingen van corticosteroïden

De behandeling van gastro-intestinale bijwerkingen kan het gebruik van maagzuurremmers of beschermende middelen voor de maagwand omvatten. Het is ook belangrijk dat patiënten hun voeding aanpassen en voedsel vermijden dat de maag irriteert, zoals pittig of zuur voedsel.

Gewichtstoename door langdurig gebruik van corticosteroïden

Corticosteroïden kunnen leiden tot gewichtstoename, wat voornamelijk te wijten is aan het vasthouden van vocht, verhoogde eetlust en veranderingen in de manier waarop het lichaam vet opslaat.

Mechanismen van gewichtstoename door corticosteroïden

Corticosteroïden verhogen de eetlust, wat leidt tot overeten. Ze verstoren ook de vetopslag, wat kan resulteren in een verhoogde vetophoping in bepaalde delen van het lichaam, zoals de buikstreek. Het vasthouden van vocht draagt verder bij aan de gewichtstoename.

Beheer van gewichtstoename tijdens corticosteroïdtherapie

Patiënten die corticosteroïden gebruiken, kunnen baat hebben bij het volgen van een evenwichtig voedingspatroon en regelmatige lichaamsbeweging om het risico op gewichtstoename te verminderen. Het monitoren van de calorische inname en het kiezen voor gezonde, voedzame maaltijden kan helpen bij het behoud van een gezond gewicht.

Immuunsysteem en infecties bij langdurig gebruik van corticosteroïden

Corticosteroïden onderdrukken het immuunsysteem, wat patiënten vatbaarder maakt voor infecties. Dit effect kan vooral problematisch zijn bij langdurig gebruik, wanneer het immuunsysteem voortdurend wordt onderdrukt.

Verhoogd risico op infecties door corticosteroïden

Corticosteroïden verminderen de ontstekingsrespons van het immuunsysteem, waardoor het lichaam minder effectief is in het bestrijden van bacteriën, virussen en schimmels. Dit verhoogt het risico op infecties, zoals longontsteking, urineweginfecties en huidinfecties.

Preventie van infecties bij corticosteroïdgebruikers

Het gebruik van vaccins, goede hygiëne en het vermijden van risicovolle omgevingen kunnen helpen om infecties te voorkomen bij patiënten die langdurig corticosteroïden gebruiken. In sommige gevallen kan het voorschrijven van antibiotica of antivirale middelen een voorzorgsmaatregel zijn om infecties te voorkomen.

Effecten van langdurig gebruik van corticosteroïden op de nierfunctie

Langdurig gebruik van corticosteroïden kan invloed hebben op de nierfunctie, wat kan leiden tot zowel tijdelijke als blijvende nierproblemen. De nierfunctie kan verslechteren door de veranderingen die corticosteroïden in de zout- en waterbalans teweegbrengen, evenals door de verhoogde bloeddruk die vaak gepaard gaat met corticosteroïdtherapie.

Verhoogde natriumretentie en nierbelasting

Corticosteroïden kunnen de nieren ertoe aanzetten meer natrium vast te houden, wat leidt tot verhoogde bloeddruk en een verhoogde belasting van de nieren. Langdurige natriumretentie kan uiteindelijk leiden tot nierbeschadiging. Patiënten die corticosteroïden gebruiken, moeten hun nierfunctie regelmatig laten controleren om tijdig complicaties te detecteren.

Risico op nierinsufficiëntie

Bij langdurig gebruik kunnen corticosteroïden in combinatie met andere risicofactoren (zoals diabetes of hypertensie) leiden tot chronische nierinsufficiëntie. Het is belangrijk dat artsen de nierfunctie van patiënten die corticosteroïden gebruiken nauwlettend volgen, vooral bij ouderen of bij patiënten met bestaande nierproblemen.

Corticosteroïden en de bloedvaten

Corticosteroïden hebben invloed op de bloedvaten, wat kan leiden tot verhoogde vatbaarheid voor atherosclerose, verhoogde bloeddruk en het risico op trombose. Langdurige corticosteroïdtherapie kan de gezondheid van het cardiovasculaire systeem aanzienlijk beïnvloeden.

Atherosclerose door corticosteroïden

Corticosteroïden kunnen bijdragen aan het ophopen van vetten in de bloedvaten, wat de bloedcirculatie belemmert en kan leiden tot atherosclerose. Dit verhoogt het risico op hartaanvallen, beroertes en andere hart- en vaatziekten.

Verhoogde bloeddruk en cardiovasculaire risico's

Een veelvoorkomende bijwerking van corticosteroïden is een verhoging van de bloeddruk. Dit komt door de effecten van corticosteroïden op de zout- en waterbalans, wat leidt tot vochtretentie en een verhoogd bloedvolume. Langdurige hoge bloeddruk kan ernstige hart- en vaatproblemen veroorzaken.

Impact op de spierfunctie door langdurig gebruik van corticosteroïden

Corticosteroïden kunnen invloed hebben op de spieren, wat kan leiden tot spierzwakte, verminderde spiermassa en spierpijn. Deze bijwerkingen kunnen de mobiliteit van patiënten beperken en hun dagelijkse activiteiten beïnvloeden.

Spieratrofie en zwakte door corticosteroïden

Langdurig gebruik van corticosteroïden kan spieratrofie veroorzaken, wat resulteert in zwakte en verlies van spiermassa. Dit effect is vaak merkbaar in de grote spiergroepen, zoals de benen en de armen, en kan het voor patiënten moeilijk maken om dagelijkse taken uit te voeren.

Preventie en behandeling van spierproblemen door corticosteroïden

Patiënten die langdurig corticosteroïden gebruiken, kunnen spierproblemen voorkomen door regelmatig fysieke activiteit en krachttraining te doen. Daarnaast kan het verhogen van de inname van eiwitten en het gebruik van fysiotherapie nuttig zijn bij het behoud van de spierfunctie.

Metabole verstoringen door langdurig gebruik van corticosteroïden

Corticosteroïden hebben invloed op het metabolisme, wat kan leiden tot verschillende verstoringen, zoals verhoogde bloedsuikerspiegel, vetophoping en veranderingen in de vetverdeling. Dit kan bijdragen aan de ontwikkeling van andere aandoeningen, zoals diabetes en obesitas.

Verhoogde bloedsuiker door corticosteroïden

Corticosteroïden kunnen de insulinegevoeligheid verminderen, waardoor de bloedsuikerspiegel stijgt. Dit kan leiden tot het ontstaan van corticosteroïd-geïnduceerde diabetes, vooral bij patiënten die genetisch vatbaar zijn voor de ziekte. Het monitoren van de bloedsuikerspiegel is essentieel bij patiënten die langdurig corticosteroïden gebruiken.

Gewichtstoename en vetophoping door corticosteroïden

Corticosteroïden kunnen de verdeling van vet in het lichaam veranderen, wat leidt tot een verhoogde vetophoping rond de buik en gezicht. Dit kan bijdragen aan ongewenste gewichtstoename en esthetische zorgen, evenals het risico op metabole aandoeningen.

Langdurig gebruik van corticosteroïden en de ogen

Corticosteroïden kunnen bij langdurig gebruik ook de ogen beïnvloeden, wat kan leiden tot verschillende oogaandoeningen. De meest voorkomende problemen zijn cataract en glaucoom, die ernstige gevolgen kunnen hebben voor het gezichtsvermogen.

Cataract door corticosteroïden

Een van de langetermijneffecten van corticosteroïden op de ogen is het verhogen van het risico op cataract. Dit komt doordat corticosteroïden de lens van het oog kunnen beschadigen, wat leidt tot vertroebeling van de lens en een verlies van gezichtsvermogen. Patiënten die corticosteroïden gebruiken, moeten regelmatig oogonderzoeken ondergaan.

Glaucoom door corticosteroïden

Corticosteroïden kunnen de druk in de ogen verhogen, wat kan leiden tot glaucoom. Deze aandoening kan het gezichtsvermogen aantasten door schade aan de oogzenuw. Patiënten die langdurig corticosteroïden gebruiken, moeten hun oogdruk regelmatig laten controleren om de ontwikkeling van glaucoom te voorkomen.

Corticosteroïden en de spijsvertering: risico op gastritis en maagirritaties

Corticosteroïden kunnen de spijsvertering beïnvloeden en bijdragen aan gastritis of maagirritatie. Dit kan gepaard gaan met symptomen zoals maagpijn, misselijkheid en een verhoogd risico op maagzweren.

Corticosteroïden en maagirritatie

Langdurig gebruik van corticosteroïden kan de maagwand irriteren en de productie van beschermend slijm verminderen. Dit verhoogt het risico op gastritis en maagzweren, wat gepaard kan gaan met pijn, indigestie en soms bloeden. Patiënten moeten voorzichtig zijn met de inname van corticosteroïden en mogelijk maagbeschermende middelen gebruiken.

Behandeling van gastritis en maagzweren door corticosteroïden

Patiënten die corticosteroïden gebruiken, kunnen baat hebben bij het gebruik van protonpompremmers of H2-receptorblokkers om de zuurgraad in de maag te verminderen. Daarnaast kunnen voedingsaanpassingen helpen bij het verminderen van maagklachten en het bevorderen van de spijsvertering.

Effecten van corticosteroïden op de mondgezondheid

Corticosteroïden kunnen de mondgezondheid beïnvloeden en leiden tot aandoeningen zoals mondschimmels, tandvleesaandoeningen en een verhoogd risico op tandbederf.

Corticosteroïden en mondschimmels

Patiënten die corticosteroïden gebruiken, lopen een verhoogd risico op mondschimmels zoals candidiasis. Dit komt doordat de medicijnen het immuunsysteem onderdrukken, waardoor de groei van schimmels in de mond wordt bevorderd. Het is belangrijk om goede mondhygiëne te handhaven en bij tekenen van infectie snel behandeling te zoeken.

Tandvleesaandoeningen en mondgezondheid

Langdurig gebruik van corticosteroïden kan ook leiden tot tandvleesaandoeningen zoals gingivitis of parodontitis. Het is essentieel om regelmatig naar de tandarts te gaan voor controles en om goede mondhygiënepraktijken te volgen, zoals het poetsen van de tanden en het gebruik van tandzijde.

Psychosociale bijwerkingen van corticosteroïden

Langdurig gebruik van corticosteroïden kan invloed hebben op het psychische welzijn van patiënten, wat kan leiden tot verhoogde angst, stress en sociaal isolement. Het is belangrijk om psychologische ondersteuning te bieden aan patiënten die negatieve emoties ervaren door de effecten van corticosteroïden.

Angst en depressie door corticosteroïden

Patiënten die langdurig corticosteroïden gebruiken, kunnen last krijgen van stemmingswisselingen, angst of depressie. Het is cruciaal om deze psychologische symptomen tijdig te herkennen en te behandelen met therapie, en indien nodig, antidepressiva of andere medicijnen.

Sociale isolatie door corticosteroïdengebruik

De lichamelijke veranderingen veroorzaakt door corticosteroïden, zoals gewichtstoename of huidveranderingen, kunnen leiden tot een verminderd zelfbeeld en sociale isolatie. Psychosociale ondersteuning kan essentieel zijn om patiënten te helpen omgaan met de emotionele gevolgen van langdurige corticosteroïdtherapie.

Nieuwe therapieën en onderzoek

Recent onderzoek heeft geleid tot de ontwikkeling van nieuwe behandelingen die mogelijk de bijwerkingen van corticosteroïden kunnen verminderen. Biologische geneesmiddelen zoals TNF-alfa remmers en IL-6 remmers worden steeds vaker ingezet voor de behandeling van inflammatoire aandoeningen. Deze medicijnen kunnen helpen om de noodzaak van hoge doses corticosteroïden te verminderen en het risico op bijwerkingen te verlagen.

Daarnaast zijn er nieuwe strategieën in het onderzoek naar de effectiviteit van lagere dosis corticosteroïden met behulp van innovatieve toedieningsmethoden zoals gecontroleerde afgiftesystemen. Dit kan de bijwerkingen verder beperken door een meer gerichte afgifte van de medicatie.

Tips voor patiënten en artsen bij langdurig gebruik van corticosteroïden

Patiënten die corticosteroïden gebruiken, dienen altijd een 'steroïdekaart' bij zich te dragen. Het abrupt stoppen met corticosteroïden moet worden vermeden; de dosis dient geleidelijk te worden verminderd. Tijdens perioden van ziekte, koorts, ongevallen of stress kan een dosisverhoging noodzakelijk zijn. Andere zorgverleners, zoals artsen, anesthesisten en tandartsen, moeten op de hoogte zijn van de corticosteroïdenbehandeling. Patiënten moeten goed worden geïnformeerd over mogelijke bijwerkingen en worden aangemoedigd om deze informatie te delen met hun zorgverleners. Regelmatige opvolging en communicatie met de behandelend arts zijn essentieel om de risico’s van langdurig gebruik te beheersen en de gezondheid te monitoren.

Praktische tips voor het omgaan met bijwerkingen bij langdurig gebruik van corticosteroïden

Corticosteroïden zijn krachtige medicijnen die vaak worden voorgeschreven voor ontstekingsaandoeningen, zoals astma, artritis, en bepaalde auto-immuunziekten. Hoewel ze effectief zijn in het beheersen van ontstekingen en het verlichten van symptomen, kunnen corticosteroïden bij langdurig gebruik een aantal bijwerkingen veroorzaken. Het is belangrijk om deze bijwerkingen te begrijpen en strategieën te ontwikkelen om ermee om te gaan. Hieronder volgen praktische tips om de bijwerkingen van langdurig gebruik van corticosteroïden te beheren.

Beheer je botgezondheid

Langdurig gebruik van corticosteroïden kan leiden tot een afname van de botdichtheid, wat het risico op osteoporose verhoogt. Dit kan leiden tot breuken, vooral bij ouderen. Om de gezondheid van je botten te ondersteunen, is het belangrijk om een dieet te volgen dat rijk is aan calcium en vitamine D. Het is ook belangrijk om regelmatig gewichtsdragende oefeningen te doen, zoals wandelen of joggen, om de botdichtheid te behouden. In sommige gevallen kan de arts medicijnen voorschrijven die de botdichtheid verbeteren of de effecten van osteoporose helpen voorkomen. Overleg met je arts of het nodig is om een botdichtheidsmeting te ondergaan, vooral als je corticosteroïden voor langere tijd gebruikt.

Zorg voor je gewicht en metabole gezondheid

Corticosteroïden kunnen leiden tot gewichtstoename, voornamelijk door een verhoogde eetlust en veranderingen in de stofwisseling. Het is belangrijk om een evenwichtig voedingspatroon te volgen en je gewicht goed in de gaten te houden. Regelmatige lichaamsbeweging is essentieel om de stofwisseling op peil te houden en overgewicht te voorkomen. Focus op een dieet dat rijk is aan groenten, fruit, volle granen en magere eiwitten, en beperk de inname van suiker en verzadigde vetten. Het kan ook nuttig zijn om met een diëtist samen te werken om een plan te ontwikkelen dat je helpt om een gezond gewicht te behouden, ondanks de effecten van de corticosteroïden.

Beheer je bloeddruk en bloedsuikerspiegel

Corticosteroïden kunnen leiden tot verhoogde bloeddruk en een verhoogd risico op diabetes mellitus, vooral bij langdurig gebruik. Het is belangrijk om regelmatig je bloeddruk en bloedsuikerspiegel te controleren, vooral als je een risico loopt op hart- of vaatziekten. Als je al een hoge bloeddruk of diabetes hebt, kan het nodig zijn om je medicatie aan te passen of extra behandelingen te overwegen. Je arts kan je helpen bij het monitoren van deze waarden en het instellen van een behandelplan. Gezonde eetgewoonten, lichaamsbeweging en het vermijden van alcohol en roken zijn essentieel voor het beheersen van deze gezondheidsproblemen.

Bescherm je huid tegen schade

Corticosteroïden kunnen de huid dunner maken, wat het risico op blauwe plekken, huidinfecties en andere huidproblemen verhoogt. Om je huid te beschermen, is het belangrijk om voorzichtig te zijn met activiteiten die het risico op verwondingen vergroten, zoals zwaar tillen of sporten waarbij de kans op vallen groot is. Het gebruik van een milde, hydraterende lotion kan helpen om de huid gehydrateerd te houden en de kans op uitdroging en irritatie te verminderen. Je arts kan ook lokale huidbehandelingen voorschrijven die helpen bij het beschermen van je huid tegen de effecten van corticosteroïden. Als je merkt dat je huid bijzonder kwetsbaar is of dat er verwondingen optreden, neem dan contact op met je arts.

Beperk infecties en bevorder een gezonde immuunfunctie

Corticosteroïden onderdrukken het immuunsysteem, wat het risico op infecties vergroot. Het is belangrijk om voorzorgsmaatregelen te nemen om infecties te voorkomen, zoals regelmatig handen wassen, het vermijden van mensen met infecties, en het ontvangen van vaccinaties die aanbevolen worden door je arts. Als je een infectie opmerkt, zoals koorts, keelpijn, of hoesten, neem dan onmiddellijk contact op met je arts. In sommige gevallen kan je arts antivirale of antibiotische middelen voorschrijven om infecties te behandelen of te voorkomen. Het is belangrijk om je immuunsysteem zoveel mogelijk te ondersteunen door gezond te eten, voldoende slaap te krijgen en regelmatig lichaamsbeweging te doen.

Versterk je mentale gezondheid en slaapkwaliteit

Langdurig gebruik van corticosteroïden kan invloed hebben op de mentale gezondheid, wat zich kan uiten in stemmingswisselingen, angst, of zelfs depressie. Het is belangrijk om emotionele steun te zoeken bij familie, vrienden, of een professionele therapeut. Therapie kan helpen om de psychologische effecten van het gebruik van corticosteroïden te beheren. Daarnaast kunnen corticosteroïden de slaapkwaliteit beïnvloeden, wat kan leiden tot slapeloosheid of onrustige slaap. Het is belangrijk om een regelmatige slaaproutine aan te houden, de slaapomgeving rustig en comfortabel te houden, en stimulerende middelen zoals cafeïne te vermijden, vooral in de avond.

Raadpleeg je arts voor regelmatige controles

Bij langdurig gebruik van corticosteroïden is het belangrijk om regelmatig medische controles te ondergaan om de bijwerkingen te monitoren. Dit omvat het controleren van je botdichtheid, bloeddruk, bloedsuikerspiegel, en nierfunctie. Je arts kan aanvullende tests aanbevelen om eventuele bijwerkingen vroegtijdig op te sporen en aanpassingen aan je behandelplan te maken. Zorg ervoor dat je de voorgeschreven controleafspraken naleeft en bespreek eventuele zorgen of nieuwe symptomen die zich voordoen.

Door deze praktische tips te volgen, kun je de bijwerkingen van langdurig gebruik van corticosteroïden beter beheren en je algehele gezondheid en welzijn verbeteren. Het is belangrijk om een open communicatielijn met je arts te onderhouden en samen te werken aan een behandelplan dat specifiek is afgestemd op je behoeften en symptomen.

Misvattingen rond bijwerkingen bij langdurig gebruik van corticosteroïden

Corticosteroïden zijn krachtige ontstekingsremmers die vaak worden voorgeschreven voor diverse medische aandoeningen, zoals auto-immuunziekten en allergieën. Hoewel ze effectief zijn, zijn er ook misvattingen over de bijwerkingen van langdurig gebruik van corticosteroïden. Hier worden enkele van de meest voorkomende misvattingen besproken en ontkracht.

Corticosteroïden veroorzaken altijd ernstige bijwerkingen

Veel mensen denken dat het langdurig gebruik van corticosteroïden altijd leidt tot ernstige bijwerkingen, zoals obesitas of botverlies. Hoewel deze bijwerkingen mogelijk zijn, komen ze niet bij iedereen voor en hangen ze vaak af van de dosering en de duur van het gebruik. Bij veel patiënten kunnen corticosteroïden effectief worden gebruikt zonder ernstige bijwerkingen, vooral wanneer ze onder medisch toezicht worden gebruikt en wanneer de dosering zorgvuldig wordt aangepast. Het is belangrijk om te begrijpen dat de risico's voor elke persoon verschillend zijn en dat de voordelen van de behandeling vaak opwegen tegen de potentiële risico’s.

Langdurig gebruik van corticosteroïden leidt altijd tot gewichtstoename

Een veelvoorkomende misvatting is dat het gebruik van corticosteroïden altijd leidt tot pijn en gewichtstoename. Terwijl sommige mensen inderdaad gewichtstoename ervaren door verhoogde eetlust of veranderingen in de stofwisseling, geldt dit niet voor iedereen. Veel factoren spelen een rol in hoe iemand reageert op corticosteroïden, en niet iedereen zal gewichtstoename ervaren. Het is ook mogelijk om met een goed dieet en lichaamsbeweging het risico op gewichtstoename te minimaliseren tijdens het gebruik van deze medicijnen.

Corticosteroïden zijn gevaarlijk voor het hart

Er is een misvatting dat het langdurig gebruik van corticosteroïden altijd schadelijk is voor het hart en kan leiden tot hartproblemen. Hoewel langdurige behandeling met corticosteroïden inderdaad het risico op hartproblemen kan verhogen, zoals verhoogde bloeddruk of veranderingen in het vetmetabolisme, komen deze complicaties niet bij elke patiënt voor. Door de medicatie zorgvuldig te gebruiken en risicofactoren zoals een ongezond dieet en gebrek aan lichaamsbeweging aan te pakken, kan het risico op hartaandoeningen aanzienlijk worden verminderd.

Corticosteroïden zijn alleen gevaarlijk voor oudere mensen

Een andere misvatting is dat corticosteroïden vooral gevaarlijk zijn voor ouderen. Hoewel ouderen inderdaad een verhoogd risico op sommige bijwerkingen hebben, zoals botverlies en verminderde botdichtheid, kunnen corticosteroïden ook bij jongere mensen bijwerkingen veroorzaken. Het is belangrijk om de risico's van corticosteroïden voor elke patiënt op individuele basis te beoordelen, ongeacht de leeftijd. Vroege waarschuwingen en passende voorzorgsmaatregelen kunnen helpen de kans op ernstige bijwerkingen te minimaliseren.

Corticosteroïden moeten abrupt worden gestopt bij langdurig gebruik

Een veelvoorkomende misvatting is dat je corticosteroïden abrupt moet stoppen wanneer je ze langdurig gebruikt. Dit kan gevaarlijk zijn, omdat het stoppen van corticosteroïden zonder de juiste afbouw kan leiden tot ontwenningsverschijnselen of een terugval van de aandoening waarvoor ze werden voorgeschreven. Het is belangrijk om altijd de instructies van een arts te volgen bij het afbouwen van corticosteroïden. Geleidelijke vermindering van de dosis is vaak nodig om het lichaam de tijd te geven zich aan te passen en om ongewenste bijwerkingen te voorkomen.

Corticosteroïden veroorzaken altijd huidproblemen

Sommige mensen geloven dat het gebruik van corticosteroïden altijd leidt tot huidproblemen, zoals dunner wordende huid of blauwe plekken. Hoewel het waar is dat langdurig gebruik van orale of topische corticosteroïden de huid kan verzwakken, komt dit niet bij elke patiënt voor. Het risico op huidproblemen kan worden verminderd door de juiste zorg en het beperken van het gebruik van corticosteroïden tot wat noodzakelijk is. Huidproblemen kunnen vaak worden beheerd met de juiste behandeling en het volgen van medisch advies.

Corticosteroïden zijn alleen effectief bij de behandeling van ernstige aandoeningen

Er bestaat een misvatting dat corticosteroïden alleen effectief zijn bij ernstige aandoeningen en dat het gebruik ervan voor minder ernstige aandoeningen onterecht is. In werkelijkheid kunnen corticosteroïden nuttig zijn bij een breed scala aan aandoeningen, variërend van ontstekingsziekten tot allergieën en zelfs huidziekten. De effectiviteit hangt af van de juiste toepassing en de dosering, en soms zijn corticosteroïden het meest effectieve middel voor aandoeningen die anders moeilijk te behandelen zouden zijn.

Langdurig gebruik van corticosteroïden heeft altijd een negatief effect op de mentale gezondheid

Er wordt vaak gedacht dat langdurig gebruik van corticosteroïden altijd leidt tot psychische problemen, zoals depressie of angst. Hoewel het waar is dat sommige mensen bijwerkingen ervaren zoals stemmingswisselingen of slaapstoornissen, heeft niet iedereen die corticosteroïden gebruikt last van negatieve effecten op de mentale gezondheid. Veel patiënten kunnen corticosteroïden gebruiken zonder aanzienlijke veranderingen in hun mentale gezondheid te ervaren, vooral als de medicatie goed wordt beheerd en er ondersteunende therapieën beschikbaar zijn.

Corticosteroïden kunnen nooit veilig worden gebruikt voor langdurige behandelingen

Hoewel langdurig gebruik van corticosteroïden enige risico’s met zich meebrengt, betekent dit niet dat ze niet veilig kunnen worden gebruikt. Wanneer corticosteroïden nodig zijn voor een langdurige behandeling, kunnen artsen strategieën implementeren om de risico’s van bijwerkingen te minimaliseren. Dit kan het gebruik van lagere doses, afwisseling met andere behandelingen of aanvullende maatregelen omvatten, zoals het nemen van calcium en vitamine D om botverlies te voorkomen. Bij goed medisch toezicht kunnen corticosteroïden effectief en veilig worden gebruikt zonder onaanvaardbare risico's voor de patiënt.

Lees verder

© 2019 - 2025 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Bijwerkingen van PrednisonPrednison wordt als medicijn voorgeschreven aan personen met bepaalde ontstekingsreacties, bepaalde vormen van bloedkank…
Bijwerkingen van ontstekingsremmers (corticosteroïden)Bijwerkingen van ontstekingsremmers (corticosteroïden)Personen met een chronische longziekte zoals astma, krijgen vaak ontstekingsremmers (corticosteroïden) voorgeschreven. M…
Antidepressiva: bijwerkingenAntidepressiva: bijwerkingenIn Nederland wordt steeds vaker antidepressiva voorgeschreven. Het aantal mensen dat antidepressiva slikt, is inmiddels…
Bijwerkingen RitalinBijwerkingen RitalinHet medicijn Ritalin wordt regelmatig voorgeschreven bij gedragsstoornissen, zoals ADHD. Ritalin heeft een aantal bijwer…
Harde tepels: oorzaken en behandeling van stijve tepelsHarde tepels: oorzaken en behandeling van stijve tepelsHarde tepels of stijve tepels is een volkomen normaal fysiologisch verschijnsel. De zenuwen in de tepel reageren op prik…
Voortijdige (vroegtijdige, premature) menopauze bij vrouwenVoortijdige (vroegtijdige, premature) menopauze bij vrouwenDe menopauze, het natuurlijke proces waarbij de menstruatie stopt, treedt doorgaans op tussen de leeftijd van 45 en 55 j…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: OpenClipartVectors, Pixabay
  • Geraadpleegd op 31 maart 2019:
  • Coëlho, medisch zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Corticosteroid Adverse Effects, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK531462/
  • Corticosteroïden: Medicatie om ontsteking te verminderen, https://mens-en-gezondheid.infonu.nl/diversen/172308-corticosteroiden-medicatie-om-ontsteking-te-verminderen.html
  • Effects of corticosteroids, https://www.hse.ie/eng/health/az/c/corticosteroids/effects-of-corticosteroids.html
  • Long-Term Effects of Corticosteroids, https://medshadow.org/resource/long-term-effects-of-corticosteroids/
  • Uses and problems of therapeutic steroid therapy, boek: Clinical Medicine, Door: Parveen Kumar, Michael Clark, Uitgever: Elsevier, ISBN: 9780702029936, blz. 1015-1016
  • Afbeelding bron 1: Skeeze, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Hans, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: Nufkin, Flickr (CC BY-2.0)
  • Afbeelding bron 4: Stevepb, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 25-02-2025
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 12
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.