Mastoïditis: Infectie na middenoorontsteking met oorpijn
Bij mastoïditis is het processus mastoideus of mastoïd van de schedel ontstoken. Het mastoïd is het tepelvormig aanhangsel van het rotsbeen, en ligt net achter het oor. Deze ontsteking komt meestal tot stand door een middenoorontsteking en soms door een tumor of door radiotherapie. Oorpijn, een oorafscheiding en gehoorverlies vormen de belangrijkste symptomen van deze potentieel ernstige bacteriële infectie. Dankzij een snelle behandeling met antibiotica herstellen de meeste patiënten vlot van deze aandoening, al is soms ook wel een operatie vereist. Hoewel de meeste patiënten (meestal kinderen) goed herstellen van mastoïditis, treden mogelijk ernstige (neurologische) problemen op wanneer de arts de behandeling niet tijdig inzet.
Epidemiologie mastoïditis
De incidentie van mastoïditis in ontwikkelde landen bedraagt 1,2-6,1 per 100.000. Mastoïditis komt vaker voor bij jonge kinderen, en dit het vaakst tussen de leeftijd van zes en dertien maanden. De ziekte tast echter mensen van elke leeftijd aan. Verzwakte patiënten zijn vaker vatbaar voor mastoïditis. Ook mensen met een verstandelijke beperking of communicatieproblemen zijn doorgaans vaker getroffen.
Oorzaken: Middenoorontsteking
Otitis media
Een onbehandelde acute middenoorontsteking (
otitis media) veroorzaakt meestal mastoïditis. De infectie verspreidt zich namelijk van het oor naar het mastoïd. De structuur van dit bot lijkt op een honingraat, en wanneer dit zich vult met besmet materiaal, breekt dit snel.
Andere oorzaken
Een
cholesteatoom in het middenoor zorgt eveneens soms voor mastoïditis. Dit is een abnormale verzameling van huidcellen in het oor achter het trommelvlies waardoor de gehoorgang verstopt is, wat leidt tot een infectie. Af en toe treedt de
ontsteking aan het tepelvorming aanhangsel van het rotsbeen op als gevolg van
radiotherapie.
Symptomen: Oorafscheiding en oorpijn
Uit het oor komt een afscheiding (otorree). Achter het oor treedt een zwelling op, waardoor het oor lijkt uit te steken. Een
zwelling van de oorlel,
oorpijn,
pijn achter het oor, roodheid van het oor of achter het oor en
gehoorverlies zijn andere kenmerken. Deze typische symptomen gaan gepaard met
hoofdpijn,
prikkelbaarheid, hardnekkig
huilen, voedingsproblemen en
koorts die mogelijk hoog is of plotseling stijgt. Meestal is mastoïditis een acute infectie, maar sommige patiënten ervaren chronische problemen waardoor constant een
oorafscheiding ontstaat.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
De arts gaat op zoek naar uiterlijke tekenen van mastoïditis aan het hoofd en het oor. Veelal kent de patiënt een geschiedenis van een middenoorontsteking. De arts voert bovendien een audiometrie (
gehooronderzoek) en een
otoscopie (inwendig kijkonderzoek van het oor) uit. Daarnaast is een
röntgenfoto,
MRI-scan of een
CT-scan van het oor en het hoofd nodig. De bacteriën die zich in de oorafscheiding bevinden, zijn via een cultuur op te sporen. Wanneer de arts vermoedt dat de patiënt lijdt aan meningitis als gevolg van mastoïditis, voert hij een lumbale punctie (
ruggenprik: onderzoek van hersenvocht) uit om de ruggenmergsvloeistof te controleren op besmetting.
Differentiële diagnose
De zeldzame ziekte mastoïditis wijst mogelijk op andere aandoeningen met een gelijkaardig klinisch beeld zoals:
Behandeling aandoening via antibiotica (en chirurgie)
Mastoïditis is niet altijd eenvoudig te behandelen omdat het medicijn niet diep in het bot geraakt. De aandoening vereist daarom een herhaalde of langdurige behandeling. De arts behandelt de infectie met
antibiotica die hij eerst via een injectie toedient en de patiënt daarna oraal (via de mond) inneemt. Meestal gebeurt de behandeling van mastoïditis in het ziekenhuis. Af en toe is een chirurgische ingreep nodig om een deel van het bot te verwijderen (mastoïdectomie) indien de antibiotica niet werken. Heeft de patiënt een middenoorontsteking, dan is een operatie aan het middenoor via het trommelvlies soms nodig (myringotomie) om de middenoorontsteking te behandelen.
Prognose
Mastoïditis is een moeilijk te genezen aandoening. Dankzij een vroege en adequate behandeling met antibiotica, komen complicaties haast niet voor en herstelt de patiënt volledig met een lage kans op complicaties of gehoorverlies. De ziekte keert soms wel terug. Wanneer echter complicaties optreden, komen hierbij veel gezondheidsproblemen voor en soms komt een patiënt met mastoïditis zelfs te overlijden.
Complicaties infectie
Indien de arts de aandoening niet behandelt, leidt mastoïditis tot ernstige, zelfs levensbedreigende, gezondheidsproblemen zoals:
Preventie ontsteking van mastoïd
Een patiënt moet steeds snel en grondig een middenoorontsteking laten behandelen want hierdoor neemt het risico op mastoïditis sterk af.
Lees verder