POTS: Snelle hartslag en lage bloeddruk bij opstaan

POTS staat voor posturaal orthostatisch tachycardiesyndroom. Dit is een groep van aandoeningen waarbij patiënten een snellere hartslag en een lagere bloeddruk krijgen wanneer ze recht gaan staan. Hoewel de exacte oorzaak van deze aandoening onbekend is, wordt aangenomen dat het te maken heeft met een stoornis in het autonome zenuwstelsel. Diverse onderliggende aandoeningen zijn geassocieerd met POTS. Bij het opstaan treden diverse symptomen op, zoals duizeligheid, vermoeidheid, diarree en/of hartkloppingen. Zowel zelfzorgmaatregelen als medicijnen zijn beschikbaar om de symptomen te verlichten. Vaak verminderen of verdwijnen de symptomen na verloop van tijd, maar het is belangrijk om een arts te raadplegen voor een juiste diagnose en behandeling van eventuele onderliggende ziekten.

• Synoniemen
• Epidemiologie van aandoening
• Mechanisme
• Oorzaken van POTS
• Risicofactoren van probleem met autonoom zenuwstelsel
• Risicogroepen
• Symptomen: Snelle hartslag en lage bloeddruk bij het rechtstaan
• Diverse tekenen
• Verergering van klachten
• Alarmsymptomen
• Tabel van diagnostische waarden bij POTS: Snelle hartslag en lage bloeddruk bij opstaan
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van het syndroom van Da Costa (POTS)
• Algemene behandelingen
• Zelfzorgmaatregelen
• Medicijnen
• Prognose van aandoening van zenuwstelsel
• Complicaties van POTS-syndroom
• Psychische complicaties
• Sociale en functionele complicaties
• Preventie van complicaties bij POTS-syndroom
• Leefstijlveranderingen
• Medische begeleiding en behandeling
• Praktische aanpassingen
• Praktische tips voor het omgaan met POTS (Posturaal orthostatisch tachycardiesyndroom)
• Verhoog je vochtinname
• Zout je maaltijden in overleg met je arts
• Sta langzaam op om duizeligheid te voorkomen
• Draag steunkousen of compressiekousen
• Voer regelmatig lichte oefeningen uit
• Eet kleinere maaltijden verspreid over de dag
• Zorg voor een goede nachtrust
• Vermijd snelle temperatuursveranderingen
• Gebruik medicatie volgens het advies van je arts
• Luister naar je lichaam en neem rust wanneer nodig
• Zoek steun van anderen met POTS
• Misvattingen rond POTS: Snelle hartslag en lage bloeddruk bij opstaan
• POTS is gewoon flauwvallen door te snel opstaan
• POTS komt alleen voor bij jonge vrouwen
• POTS is alleen een cardiovasculair probleem
• POTS is een tijdelijke aandoening die vanzelf overgaat
• Er is geen effectieve behandeling voor POTS
• POTS is geen ernstige aandoening

Synoniemen

De term ‘POTS’ werd in 1993 bedacht door een team van onderzoekers van de Mayo Clinic, geleid door neuroloog Dr. Philip Low. POTS is echter ook bekend onder andere termen, zoals:

• het syndroom van DaCosta soldatenhart mitralisklepprolaps syndroom neurocirculatoire asthenie chronische orthostatische intolerantie orthostatische tachycardie en posturaal tachycardiesyndroom

Epidemiologie van aandoening

Posturaal orthostatisch tachycardiesyndroom (POTS) is een aandoening die wordt gekarakteriseerd door een onregelmatige verhoging van de hartslag bij het opstaan, vaak gepaard gaand met een daling van de bloeddruk. De aandoening heeft aanzienlijke invloed op het dagelijks leven van patiënten, wat het belangrijk maakt om de epidemiologie goed te begrijpen.

Prevalentie
POTS wordt geschat bij ongeveer 0,1% van de bevolking, hoewel dit percentage sterk kan variëren afhankelijk van de diagnostische criteria en populatie. De aandoening komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, met een verhouding van ongeveer 5:1. Het wordt vaak gediagnosticeerd bij mensen tussen de 15 en 50 jaar, hoewel het op elke leeftijd kan voorkomen.

Geografische spreiding
Er is geen significant geografisch verschil in de prevalentie van POTS, hoewel de diagnose vaak moeilijk te stellen is, wat kan leiden tot variaties in gerapporteerde incidentie in verschillende regio's. De aandoening wordt steeds vaker erkend in westerse landen, maar blijft mogelijk ondergediagnosticeerd in andere delen van de wereld.

Secundaire POTS-gevallen
In sommige gevallen kan POTS een secundaire aandoening zijn die zich ontwikkelt na een andere medische aandoening, zoals diabetes, auto-immuunziekten, of virale infecties. Dit verhoogt de complexiteit van het vaststellen van de werkelijke prevalentie van de aandoening.

Mechanisme

POTS wordt gekarakteriseerd door een verhoogde hartslag bij het opstaan, maar het mechanisme achter deze aandoening is complex en omvat meerdere fysiologische systemen die met elkaar interageren.

Verstoorde regulatie van de autonome zenuwstelsel
Het mechanisme achter POTS wordt vaak toegeschreven aan een disfunctie van het autonome zenuwstelsel, dat verantwoordelijk is voor de onbewuste regulatie van functies zoals hartslag en bloeddruk. Bij POTS is de normale reactie van het lichaam op een verandering in houding, zoals opstaan, verstoord, wat leidt tot een verhoogde hartslag en in sommige gevallen een verlaging van de bloeddruk.

Vasculaire disfunctie
Bij POTS kan de vasculaire reactie op het opstaan verstoord zijn. Normaal gesproken helpt de vernauwing van bloedvaten bij het opstaan om de bloeddruk op peil te houden, maar bij POTS-patiënten is deze reactie onvoldoende, wat leidt tot een verlaging van de bloeddruk en een verhoogde hartslag.

Bloedvolume en bloedstroom
Verlaging van het bloedvolume of onjuiste verdeling van bloed in het lichaam kan ook bijdragen aan de symptomen van POTS. Bij sommige patiënten is er een afname in het circulerende bloedvolume, wat leidt tot een onvermogen om adequaat bloed naar de hersenen en andere vitale organen te pompen, vooral bij het opstaan.

Oorzaken van POTS

POTS is een vorm van dysautonomie, een aandoening waarbij het autonome zenuwstelsel verstoord is. Dit zenuwstelsel reguleert functies zoals bloeddruk, hartslag, ademhaling, slikken, en de darm- en blaasfunctie. Bij patiënten met POTS krijgt het hart onvoldoende bloed wanneer ze rechtop staan, waardoor de hartslag toeneemt in een poging de bloedcirculatie te verbeteren. Dit kan leiden tot duizeligheid en andere symptomen.

POTS kan verschillende oorzaken hebben, variërend van genetische predisposities tot omgevingsfactoren en andere medische aandoeningen.

Autonome zenuwstelsel disfunctie
Zoals eerder vermeld, speelt de disfunctie van het autonome zenuwstelsel een belangrijke rol bij POTS. Het is mogelijk dat een beschadiging van zenuwen die het hart en de bloedvaten reguleren, de oorzaak is van de ongewone hartslagverhoging bij het opstaan.

Infecties en virale ziekten
POTS kan zich soms ontwikkelen na een virale infectie, zoals een griep of Epstein-Barr-virus. Er wordt gesuggereerd dat de immuunreactie op de infectie de zenuwen die betrokken zijn bij de hart- en vaatregulatie kan beschadigen, wat leidt tot de symptomen van POTS.

Auto-immuunziekten
Er is een sterk verband tussen POTS en bepaalde auto-immuunziekten, zoals lupus en Sjögren-syndroom. Het immuunsysteem van patiënten met auto-immuunziekten kan het autonome zenuwstelsel aanvallen, wat kan leiden tot de ontwikkeling van POTS.

Genetische factoren
Er zijn aanwijzingen dat genetische factoren een rol spelen bij de ontwikkeling van POTS. Hoewel het niet specifiek erfelijk is, kunnen bepaalde genetische aanlegfactoren de kans vergroten dat iemand POTS ontwikkelt, vooral in combinatie met andere triggers zoals infecties of auto-immuunziekten.

Risicofactoren van probleem met autonoom zenuwstelsel

In het verleden dachten wetenschappers dat de oorzaak van POTS te wijten was aan angst, maar dat is niet het geval. Hoewel de exacte oorzaken van POTS niet volledig begrepen worden, zijn er verschillende aandoeningen en factoren die in verband zijn gebracht met de ziekte:

• alcoholmisbruik veranderingen in de functie van het hart of de bloedvaten amyloïdose (afzettingen van amyloïde in weefsels en organen) auto-immuunziekten zoals:
• het antifosfolipidensyndroom (bloedstolsels in de slagaders)
• het syndroom van Sjögren (aandoening aan ogen, mond en keel)
• sarcoïdose (aandoening aan huid, ogen en zenuwstelsel)
• systemische lupus erythematosus
beschadigde zenuwen of zenuwfunctie in de voeten of benen de ziekte van Lyme (bacteriële infectie door tekenbeet) diabetes mellitus (suikerziekte) of prediabetes (alarmsignaal van diabetes) ernstige ziekte of trauma een zware operatie gewrichts-hypermobiliteitssyndroom (ongebruikelijk flexibele gewrichten en abnormaal elastische bloedvaten) het chronisch vermoeidheidssyndroom het Ehlers Danlos-syndroom (ziekte met symptomen aan huid en gewrichten) het Epstein Barr-virus kanker klierkoorts (virale infectie met keelpijn) langdurige bedrust vergiftiging met bepaalde metalen verlengde periodes van verhoogde vecht-of-vluchtreacties vitaminetekorten en mineraaltekorten, waaronder bloedarmoede

Hoewel POTS meestal niet familiaal bepaald is, zijn er enkele families waarbij de aandoening vaker voorkomt, wat wijst op een mogelijke genetische component.

Risicogroepen

Hoewel POTS elke patiënt kan treffen, zijn er bepaalde groepen die een verhoogd risico lopen om de aandoening te ontwikkelen.

Vrouwen
POTS komt veel vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Dit geslachtverschil wordt vaak toegeschreven aan hormonale factoren, hoewel andere factoren zoals immuunresponsen en bloedvaten ook een rol kunnen spelen.

Tieners en jongvolwassenen
De aandoening wordt vaak gediagnosticeerd bij jongvolwassenen, vaak tussen de 15 en 30 jaar. Hoewel de precieze oorzaken niet altijd duidelijk zijn, wordt verondersteld dat hormonale veranderingen tijdens de puberteit het autonome zenuwstelsel kunnen beïnvloeden, wat mogelijk bijdraagt aan de ontwikkeling van POTS.

Patiënten met auto-immuunziekten
Mensen die lijden aan auto-immuunziekten hebben een verhoogd risico om POTS te ontwikkelen. Ziekten zoals lupus, reumatoïde artritis en Sjögren-syndroom kunnen het autonome zenuwstelsel aantasten, waardoor het functioneren van het hart en de bloedvaten verstoord raakt.

Symptomen: Snelle hartslag en lage bloeddruk bij het rechtstaan

Diverse tekenen

POTS wordt gekenmerkt door een snelle stijging van de hartslag bij het opstaan, maar patiënten kunnen een breed scala aan milde tot ernstige symptomen ervaren die binnen enkele minuten na het opstaan optreden, zoals:

• blaasproblemen
• buikpijn
• concentratieproblemen
• constipatie
• diarree
• duizeligheid
• een algemeen ziek gevoel (malaise)
• een bloeddrukdaling: Het komt vrij vaak voor dat POTS-patiënten een bloeddrukdaling hebben bij het opstaan, maar sommige POTS-patiënten hebben geen verandering of zelfs een verhoging van de bloeddruk bij het opstaan.
• een opgeblazen gevoel
• een verhoogde hartslag in de eerste tien minuten van het rechtstaan
• hartkloppingen (palpitaties)
• hoofdpijn
• inspanningsintolerantie
• kortademigheid
• koud gevoel in de ledematen
• misselijkheid
• pijn in de handen en voeten
• pijn op de borst
• problemen met het gezichtsvermogen
• rode of paarse kleur aan de benen: Patiënten ervaren bij het opstaan mogelijk een roodachtig tot paarse kleur aan de benen, vermoedelijk veroorzaakt door een slechte bloedsomloop. De kleurverandering verdwijnt bij terugkeer naar een liggende positie.
• slaapproblemen
• syncope (flauwvallen)
• trillingen / bevingen
• vermoeidheid
• zwakte
• zweten

Liggen verlicht meestal de klachten.

Verergering van klachten

De klachten kunnen verergeren onder bepaalde omstandigheden:

• extreme hitte
• gebrek aan vocht in het lichaam (uitdroging)
• na een maaltijd
• na het drinken van alcohol
• na intensieve of langdurige inspanning
• snel opstaan
• tijdens de menstruatieperiode bij vrouwen
• voor het eerst uit bed komen (vooral als patiënten langere bedrust nodig hebben gehad)

Alarmsymptomen

Patiënten met POTS ervaren vaak een reeks symptomen die hen in staat stellen om de aandoening te herkennen. Het vroegtijdig herkennen van deze symptomen is belangrijk voor het stellen van een diagnose en het starten van een passende behandeling.

Snelle hartslag bij opstaan
Het meest kenmerkende symptoom van POTS is een abnormaal snelle hartslag bij het opstaan. Dit gebeurt vaak binnen enkele minuten nadat de patiënt is gaan staan, en de hartslag kan oplopen tot boven de 120 slagen per minuut.

Daling van de bloeddruk
Bij sommige patiënten met POTS treedt er een verlaging van de bloeddruk op wanneer ze snel opstaan, wat kan leiden tot duizeligheid, licht in het hoofd voelen of zelfs flauwvallen. Deze symptomen worden vaak erger wanneer de patiënt langer blijft staan.

Vermoeidheid en zwakte
Vermoeidheid is een veelvoorkomend symptoom bij POTS, vaak gepaard gaand met een gevoel van zwakte en uitputting. Deze vermoeidheid kan ernstig genoeg zijn om het dagelijks functioneren van de patiënt te beïnvloeden.

Hoofdpijn en hersenmist (brain fog)
Veel patiënten met POTS ervaren cognitieve problemen, vaak omschreven als "brain fog". Dit omvat concentratieproblemen, geheugenverlies en verwarring, wat het moeilijk maakt om dagelijkse taken uit te voeren. Hoofdpijn kan ook een veelvoorkomend symptoom zijn bij POTS-patiënten.

Tabel van diagnostische waarden bij POTS: Snelle hartslag en lage bloeddruk bij opstaan

Diagnose en onderzoeken

Een patiënt met symptomen van het autonome zenuwstelsel moet alle symptomen noteren en bespreken met een arts. De arts beoordeelt de klachten en voert een algemeen onderzoek uit. In de meeste gevallen wordt de patiënt doorverwezen naar een cardioloog of neuroloog voor verdere onderzoeken. De diagnose van POTS kan lastig zijn omdat de aandoening niet goed bekend is en symptomen vaak aan andere aandoeningen worden toegeschreven. De arts overweegt dan ook onderliggende aandoeningen. Voor de diagnose van POTS zijn diverse onderzoeken mogelijk, waaronder:

• 24-uurs bloeddruk- en hartslagmonitoring
• bloedonderzoek
• de kanteltafeltest (tilt table test): Dit is de meest gebruikte test voor de diagnose van POTS. De test wordt uitgevoerd door een arts of specialist in een ziekenhuis of kliniek en duurt 30 tot 60 minuten. De patiënt ligt op een kanteltafel en wordt opgetild tot bijna rechtopstaande positie. De hartslag en bloeddruk worden vervolgens gecontroleerd. Bij POTS treedt vaak binnen enkele minuten een verhoogde hartslag op. Patiënten die symptomen ervaren die wijzen op POTS krijgen de kanteltafeltest.
• elektrocardiografie (ECG) (hartfilmpje)
• hoofd- en/of hals-MRI-scan
• neuropsychologische testen
• zenuwgeleidingsonderzoek

Behandeling van het syndroom van Da Costa (POTS)

Algemene behandelingen

De behandeling van Posturaal Orthostatisch Tachycardie Syndroom (POTS), ook wel bekend als het syndroom van Da Costa, richt zich op het beheersen van de symptomen en het verbeteren van de kwaliteit van leven. Hoewel er momenteel geen genezing voor POTS bestaat, kunnen verschillende behandelingsmethoden en leefstijlveranderingen helpen de symptomen onder controle te krijgen. Soms kunnen de symptomen na verloop van tijd verminderen. De arts kan het volgende aanbevelen:

• Behandeling van onderliggende aandoeningen: Het is essentieel om eventuele onderliggende aandoeningen die POTS veroorzaken, zoals auto-immuunziekten of infecties, aan te pakken.
• Benzodiazepinen: Deze medicatie kan worden voorgeschreven om angst en slaapproblemen te verminderen, wat de symptomen van POTS kan verlichten.
• Bètablokkers: Deze medicijnen helpen de hartslag en bloeddruk te verlagen, wat essentieel is voor het beheersen van de tachycardie (versnelde hartslag) die kenmerkend is voor POTS.
• Fludrocortison: Dit corticosteroïd helpt het lichaam om natrium vast te houden, waardoor de bloeddruk stijgt en de symptomen van POTS verminderen.
• Midodrine: Deze medicatie zorgt voor vasoconstrictie (vernauwing van de bloedvaten), wat helpt om de bloeddruk te verhogen en duizeligheid te verminderen.
• SNRI’s en SSRI’s: Deze antidepressiva beïnvloeden het zenuwstelsel en kunnen helpen bij het verbeteren van de symptomen van POTS, met name wanneer de symptomen worden verergerd door autonome disfunctie.

Zelfzorgmaatregelen

Naast medicatie spelen zelfzorgmaatregelen een cruciale rol in het beheersen van POTS. De volgende tips kunnen patiënten helpen om hun symptomen te verminderen:

• Draag compressiekousen: Dit helpt om de bloedcirculatie te verbeteren en symptomen zoals duizeligheid te verminderen.
• Verander je houding regelmatig: Bij het staan kan het helpen om de benen te kruisen, op de tenen te schommelen, en de buik- en bilspieren aan te spannen om het bloed terug te laten stromen naar het hart.
• Draag dunne kledingslagen: Dit voorkomt oververhitting, wat de symptomen van POTS kan verergeren.
• Verhoog het hoofdeinde van je bed: Dit helpt om de symptomen van POTS 's ochtends te verminderen door het bloed beter te laten circuleren.
• Train in een zittende houding: Oefeningen zoals fietsen op een ligfiets zijn minder belastend en kunnen helpen om de symptomen te verbeteren.
• Beweeg regelmatig, maar voorzichtig: Lichte lichaamsbeweging kan helpen, maar het is belangrijk om langzaam op te bouwen om verergering van de symptomen te voorkomen.
• Lig plat en til je benen op: Dit kan helpen om duizeligheid te verminderen door het bloed terug naar het hart te laten stromen.
• Vermijd langdurig staan: Sta niet te lang rechtop om te voorkomen dat je symptomen verergeren.
• Kom langzaam overeind: Ga eerst zitten en kom dan langzaam omhoog vanuit een liggende houding om duizeligheid te voorkomen.
• Voedingstips:
• Vermijd cafeïne en alcohol: Deze stoffen kunnen de symptomen verergeren.
• Drink meer vocht: Voldoende hydratatie is cruciaal voor het behouden van een goede bloeddruk.
• Eet meer zout: Extra zout kan helpen om de bloeddruk te verhogen, wat symptomen zoals duizeligheid kan verminderen.
• Eet vaker kleine maaltijden: Grote maaltijden kunnen leiden tot een daling van de bloeddruk, wat de symptomen kan verergeren.
• Kies voor onverwerkt voedsel: Voedingsmiddelen zoals groenten, fruit, bonen en volkorenproducten ondersteunen een stabiele bloedsuikerspiegel en bloeddruk.
• Vermijd zoete voedingsmiddelen en voedingsmiddelen met bloem: Deze kunnen leiden tot bloedsuikerpieken en -dalen, wat de symptomen kan verergeren.

Medicijnen

Hoewel zelfzorgmaatregelen een belangrijk onderdeel zijn van de behandeling, kunnen medicijnen nodig zijn om specifieke symptomen van POTS te behandelen. De arts kan de volgende medicijnen voorschrijven, afhankelijk van de individuele symptomen en onderliggende oorzaken:

• Bètablokkers: Om de hartslag te verlagen en de bloeddruk te stabiliseren.
• Fludrocortison: Een corticosteroïd dat helpt bij het vasthouden van vocht en natrium om de bloeddruk te verhogen.
• Medicijnen die de opname van vocht verhogen: Deze helpen om de bloeddruk stabiel te houden door het verhogen van het bloedvolume.
• Medicijnen om de bloeddruk te verhogen: Dit kan noodzakelijk zijn bij patiënten met aanhoudende hypotensie (lage bloeddruk).

Prognose van aandoening van zenuwstelsel

De vooruitzichten voor patiënten met POTS zijn zeer verschillend. In sommige gevallen verbeteren de symptomen na verloop van tijd, terwijl andere patiënten levenslang met de aandoening moeten leven. Met de juiste behandeling en zelfzorgmaatregelen kunnen veel patiënten hun symptomen echter onder controle krijgen en een relatief normaal leven leiden. Het is essentieel dat patiënten regelmatig hun arts raadplegen en hun behandeling aanpassen aan hun symptomen en behoeften.

Complicaties van POTS-syndroom

POTS kan leiden tot verschillende complicaties, waarvan sommige aanzienlijk invloed kunnen hebben op de levenskwaliteit van de patiënt. De complicaties kunnen variëren van relatief milde klachten tot ernstige beperkingen die het dagelijks functioneren beïnvloeden. Hier zijn de belangrijkste complicaties die kunnen optreden bij patiënten met POTS:

Psychische complicaties

• Angst- en paniekstoornissen: Veel patiënten met POTS ontwikkelen angststoornissen door de onvoorspelbare aard van hun symptomen. De angst voor het flauwvallen, duizeligheid of hartkloppingen kan leiden tot paniekaanvallen, vooral in sociale situaties of openbare ruimtes. Dit kan resulteren in vermijdingsgedrag en isolatie.
• Depressie: De chronische aard van POTS en de impact op het dagelijks leven kan leiden tot depressie. Patiënten kunnen zich hopeloos of gefrustreerd voelen door hun beperkingen en het onvermogen om deel te nemen aan normale activiteiten.
• Slaapproblemen: Slaapproblemen, zoals slapeloosheid of verstoorde slaap, komen vaak voor bij POTS-patiënten. Dit kan te wijten zijn aan fysieke symptomen zoals pijn, hartkloppingen, en kortademigheid die de nachtrust verstoren. Chronisch slaapgebrek kan op zijn beurt de symptomen van POTS verergeren en bijdragen aan vermoeidheid en psychische klachten.

Sociale en functionele complicaties

• Verminderd sociaal functioneren: Door de fysieke beperkingen en vermoeidheid kunnen POTS-patiënten moeite hebben om sociale activiteiten bij te wonen of te genieten van interacties met vrienden en familie. Dit kan leiden tot sociale isolatie en een verminderd gevoel van welzijn.
• Verminderde fysieke activiteit en inspanningsintolerantie: Veel patiënten met POTS ervaren inspanningsintolerantie, wat betekent dat ze snel vermoeid raken bij lichamelijke activiteit. Dit kan leiden tot een inactieve levensstijl, wat op zijn beurt kan bijdragen aan fysieke deconditionering (verlies van spierkracht en uithoudingsvermogen) en een verdere verergering van de symptomen.

Preventie van complicaties bij POTS-syndroom

Hoewel het niet altijd mogelijk is om de ontwikkeling van POTS te voorkomen, kunnen patiënten met de aandoening stappen ondernemen om complicaties te minimaliseren en hun symptomen beter te beheersen. Hier zijn enkele preventieve maatregelen die kunnen helpen:

Leefstijlveranderingen

• Regelmatige lichaamsbeweging: Regelmatige, matige lichaamsbeweging kan helpen om de bloedsomloop te verbeteren en de symptomen van POTS te verlichten. Activiteiten zoals zwemmen, wandelen of fietsen kunnen gunstig zijn. Het is belangrijk om geleidelijk aan de intensiteit en duur van de oefening te verhogen om overbelasting te voorkomen.
• Gezonde voeding: Een voedingspatroon dat rijk is aan vezels, vitamines, en mineralen kan helpen om de algehele gezondheid te verbeteren. Een verhoogde zoutinname kan ook nuttig zijn voor POTS-patiënten (tenzij gecontra-indiceerd door een arts), omdat het helpt om het bloedvolume te verhogen.
• Voldoende hydratatie: Het is essentieel om dagelijks voldoende water te drinken om uitdroging te voorkomen, wat de symptomen van POTS kan verergeren. Het is vooral belangrijk om regelmatig water te drinken gedurende de dag, vooral tijdens warme of inspannende omstandigheden.

Medische begeleiding en behandeling

• Regelmatige medische controles: Regelmatig contact houden met een arts is cruciaal om de symptomen van POTS te monitoren en de behandeling aan te passen indien nodig. Dit helpt om complicaties vroegtijdig te herkennen en aan te pakken.
• Medicatiebeheer: Het correct gebruiken van voorgeschreven medicijnen en het opvolgen van medische adviezen kan helpen om de symptomen onder controle te houden en complicaties te voorkomen. Patiënten moeten hun arts raadplegen voordat ze stoppen met medicijnen of nieuwe medicijnen proberen.
• Stressmanagement: Het beoefenen van stressverlagende technieken zoals yoga, meditatie, en ademhalingsoefeningen kan helpen om de psychische en fysieke symptomen van POTS te verminderen. Het verminderen van stress kan ook helpen om slaapkwaliteit te verbeteren en het risico op angst en depressie te verkleinen.

Praktische aanpassingen

• Langzaam opstaan: Om duizeligheid en flauwvallen te voorkomen, is het belangrijk om langzaam op te staan vanuit een zittende of liggende positie. Dit geeft het lichaam de tijd om zich aan te passen aan de verandering in houding.
• Compressiekousen: Het dragen van compressiekousen kan helpen om de bloedsomloop te verbeteren en de ophoping van bloed in de benen te voorkomen, wat symptomen zoals duizeligheid kan verminderen.
• Aanpassingen in de slaapomgeving: Het verhogen van het hoofdeinde van het bed kan helpen om de bloedcirculatie te verbeteren tijdens de slaap en de symptomen van POTS te verminderen.

Praktische tips voor het omgaan met POTS (Posturaal orthostatisch tachycardiesyndroom)

POTS is een aandoening die wordt gekarakteriseerd door een abnormale verhoging van de hartslag en lage bloeddruk bij het opstaan, wat leidt tot symptomen zoals duizeligheid, vermoeidheid, en in sommige gevallen flauwvallen. Het kan het dagelijkse leven aanzienlijk beïnvloeden, maar met de juiste aanpassingen kan het beheersbaar worden. Hier volgen praktische tips om beter met POTS om te gaan.

Verhoog je vochtinname

Een belangrijke strategie voor het beheersen van POTS is het verhogen van de vochtinname. Het drinken van voldoende water helpt om het bloedvolume te verhogen, wat de bloeddruk kan stabiliseren en de symptomen van duizeligheid kan verminderen. Het wordt aanbevolen om dagelijks minimaal 1,5 tot 2 liter water te drinken, afhankelijk van je lichaamsgrootte en activiteitenniveau. Soms kan het nuttig zijn om elektrolyten of sportdrankjes te drinken die rijk zijn aan natrium, omdat natrium helpt om het vocht in je lichaam vast te houden en je bloeddruk te ondersteunen.

Zout je maaltijden in overleg met je arts

In veel gevallen kan het verhogen van de zoutinname helpen om het bloedvolume en de bloeddruk te verhogen, wat POTS-symptomen kan verminderen. Dit kan door je maaltijden meer zout te geven, bijvoorbeeld door het toevoegen van een klein beetje zout aan je gerechten of door het eten van voedsel dat van nature meer zout bevat. Het is belangrijk om dit in overleg met je arts te doen, aangezien te veel zout ongezond kan zijn voor andere gezondheidsproblemen zoals nierziekten.

Sta langzaam op om duizeligheid te voorkomen

Een van de meest voorkomende symptomen van POTS is duizeligheid bij het opstaan. Het kan helpen om langzaam op te staan in plaats van abrupt. Begin door eerst je benen in de stoel te plaatsen voordat je volledig opstaat, zodat je lichaam zich kan aanpassen aan de veranderingen in je bloeddruk. Het is ook nuttig om in de ochtend langzaam op te staan, omdat de symptomen vaak verergeren na het slapen.

Draag steunkousen of compressiekousen

Het dragen van steunkousen of compressiekousen kan helpen om de bloedcirculatie in de benen te verbeteren en de bloedsomloop te ondersteunen. Deze kousen helpen om het bloed in je benen te houden en voorkomen dat het naar beneden zakt wanneer je staat, waardoor je bloeddruk stabieler blijft. Draag ze gedurende de dag, vooral wanneer je lange tijd staat of zit. Het kan ook nuttig zijn om ze tijdens het slapen te dragen als je vaak last hebt van duizeligheid bij het opstaan.

Voer regelmatig lichte oefeningen uit

Matige lichaamsbeweging, zoals wandelen of fietsen, kan helpen de bloedsomloop te verbeteren en de symptomen van POTS te verlichten. Het is belangrijk om te starten met lichte oefeningen en langzaam je activiteitenniveau op te bouwen. Het vermijden van te intensieve of langdurige inspanningen is essentieel, omdat dit de symptomen kan verergeren. Overleg met je arts om een oefenplan op maat te ontwikkelen dat geschikt is voor jouw situatie.

Eet kleinere maaltijden verspreid over de dag

Het eten van grote maaltijden kan leiden tot een daling van je bloeddruk en het verergeren van de symptomen van POTS. Het is beter om kleinere maaltijden te eten, verdeeld over de dag. Dit helpt niet alleen om de bloedsuikerspiegel stabiel te houden, maar voorkomt ook dat je lichaam zich overbelast voelt na het verteren van een grote maaltijd. Focus op een evenwichtig voedingspatroon met voldoende eiwitten, complexe koolhydraten, en gezonde vetten.

Zorg voor een goede nachtrust

POTS kan verergeren door slaaptekort of slechte slaapkwaliteit. Het is cruciaal om een consistent slaapschema aan te houden en ervoor te zorgen dat je voldoende slaap krijgt (ideaal 7-9 uur per nacht). Zorg voor een comfortabele slaapomgeving en vermijd cafeïne en schermtijd vlak voor het slapengaan. Slaap kan helpen om het lichaam te herstellen en de bloeddrukregulatie te verbeteren.

Vermijd snelle temperatuursveranderingen

Plotselinge veranderingen in temperatuur kunnen de symptomen van POTS verergeren. Het is raadzaam om extreme hitte of kou te vermijden, zoals hete douches of langdurige blootstelling aan de zon. Koude temperaturen kunnen helpen om je bloeddruk te verhogen, maar extreme hitte kan je bloeddruk laten dalen. Probeer jezelf te beschermen tegen temperatuurschommelingen en stel jezelf in staat om geleidelijk aan te passen.

Gebruik medicatie volgens het advies van je arts

In sommige gevallen kan het nodig zijn om medicijnen te gebruiken om de symptomen van POTS te beheersen. Dit kan onder meer het gebruik van medicijnen omvatten die helpen om de bloeddruk te stabiliseren, zoals betablokkers, fludrocortison (om het bloedvolume te verhogen), of middelen die de hartslag reguleren. Het is essentieel om deze medicijnen alleen te gebruiken zoals voorgeschreven door je arts en om regelmatig opvolging te hebben om te beoordelen hoe goed ze voor je werken.

Luister naar je lichaam en neem rust wanneer nodig

Het is belangrijk om je grenzen te kennen en te luisteren naar je lichaam. Als je merkt dat je symptomen verergeren, neem dan de tijd om uit te rusten en je bloeddruk te stabiliseren. POTS kan uitputtend zijn, en het is belangrijk om jezelf niet te overbelasten. Zorg ervoor dat je voldoende pauzes neemt gedurende de dag om jezelf te herstellen en te ontspannen. Te veel stress of overbelasting kan de symptomen verergeren.

Zoek steun van anderen met POTS

Het omgaan met POTS kan een uitdaging zijn, maar het kan helpen om steun te zoeken bij anderen die dezelfde aandoening ervaren. Er zijn online gemeenschappen en steungroepen waar je ervaringen kunt delen, tips kunt uitwisselen en emotionele steun kunt ontvangen. Het weten dat je niet alleen bent in je ervaring kan helpen om je mentaal te ondersteunen en meer controle te krijgen over de aandoening.

POTS kan een complexe en frustrerende aandoening zijn, maar met de juiste strategieën en aanpassingen kun je de symptomen onder controle houden en je kwaliteit van leven verbeteren. Het is belangrijk om samen met je arts een plan te ontwikkelen dat past bij jouw specifieke situatie en om geduldig met jezelf te zijn tijdens het beheer van de aandoening.

Misvattingen rond POTS: Snelle hartslag en lage bloeddruk bij opstaan

Posturaal orthostatisch tachycardiesyndroom (POTS) is een aandoening van het autonome zenuwstelsel waarbij de hartslag abnormaal stijgt bij opstaan, vaak gepaard gaand met duizeligheid, vermoeidheid en een lage bloeddruk. Hoewel het steeds beter wordt herkend, bestaan er nog veel misverstanden over de oorzaak, ernst en behandeling van deze aandoening.

POTS is gewoon flauwvallen door te snel opstaan

Hoewel patiënten met POTS zich vaak licht in het hoofd voelen of zelfs flauwvallen bij opstaan, is het niet hetzelfde als een incidentele orthostatische duizeligheid die gezonde mensen kunnen ervaren. POTS wordt veroorzaakt door een ontregeling van het autonome zenuwstelsel, waardoor de bloedcirculatie bij houdingsveranderingen niet goed wordt gereguleerd. Dit resulteert in een abnormale stijging van de hartslag, die vaak met tientallen slagen per minuut toeneemt, zelfs zonder een significante daling van de bloeddruk.

POTS komt alleen voor bij jonge vrouwen

Hoewel POTS vaker wordt gediagnosticeerd bij vrouwen tussen de 15 en 50 jaar, kan het bij mensen van alle leeftijden en geslachten voorkomen. Mannen en oudere patiënten worden vaak minder snel herkend, wat leidt tot onderdiagnose. De aandoening kan ook secundair ontstaan na infecties, operaties of andere medische aandoeningen zoals suikerziekte of auto-immuunziekten.

POTS is alleen een cardiovasculair probleem

Hoewel POTS zich manifesteert als een snelle hartslag bij opstaan, is het geen puur cardiovasculaire aandoening. Het is een complexe dysautonomie waarbij meerdere systemen in het lichaam zijn betrokken. Veel patiënten ervaren ook spijsverteringsproblemen, vermoeidheid, temperatuurregulatiestoornissen en zelfs neurologische symptomen zoals hersenmist. Sommige vormen van POTS worden geassocieerd met een onderliggende auto-immuunrespons of een verstoring in de regulatie van elektrolyten en bloedvolume.

POTS is een tijdelijke aandoening die vanzelf overgaat

Hoewel sommige patiënten na verloop van tijd verbetering ervaren, is POTS voor velen een chronische aandoening die blijvende aanpassingen in levensstijl en medische behandeling vereist. De ernst van de symptomen kan variëren, en sommige patiënten blijven langdurig beperkt in hun dagelijkse activiteiten. Het ontbreken van een snelle diagnose en behandeling kan leiden tot een verergering van de klachten en een verminderde kwaliteit van leven.

Er is geen effectieve behandeling voor POTS

Hoewel er geen uniforme behandeling is die POTS volledig geneest, zijn er wel effectieve strategieën om de symptomen te beheersen. Dit omvat een verhoogde zout- en vochtinname om het bloedvolume te ondersteunen, gestructureerde fysieke training om de bloedcirculatie te verbeteren en medicatie zoals bètablokkers of vaatvernauwende middelen. Sommige patiënten hebben baat bij compressiekousen of aangepaste voedingspatronen, met aandacht voor gezonde voeding en een evenwichtige inname van mineralen zoals natrium en kalium.

POTS is geen ernstige aandoening

POTS wordt soms onderschat omdat het niet direct levensbedreigend is, maar de impact op het dagelijks leven kan enorm zijn. Patiënten kunnen moeite hebben met werken, studeren of zelfs eenvoudige dagelijkse activiteiten zoals douchen of koken. Daarnaast kan de constante tachycardie leiden tot uitputting en secundaire klachten zoals hoofdpijn en spierzwakte. Door betere erkenning en behandeling kan de kwaliteit van leven voor patiënten met POTS aanzienlijk verbeteren.

Lees verder

• Orthostatische hypotensie: Plotseling duizelig na opstaan
• Tachycardie: Versnelde hartslag (sneller kloppend hart)
• Hypotensie (te lage bloeddruk): Symptomen en behandeling