Neurosarcoïdose: Complicatie van sarcoïdose aan zenuwstelsel

Neurosarcoïdose: Complicatie van sarcoïdose aan zenuwstelsel Sarcoïdose is een systemische ontstekingsaandoening waarbij meerdere lichaamsdelen aangetast zijn zoals de longen, de lymfeklieren, de ogen en de huid. Wanneer als complicatie het centrale zenuwstelsel getroffen is, is sprake van ‘neurosarcoïdose’. Bij deze zeldzame vorm van sarcoïdose treedt een ontsteking op in de hersenen, het ruggenmerg en andere delen van het zenuwstelsel. De klinische presentatie is zeer variabel omdat dit afhankelijk is van het getroffen deel in de hersenen. Door de grote variëteit aan klachten is deze aandoening moeilijk te diagnosticeren voor de arts. Een medicamenteuze en ondersteunende behandeling zijn nodig. De vooruitzichten zijn voor het grootste deel van de patiënten goed. Onbehandeld treden echter mogelijk levensbedreigende complicaties op bij deze neurologische aandoening.

Epidemiologie van neurologische aandoening

De epidemiologische informatie is gelijkaardig aan deze van systemische sarcoïdose. Meestal zijn patiënten tussen de dertig en veertig jaar getroffen. Vrouwen zijn het vaakst aangetast. Verder komt de aandoening meer voor bij mensen van Afro-Amerikaanse of Zweedse afkomst.

Oorzaken: Complicatie van sarcoïdose

De oorzaak van neurosarcoïdose blijft onzeker, maar wellicht is sprake van een auto-immuunaandoening. Mogelijke risicofactoren omvatten een gemeenschappelijke blootstelling van de omgeving, een infectieus agens of een genetische aanleg.

Symptomen

Afhankelijk van locatie

Circa 20% patiënten met systemische sarcoïdose ontwikkelt neurosarcoïdose, maar minder dan 10% van deze patiënten ervaart tekenen. Een zeer variabele symptomenreeks ontstaat wanneer het centrale zenuwstelsel is aangetast door de aandoening. Door de ziekte zijn letsels mogelijk in:
  • de hersenvliezen
  • de hypofyse: Dit is een zeer belangrijk orgaan dat anatomisch en functioneel nauw verbonden is met de hypothalamus en een hormonale schakel vormt tussen het centrale zenuwstelsel en de endocriene klieren. Het is steelvormig verbonden met de hersenbasis en bevindt zich in de sella turcica (Turks zadel).
  • de hypothalamus
  • de perifere zenuwen en spieren
  • het parenchym: hersenweefsel
  • het ruggenmerg

Diverse tekenen

De klinische presentatie van de plots of geleidelijk optredende klachten is bijgevolg erg variabel en niet-specifiek. Af en toe presenteert de patiënt zich enkel met de neurologische symptomen, wat dan de eerste presentatievorm is van sarcoïdose. De diagnose van systemische sarcoïdose is dan nog niet gemaakt.

Endocrien en metabool
Endocriene en metabole tekenen van de complicatie van sarcoïdose zijn:

Gezicht
Aan het gezicht komen diverse problemen voor door de ziekte:

Ledematen
Wanneer de ledematen aangetast zijn, presenteert de patiënt zich mogelijk met volgende symptomen:

Wazig zien komt voor / Bron: Nufkin, Flickr (CC BY-2.0)Wazig zien komt voor / Bron: Nufkin, Flickr (CC BY-2.0)
Ogen
De neurologische aandoening gaat ook gepaard met oogproblemen zoals:

Psychische problemen
De psychische problemen die optreden bij neurosarcoïdose omvatten:

Andere symptomen
Andere symptomen omvatten:

Hoofdpijn is soms aanwezig / Bron: Geralt, PixabayHoofdpijn is soms aanwezig / Bron: Geralt, Pixabay
Algemene symptomen
Algemene symptomen die tot uiting komen bij neurosarcoïdose zijn:

Diagnose en onderzoeken

Een röntgenfoto toont typische kenmerken van neurosarcoïdose. De arts beoordeelt dan welk deel van de hersenen aangetast is. Een CT-scan zet de arts niet zo vaak in, omdat een CT-scan bij circa 60% van de patiënten met bewezen neurosarcoïdose toch negatieve resultaten oplevert. Wel is bijvoorbeeld hydrocefalie (waterhoofd) te zien via een CT-scan. Een MRI-scan met contrast is de meest effectieve methode voor het onderzoeken van verdachte letsels bij neurosarcoïdose. Soms voert de arts een gallium-67 citraatscan uit. Deze is ongevoelig voor de betrokkenheid van het centrale zenuwstelsel (slechts in 5% van de gevallen positief). De scan is echter nuttig voor het bevestigen van de aanwezigheid van een systemische ziekte wanneer neurologische symptomen de enige, presenterende klacht zijn. Niettemin is de scan dan slechts positief bij ongeveer de helft van de patiënten. Daarnaast is het voor de arts vaak een uitdaging om de resultaten te interpreteren en mag hij deze niet verwarren met bijvoorbeeld tuberculose of een lymfoom. Verder zet de arts daarnaast nog een röntgenfoto van de longen, een bloedonderzoek en een biopsie in, wat vooral nodig os om sarcoïdose zelf op te sporen en andere aandoeningen uit te sluiten.

Behandeling

Ontsteking verminderen

De behandeling van neurosarcoïdose is moeilijk. Corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers die het immuunsysteem onderdrukken) vormen de steunpilaar van de behandeling. Circa de helft van de patiënten reageert goed op deze behandeling. Indien deze medicijnen niet effectief zijn, zet de arts één van volgende geneesmiddelen in:
  • azathioprine
  • cyclofosfamide
  • cyclosporine
  • methotrexaat
  • mycofenolaat

Af en toe voert hij zelfs craniale radiotherapie uit.

Ondersteunende therapieën

De patiënt krijgt ondersteunende behandelingen die toegespitst zijn op de aanwezige klachten. Enkele mogelijke behandelingsvormen zijn logopedie, ergotherapie, fysiotherapie en medicatie.

Prognose van neurosarcoïdose

Daar elke patiënt andere tekenen met een variabele ernst heeft, is de prognose eveneens variabel. Een spontane verbetering of remissies komen voor bij ongeveer 60% van de patiënten met neurosarcoïdose. De andere patiënten ervaren chronische klachten of anders verergeren de symptomen zelfs. Het sterftecijfer bij alle vormen van sarcoïdose bedraagt van 1-5% en is te wijten aan ernstige long-, hart- of neurologische aandoeningen.

Complicaties

De complicaties hangen af van het deel van de zenuwvoorziening dat aangetast is door neurosarcoïdose. Indien onbehandeld leidt dit tot een permanent verlies van het getroffen gebied. In zeldzame gevallen is de hersenstam worden aangetast, wat levensbedreigend is.
© 2017 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Sarcoïdose (Ziekte van Besnier-Boeck), uitleg en symptomenSarcoïdose (Ziekte van Besnier-Boeck), uitleg en symptomenBij sarcoïdose, ofwel de ziekte van Besnier-Boeck, is een chronische ziekte waarbij er ontstekingsreacties in verschille…
Multiple Sclerose: oorzaken, symptomen en behandelingMultiple Sclerose(MS) is een aandoening van het centraal zenuwstelsel. Wereldwijd lijden hier naar schatting zo'n 1,2mil…
Syndroom van HornerHet syndroom van Horner, ook wel het syndroom van Claude Bernard of oculopupillair syndroom genoemd, is een neurologisch…
Effecten van HIV op het zenuwstelselHet humane immunodeficientievirus (HIV) is de veroorzaker van de ziekte acquired immunodeficiency syndrome (AIDS). Het v…

Spastische bekkenbodem syndroom: symptomen en behandelingSpastische bekkenbodem syndroom: symptomen en behandelingIemand met het spastische bekkenbodem syndroom is niet in staat om op de momenten dat dit gewenst is de spieren van de b…
Stinkende tand: oorzaak en behandeling van vieze tandgeurStinkende tand: oorzaak en behandeling van vieze tandgeurEen stinkende tand of verstandskies of een vieze tandgeur is een klacht die je niet moet negeren. Tandbederf of tandcari…
Bronnen en referenties
  • Geraadpleegd op 14 december 2017:
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Neurosarcoidosis, https://medlineplus.gov/ency/article/000720.htm
  • Neurosarcoidosis, https://radiopaedia.org/articles/neurosarcoidosis
  • Neurosarcoidosis, https://www.healthline.com/health/neurosarcoidosis
  • Neurosarcoidosis, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3151597/
  • Overview, https://emedicine.medscape.com/article/1147324-overview#showall
  • What is Neurosarcoidosis & How is it Treated?, https://www.epainassist.com/nerves/what-is-neurosarcoidosis-and-how-is-it-treated
  • Afbeelding bron 1: Nufkin, Flickr (CC BY-2.0)
  • Afbeelding bron 2: Geralt, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 11-05-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 10
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.