Jeukende vulva (clitoris en schaamlippen): oorzaken van jeuk

Een jeukende vulva duidt op een jeukende huid van de vulva. De vulva is het buitenste gedeelte van het vrouwelijke geslachtsorgaan en het bestaat uit de buitenste schaamlippen (labia), binnenste schaamlippen die een deel van de clitoris bedekken en de vagina-opening. De medische benaming van een jeukende vulva is pruritus vulvae genoemd. Pruritus is het medische woord voor jeuk. De behandeling van jeuk aan de vulva richt zich op de oorzaak en daarnaast op het wegnemen van de klachten. Jeuk is een onaangenaam gevoel waardoor je gaat krabben, maar het is belangrijk om te voorkomen dat je gaat krabben opdat de klachten niet erger worden.

• Wat is een jeukende vulva?
• Oorzaken van een jeukende vulva
• Infecties
• Overgevoeligheidsreactie van de vulvaire huid
• Huidaandoeningen
• Urine en ontlasting
• Overgang
• Zwangerschap
• Borstvoeding
• Gegeneraliseerde jeuk
• Diabetes
• Vulvakanker
• Stress
• Onbekende oorzaak
• Wanneer huisarts inschakelen?
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van jeuk aan de vulva
• Algemene maatregelen en tips
• Vochtinbrengende zalf of crème bij jeukende vulva
• Jeuk-krabcyclus vermijden
• Algemene huidverzorging van de vulva
• Kleding
• Wassen
• Ander algemeen advies
• Prognose van vulvaire jeuk

Wat is een jeukende vulva?

Een jeukende vulva duidt op jeuk van de vulva. De vulva is het buitenste gedeelte van het vrouwelijke geslachtsorgaan. Vulvaire jeuk is dus wat anders dan vaginale jeuk, het inwendige deel van het vrouwelijke geslachtsorgaan. De meeste vrouwen ervaren af en toe een wat jeuk in dit gebied. Bij pruritus vulvae houdt de jeuk aan en heb je er vaak last of hinder van. De jeuk kan 's nachts verergeren en je slaap verstoren, wat leidt tot slaapgebrek. Ongeveer 1 op de 10 vrouwen ziet op enig moment in haar leven een arts in verband met een aanhoudende jeukende vulva. Vulvaire jeuk kan elke vrouw, op elke leeftijd, treffen. Het kan leiden tot krabben en wrijven, waardoor de huid kapot kan gaan, wat tot pijn, bloedingen en huidinfecties kan leiden.

Oorzaken van een jeukende vulva

Een jeukende vulva is een symptoom en geen op zichzelf staande aandoening. Het kan worden veroorzaakt door veel verschillende factoren. Oorzaken van een jeukende vulva verschilt vaak tussen volwassenen en kinderen en kunnen bestaan uit:

Infecties

Infectie aan de vulva kunnen leiden tot allerlei klachten waaronder jeuk:

• schimmelinfectie
• aarsmaden
• schurft
  Volwassen aarsmaden / Bron: Publiek domein, Wikimedia Commons (PD)
• bepaalde seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's):
• trichomonas
• genitale wratten
• genitale herpes

Overgevoeligheidsreactie van de vulvaire huid

Gevoeligheid van de vulvaire huid is de meest voorkomende oorzaak van aanhoudende jeukende vulva. De vulvaire huid kan gevoelig worden voor alles wat ermee in contact komt, zoals:

• crèmes, inclusief behandelingen voor bijvoorbeeld een schimmelinfectie
• zepen
• parfums
• deodorants.
• overmatig zweten.
• condooms.
• natte of vochtige doekjes
• textielkleurstoffen, bijvoorbeeld in gekleurd ondergoed
• wasmiddelen.
• inlegkruisjes, maandverband en tampons

Huidaandoeningen

Er zijn huidaandoeningen die kunnen voorkomen op de vulva en een jeukende huid kunnen veroorzaken:

Atopisch eczeem
Atopisch eczeem is een vorm van eczeem die voornamelijk optreedt op de kinderleeftijd, maar ook gezien kan worden bij volwassenen. Atopisch eczeem wordt gekenmerkt door pijnlijke huidontstekingen, jeukende uitslag, roodheid, zwelling, bultjes, schilfers, blaasjes, kloven of korsten.

Psoriasis
Psoriasis is een chronische huidziekte die wordt gekenmerkt door rode plekken en witte schilfers op de huid. Op de vulva kan psoriasis zich manifesteren als een gladde, niet schilferige roodheid.

Lichen simplex
Lichen simplex is een verandering van de huid en kan zich voordoen op de vulva. Het wordt veroorzaakt door herhaaldelijk en dwangmatig krabben of wrijven, meestal in eerste instantie veroorzaakt door jeuk van eczeem.

Lichen planus
Lichen planus is een chronische, jeukende ontstekingsziekte van de huid en de slijmvliezen en kan zich openbaren rond de vulva en de ingang van de vagina.

Lichen sclerosus
Lichen sclerosus kan zich voordoen op de vulva huid en de huid rond de anus. Het gaat hierbij om een chronische huidontsteking, waarbij de huid langzaam porseleinwit verkleurt en haar elasticiteit verliest.

Urine en ontlasting

Urine-incontinentie of ontlastingsincontinentie kan de huid van de vulva vochtig en geïrriteerd maken. Het onzorgvuldig of onvoldoende wassen of drogen van het vulvaire gebied en na het poepen de billen afvegen in de verkeerde richting, is bij kleine meisjes een veel voorkomende oorzaak van een jeukende vulva. Te krachtig schrobben met toiletpapier kan ook leiden tot een jeukende vulva.

Overgang

Vanwege de lagere oestrogeenspiegels, heeft de huid van de vulva de neiging dunner en droger te worden tijdens en na de overgang. Hierdoor kan het jeuken. De lage oestrogeenspiegels kunnen ook vaginale droogheid veroorzaken. Lage oestrogeenspiegels kunnen beginnen terwijl je nog steeds menstrueert. Het lokaal toepassen van oestrogeen kan zinvol zijn, hetzij gebruikt als een crème, tablet of plastic ring ingebracht in de vagina. Hormoonvervangingstherapie is ook beschikbaar als tabletten of pleisters.

Zwangerschap

Zwangerschap kan jeuk veroorzaken als gevolg van zwelling van de aders in de vulva (stuwing van de vulva). Er is ook een verhoogd risico op vaginale afscheiding en vaginale schimmelinfectie tijdens de zwangerschap, die ook jeuk kan veroorzaken.

Borstvoeding

Het geven van borstvoeding kan jeuk veroorzaken als gevolg van lage oestrogeenspiegels.

Gegeneraliseerde jeuk

Elke oorzaak van gegeneraliseerde jeuk (jeuk verspreid over het hele lichaam) kan er ook voor zorgen dat je last krijgt van een jeukende vulva. Je kan bijvoorbeeld lichamelijke jeuk krijgen als bijwerking van een medicijnen of als gevolg van een aantal bloedaandoeningen, problemen met de schildklier of nieraandoening of leverziekte.

Diabetes

Diabetes kan jeuk veroorzaken in het vulvaire gebied, met name als de diabetes niet goed onder controle is en het bloedsuikergehalte hoog is.

Vulvakanker

Vulvakanker is kanker van de schaamlippen en is zichtbaar en voelbaar aan de buitenkant van de vrouwelijke geslachtsorganen en komt betrekkelijk weinig voor. Vaak beginnen de klachten met jeuk, branderigheid of irritatie.

Stress

Stress kan een jeukende vulva veroorzaken. Het kan ook jeuk aan de vulva verergeren die te wijten is aan een andere oorzaak.

Onbekende oorzaak

In sommige gevallen, waaronder enkele ernstige gevallen van een jeukende vulva, kan geen oorzaak worden gevonden.

Wanneer huisarts inschakelen?

Als je last hebt van een jeukende vulva hebt die aanhoudt, schaam je dan niet en maak een afspraak bij de huisarts. Als je denkt dat je schimmel hebt en crème hebt gebruikt die je bij een apotheek hebt gekocht, maar na een week wordt het niet beter, stop dan met het gebruik van de crème en ga naar een dokter.

Onderzoek en diagnose

Vaak zal de arts de oorzaak van je jeukende vulva kunnen achterhalen nadat hij met je gesproken en lichamelijk onderzocht hebt. Bij een onderzoek zal de arts waarschijnlijk naar de huid van de vulva kijken en ook een intern (vaginaal) onderzoek doen. Mogelijk zul je heel persoonlijke vragen moeten beantwoorden over je seksleven en kan er een uitstrijkje worden genomen. Soms worden andere tests voorgesteld, waaronder bloedonderzoek, bijvoorbeeld om diabetes, problemen met de schildklier (schildklierwaarden), nieren of lever, enz. te vinden. Een allergietest door middel van plakproeven kan nuttig zijn bij vermoeden van een allergie. In zeldzame gevallen kan het nodig zijn dat een arts de vulvaire huid in detail onderzoekt met een soort microscoop die een vulvoscoop wordt genoemd. Het onderzoek heet vulvoscopie. Het nemen van een stukje weefsel (biopt) van de huid kan worden voorgesteld (biopsie). Dit wordt meestal gedaan door een klein gaatje in de huid van de vulva te ponsen en een klein stukje huid te verwijderen. Plaatselijke verdovingscrème of -injectie wordt gebruikt om de huid eerst te verdoven, zodat het geen pijn doet. Het huidmonster wordt vervolgens in een laboratorium onderzocht.

Behandeling van jeuk aan de vulva

Behandeling van een jeukende vulva varieert en is afhankelijk van de oorzaak. Bijvoorbeeld:

• Stoppen met het gebruik van alles dat de vulvahuid kan irriteren.
• Gebruik van antischimmelcrème in geval van schimmel.
• Gebruik van antibiotica in geval van bacteriële infecties.
• Behandeling met topische steroïden bij verschillende huidaandoeningen.
• Gebruik van hormooncrème of hormoonvervangingstherapie als de jeuk gerelateerd is aan de menopauze.
• Leer jonge meisjes om voorzichtig van voren naar achteren te vegen na het poepen en hun vulva goed te wassen en af ​​te spoelen, zelfs bij het douchen (wanneer de vulva gemist kan worden of zeepresten achterblijven).

Algemene maatregelen en tips

Er zijn een aantal algemene behandelingen die vaak helpen bij een jeukende vulva, ongeacht de oorzaak.

Vochtinbrengende zalf of crème bij jeukende vulva

Zachte vochtinbrengende middelen (verzachtende middelen), zoals emulgerende zalf, kunnen de jeuk helpen verlichten. Je kunt water-emulgerende zalf (dit zijn zalven die grotere hoeveelheden water kunnen opnemen) gebruiken naast de meeste andere behandelingen. Gebruik het heel royaal. Deze onderhoudszalven kunnen vaak ook in de koelkast worden bewaard om ze koel te houden. Als je vulva flink jeukt. dan kan het aanbrengen van de gekoelde zalf verlichting brengen.

Je kunt een onderhoudszalf of -crème kopen bij een drogist of apotheek en sommige zijn op recept verkrijgbaar. Er is echter een kleine waarschuwing op zijn plaats. Af en toe worden sommige mensen gevoelig voor verschillende ingrediënten die in sommige verzachtende middelen zitten. Dit kan de jeuk verergeren. Milde vochtinbrengende crèmes zonder toegevoegde geur- en kleurstoffen helpen in de meeste gevallen om de symptomen te verminderen.

Jeuk-krabcyclus vermijden

Een jeuk-krabcyclus treedt op wanneer krabben meer jeuk veroorzaakt, wat weer leidt tot krabben, wat meer jeuk veroorzaakt, enz. Dus als je krabt, kan het jeuk erger maken. Overmatig krabben kan ook leiden tot verdikking van de huid en andere afwijkingen. Probeer daarom krabben te vermijden als het maar enigszins mogelijk is.

Houd je nagels kort en draag geen nagellak. Overweeg om 's nachts katoenen handschoenen te dragen om te stoppen met krabben in je slaap. Krabben kan ook de huid van de vulva beschadigen en het risico van besmetting van de huid met ziektekiemen (bacteriën) vergroten, wat kan leiden tot een secundaire bacteriële infectie.

Algemene huidverzorging van de vulva

Het volgende kan ook helpen bij het verlichten van een jeukende vulva, ongeacht de oorzaak.

Kleding

Draag loszittend ondergoed van 100% katoen. Vermijd nylon of synthetisch materiaal wat niet ademend is en ervoor zorgt dat je meer zweet en dat het zweet niet wordt opgenomen en afgevoerd. Trek dagelijks schoon ondergoed aan en slaap in bed zonder kleren, dus in je blootje.

Draag geen nauwsluitende kleding, zoals een legging. Rokken en jurken zijn waarschijnlijk beter dan een broek. Kousen zijn waarschijnlijk beter dan panty's.

Wassen

Was je vulva voorzichtig, eenmaal per dag. Schrob of was niet krachtig en vermijd het gebruik van een spons of borstel om mee te wassen. Overmatig reinigen kan de symptomen verergeren. Gebruik een milde, ongeparfumeerde moisturizer als zeepvervanger. Alleen afspoelen met handwarm water kan ook.

Douchen is over het algemeen beter dan een bad nemen, omdat het gemakkelijker is om de vulva te wassen, maar zorg ervoor dat je geen zeep gebruikt.

Trek je ondergoed pas aan als je vulva volledig droog is. Droog de huid voorzichtig af met een zachte handdoek; bij voorkeur de vulva droog deppen in plaats van wrijven. Een haardroger kan nuttig zijn om de vulva goed te drogen. Zet de haardroger niet op een heel warme stand.

Probeer te voorkomen dat shampoo (die onder de douche langs je lichaam loopt) op de vulva terechtkomt, waar het kan irriteren.

Ander algemeen advies

Soms kunnen zepen, parfums, bubbelbaden, deodorants, geurende crèmes, de kleurstof in toiletpapier, enz., de delicate huid van de vulva irriteren of gevoelig maken. Gebruik deze middelen dan ook niet op je vulva of in het badwater of onder de douche. Gebruik gewoon, niet gekleurd toiletpapier. Gebruik niet-geparfumeerde maandverbanden en inlegkruisjes en probeer deze regelmatig te verschonen. Vermijd vaginale wasbeurten of douches.

Sommige mensen ontwikkelen gevoeligheid voor (bepaalde ingrediënten in) waspoeder of wasverzachter. Het kan dan de moeite waard zijn om over te stappen naar een ander merk waspoeder en om geen wasverzachter voor ondergoed te gebruiken. Vermijd condooms met zaaddodend middel, omdat deze de vulva en vagina kunnen irriteren. Vermijd op dezelfde manier geparfumeerde smeermiddelen. Je kunt het beste je schaamhaar niet scheren.

Prognose van vulvaire jeuk

Meestal wordt er een oorzaak gevonden en als deze adequaat wordt behandeld en je bent therapietrouw, dan verbetert de jeuk. Afhankelijk van wat de oorzaak is, kan de behandeling soms langdurig zijn of moet deze met enige regelmaat worden herhaald.

Lees verder

• Vaginale jeuk of jeukende vagina: oorzaken en symptomen
• Jeuk aan de schaamlippen: symptomen, oorzaak en behandeling
• Branderige vagina: oorzaken en behandeling brandende vagina
• Gezwollen schaamlippen: jeuk en zwelling schaamlippen
• Vulva aandoeningen: pijn en jeuk schaamlippen en clitoris