Pijn in knokkels: oorzaken van pijnlijke vingerkootjes
Pijn in knokkels of pijn in vingerkootjes is een vervelende klacht. Pijn in de knokkels of knokkelpijn kan stekend, scherp, dof of kloppend zijn. Pijnlijke vingerkootjes kan mild tot ernstig van aard zijn en kan alleen op een bepaald tijdstip van de dag voorkomen of wanneer je bepaalde activiteiten uitvoert. Afhankelijk van de oorzaak van de knokkelpijn, kan deze door beweging toenemen of afnemen. Het kan erg moeilijk zijn om de knokkel te bewegen als er ernstige knokkelpijn en zwelling optreedt als gevolg van traumatische letsels. Pijn in de knokkel en zwelling die optreedt als gevolg van een verwonding, kan zich soms voordoen in één enkele knokkel. In sommige gevallen kunnen meerdere knokkels zijn aangedaan. Ontsteking van de knokkels kan ook knokkelpijn en zwelling veroorzaken. Aandoeningen zoals reumatoïde artritis en artrose kunnen ook leiden tot knokkelpijn en zwelling.
Wat is knokkelpijn?
Knokkelpijn verwijst naar pijn in de knokkels. Pijn in je knokkels kan verschillende oorzaken hebben. Knokkelpijn kan ontstaan als gevolg van aandoeningen die van invloed zijn op een van de structuren in de knokkel, waaronder de huid, zenuwen, spieren, gewrichten, pezen, botten, ligamenten, bloedvaten en bindweefsel. Verwonding door trauma en pijn in je knokkels als gevolg van artrose zijn veel voorkomende oorzaken van knokkelpijn.
Soort pijn
Pijn aan de knokkels kan scherp, stekend, zeurend of kloppend zijn. De pijn kan mild tot ernstig van aard zijn en alleen optreden op bepaalde momenten van de dag of wanneer je bepaalde activiteiten uitvoert. Het bewegen van de gevoelige knokkel of nabijgelegen gewrichten kan de pijn verergeren of juist verlichten. Bij ernstige pijn als gevolg van traumatische letsels, kan het onmogelijk zijn de aangedane knokkel goed te bewegen.
Eén of meerdere knokkels
In sommige gevallen is knokkelpijn door letsel gelokaliseerd op slechts één knokkel. In veel gevallen kunnen verschillende knokkels pijn doen en gekneusd zijn (
gekneusde knokkels). Ontsteking in de knokkel veroorzaakt zwelling (
gezwollen knokkel) en pijn. Verder worden reumatoïde artritis, een chronische auto-immuunziekte die wordt gekenmerkt door
gewrichtsontsteking en andere aan artritis gerelateerde aandoeningen, geassocieerd met pijnlijke vingerkootjes als gevolg van ontsteking en zwelling.
Acuut of chronisch
Pijn in knokkels kan acuut optreden of kan zich in de loop van de tijd ontwikkelen en meer chronisch van aard zijn. In sommige situaties kan knokkelpijn optreden als gevolg van chronische aandoeningen en die van invloed kunnen zijn op je gehele lichaam, zoals
artritis, vaatziekten of diabetes.
Bijkomende symptomen
Pijn in de knokkels kan gepaard gaan met andere symptomen, afhankelijk van de oorzaak en eventuele onderliggende ziekten of aandoeningen. Sommige aandoeningen die de handen kunnen treffen, zoals
diabetische neuropathie (zenuwbeschadiging door hoge bloedsuikerspiegels in verband met diabetes), kunnen symptomen veroorzaken in andere lichaamssystemen.
Symptomen aan de knokkels
Symptomen aan de knokkels die kunnen optreden samen met pijn in de knokkels, zijn onder meer:
Symptomen in andere lichaamsdelen
Pijn in de knokkels kan gepaard gaan met klachten in andere delen van het lichaam. Andere symptomen die kunnen optreden samen met pijn in de knokkels zijn bijvoorbeeld:
Alarmsymptomen
Ernstige symptomen die op een levensbedreigende situatie kunnen wijzen, zijn:
- verlamming of onvermogen om een lichaamsdeel te verplaatsen
- ademhalingsproblemen, zoals:
- plotselinge verandering in zicht (zoals wazig zien), verlies van gezichtsvermogen of pijn aan de ogen
- plotseling optredende gevoelloosheid of zwakte aan één zijde van het lichaam
- plotselinge, ernstige of knallende hoofdpijn
Oorzaken van pijn in knokkel
Knokkelpijn is vaak het gevolg van letsel, met name als er een hard voorwerp tegenaan komt. Knokkelgewrichtspijn wordt vaak veroorzaakt door overbelasting van handen en vingers die leiden tot spier-, pees- en gewrichtsproblemen. Het is soms moeilijk om onderscheid te maken tussen pijn in het bot of gewricht.
Pijnlijke vingerkootjes door letsel
Trauma van de knokkels kan optreden bij een of meer van de volgende factoren:
- een val
- een slag of stoot tegen je knokkels
- overbelasting van de handen en vingers
In de meeste gevallen veroorzaakt dit schade aan het zachte weefsel en is zelden het bot zelf aangedaan. De spieren en pezen kunnen ook getroffen worden en ligamenten kunnen worden uitgerekt (verstuikingen) of zelfs scheuren. Het bot kan ook gewond raken en soms zelfs breken bij een zeer harde klap (
gebroken knokkel). Stressfracturen kunnen optreden bij herhaalde belasting: kleine scheurtjes in het bot wanneer het bot niet langer bestand is tegen de kracht die wordt uitgeoefend.
Hoewel er niet zoveel aandacht aan wordt besteed als bij
pijn in de pols, kan overbelasting voorkomen bij langdurig typen en het gebruik van een muis, mobiele telefoon of gamecontroller. Meestal is dit gekoppeld aan het
carpaal tunnel syndroom (CTS) van de pols, maar overbelasting kan ook de knokkels treffen. Soms gaat dit gepaard met spierkrampen en
peesontsteking die de rug van de hand beïnvloedt en zich uitstrekt tot aan de vingers. Dit kan optreden bij sportblessures en trauma, maar kan ook optreden bij overmatig gebruik van hand en vingers.
Andere oorzaken van letsel, zoals blootstelling aan agressieve chemicaliën, brandwonden en
insectenbeten, zijn vaak van invloed op de huid en het weefsel eronder, in plaats van het bot of gewricht zelf.
Knokkelpijn door infectie
Een infectie kan betrekking hebben op het bot en het onderhuidse weefsel dat de knokkels, het bot of de gewrichten bedekt. Infectie van de knokkels komt zelden voor zonder dat er eerst sprake is van een verwonding waarbij de huid beschadigd raakt en microben, met name bacteriën, in het weefsel kunnen komen. Soms kunnen de ziekteverwekkers door de bloedbaan reizen en de botten of gewrichten bereiken. Infectie van de knokkels of omliggende gebieden kan dan de vorm hebben van:
- septische artritis - bacteriële ontsteking in een gewricht
- osteomyelitis - infectie van het bot, beenmerg en beenvlies als gevolg van bacteriën
- cellulitis - onderhuidse weefselinfectie net onder de huid.
- impetigo of erysipelas (wondroos) - huidinfecties
In de meeste gevallen wordt de infectie veroorzaakt door bacteriën en vaak gaat het hierbij om bacteriën die van nature op de huid leven (normale
huidflora), zoals
Streptokokken of Stafylokokken.
Aandoeningen die de hand treffen
Er zijn verschillende ziekten die kunnen optreden in en rond de knokkels die niet komen door een infectie of verwonding. Soms ontstaan deze aandoeningen na een verwonding of infectie terwijl het op andere momenten spontaan lijkt op te komen. Het kan bijvoorbeeld verband houden met andere ziekteprocessen, zoals auto-immuunziekten, waarbij het immuunsysteem de weefsels van het lichaam aanvalt en daarbij ontsteking veroorzaakt.
- Botten, spieren, pezen en gewrichten zijn de belangrijkste structuren van de hand. De meeste handaandoeningen treffen daarom een van meer van deze structuren.
- Myositis is een ontsteking van de spieren, waarbij de spiercellen kapot gaan en je spieren steeds zwakker worden.
- Tendinitis of peesontsteking veroorzaakt pijn en stijfheid en kan worden veroorzaakt door overbelasting van een gewricht of door een reumatische aandoening
- Bij artrose gaat het kraakbeen in kwaliteit achteruit en verandert het kraakbeen van je handgewrichten, wat klachten geeft als stijfheid en pijn in je pols, vinger of duim.
- Bij jicht slaan urinezuurkristallen neer in de gewrichten, meestal de grote teen of voet maar het kan ook in de vingers voorkomen. Het gewricht wordt dik, rood en warm en jicht in een vinger is vaak zeer pijnlijk.
- Reumatoïde artritis is een gewrichtsontsteking waarbij pijn en stijfheid van de gewrichten voorop staan.
- Perifere neuropathie is dysfunctie van een of meer perifere zenuwen met klachten als pijn, doofheid, tintelingen en vermindering van kracht.
Huidziekten
De huid die over de knokkels ligt, kan soms de oorzaak van pijn zijn. Sommige huidziekten kunnen duidelijk worden waargenomen, terwijl anderen zich subtieler kunnen presenteren met symptomen zoals pijn of jeuk, maar de huid lijkt verder gezond.
Veelvoorkomende huidproblemen die te maken hebben met letsel, zijn:
- schaafwonden
- laceratie: vleeswond die veroorzaakt wordt door weefselverscheuring
- blaren
- zonnebrand

Handeczeem /
Bron: Fedorov Ivan Sergeevich/Shutterstock.comAndere huidproblemen kunnen verband houden met verschillende ziekten zoals:
- psoriasis, contacteczeem en handeczeem
- infecties, zoals cellulitis, erysipelas, fasciitis, impetigo
- dermatomyositis
Een aantal van deze huidziekten veroorzaken meestal geen pijn, maar de aangetaste huid kan gevoelig zijn voor letsel en infectie, wat dan pijnlijk is.
Andere aandoeningen
Verschillende systemische ziekten kunnen ook de botten en gewrichten van de hand aantasten. Enkele van de ziekten die het hele lichaam treffen maar ook knokkelpijn kunnen veroorzaken, zijn onder andere:
- diabetes mellitus - diabetische neuropathie en het syndroom van Charcot-Marie-Tooth
- tumoren in de hand, ofwel goedaardig (niet-kwaadaardig) of kwaadaardig (kanker)
- perifere arteriële aandoening (PAD), waarbij door slagaderverkalking een vernauwing in de slagaders kan ontstaan
- lymfangitis, een ontsteking van een lymfevat, waardoor de lymfedrainage wordt beïnvloed
- de ziekte van Rovnaud, waarbij de kleine bloedvaten in de hand zich plotseling vernauwen
- thromboangitis obliterans (de ziekte van Buerger) waarbij er een verstopping kan optreden in de bloedvaten die de hand van bloed voorzien
- vasculitis, een ontsteking van de bloedvaten
Behandeling van knokkelpijn
De behandeling van knokkelpijn hangt af van de onderliggende oorzaak. De oorzaak van de pijn moet worden geïdentificeerd en daarna kan bepaald worden wat de beste behandeling is. Omdat de meeste gevallen van knokkelpijn te wijten zijn aan verwonding en overbelasting, kan het nemen van rust helpen om de pijn te verlichten. Een arts zal je hand onderzoeken en andere tests uitvoeren zoals een röntgenfoto om de oorzaak van knokkelpijn te diagnosticeren. Sommige van deze maatregelen kunnen echter helpen bij het verlichten van acute knokkelpijn:
- Vermijd activiteiten die intensieve handbewegingen vereisen.
- Houd je hand in de natuurlijke positie met de vinger iets naar binnen getrokken.
- Gebruik waar nodig een hand- of polssteun.
- Warmte- en koudetherapie kunnen een deel van het ongemak verlichten zoals.
- Anti-inflammatoire geneesmiddelen en pijnstillers kunnen nuttig zijn ter bestrijding van pijn en ontsteking.
- Probeer om korte pauzes van ongeveer 15 minuten in te lassen voor elke 45 minuten tot 1 uur handactiviteit.
- Handoefeningen zoals geadviseerd door je huisarts of een fysiotherapeut kunnen nuttig zijn.
Lees verder