Maïsallergie: Allergische reactie op maïs

Een maïsallergie is een zeldzame vorm van voedselallergie waarbij het immuunsysteem overmatig reageert op rauwe of gekookte maïs en soms ook op voedingsmiddelen die maïseiwit bevatten. Deze overmatige reactie kan leiden tot verschillende symptomen, variërend van milde klachten zoals een verstopte neus en buikkrampen tot ernstigere aandoeningen zoals anafylaxie, een levensbedreigende allergische reactie. Het vermijden van maïs en maïsderivaten is essentieel voor patiënten met deze allergie. Wanneer het vermijden van maïs moeilijk is, kan medicatie helpen om de symptomen te verlichten. Het is bovendien belangrijk om altijd zorgvuldig etiketten te lezen, aangezien maïs en maïseiwitten in veel voedingsmiddelen en producten voorkomen.

• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken: Overmatige reactie van het immuunsysteem
• Risicofactoren
• Risicogroepen voor allergische reacties op maïs
• Symptomen
• Milde symptomen
• Ernstige symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van maïsallergie
• Voedsel met maïs vermijden
• Medicatie
• Etiketten lezen
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie

Voorkomen van maïsallergie wereldwijd
Maïsallergie is een relatief zeldzame vorm van voedselallergie, maar komt wereldwijd voor. Precieze gegevens over de prevalentie zijn beperkt, omdat maïsallergie minder vaak wordt gerapporteerd dan andere voedselallergieën zoals pinda's, melk of eieren. In regio's waar maïs een hoofdvoedsel is, zoals delen van Latijns-Amerika, kunnen gevallen van allergie vaker worden vastgesteld. De allergie kan zowel bij kinderen als volwassenen voorkomen, hoewel de ernst van de symptomen vaak verschilt per leeftijdsgroep.

Demografische en geografische variaties
De incidentie van maïsallergie varieert geografisch, afhankelijk van de mate waarin maïs in het lokale voedingspatroon wordt geïntegreerd. In westerse landen, waar maïs vaak in bewerkte voedingsmiddelen voorkomt, wordt de allergie voornamelijk geassocieerd met industriële producten zoals maïssiroop en maïszetmeel. In landelijke gebieden met minder bewerkte voeding kan het risico op blootstelling aan allergenen lager zijn.

Mechanisme

Immunologische reactie op maïsallergenen
Maïsallergie wordt veroorzaakt door een abnormale reactie van het immuunsysteem op specifieke eiwitten in maïs, zoals zeïne. Wanneer het immuunsysteem deze eiwitten als schadelijk identificeert, produceert het immunoglobuline E (IgE)-antilichamen. Deze antilichamen activeren vervolgens mestcellen, die histamine en andere ontstekingsmediatoren vrijmaken, wat leidt tot allergische symptomen zoals huiduitslag, ademhalingsproblemen en spijsverteringsklachten.

Rol van kruisreactiviteit
Kruisreactiviteit speelt een belangrijke rol bij maïsallergie. Eiwitten in maïs kunnen gelijkenissen vertonen met allergenen in andere granen, zoals tarwe of rijst, waardoor patiënten ook symptomen kunnen ervaren bij het consumeren van deze voedingsmiddelen. Dit mechanisme kan de diagnose bemoeilijken en vraagt om een gedetailleerde allergietest.

Oorzaken: Overmatige reactie van het immuunsysteem

Symptomen van een maïsallergie ontstaan wanneer het immuunsysteem van een patiënt overgevoelig reageert op maïs of voedingsmiddelen die maïseiwit bevatten. Dit kan ook optreden na blootstelling aan maïspollen. Maïs en maïsderivaten zijn veelvoorkomende ingrediënten in bewerkte voedingsmiddelen en andere alledaagse producten. De belangrijkste oorzaak van allergische reacties is het eiwit zeïne, dat in maïs aanwezig is.

Risicofactoren

Genetische aanleg
Een familiale geschiedenis van allergieën verhoogt het risico op het ontwikkelen van maïsallergie. Genetische factoren kunnen de gevoeligheid van het immuunsysteem voor specifieke allergenen beïnvloeden, waardoor de kans op een allergische reactie toeneemt.

Voedingsgewoonten en blootstelling aan maïsproducten
Frequent gebruik van bewerkte voedingsmiddelen die maïssiroop, maïszetmeel of andere derivaten bevatten, kan het risico op sensibilisatie verhogen. Vooral in ontwikkelde landen, waar dergelijke producten veelvuldig worden gebruikt, zien we een groter aantal gevallen van voedselallergieën.

Risicogroepen voor allergische reacties op maïs

Mensen met bepaalde aandoeningen lopen een hoger risico om een maïsallergie te ontwikkelen, waaronder:

• astma: een chronische ontsteking van de luchtwegen
• eczeem: een chronische huidaandoening gekenmerkt door een droge, jeukende huid

Symptomen

De symptomen van een maïsallergie kunnen variëren van mild tot ernstig. De aard en intensiteit van de symptomen kunnen per patiënt verschillen, en een patiënt kan bij elke reactie andere symptomen ervaren. Symptomen verschijnen meestal snel na contact met maïs.

Milde symptomen

Milde symptomen van een maïsallergie kunnen zijn:

• Ademhaling en longen: herhaalde hoest, hese stem
• Darmen: buikpijn, buikkrampen, diarree
• Hoofd en hersenen: duizeligheid, verwardheid
• Huid: blozen, netelroos, roodheid van de huid of een huiduitslag
• Maag: braken, indigestie, misselijkheid, maagkrampen
• Mond: jeuk rond de mond (oraal allergiesyndroom)
• Neus: loopneus, verstopte neus, gezwollen neus

De meeste milde symptomen verdwijnen doorgaans binnen enkele uren.

Ernstige symptomen

Een ernstige allergische reactie, bekend als anafylaxie, kan optreden wanneer de luchtwegen opzwellen, waardoor de ademhaling wordt belemmerd en de bloeddruk daalt. Anafylaxie kan zich zeer snel ontwikkelen en vereist onmiddellijke medische aandacht. Symptomen van anafylaxie zijn onder meer:

• piepende ademhaling, kortademigheid, ademhalingsproblemen, beklemming in de keel, bleke of blauwe huidverkleuring, zwelling van de tong en/of lippenzwelling, een zwakke pols en shock. Indien niet snel behandeld met epinefrine (adrenaline), kan anafylaxie leiden tot de dood.

• Alarmsymptomen

• Anafylaxie bij maïsallergie
• Een van de ernstigste alarmsymptomen van maïsallergie is anafylaxie. Deze levensbedreigende allergische reactie kan zich manifesteren door symptomen zoals een snelle daling van de bloeddruk, ademhalingsproblemen en bewustzijnsverlies. Spoedeisende medische hulp is hierbij essentieel.
• Chronische of progressieve klachten
• Sommige patiënten met een maïsallergie ervaren chronische klachten zoals langdurige buikpijn, diarree of eczeem. Als deze symptomen geleidelijk erger worden, kan dit duiden op een ernstigere allergische gevoeligheid die controle door een specialist vereist.

• Diagnose en onderzoeken

• Vraaggesprek
• Tijdens het diagnostisch proces verzamelt de arts informatie over de voedingsmiddelen die de patiënt heeft geconsumeerd, de aard en ernst van de symptomen, en het tijdstip waarop de symptomen zijn opgetreden. Een gedetailleerde medische en familiale geschiedenis is eveneens belangrijk.
• Diagnostisch onderzoek
• Een maïsallergie is zeldzaam en kan moeilijk te diagnosticeren zijn met standaard huidtesten of bloedonderzoeken. Het kan lastig zijn om allergieën voor maïs te onderscheiden van andere allergieën, zoals die voor graspollen of andere zaden en granen. Een eliminatiedieet kan helpen bij de diagnose. Dit dieet houdt in dat specifieke voedingsmiddelen gedurende twee tot vier weken uit de voeding worden verwijderd om te bepalen of de symptomen verbeteren. Als het dieet geen duidelijk resultaat oplevert, kan een orale voedingstest worden voorgesteld. Bij deze test krijgt de patiënt kleine hoeveelheden maïs of maïsproducten toegediend, in toenemende doses, onder medisch toezicht om mogelijke ernstige reacties te monitoren en te behandelen.

• Behandeling van maïsallergie

• Voedsel met maïs vermijden

• Patiënten moeten alle maïs en maïsderivaten vermijden, waaronder maïsmeel. De beste manier om maïs te vermijden is door vers (niet bewerkt of verpakt) voedsel te kopen, zoals fruit, groenten, 100% sap en magere eiwitten (kip of vlees).
• Antihistaminica kunnen helpen bij de behandeling van milde allergische symptomen. / Bron: Stevepb, Pixabay

  Medicatie

• Wanneer het vermijden van maïs moeilijk is, kan de arts een antihistaminicum voorschrijven om milde symptomen te verlichten. Voor ernstige reacties is het noodzakelijk om epinefrine (adrenaline) bij de hand te hebben, die onmiddellijk moet worden toegediend bij de eerste tekenen van anafylaxie.

• Etiketten lezen

• Het is cruciaal voor patiënten met een maïsallergie om de ingrediëntenlijsten op voedselverpakkingen zorgvuldig te lezen. Maïseiwit kan onder verschillende namen voorkomen, waaronder:
• bakpoeder
• cellulose
• citroenzuur
• dextrine
• dextrose
• fructose
• griesmeel
• inositol
• karamel
• maïs
• maïsmeel
• maïsolie
• maïssiroop (met hoge fructose)
• maïszemelen
• maïzena (zetmeel of plantaardig zetmeel)
• maltodextrine
• mononatriumglutamaat (msg)
• mout
• natriumerythorbaat
• plantaardige olie
• sorbitol
• vanille-extract
• vrije vetzuren
• xanthaangom
• xylitol

Maïs en maïsderivaten zijn te vinden in vele verpakte levensmiddelen, waaronder:

• azijn
• babyvoeding
• bereid vlees, zoals hotdogs en vleeswaren
• brood
• caloriearme zoetstoffen
• dranken
• granen
• ingeblikt fruit en groenten
• jams
• kazen
• ketchup
• margarine
• mosterd
• ontbijtgranen
• pindakaas
• popcorn
• sauzen
• snacks
• stropen
• wijn
• yoghurt


Maïs kan ook in cosmetica worden aangetroffen. / Bron: WerbeFabrik, Pixabay
Ingrediënten op basis van maïs kunnen ook in niet-voedingsproducten voorkomen, zoals:

• afwasmiddel
• bepaalde voedselverpakkingen
• chirurgische handschoenen (door maïszetmeel)
• cosmetica
• dierenvoeding
• intraveneuze oplossingen (zoals dextrose)
• kleding
• kleurpotloden
• lijmen (enveloppen, stickers, postzegels)
• papieren en kartonnen doosjes, kopjes, borden, melkpakken
• plastic
• rietjes
• shampoo
• tandpasta
• verf
• vitaminen



Prognose

Langetermijnvooruitzichten voor patiënten
Bij kinderen met een maïsallergie is er vaak een kans op spontane remissie naarmate ze ouder worden. Bij volwassenen is de allergie meestal blijvend, maar met de juiste beheersing van het voedingspatroon kunnen ernstige reacties worden voorkomen.

Impact op kwaliteit van leven
Hoewel de meeste patiënten hun allergie effectief kunnen beheren, kan maïsallergie leiden tot beperkingen in sociale situaties of bij het kiezen van voedingsmiddelen. Psychologische ondersteuning kan nuttig zijn om de impact op het dagelijks leven te verminderen.



Complicaties

Ernstige allergische reacties
Complicaties van maïsallergie kunnen variëren van matige reacties zoals netelroos tot ernstige anafylactische schokken. Deze laatste complicatie vereist onmiddellijke medische interventie en vaak een langdurige controle met behulp van adrenaline-autoinjectoren.

Kruisallergieën met andere voedingsmiddelen
Patiënten met maïsallergie lopen ook een verhoogd risico op kruisreactiviteit met andere voedingsmiddelen, zoals graansoorten en noten. Dit kan leiden tot een bredere reeks voedingsaanpassingen, wat de beheersing van hun voedingspatroon uitdagender maakt.



Preventie

Educatie over allergenen in voedingsmiddelen
Het labelen van voedselproducten is cruciaal voor het voorkomen van allergische reacties. Patiënten moeten leren om ingrediëntenlijsten zorgvuldig te controleren op maïsderivaten zoals maïssiroop, maïszetmeel en dextrine.

Beheer van omgevingsfactoren
In huishoudens waar maïsallergie voorkomt, is het belangrijk om kruisbesmetting tijdens de bereiding van voedsel te vermijden. Dit kan worden bereikt door aparte kookgerei te gebruiken en strikt hygiënebeleid te volgen.


Lees verder

• Allergieën en allergische reactie: Contact met allergenen
• Antihistaminica: Geneesmiddelen tegen allergische reacties
• Eliminatiedieet: Voedsel schrappen en dan weer introduceren
• Anafylaxie: Ernstige allergische reactie
• Voedselallergie en voedselintolerantie: Symptomen