Maagzweer: symptomen, klachten, behandeling en dieet

Een maagzweer is een zweer van de maagwand (ulcus ventriculi) of twaalfvingerige darm (ulcus duodeni), het eerste deel van de dunne darm. Het wordt veroorzaakt door een verstoring van het evenwicht tussen slijm die de maagwand en de twaalfvingerig darm beschermd en zuurproductie van de maag. Veel voorkomende klachten zijn pijn of een vervelend gevoel in de bovenbuik. Sommige mensen hebben aanvankelijk niet door dat ze kampen met een maagzweer. De belangrijkste symptomen maagzweer zijn het optreden van pijn enkele uren na een maaltijd of pijn tijdens het eten, pijn in de bovenbuik en zuurbranden. Des te hoger de zweer in de maag is gelegen, des te eerder keert de pijn terug. Zuurremmende middelen kunnen uitkomst bieden. Ook doet de patiënt er verstandig aan om een aantal leefregels in acht te nemen, welke de kans op een maagzweer verkleinen en de genezing bevorderen.

• Wat is een maagzweer?
• FAQ maagzweer: alles wat je wilt (en moet) weten over die vervelende maagklachten
• Oorzaken van een maagzweer
• Risicofactoren
• Maagzweer symptomen en klachten
• Onderzoek en diagnose
• Maagzweer: behandeling met medicatie
• Maagzweer: medicijnen
• Nieuw geneesmiddel: RHB-105
• Voquezna (vonoprazan): de nieuwe speler op het maagzuurfront
• Sucralfaat: je maagwand in de watten
• Operatie bij een maagzweer
• Maagzweer: gezond eten en leven
• Plantengeneeskunde bij maagzweer
• Kamille-bloesem
• Zoethout
• Rucola tegen maagzweren
• Koolsap
• Praktische tips en zelfzorg bij een maagzweer
• Eet vaker kleine maaltijden
• Vermijd NSAID’s als ibuprofen en naproxen
• Drink aloëverasap
• Pas op met koolzuurhoudende dranken
• Eet langzaam en kauw goed
• Gebruik een rietje voor zure dranken
• Let op verborgen zuren in voeding
• Verhoog het hoofdeinde van je bed
• Drink geitenmelk of haverdrank
• Vermijd extreme temperatuurschommelingen in eten en drinken
• Check je vitamine B12-status
• Raadpleeg tijdig je huisarts
• Prognose en preventie van maagzweren
• Complicaties van een maagzweer
• Bloeding
• Maagperforatie
• Vernauwde maaguitgang
• Preventie

Wat is een maagzweer?

Jan, een doorgewinterde koffiedrinker en stresseter pur sang, merkte al weken een brandend gevoel in zijn maag op, maar wuifde het weg met een extra espresso en een aspirientje. "Zal wel van het pittige eten komen," mompelde hij tegen zichzelf, terwijl hij zich door nog een lange werkdag heen sleepte. Pas toen hij ’s nachts wakker werd met een stekende pijn die aanvoelde alsof er een dolk in zijn maag werd gedraaid, besefte hij dat er iets serieus mis was. De huisarts keek hem met opgetrokken wenkbrauwen aan en mompelde: "Maagzweer, Jan. Tijd om het rustiger aan te doen—en die koffie te laten staan."

Een maagzweer is een zweer van de maagwand of twaalfvingerige darm, dat is het eerste deel van de dunne darm. De maag produceert zuur ten behoeve van de spijsvertering en ten einde ziektekiemen te bestrijden. Om te voorkomen dat dit zuur de maag, de twaalfvingerige darm en de slokdarm aantasten, worden deze organen beschermd door een slijmlaag. Als de balans tussen de zuur- en de slijmproductie verstoord raakt, dan kan de wand van deze organen ontstoken en beschadigd raken. Aanvankelijk is de beschadiging oppervlakkig, doch wanneer de aantasting voortduurt kan een soort krater ontstaan: een zweer (zie afbeelding bovenaan artikel). Er worden twee peptische zweren onderscheiden:

• een maagzweer; en
• een zweer aan de twaalfvingerige darm.

De laatste komen vaker voor en dan vooral op relatief jongere leeftijd bij mannen. Maagzweren komen voornamelijk voor bij mensen die ouder zijn dan 50 jaar. In Nederland heeft maar liefst één op de vijf patiënten met maagklachten een maagzweer.

FAQ maagzweer: alles wat je wilt (en moet) weten over die vervelende maagklachten

Je kent het wel: dat branderige, knagende gevoel in je maag dat maar niet weggaat. Eerst denk je nog dat het door dat ene pittige gerecht komt of door die paar koppen koffie te veel, maar als de klachten blijven terugkomen, begint er iets te knagen – en dan niet alleen in je maag. Een maagzweer kan een venijnig beestje zijn, eentje die je dag én je nachtrust flink kan verpesten. Maar wat is het nu precies, en belangrijker nog: hoe kom je ervan af?

Misschien heb je ergens gehoord dat stress de grote boosdoener is, of dat je alleen een maagzweer krijgt als je dagelijks een fles azijn drinkt (spoiler: dat is onzin). De waarheid is iets genuanceerder. Vaak is een bacterie, Helicobacter pylori, de schuldige, maar ook medicatie zoals ibuprofen en andere NSAID’s kunnen je maagwand flink te grazen nemen. En hoewel stress niet direct een maagzweer veroorzaakt, kan het wél de klachten verergeren. Kortom: het is een samenspel van factoren, en het is goed om te weten waar je op moet letten.

Daarom hebben we deze uitgebreide FAQ voor je samengesteld. Van symptomen tot behandeling en van fabels tot praktische tips – hier vind je de antwoorden op de meest gestelde vragen over maagzweren. Want laten we eerlijk zijn: als je last hebt van zo’n kreng, wil je niet eindeloos rondgoogelen naar halve waarheden en tegenstrijdige adviezen. Je wilt gewoon weten waar je aan toe bent.

Dus, trek een kop (niet te sterke) thee, ga er even goed voor zitten en duik in deze lijst met vragen en antwoorden. Of je nu zelf met een maagzweer kampt, vermoedt dat je er eentje hebt of gewoon nieuwsgierig bent naar hoe het allemaal zit – na het lezen van deze FAQ ben je een stuk wijzer. En hopelijk ook een stap dichter bij verlichting.

Oorzaken van een maagzweer

De mogelijke oorzaken van een maagzweer zijn:

• roken;
• alcohol;
  Koffie / Bron: Istock.com/PuwanaiSomwan
• infectie met de Helicobacter pylori bacterie: een veel voorkomende bacteriële infectie - het is onbekend hoe de bacterie wordt overgedragen, waarschijnlijk door ontlasting en speeksel in onhygiënische omstandigheden;
• erfelijke factoren;
• medicijnen, zoals langdurig gebruik van aspirine of non-steroïeontstekingsremmers, ook wel NonSteroidal Anti-Inflammatory Drugs (NSAID): diclofenac, flurbiprofen, ibuprofen, indometacine, ketoprofen, meloxiam, nabumeton, naproxen, piroxicam, sulindac;
• mogelijk cafeïne, in koffie, thee en cola.

Risicofactoren

Naast het nemen van bepaalde pijnstillers, waaronder aspirine, heb je in de volgende gevallen een verhoogd risico op maagzweren:

• Roken kan het risico van maagzweren bij mensen die besmet zijn met H. pylori verhogen.
• Alcohol drinken. Alcohol kan de slijmlaag van de maag irriteren en eroderen en het verhoogt de hoeveelheid maagzuur die is geproduceerd.
• Stress en spanning veroorzaken geen peptische zweren, maar kunnen de aandoening wel verergeren, zo neemt men thans aan.
• Kruidig voedsel eten.

Maagzweer symptomen en klachten

Veel mensen met een maagzweer ervaren in het geheel geen klachten. Ook kan het zijn dat ze het vervelende en nare gevoel afdoen als verstopping. De klachten, signalen en ziekteverschijnselen van een maagzweer kunnen zijn:

• pijn enkele uren na een maaltijd of pijn tijdens het eten*;
• pijn (of naar gevoel) in de bovenbuik;
  Gewichtsverlies / Bron: Istock.com/VladimirFLoyd
• maagkrampen;
• zuurbranden (pyrosis), brandend maagzuur;
• opboeren (ructus);
• misselijkheid en soms overgeven, braken;
• soms ernstige bloedingen (zichtbaar als zwarte, kleverige, teerachtige ontlasting);
• mogelijk bloedbraken, bloed spugen;
• pylorusstenose (een vernauwing van de pylorus, de maaguitgang, waardoor voedsel zich ophoopt)
• een vol gevoel;
• verlies van eetlust en gewichtsverlies, afname van gewicht.

(*) De pijn verdwijnt vaak na het gebruik van voedsel, dat immers het maagzuur vervangt. Als je maag enkele uren na een maaltijd weer leeg is, keert de pijn weer terug. Omdat in dat geval het hongergevoel duidelijker aanwezig is, spreekt men ook wel van hongerpijn. Des te hoger de zweer in de maag is gelegen, des te eerder keert de pijn terug.

Onderzoek en diagnose

In het ziekenhuis wordt je bij vermoeden van een maagzweer onderzocht middels endoscopie. Er worden dan biopten (stukjes weefsel) afgenomen voor onderzoek. Onderzoek moet uitwijzen of de Helicobacter pylori bacterie de boosdoener is of dat er wellicht sprake is van maagkanker.

Maagzweer: behandeling met medicatie

Maagzweer: medicijnen

Een maagzweer is niet iets wat je even negeert met de gedachte: dat trekt wel weer weg. Nee, dit is serieuze business. Eenmaal een maagzweer, dan moet je er echt iets aan doen. En dat begint meestal met medicatie. Gelukkig zijn er tegenwoordig verschillende medicijnen die niet alleen de pijn verminderen, maar ook de onderliggende oorzaken aanpakken.

De eerste stap in de behandeling is het verlagen van de maagzuurproductie. Want laten we eerlijk zijn, als er een open wond in je maag zit en daar continu zuur op wordt gegooid, dan heb je een probleem. Daarom schrijven artsen vaak protonpompremmers (PPI’s) voor, zoals omeprazol of pantoprazol. Deze remmen de zuurproductie flink en geven je maag de kans om te genezen. Dan heb je nog de H2-receptorblokkers (zoals ranitidine of famotidine), die iets minder krachtig zijn, maar in sommige gevallen een goed alternatief bieden.

Daarnaast zijn er de klassieke antacida, oftewel zuurbindende middelen. Dit zijn de bekende kauwtabletten en drankjes die tijdelijk het maagzuur neutraliseren. Geen permanente oplossing, maar wel handig voor snelle verlichting. En natuurlijk, als Helicobacter pylori de boosdoener is (en dat is in meer dan de helft van de gevallen zo), dan kom je er niet onderuit: antibiotica. Een cocktail van twee soorten antibiotica in combinatie met een maagzuurremmer is de standaardbehandeling. Niet altijd leuk, want het kan bijwerkingen geven zoals misselijkheid en een verstoorde darmflora, maar het is wel effectief.

En dan is er nog de groep mensen die hun maagzweer aan pijnstillers te danken heeft. Ja, als je te vaak ibuprofen, naproxen of diclofenac slikt zonder maagbescherming, dan vraag je om problemen. De oplossing? Stoppen of overschakelen naar paracetamol, want die is een stuk vriendelijker voor je maag. En als stoppen geen optie is, dan altijd in combinatie met een maagbeschermer.

Nieuw geneesmiddel: RHB-105

Een van de meest veelbelovende ontwikkelingen in de behandeling van maagzweren veroorzaakt door H. pylori is het geneesmiddel RHB-105. Dit is niet zomaar een pil, maar een alles-in-één combinatietherapie die zowel de bacterie als de maagzuurproductie aanpakt. Handig, want normaal moet je een hele rits pillen slikken om hetzelfde effect te bereiken.

Wat maakt RHB-105 zo bijzonder? Nou, de standaardbehandeling voor H. pylori heeft een slagingspercentage van rond de 70%, wat betekent dat bijna een derde van de mensen na een antibiotica-kuur nog steeds met de bacterie rondloopt. Niet echt een droomscenario. RHB-105 daarentegen heeft in klinische studies een succespercentage van maar liefst 89,4% laten zien. Dat is een gamechanger, vooral voor mensen die al meerdere mislukte kuren achter de rug hebben.

Het enige nadeel? We weten nog niet wanneer dit middel in Nederland op de markt komt. Anno 2025 wordt er nog gekeken naar de goedkeuring en toelatingseisen, dus voorlopig is het even afwachten. Maar als het zo effectief blijkt als de onderzoeken suggereren, dan kan dit in de toekomst dé standaardbehandeling worden voor H. pylori-infecties.

Tot die tijd blijft de huidige aanpak het beste wat we hebben: een combinatie van maagzuurremmers, antibiotica (indien nodig) en slimme leefstijlaanpassingen. Want laten we eerlijk zijn: medicatie kan veel doen, maar als je ondertussen blijft leven op koffie, alcohol en ibuprofen, dan ben je zelf je grootste vijand.

Voquezna (vonoprazan): de nieuwe speler op het maagzuurfront

Als je dacht dat maagzuurremmers allemaal uit hetzelfde saaie rijtje PPI’s komen, dan is hier een verrassing: Voquezna (vonoprazan), een nieuwkomer die traditionele zuurremmers weleens in de schaduw zou kunnen zetten. Waar oude bekende maagzuurremmers zoals omeprazol en pantoprazol de zuurproductie beetje bij beetje afremmen, pakt Voquezna het sneller en krachtiger aan. Binnen no-time legt het de productie stil, waardoor het niet alleen beter werkt, maar ook langer zijn effect behoudt. En dat allemaal met maar één pil per dag—geen gedoe met etenstijden, geen ingewikkelde innamevoorschriften. Gewoon slikken en klaar.

En daar blijft het niet bij. Voquezna is niet alleen een topper tegen gastro-oesofageale refluxziekte (GERD)—je weet wel, die irritante zure oprispingen die je keel kunnen laten branden als een inferno—maar wordt ook ingezet in combinatie met antibiotica voor de behandeling van H. pylori-infecties. Dit maakt het een serieuze kanshebber om de nieuwe standaardbehandeling te worden voor maagzweren die door deze bacterie worden veroorzaakt. Helaas is het nog niet overal standaard verkrijgbaar, maar als de eerste resultaten een indicatie zijn, dan zou dit weleens het begin kunnen zijn van een kleine revolutie in de maagzuurmedicatie.

Sucralfaat: je maagwand in de watten

Naast de zuurremmers en antibiotica is er nog een andere slimme truc om een maagzweer te helpen genezen: sucralfaat. Dit is geen zuurremmer, geen antibioticum, maar een echte bodyguard voor je maagslijmvlies. Sucralfaat werkt als een beschermend schild dat zich vastzet op de beschadigde plekken van je maagwand en zo een barrière vormt tegen het bijtende maagzuur. Denk aan een soort ‘pleister’ op je zweer die ervoor zorgt dat het wondje rustig kan genezen zonder constant door zuur te worden aangevallen.

Sucralfaat wordt vaak gebruikt als aanvullende behandeling naast andere medicatie. Het werkt namelijk niet zozeer tegen de oorzaak van de zweer, maar wel tegen verdere irritatie en pijn. Perfect dus voor mensen die extra bescherming nodig hebben, bijvoorbeeld omdat ze nog niet van de pijnstillers af kunnen of omdat hun zweer net iets hardnekkiger is dan gemiddeld. Kortom: een extra laagje veiligheid in de strijd tegen maagproblemen.

Met Voquezna als snelle zuurblokker en sucralfaat als beschermengel van de maagwand, lijkt de toekomst van maagzweerbehandeling weer een stapje verder. En laten we eerlijk zijn: alles wat die brandende, stekende pijn sneller en beter kan aanpakken, is meer dan welkom.

Operatie bij een maagzweer

Een maagzweer is meestal goed te behandelen is met medicijnen. In hardnekkige gevallen of bij complicaties zoals een maagbloeding of maagperforatie, is een maagoperatie nodig. Een maagoperatie kan bestaan uit het doorsnijden van bepaalde zenuwvertakkingen naar de maag, waardoor er minder maagzuur wordt geproduceerd en de maagzweer kan genezen. Dit wordt 'vagotomie' genoemd. Soms wordt ervoor gekozen om een deel vand e maag weg te nemen, een zogeheten 'maagresectie'. Het deel van de maag waar het zuur wordt geproduceerd, wordt dan weggehaald.

Maagzweer: gezond eten en leven

De patiënt doet er verstandig aan een aantal leefregels in acht te nemen om de kans op een maagzweer te verkleinen en de genezing te bevorderen. Roken verzwakt het maagslijmvlies en daarom is stoppen met roken aanbevolen. Ook is het belangrijk om stress en spanning zo veel mogelijk te vermijden en te zorgen voor voldoende rust en ontspanning. Stress kan namelijk de klachten verergeren. Voorts is het verstandig om gezond, gevarieerd en vezelrijk te eten. Hierbij kan de 'Schijf van Vijf' van het Voedingscentrum als uitgangspunt dienen. Zorg ook voor regelmaat en voldoende lichaamsbeweging door dagelijks ten minste een half uur matig-intensief te bewegen, zoals wandelen en fietsen. Wees matig met voedingsmiddelen die maagklachten kunnen verergeren, zoals alcohol, koffie, thee, chocola en pepermunt. Vermijd grote en vette maaltijden. Neem de tijd voor iedere maaltijd en kauw het eten goed. Neem geen eten meer na drie uur voor het slapen gaan.

Plantengeneeskunde bij maagzweer

Kamille-bloesem

Kamille-bloesem werkt aantoonbaar ontstekingsremmend en krampstillend en is daarom geschikt voor het verlichten van maag-darmklachten. Je kunt het als thee toedienen. Schenk 150 ml kokend water over 3 theelepels gedroogde bloemen en laat dit vervolgens 5 tot 10 minuten afgedekt trekken. Drink dagelijks 3 tot 4 koppen.

Zoethout

Zoethout wordt geadviseerd bij zweren aan maag en twaalfvingerige darm. De zoethoutwortel is vooral interessant vanwege zijn werking tegen bacteriën en virussen. De ontstekingsremmende en antioxidatieve eigenschappen (dat wil zeggen dat ze de oxidatie of roesten van celwanden kunnen voorkomen of vertragen), zijn bij experimenten aangetoond.

Rucola tegen maagzweren

Uit onderzoek met ratten is gebleken dat rucola of raketsla (Eruca sativa) goed werkzaam kan zijn tegen maagzweren. In het onderzoek werden extracten van deze eenjarige plant die behoort tot de Kruisbloemenfamilie gebruikt. Het anti-maagzweer effect is mogelijk door prostaglandine gemedieerde activiteit (prostaglandine is een hormoonachtige stof die door het menselijk lichaam zelf wordt aangemaakt en die de maagwand beschermt tegen de zure maaginhoud) en/of door middel van zijn antioxiderende eigenschappen. (Bron: ScienceDaily, 7 mei 2009)

Koolsap

Koolsap bevat verbindingen die maagzweren kunnen helpen voorkomen en genezen. Kool is ook rijk aan vitamine C, dat vergelijkbare beschermende eigenschappen lijkt te hebben. Vitamine C is een antioxidant waarvan is aangetoond dat het H. pylori-infecties helpt voorkomen en behandelen. Infecties met deze lastpak zijn de meest voorkomende oorzaak van een maagzweer.

Praktische tips en zelfzorg bij een maagzweer

Je maag is geen machine die je eindeloos kunt laten draaien zonder af en toe wat onderhoud. Als je te lang doorgaat met slechte eetgewoonten, stress en een lading cafeïne, dan komt er een moment dat je lichaam een duidelijk signaal geeft: hier trek ik de grens. Voor veel mensen is dat moment een maagzweer—een venijnige wond in je maagslijmvlies die je eraan herinnert dat je misschien niet zo onbreekbaar bent als je dacht. Maar goed nieuws: met de juiste aanpak kun je je maag weer tot rust brengen en verdere schade voorkomen.

Het idee dat je simpelweg een kuurtje maagzuurremmers slikt en klaar bent, is een illusie. Natuurlijk kunnen medicijnen helpen, maar als je niets verandert aan je gewoonten, kom je vroeg of laat weer op hetzelfde punt uit. Je maag heeft een beetje liefde en aandacht nodig, en daar horen slimme aanpassingen bij: van beter kauwen en minder koolzuur tot het vermijden van verborgen zuren in voeding. Kleine aanpassingen, groot effect.

En nee, dat betekent niet dat je nu als een monnik door het leven moet gaan en alles moet schrappen wat lekker is. Het draait om balans, weten waar je maag wel en niet goed op reageert en—belangrijker nog—luisteren naar de signalen van je lichaam. Soms is iets simpels als een rietje gebruiken of je bed een paar centimeter verhogen al genoeg om nachtenlang maagpijn te voorkomen. Dat is zelfzorg in zijn puurste vorm: niet wachten tot je lichaam het opgeeft, maar op tijd ingrijpen.

Dus, voordat je weer een pijnstiller pakt of een glas cola achteroverslaat: sta even stil bij wat je maag echt nodig heeft. De juiste aanpassingen kunnen het verschil maken tussen maandenlang tobben of binnen een paar weken verlichting voelen. Geen quick fix, maar een duurzame oplossing waarmee je maag je nog lang dankbaar zal zijn.

Eet vaker kleine maaltijden

Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar als je een maagzweer hebt, is het beter om te blijven eten in plaats van lange tijd niets te nemen. Waarom? Omdat een lege maag het zuur vrij spel geeft om de geïrriteerde plek nóg verder te plagen. Dat heeft Jan, een vrachtwagenchauffeur met een passie voor fastfood, aan den lijve ondervonden. Overdag sloeg hij vaak het ontbijt en de lunch over—geen tijd, altijd onderweg—om ‘s avonds flink los te gaan op een XL shoarmaschotel met knoflooksaus. De eerste paar happen waren hemels, maar niet veel later voelde hij een steek in zijn maag, alsof er een mes werd rondgedraaid. "Maagzweer," zei de dokter droogjes. "En als je niet wat regelmatiger gaat eten, wordt het alleen maar erger."

Het idee is simpel: eet vaker, maar in kleinere porties. Een banaan halverwege de ochtend, een bakje havermout als lunch en een handje amandelen in de middag kunnen al een wereld van verschil maken. Zo houd je je maag tevreden zonder dat die zichzelf hoeft aan te vallen met overtollig zuur. En nee, dat betekent niet dat je de hele dag door moet snaaien—kies voedzame, maagvriendelijke opties en sla de frituur over.

Vermijd NSAID’s als ibuprofen en naproxen

Ibuprofen, naproxen, diclofenac—handig als je hoofdpijn hebt of een ontsteking wilt remmen, maar een ramp voor je maag. NSAID’s zorgen ervoor dat je maagslijmvlies minder goed beschermd wordt tegen maagzuur, en bij regelmatig gebruik kun je er zelfs een maagzweer aan overhouden. Dit is precies wat er gebeurde met Sophie, een fanatieke hardloopster die haar kniepijn bestreed met dagelijkse ibuprofen. Na een paar weken werd ze ‘s nachts wakker met een helse pijn in haar buik. "Waarschijnlijk gewoon honger," dacht ze, en ze nam een slokje water. Maar de pijn bleef. De diagnose? Een NSAID-maagzweer.

Heb je pijnstilling nodig? Kies dan liever voor paracetamol. Die werkt op een andere manier en spaart je maag. En als je toch NSAID’s moet gebruiken, doe dat dan met mate en altijd in combinatie met maagbeschermers zoals omeprazol. Ook handig: check altijd de bijsluiter, want sommige medicijnen bevatten ‘verborgen’ NSAID’s zonder dat je het doorhebt.

Drink aloëverasap

Klinkt exotisch, maar aloëvera is een van die natuurlijke wondermiddeltjes die je maag een handje kunnen helpen. Dit verkoelende plantensap staat bekend om zijn verzachtende eigenschappen en kan helpen om het geïrriteerde maagslijmvlies te kalmeren. Niet voor niets wordt het al eeuwen gebruikt in de traditionele geneeskunde tegen maagproblemen.

Neem bijvoorbeeld Mark, een kantoormedewerker die dagelijks stress vreet en dat wegspoelt met koffie. Toen hij op een dag ontdekte dat zijn maagzuur steeds vaker omhoogkwam, raadde een vriend hem aloëvera-sap aan. Eerst sceptisch, maar na een paar weken merkte hij dat hij minder last had van dat branderige gevoel in zijn maag. Let op: kies altijd voor een variant zonder toegevoegde suikers, want te veel suiker kan juist averechts werken.

Pas op met koolzuurhoudende dranken

Bubbeltjes in je drankje? Leuk voor de dorst, maar minder leuk voor je maag. Koolzuur kan de maagwand irriteren en bij sommige mensen zelfs extra maagzuurproductie uitlokken. Dit betekent slecht nieuws voor wie al een maagzweer heeft. En dan maakt het niet uit of je cola, bruisend water of zelfs ‘gezonde’ kombucha drinkt—als het bruist, kan het problemen geven.

Kijk maar naar Lisa, een gezondheidsfreak die dacht dat bruisend mineraalwater een gezonder alternatief was voor frisdrank. Toen haar maag begon op te spelen, had ze geen idee waar het aan lag, tot haar huisarts vroeg: "Drink je veel koolzuurhoudende dranken?" Bingo. Ze stapte over op gewoon water en binnen een paar dagen voelde haar maag een stuk rustiger aan.

Dus als je maag opstandig is, doe jezelf een plezier en schakel tijdelijk over op niet-bruisende alternatieven. Geen fan van saai water? Voeg een schijfje citroen of munt toe voor wat extra smaak, zonder de bijwerkingen.

Eet langzaam en kauw goed

We hebben het allemaal wel eens gedaan: haastig eten omdat we geen tijd hebben of omdat dat bord pasta nét iets te lekker is. Maar voor mensen met een maagzweer kan dit een ramp zijn. Neem nou Tim, een salesmanager met een overvolle agenda. Ontbijt? Even snel een croissant naar binnen schrokken. Lunch? Een paar happen brood tussen twee vergaderingen door. En het avondeten? Binnen vijf minuten was zijn bord leeg. Totdat hij op een dag na een paar happen lasagne dubbelklapte van de pijn. De diagnose? Een flinke maagzweer, verergerd door zijn eetgewoonten.

Eten is niet bedoeld als een race. Door langzaam te eten en goed te kauwen, geef je je speeksel de kans om enzymen te produceren die de spijsvertering ondersteunen. Dit vermindert de belasting op je maag, waardoor er minder maagzuur nodig is om je maaltijd te verwerken. Bovendien voorkomt het lucht slikken, iets wat kan leiden tot oprispingen en extra irritatie van de maagwand. Dus: vork neerzetten tussen happen door, kauwen alsof je een wijnproeverij bijwoont, en genieten van elke hap. Je maag zal je dankbaar zijn.

Gebruik een rietje voor zure dranken

Zure dranken en een gevoelige maag? Geen beste combinatie. Sapjes van sinaasappel, citroenwater en zelfs sommige sportdranken kunnen je maagwand flink uitdagen. Maar helemaal stoppen met je favoriete drankjes hoeft niet. De oplossing? Een simpel rietje.

Neem bijvoorbeeld Anna, een fanatieke smoothie-liefhebber die dacht dat haar dagelijkse citroen-gemberdrankje haar gezondheid alleen maar ten goede kwam. Totdat ze steeds vaker last kreeg van een branderig gevoel in haar maag. Haar arts gaf haar een simpele tip: drink zure dranken met een rietje. Het klinkt als een kleinigheid, maar het zorgt ervoor dat de zure vloeistof minder direct contact maakt met je maagwand. Resultaat? Minder irritatie en minder kans op een zuur-aanval.

Wil je extra voorzichtig zijn? Gebruik een rietje en drink kleine slokjes in plaats van grote gulpen. Nog een tip: vermijd drinken op een lege maag, zeker als het zuur bevat. Een handje amandelen of een stukje volkorenbrood vooraf kan net dat laagje bescherming geven dat je maag nodig heeft.

Let op verborgen zuren in voeding

Als je denkt dat alleen citroensap en azijn zuur bevatten, dan kom je bedrogen uit. Er zijn een hoop voedingsmiddelen die stiekem vol zuren zitten en ongemerkt je maag kunnen irriteren. Tomaten? Ja, die zijn zuur. Koffie? Absoluut. En zelfs bepaalde broodsoorten en zuivelproducten kunnen een lagere pH-waarde hebben dan je zou verwachten.

Kijk maar naar Joris, een keukenprins die dacht dat zijn zelfgemaakte tomatensoep een gezonde keuze was. Elke avond een bord vol, lekker met een stokbroodje erbij. Maar toen hij steeds vaker ‘s nachts wakker werd met maagpijn, ging hij op onderzoek uit. Blijkt dus dat tomaten van nature zuur zijn en de klachten kunnen verergeren. De oplossing? Minder vaak eten, en als hij het echt niet kon laten, combineren met een scheutje haverroom om de zuurgraad te verlagen.

Check dus altijd de verborgen zuurgehaltes in je favoriete maaltijden. En nee, dit betekent niet dat je meteen alles moet schrappen. Experimenteer met alternatieven en kijk hoe je lichaam reageert. Soms is een kleine aanpassing al genoeg om je maag rust te geven.

Verhoog het hoofdeinde van je bed

Slapen en maagzweren, dat is niet altijd een gelukkige combinatie. Vooral als je last hebt van oprispingen of een vol gevoel. Het probleem? Liggend stroomt maagzuur makkelijker terug naar de slokdarm, wat de klachten alleen maar erger maakt. De oplossing? Simpel: verhoog het hoofdeinde van je bed.

Laten we even kijken naar Martine, een docente die al maanden slecht sliep door een brandend gevoel in haar borstkas. Pillen hielpen tijdelijk, maar ‘s nachts kwam de ellende gewoon terug. Op advies van haar huisarts gooide ze een paar stevige boeken onder de poten van haar bed, waardoor haar bovenlichaam iets hoger kwam te liggen. Binnen een paar nachten merkte ze verschil—minder last, beter slapen, en overdag eindelijk weer energie.

Je hoeft niet meteen een dure verstelbare lattenbodem te kopen. Een paar stevige kussens of een verstelbare bedverhoger doen al wonderen. Zorg er wel voor dat je niet alleen je hoofd omhoog brengt, maar echt je hele bovenlichaam, anders duw je je maag juist in een ongunstige positie. En nog een extra tip: eet niet vlak voor het slapengaan. Geef je maag de tijd om te verteren, zodat je zonder problemen de nacht doorkomt.

Drink geitenmelk of haverdrank

Je hebt het vast wel eens gehoord: melk helpt tegen maagzuur. Klinkt logisch, toch? Het voelt verkoelend aan, en in eerste instantie lijkt het verlichting te geven. Maar hier komt de twist: gewone koemelk stimuleert juist de aanmaak van maagzuur, wat op de lange termijn je klachten kan verergeren. Dat ondervond Bart, een fervent koffiedrinker die dacht zijn brandende maag te sussen met een glas melk na de maaltijd. Spoiler: het hielp eventjes, maar daarna begon het feest opnieuw.

Als je iets zachts voor je maag wilt, kies dan liever voor geitenmelk of havermout-drank. Geitenmelk is van nature minder zuur en makkelijker verteerbaar dan koemelk, terwijl haverdrank een licht verzachtend effect heeft op de maagwand. Beide opties zorgen ervoor dat je maag minder geïrriteerd raakt zonder dat het zuurproductie stimuleert. Kleine switch, groot effect.

Vermijd extreme temperatuurschommelingen in eten en drinken

Een ijskoud blikje cola na een warme maaltijd? Of gloeiendhete thee op een lege maag? Klinkt als iets waar je niet echt bij stilstaat, maar je maag heeft daar dus een bloedhekel aan. Snelle temperatuurwisselingen kunnen het slijmvlies irriteren en bij een gevoelige maag zelfs pijn uitlokken.

Kijk maar naar Linda, een trouwe theeleut die zichzelf elke ochtend trakteerde op een dampende mok groene thee. Heerlijk, tot ze merkte dat haar maag elke keer protesteerde met een stekende pijn. Haar huisarts gaf haar een simpele tip: laat je thee iets afkoelen en kijk of het verschil maakt. En jawel, dat hielp. Nu drinkt ze haar thee lauw in plaats van kokend heet en heeft ze geen last meer.

Dus, wil je je maag sparen? Vermijd die extreme hitte- of koudeverschillen. Geen ijskoude drankjes op een lege maag en geen gloeiendhete happen direct uit de oven. Geef je maag de kans om zich rustig aan te passen.

Check je vitamine B12-status

Wist je dat maagzuurremmers ervoor kunnen zorgen dat je minder vitamine B12 opneemt? Dat had Jessica ook niet door, tot ze op een dag steeds vermoeider werd, tintelingen in haar vingers kreeg en zich mentaal niet helemaal scherp voelde. Na een bloedonderzoek bleek ze een tekort aan B12 te hebben—iets wat vaker voorkomt bij mensen die langdurig maagzuurremmers gebruiken.

Vitamine B12 speelt een belangrijke rol bij de aanmaak van rode bloedcellen en het functioneren van je zenuwstelsel. Een tekort kan voor allerlei vage klachten zorgen, zoals vermoeidheid, duizeligheid en concentratieproblemen. Als je maagzuurremmers slikt, is het dus slim om af en toe je B12-status te laten checken. Zo voorkom je dat je onnodig met een tekort rondloopt zonder dat je het doorhebt.

Raadpleeg tijdig je huisarts

Misschien de meest voor de hand liggende tip, maar toch eentje die vaak wordt genegeerd: als je klachten blijven aanhouden, ga dan naar de huisarts. Een beetje maagzuur of een opgeblazen gevoel na het eten kan nog normaal zijn, maar als je wekenlang last hebt van een brandende pijn, misselijkheid of zelfs zwarte ontlasting (een teken van een bloeding), dan is het écht tijd om actie te ondernemen.

Neem Kevin, die maandenlang doorliep met maagpijn omdat hij dacht dat het "gewoon stress" was. Pas toen hij ‘s nachts wakker werd van de pijn en bijna flauwviel na het opstaan, besloot hij toch maar eens een afspraak te maken. De huisarts schudde zijn hoofd: "Dit had je veel eerder moeten laten checken." Gelukkig kwam hij er met een kuur maagbeschermers en antibiotica vanaf, maar het had ook slechter kunnen aflopen.

Moraal van het verhaal: blijf niet te lang aanklooien met huis-tuin-en-keukenmiddeltjes als je klachten niet overgaan. Een tijdige diagnose kan het verschil maken tussen een simpele behandeling en ernstige complicaties. Je maag zal je dankbaar zijn.

Prognose en preventie van maagzweren

Als de onderliggende oorzaak van maagzweren succesvol is behandeld, is de prognose uitstekend. Om te voorkomen dat een maagzweer terugkomt, kun je het beste geen alcohol meer drinken, niet meer roken en eventuele uitlokkende voedingsmiddelen vermijden. Ook wordt langdurig gebruik van niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) afgeraden.

Complicaties van een maagzweer

Bloeding

Een mogelijke complicatie is een bloeding van een nabijgelegen bloedvat. In ernstige gevallen kan dit leiden tot bloedbraken, of het bloed wordt via het spijsverteringskanaal afgevoerd en dit leidt tot de bovengenoemde zwarte, kleverige, teerachtige ontlasting. In minder ernstige gevallen kan dit verschijnselen veroorzaken die horen bij bloedarmoede (anemie):

• vermoeidheid, gevoel van slapte, flauw voelen;
  Vermoeidheid als gevolg van een maagzweer / Bron: Istock.com/BartekSzewczyk
• bleke huid, bleke huiskleur;
• kortademigheid, snel buiten adem bij lichte inspanning;
• hartkloppingen;
• oorsuizen;
• duizeligheid.

Maagperforatie

Soms kan de zweer de maagwand of de wand van de twaalfvingerige darm perforeren. Door een maagperforatie komt maagzuur in de buikholte terecht. Dit veroorzaakt hevige pijn. Er kan buikvliesontsteking (peritonitis) ontstaan. De symptomen van deze aandoening zijn:

• doorlopende, constante hevige buikpijn;
• koorts, verhoging;
• het opzwellen van de buik, een opgezwollen buik;
• misselijkheid en braken, overgeven.

Vernauwde maaguitgang

Sporadisch leidt een maagzweer tot een pylorusstenose: een vernauwing van de pylorus, de maaguitgang, waardoor voedsel zich ophoopt en de maag zich niet meer kan legen. Symptomen van deze aandoening zijn:

• een opgeblazen gevoel na het eten;
• enkele uren na de ingenomen maaltijd, onverteerd voedsel overgeven;
• misselijkheid;
• dyspepsie: een ongemakkelijk en vervelend gevoel rond de maag;
• gewichtsverlies.

Preventie

De volgende maatregelen kunnen de vorming van een maagzweer mogelijk voorkomen:

• Praat met je arts over alternatieve pijnmedicatie zoals paracetamol, in plaats van NSAID-medicijnen.
• Bespreek met je arts beschermende maatregelen als je niet kunt stoppen met het gebruik van NSAID's.
• Neem NSAID's in de laagst effectieve dosis en bij een maaltijd.
• Stop met roken.
• Drink alcohol met mate of vermijd het volledig.

Lees verder

• Maagzweer klachten: maagpijn, rugpijn, misselijk en boeren
• Maagpijn: oorzaken pijn in de maag of pijnlijke maag
• Maagslijmvliesontsteking (gastritis): symptomen, behandeling
• Gezonde voeding bij een maagzweer: wat eten en drinken?
• Maagzweer: zeurende of brandende pijn in de bovenbuik