Jeukende rug: oorzaken, symptomen & behandeling jeuk op rug

Een jeukende rug is een vervelende klacht. De medische term voor jeuk is pruritus. Infecties, beten en steken van insecten, chronische ziekten, atopisch eczeem, warmte-uitslag, psoriasis, allergische reacties, blootstelling aan de zon en een droge huid behoren tot de talrijke en meest voorkomende oorzaken van jeuk op de rug. Anti-jeuk crèmes en lotions met kamfer, menthol, fenol, pramoxine, difenhydramine of benzocaïne kunnen verlichting van de klachten geven. Sommige gevallen van jeuk op de rug reageren op corticosteroïden. Het is belangrijk om bij een jeukende rug te voorkomen dat je gaat krabben, aangezien dat de klachten kan verergeren en kan zorgen voor wondjes die kunnen leiden tot bacteriële infecties. Als jeuk op de rug aanhoudt, verergert of in verband wordt gebracht met zichtbare huidafwijkingen, is het raadzaam je huisarts te raadplegen.

• Wat is jeuk?
• Symptomen van een jeukende rug
• Oorzaken van een jeukende rug
• Slechte hygiëne
• Allergische reactie
• Galbulten, netelroos of urticaria
• Chemische stoffen
• Kleding
• Droge huid
• Eczeem
• Warmte-uitslag
• Acne op de rug
• Infecties en parasitaire aandoeningen
• Notalgia paresthetica
• Andere oorzaken van jeuk op de rug
• Onderzoek en diagnose
• Specialisten die jeuk behandelen
• Behandeling van een jeukende rug

Wat is jeuk?

Jeuk wordt wel omschreven als een sensatie in de huid die de drang geeft om te krabben, te wrijven of te kloppen. Jeuk kan soms erger zijn dan pijn. Jeuk is een sensatie dat iedereen wel eens ervaart, en jeuk kan plaatselijke voorkomen (beperkt tot een deel van het lichaam) of gegeneraliseerd (over het hele lichaam of in verschillende gebieden). Afhankelijk van de onderliggende oorzaak, kan jeuk 's nachts erger zijn. De medische term van jeuk is pruritus.

Gegeneraliseerde jeuk die overal in het lichaam voorkomt, is vaak moeilijker te behandelen dan gelokaliseerde jeuk. Jeuk kan voorkomen met of zonder huidafwijkingen of huiduitslag (bultjes, vlekken, blaren, zweertjes, roodheid of andere afwijkingen die op de huid zichtbaar zijn). Een jeuk die gepaard gaat met een zichtbare huidafwijking moet worden beoordeeld door je huisarts en, in sommige gevallen, zelfs door een dermatoloog (huidarts).

Symptomen van een jeukende rug

Afhankelijk van de onderliggende oorzaak kan jeuk gepaard gaan met andere symptomen en klachten. Meestal gaat het hierbij om huiduitslag, blaren, bultjes of roodheid van het getroffen gebied. Een droge huid is een veelvoorkomende oorzaak van jeuk. Een jeukende rug kan leiden tot excoriaties of krabeffecten. Een gegeneraliseerde jeuk over het hele lichaam (ook op de rug) kan wijzen op een chronische aandoeningen zoals een leverziekte. Jeukklachten door leverziekten is geen zeldzaam verschijnsel. In deze situaties zijn er mogelijk geen veranderingen in het uiterlijk van de huid.

Oorzaken van een jeukende rug

De meest voorkomende oorzaken van een jeukende rug, zijn de volgende:

Slechte hygiëne

Een rug die niet goed is gewassen, kan erg kriebelen, vooral als je nog een paar uren blijft doorlopen in sportkleding na een intensieve training.

Allergische reactie

Een allergische reactie kan een jeukende rug veroorzaken. Het resultaat van de huidallergie is een rode, jeukende uitslag die kan bestaan uit kleine blaasjes of bultjes. De uitslag ontstaat wanneer de huid in contact komt met het allergeen, een stof die allergische reacties oproept bij mensen die daarvoor gevoelig zijn. Vaak is er een tijdsvertraging tussen blootstelling aan het allergeen en wanneer het tijdstip waarop de uitslag optreedt. Allergische reacties kunnen worden veroorzaakt door het contact van de huid met stoffen in kleding, huisdieren, chemicaliën, zepen of cosmetica. Voedselallergieën kunnen er ook voor zorgen dat de huid jeukt.

Galbulten, netelroos of urticaria

Urticaria is de medische term voor galbulten of netelroos. Galbulten kunnen al dan niet duiden op een allergische reactie. Er worden twee soorten netelroos onderscheiden. Acute netelroos komen meestal voor na in contact te komen met een allergische trigger, zoals een bepaald voedsel of medicijn. De niet-allergische vorm wordt opgewekt door fysische prikkels, zoals contact met warmte, koude, zonlicht, water, trillingen op de huid of langdurige druk. Ongeveer 20 procent van de mensen krijgt op enig moment in zijn of haar leven last van netelroos.

Chemische stoffen

Meestal bevatten de shampoos en zepen die we gebruiken, sterke chemicaliën die de huid van de rug kunnen aantasten. Door chemicaliën die in shampoo aanwezig zijn, wordt de natuurlijke talgproductie van je haar uit balans gehaald. En bij zeep met een te hoge pH-waarde moet de huidbarrière urenlang van herstellen. Gebruik bij voorkeur zeep met een lage pH.

Kleding

Veel mensen dragen synthetische stoffen en deze hebben vaak een textuur die niet geschikt is voor je huid. Een label of misschien de ruwe textuur van de kleding kan de reden zijn van een jeukende rug. Het kan ook komen vanwege transpiratie waardoor de kleding langdurig vochtig blijft en uiteindelijk jeuk veroorzaakt. Draag bij voorkeur kleding van natuurlijke materialen, zoals katoen of linnen.

Droge huid

Een droge huid is een van de meest voorkomende oorzaken van een jeukende huid, waaronder een jeukende rug. Als mensen geen felrode bulten zien of een plotselinge verandering in hun huid opmerken, is de kans groot dat je last hebt van een droge huid. Dit kan gepaard gaan met schilfering. Omgevingsfactoren die kunnen leiden tot een droge huid zijn onder meer overmatig warm of koud weer met een lage luchtvochtigheid en te veel wassen (met zeep). Een droge huid kan elke leeftijdsgroep beïnvloeden, maar naarmate mensen ouder worden, wordt hun huid dunner en droger. Een goede vochtinbrengende crème kan meestal helpen om een ​​droge huid te herstellen. Daarnaast is het belangrijk om dagelijks voldoende te drinken en het plaatsen van een luchtbevochtiger in huis, is ook zinvol.

Veel voorkomende klachten en symptomen van een droge huid zijn:

• ruwe, schilferige of schilferende huid
• overmatige jeuk
• grijzige huid bij mensen met een donkerdere huid
• kloofjes in de huid die vatbaar zijn voor bloeding
• schrale of gebarsten huid of lippen

Eczeem

Eczeem komt voor bij 1 op de 5 zuigelingen of baby's, maar verbetert vaak na verloop van tijd. Eczeem is een oppervlakkige, jeukende huiduitslag, die gekenmerkt wordt door roodheid, zwelling, schilfers, bultjes, kloofjes of korstjes. Eczeem verbetert vaak na verloop van tijd. Mensen met eczeem moeten echter voorzichtig zijn, omdat ze gevoeliger zijn voor huidinfecties.

Warmte-uitslag

Warmte-uitslag is een jeukende huiduitslag (bultjes) die ontstaat na blootstelling aan (extreme) warmte. Deze uitslag wordt veroorzaakt door verstopte zweetkliertjes, waardoor het zweet niet naar buiten kan. Het kan zich onder meer manifesteren op de rug.

Acne op de rug

Acne presenteert zich vaak op het gezicht en op de borst en de schouders. Acne is een ontstekingsziekte van de talgklieren van de huid, wat leidt tot andere symptomen zoals jeuk, puistjes en in het slechtste geval kan het zelfs de vorm van de cysten aannemen. Het kan ook op de rug voorkomen, en dan vaak op de bovenrug.

Infecties en parasitaire aandoeningen

Er zijn veel infecties die een jeukende huid kunnen veroorzaken. Een jeukende rug als gevolg van een infectie is ook mogelijk. Enkele van de meest voorkomende infecties die kunnen leiden tot jeuk zijn:
kleerluis (nauw verwant aan hoofdluis, de kleerluis veroorzaakt rode zwellingen op de plaatsen waar ze bloed gezogen heeft, met name op de rug)
schurft (een besmettelijke huidaandoening die veroorzaakt wordt door de schurftmijt )
gordelroos (herpes zoster, een virusinfectie die wordt veroorzaakt door het waterpokkenvirus)
cellulitis (een bacteriële infectie van het onderhuidse bindweefsel)

Notalgia paresthetica

Notalgia paresthetica is een veel voorkomende vorm van jeuk ter hoogte van de schouderbladen, tussen de wervelkolom en een van de schouderbladen. Het wordt vaak gezien bij mensen in de leeftijd van 40 - 80 jaar. De precieze oorzaak is anno 2024 nog niet bekend, maar waarschijnlijk heeft het te maken met beschadiging van de gevoelszenuwen in de huid die uit het ruggenmerg komen. Het goed gehydrateerd houden van de huid en niet krabben, kan de klachten verminderen.

Andere oorzaken van jeuk op de rug

Jeuk kan ook verband houden met insectenbeten, bijvoorbeeld van bedwantsen of muggen. Jeukende huid kan ook te wijten zijn aan ernstigere medische aandoeningen. Zenuwaandoeningen veroorzaakt door diabetes en beknelde zenuwen kunnen ernstige jeuk veroorzaken. Bij chronische nierinsufficiëntie of nierfalen (uremie) kan jeuk optreden. Bij uremie is de jeuk 's nachts meestal erger. De jeuk doet zich meestal voor op de rug, armen en buik.

Onderzoek en diagnose

De huisarts zal vragen stellen over de klachten die je ervaart en hij zal je medische voorgeschiedenis doorlichten. Daarna volgt lichamelijk onderzoek. Zo nodig zal de arts specifieke diagnostische tests voorstellen om de oorzaak van een jeukende rug te achterhalen. Sommige veel voorkomende oorzaken zoals droge huid of zonnebrand kunnen duidelijk zijn zonder verder onderzoek, terwijl voor oorzaken zoals chronische systemische ziekten of andere aandoeningen bloedonderzoek of beeldvormend onderzoek nodig kan zijn om ze te identificeren. Als een huidaandoening verantwoordelijk is voor de jeuk, kan soms een schraapsel of een biopt worden weggenomen om de aandoening te identificeren.

Specialisten die jeuk behandelen

Omdat de oorzaken van jeukende huid zo gevarieerd zijn, kunnen veel verschillende artsen betrokken zijn bij de behandeling van een jeukende rug. Jeuk wordt vaak behandeld door de huisarts, en soms door specialisten: interne geneeskunde (is gericht op ziekten van de inwendige organen), kindergeneeskunde of dermatologie. Jeuk in verband met allergie kan worden behandeld door een allergoloog of een immunoloog. Mensen met jeuk als gevolg van chronische ziekten kunnen worden behandeld door de specialisten die deze aandoeningen behandelen, zoals endocrinologen, gastorentologen, nefrologen, oncologen, hematologen, neurologen en specialisten in infectieziekten. Sommige oorzaken van jeuk worden behandeld door specialisten in de spoedeisende hulp.

Behandeling van een jeukende rug

Behandeling van een jeukende rug kan op diverse manieren: koude kompressen, crèmes en lotions. Omdat kou en jeuk langs dezelfde zenuwvezels lopen, kan het gebruik van koude kompressen de circuits 'blokkeren' en jeuk verminderen. Uiteraard zal bij een onderliggende (systemische) aandoening, de behandeling zich daar ook op richten.

Lees verder

• Jeuk en branderig gevoel huid door huidschimmel of ringworm
• Jeukende huid of jeuk: oorzaken van jeuk en soorten jeuk
• Jeuk over hele lichaam zonder uitslag: symptomen en oorzaak