Arachnoïditis: Ontsteking in hersenen met chronische rugpijn
Het middelste hersenvlies, bekend als het arachnoïdea of spinnenwebvlies, speelt een belangrijke rol in het omringen en beschermen van de zenuwen in het ruggenmerg. Wanneer dit vlies ontstoken raakt, spreken we van arachnoïditis. Deze ontsteking kan ontstaan door verschillende oorzaken zoals infecties, trauma's of andere factoren. Arachnoïditis veroorzaakt vaak chronische (rug)pijn en neurologische problemen. De behandeling is complex en, ondanks verschillende ondersteunende en pijnverlichtende therapieën, verbetert de toestand van de meeste patiënten nauwelijks.
Epidemiologie van arachnoïditis
Arachnoïditis, de
medische term voor de
ontsteking van het spinnenwebvlies, treft meestal volwassenen tussen de 20 en 60 jaar. Mannen en vrouwen worden ongeveer even vaak getroffen, hoewel sommige studies suggereren dat mannen iets vaker de diagnose krijgen. Factoren zoals
alcoholisme, chronische
vermoeidheid, frequente luchtweginfecties, en zware fysieke inspanning kunnen het risico op arachnoïditis verhogen. Exacte statistieken over de prevalentie wereldwijd zijn beperkt, maar de aandoening lijkt in bepaalde geografische gebieden vaker voor te komen, mogelijk door genetische of omgevingsfactoren.
Oorzaken van ontsteking van het arachnoïdea
Arachnoïditis kan door verschillende oorzaken ontstaan, waaronder:
Symptomen van arachnoïditis: Chronische rugpijn en neurologische problemen
De symptomen van arachnoïditis zijn zeer uiteenlopend en variëren sterk per patiënt. Naarmate de ziekte voortschrijdt, kunnen de klachten verergeren. Door de
ontsteking ontstaan littekenweefsel,
verklevingen, en
cysten, wat kan leiden tot ernstige complicaties doordat de ruggenmergzenuwen aan elkaar vastplakken. Symptomen kunnen onder andere bestaan uit:
Gevoelloosheid en
tintelingen
Stekende en brandende pijn in de onderrug (
lage rugpijn) of benen
Chronische rugpijn, de meest voorkomende klacht
Spierkrampen,
spiertrekkingen of spasmen (
krampen)
Gevoeligheid voor kleding, die zelfs als te zwaar kan worden ervaren
In ernstige gevallen:
verlamming van de onderste ledematen
Hoofdpijn, pijn bij oogbewegingen, verhoogde oogdruk,
fotofobie,
misselijkheid en
braken
Gehoorproblemen zoals
tinnitus aurium (oorsuizen),
gehoorverlies, en
duizeligheid
Problemen met de blaas, darmen en seksuele functie
Diagnose en onderzoeken bij arachnoïditis
Lichamelijk onderzoek
De diagnose van arachnoïditis begint met een uitgebreid lichamelijk en
neurologisch onderzoek. De arts zal de patiënt ook bevragen over zijn
medische geschiedenis om verbanden te leggen tussen eerdere gezondheidsproblemen en de huidige symptomen.
Diagnostisch onderzoek
Diagnose van arachnoïditis is complex en vereist vaak geavanceerde beeldvormingstechnieken zoals een
MRI-scan of
CT-scan. Een
elektromyografie (EMG) wordt vaak gebruikt om de ernst van de zenuwschade te bepalen. Andere mogelijke onderzoeken zijn een lumbaalpunctie, een EEG, en specifieke oogheelkundige en KNO-onderzoeken.
Radiografisch onderzoek is meestal niet nuttig bij deze diagnose.
Differentiële diagnose
Arachnoïditis kan gemakkelijk worden verward met andere aandoeningen. De arts zal overwegen:
Behandeling van ontsteking van het spinnenwebvlies in de hersenen
De behandeling van arachnoïditis richt zich voornamelijk op symptoombestrijding en ondersteuning. De opties zijn:
- Pijnstillers, vaak in combinatie met ontstekingsremmers
- Fysiotherapie en lichaamsbeweging om de mobiliteit te behouden en de spierkracht te verbeteren
- Psychotherapie om te helpen omgaan met de emotionele impact van de ziekte
- Chirurgie wordt over het algemeen afgeraden, omdat de resultaten vaak teleurstellend zijn en alleen tijdelijke verlichting bieden
- Innovatieve behandelingen, zoals neuromodulatie, worden onderzocht maar zijn nog niet wijdverspreid in gebruik
Prognose: de onvoorspelbaarheid van arachnoïditis
De prognose voor patiënten met arachnoïditis blijft moeilijk voorspelbaar. Ondanks behandeling blijft
chronische pijn vaak aanwezig, en de neurologische problemen verbeteren meestal niet significant. Chirurgische ingrepen bieden slechts tijdelijke verlichting, en veel patiënten ervaren een aanzienlijke daling in hun kwaliteit van leven. Het merendeel van de patiënten is niet in staat om te werken, wat een zware impact heeft op hun psychosociale welzijn. Anno augustus 2024 blijft onderzoek naar betere behandelingsmethoden noodzakelijk om de vooruitzichten voor deze patiënten te verbeteren.
Complicaties van arachnoïditis
Arachnoïditis kan leiden tot ernstige complicaties, waaronder:
- Chronische pijnsyndromen die moeilijk te behandelen zijn
- Progressieve neurologische uitval, mogelijk leidend tot permanente invaliditeit
- Verminderde mobiliteit en kwaliteit van leven
- Psychosociale gevolgen, zoals depressie en angst door het chronische karakter van de aandoening
- Verhoogd risico op secundaire infecties of complicaties door immobiliteit
Preventie van arachnoïditis
Preventie van arachnoïditis richt zich op het minimaliseren van risicofactoren:
- Voorkomen van ruggenmergtrauma's door veiligheid bij fysieke activiteiten en het gebruik van beschermende uitrusting
- Zorgvuldig gebruik van medische procedures die de wervelkolom kunnen irriteren, zoals ruggenprikken en myelografie
- Tijdige behandeling van infecties die de wervelkolom kunnen beïnvloeden
- Gezonde levensstijl om het immuunsysteem te versterken en infecties te voorkomen
Lees verder