Jeukende handen: jeuk aan handpalm en handrug

Jeukende handen of jeuk aan de handpalm of handrug is een zeer vervelende klacht. Jeuk aan de handen kan behoorlijk irritant zijn, vooral als de jeuk niet stopt. Jeuk, irritatie of branderigheid van de handen (handpalm en/of handrug) kan een relatief onschuldige oorzaak hebben. Een jeukende hand is zelden een teken van een ernstiger probleem. Dat is op zich goed nieuws. Het slechte nieuws is evenwel dat jeukende handen een teken kunnen zijn van een chronische huidaandoening die frequente behandeling nodig heeft. Je kunt zowel 's avonds, 's nachts als overdag last hebben van jeukende handen en de intensiteit kan variëren van mild tot ernstig. De jeuk kan komen en gaan of steeds aanwezig zijn. Het achterhalen van de oorzaak van jeukende handen, is belangrijk bij het bepalen welke behandeling passend is. De meesten oorzaken van jeuk aan de handpalm en handrug (onderkant en bovenkant van de hand) zijn goed te behandelen met zelfzorg en voorgeschreven zalven en crèmes.

• Jeukende handen
• Oorzaak van jeuk aan de handpalm en handrug
• Droge huid
• Schurft
• Stress
• Jeukende handen na douchen
• Psoriasis
• Beschadiging van de huid
• Allergische reactie
• Handeczeem
• Diabetes
• Erythromelalgie
• Medicijnen
• Lever- of nieraandoening
• Bijkomende symptomen
• Onderzoek en diagnose
• Plakkertjestest
• Huidbiopsie
• Kweek
• Behandeling van jeukende handen
• Prognose
• Preventie

Jeukende handen

Jeukende handen zijn zeer vervelend. Vaak zijn jeukende handen of handpalmen een algemeen symptoom dat geen duidelijke herkenbare oorzaak heeft en binnen enkele minuten tot uren vanzelf ophoudt. De jeuk kan komen door bijvoorbeeld een droge huid als gevolg van weersomstandigheden zoals guur en koud weer. Er kan ook sprake zijn van een huidaandoening waardoor je jeukklachten ervaart en vaak gaat dit gepaard met andere symptomen, zoals schilfering van de huid, korstjes of afwijkende plekjes op de huid. Soms zijn jeukende handpalmen een symptoom van een onderliggende medische aandoening zoals een leverziekte.

Oorzaak van jeuk aan de handpalm en handrug

Verschillende factoren kunnen verantwoordelijk zijn voor jeukende handen of jeuk aan je handpalm of handrug

Droge huid

Een droge huid wordt vaak veroorzaakt door externe omstandigheden. Winterweer laat bijvoorbeeld de huid snel uitdrogen. Een droge huid kan irritant zijn en jeuk veroorzaken. Droge handen is een veel voorkomende oorzaak van jeukende handen.

Schurft

Schurft is een erg besmettelijke en jeukende huidaandoening die wordt veroorzaakt door de schurftmijt Onbehandeld kunnen deze microscopische mijten maandenlang in je huid leven. Ze planten zich voort op het oppervlak van je huid en graven vervolgens gangetjes in de huid om er eitjes in te leggen. Dit veroorzaakt een jeukende, rode uitslag op de huid. Bij schurft op je handen, ontwikkel je jeukende handen. Vaak verschijnt schurft aan de bovenkant van je handen, waarbij je intense jeuk op de handrug krijgt.

Na de eerste blootstelling aan schurft kan het tot zes weken duren voordat de symptomen verschijnen. De symptomen ontwikkelen zich meestal sneller bij mensen die eerder schurft hebben gehad. De kenmerkende symptomen van schurft zijn uitslag en intense jeuk die 's nachts erger wordt. Continu krabben van het geïnfecteerde gebied kan zweren veroorzaken die geïnfecteerd raken. Voorkeursplekken voor schurft bij oudere kinderen en volwassenen zijn:

• pols
• elleboog
• oksel
• tepel
• penis
• taille
• billen
• gebied tussen de vingers

Schurft bij baby's en peuters, en soms bij ouderen of patiënten die immuungecompromitteerd zijn, kan zich manifesteren opd e volgende locaties:

• hoofd
• gezicht
• nek
• handen
• voetzolen

Stress

Aanhoudende stress en spanning kunnen ook jeukende handen veroorzaken.

Jeukende handen na douchen

Je huid komt relatief vaak in contact met water. Veel mensen wassen hun handen vrij vaak en staan dagelijks onder de douche. Niet iedere huid is bestand tegen zoveel water, waardoor de huid uitdroogt — vooral in combinatie met zeep. Dit uit zich door het krijgen van jeuk

Psoriasis

Psoriasis is een chronische huidziekte met rode plekken en witte schilfers. Psoriasis is een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem lichaamseigen cellen en stoffen als lichaamsvreemd ziet en gaat aanvallen. Naast jeuk kan psoriasis de volgende symptomen veroorzaken:

• Platte plekken met rode, schilferige huid.
• De dikke schilfers zien er soms schubachtig uit;
• De plekken kunnen soms pijnlijk zijn;
• Een enkele keer zijn er in de psoriasisplekken één of meerdere puskopjes te zien, welke steriel zijn (dus geen infectie).

Beschadiging van de huid

Bepaalde chemicaliën of stoffen kunnen de gevoelige huid van je handen irriteren. Schrobben of borstelen kan ook je huid ook irriteren. Dit kan droogheid, schilfering en jeuk veroorzaken.

Allergische reactie

Als je allergisch bent voor iets dat je aanraakt, kan je last krijgen van jeukende handen. De jeuk hoeft niet meteen op te komen. Het kan enkele uren duren voordat je dit ervaart nadat je in contact bent gekomen met het allergeen. Naast jeukende handen, kan er een onderhuidse zwelling ontstaan, evenals huiduitslag.

Handeczeem

Handeczeem is een veelvoorkomende en vaak chronische, moeilijk behandelbare aandoening, die flink kan jeuken en interfereert met de dagelijkse activiteiten die je verricht. Eczeem aan de hand wordt gekenmerkt door roodheid, zwelling en bultjes en blaasjes. Er bestaan verschillende vormen van handeczeem, naar gelang de oorzaak. Het komt vaker voor bij vrouwen, mogelijk omdat zij vaker werkzaam zijn als schoonmaakster en kapster, waardoor zij veelvuldig bloot staan aan irriterende en uitdrogende stoffen.

Diabetes

Ofschoon het niet vaak voorkomt, kan diabetes jeukende handpalmen veroorzaken. Diabetes kan een slechte bloedsomloop veroorzaken, en slechte bloedsomloop kan tot een jeukende huid leiden. De meeste mensen met diabetes-gerelateerde jeuk ervaren het echter meer in hun benen dan in hun handen.

Erythromelalgie

Erythromelalgia is een zeldzame aandoening die vooral invloed heeft op de voeten en, minder vaak, op de handen en het gezicht. Hierbij treden aanvallen op van een rode verkleuring van de huid in combinatie met vervelende brandende pijn in en onder de huid. Het wordt getriggerd door warmte, zowel bij verhoging van de kerntemperatuur (warmte, inspanning) als de lokale huidtemperatuur.

Medicijnen

Soms kunnen jeukende handpalmen (of jeukende voetzolen) ontstaan als gevolg van medicijnen. Wanneer je een milde allergische reactie op een nieuw medicijn hebt, kunnen de histamine-reacties in het lichaam jeuk veroorzaken. Vooral de handpalmen kunnen in deze gevallen jeuken, omdat histamine zich vooral in de handen en de voeten ophouden.

Lever- of nieraandoening

Jeukklachten kunnen veroorzaakt worden door leverziekten of nieraandoeningen. Als de nieren of de lever niet goed functioneren, kan dat van binnenuit jeuk veroorzaken.

Bijkomende symptomen

Jeukende handpalmen zijn niet altijd een symptoom van een onderliggend probleem. Soms heb je gewoon even last van jeuk zonder dat er een directe aanleiding voor is of lijkt te zijn. Het kan echter ook duiden op een huidprobleem. Andere symptomen kunnen je helpen om te bepalen wat de jeuk veroorzaakt. Symptomen die gepaard kunnen gaan met jeukende handen zijn onder meer:

• Rode, ontstoken huid met of zonder dikke, droge plaques;
• Zilverachtige of witte plekken;
• Kloofjes in de huid die kunnen bloeden;
• Kleine blaren die lekken of barsten;
• Huiduitslag;
• Netelroos;
• Brandende of stekende huid.

Onderzoek en diagnose

Bij aanhoudende jeukende handen, is het verstandig een afspraak te maken met je huisarts. Verschillende huidtests kunnen worden uitgevoerd om huidallergieën, bacteriële infecties of schimmelinfecties en andere problemen die de huid beïnvloeden, te diagnosticeren. Huidtests worden ook uitgevoerd om het verschil tussen kwaadaardige (kankerachtige) cellen en goedaardige groei vast te stellen.

Onderzoeksmethoden
De meest voorkomende huidtesten zijn:

Plakkertjestest

Deze kan worden gebruikt om te helpen bij het diagnosticeren van huidallergieën. Bepaalde allergenen (stoffen waar een persoon allergisch voor kan zijn) worden op de huid aangebracht middels plakkertjes en worden gedurende een bepaalde periode met rust gelaten. De huid wordt vervolgens na een bepaald tijdsbestek onderzocht op een reactie.

Huidbiopsie

Deze wordt uitgevoerd om huidkanker te diagnosticeren of goedaardige huidstoornissen. Tijdens een huidbiopsie wordt een stukje huid verwijderd (nadat een plaatselijke verdoving is toegepast) en naar een laboratorium gebracht voor analyse.

Kweek

Dit is een test die wordt gedaan om het micro-organisme (bacteriën, schimmel of virus) te identificeren die een infectie veroorzaakt. Huid (of de inhoud van pusbultjes en blaren), haar of nagels kunnen worden gekweekt om bacteriën, schimmels of virussen te detecteren.

Behandeling van jeukende handen

De behandeling van jeukende handen (jeuk aan de handpalm en handrug) hangt af van de oorzaak van de jeuk en eventuele bijkomende klachten. Tijdige diagnose kan verergering van de klachten soms voorkomen.

Droge huid
Het meerdere malen per dag aanbrengen van een vochtinbrengende lotion op je huid kan voldoende zijn om de jeuk te stillen. Zoek een goede handcrème die de huid hydrateert en verlies van vocht vermindert. In een goede je handcrème behoren stoffen te zitten die vocht vasthouden en stoffen die een soort beschermingslaagje over de huid leggen zodat er minder water verdampt. Let op de volgende ingrediënten:

• Paraffine;
• Squalene;
• Dimethicone;
• Borage seed oil;
• Olive oil;
• Jojoba oil;
• Safflower oil.

Om vocht vast te houden zijn de volgende stoffen zeer geschikt:

• Glycerine;
• Urea;
• Hyaluronzuur;
• Sorbitol;
• Panthenol;
• Ceramides;
• Cholesterol.

Allergieën
Behandel een allergie met antihistamine en door het vermijden van allergenen.

Eczeem en psoriasis
Beide huidaandoeningen kunnen worden behandeld met (hormoon)zalf en een onderhoudszalf.

Diabetes
Stel samen met de arts of diabetesverpleegkundige een behandelplan op voor het onder controle houden van diabetes. Bloedsuiker testen of controleren is een zeer belangrijk deel in de behandeling van diabetes.

Prognose

Jeukende handen of handpalmen zijn zelden een chronische aandoening. In de meeste gevallen zal de jeuk stoppen zodra de oorzaak is geïdentificeerd en behandeling is ingezet. Als de jeuk aanhoudt of chronisch is, bijvoorbeeld omdat je psoriasis hebt, kunnen bepaalde behandelingsopties je helpen om de klachten te verminderen. Zodra de oorzaak is vastgesteld, zorg er dan voor dat je er alles aan doet om extra risico's te vermijden die de jeuk kunnen verhogen. Zorg er ook voor dat je preventieve maatregelen inzet die jeuk kunnen voorkomen.

Preventie

Het voorkomen van jeukende handen (handpalm en/of handrug) kan door de volgende maatregelen in acht te nemen:

• Blijf gehydrateerd. Drink veel water en eet waterrijke voedingsmiddelen. Groente en fruit bevatten veel vocht.
• Gebruik zo nodig handcrèmes die de huid beschermen en hydrateren. Voorkom dat je huid uitdroogt.
• Bescherm je handen. Als je huid gevoelig is, probeer dan je handen te beschermen wanneer je werkt met chemicaliën of stoffen die de huid kunnen irriteren. Gebruik bijvoorbeeld latexhandschoenen. Dikke katoenen handschoenen kunnen nuttig zijn voor dagelijkse werkzaamheden in de kou en voor het werken met droge stoffen.
• Vermijd agressieve zeep of schoonmaakmiddelen waar je huid van uitdroogt.

Lees verder

• Jeukende handen en voeten: oorzaken en symptomen
• Jeukende huid of jeuk: oorzaken van jeuk en soorten jeuk
• Jeukende rode vlekken op huid op armen, benen, rug of borst
• Huidaandoeningen handen en vingers: oorzaken en behandeling
• Huidkloven, vingerkloven en handkloven: oorzaak, behandeling