Verband tussen mondgezondheid en chronische aandoeningen
Een goede mondgezondheid is belangrijk voor de mond zelf, maar ook voor het voorkomen van problemen in andere lichaamssystemen. Anderzijds veroorzaken enkele chronische aandoeningen een slechte mondgezondheid. Veel aandoeningen staan in verband met de gezondheid van de mond, zoals cardiovasculaire aandoeningen, hiv/aids, kanker, maagzweren, nierziekten, obesitas, osteoporose, seksueel overdraagbare aandoeningen, suikerziekte en vroeggeboorte. Het is voor iedereen, en vooral voor mensen die (chronisch) ziek zijn, belangrijk om een goede mondhygiëne te handhaven. Dit voorkomt of behandelt immers vele ziekten.- Cardiovasculaire aandoeningen
- Hiv/aids en mondgezondheid
- Kanker
- Maagzweren en slechte gezondheid van de mond
- Nierziekten
- Obesitas
- Osteoporose
- Seksueel overdraagbare aandoeningen
- Suikerziekte
- Vroeggeboorte
- De invloed van mondgezondheid op het immuunsysteem
- Mondbacteriën en immuunrespons
- Preventie van mondinfecties en versterking van het immuunsysteem
- Mondgezondheid en neurologische aandoeningen
- De link tussen tandvleesontsteking en cognitieve achteruitgang
- Mondgezondheid als onderdeel van de algehele zorg voor neurologische aandoeningen
- Mondgezondheid en zwangerschap
- Hormonale veranderingen en mondgezondheid tijdens de zwangerschap
- Vermijden van complicaties door mondzorg tijdens de zwangerschap
- De invloed van mondgezondheid op nierziekten
- Tandvleesontsteking en nierziekten
- Het belang van mondhygiëne bij nierziekten
- Mondgezondheid en seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA's)
- De link tussen orale infecties en SOA's
- Preventie van SOA's door mondgezondheid
- Symptomen van een tandvleesontsteking
- Tips voor een goede mondhygiëne
- Praktische tips voor het behouden van een goede mondgezondheid bij chronische aandoeningen
- Let op de invloed van chronische aandoeningen op je mondgezondheid
- Beheer je diabetes voor een gezondere mond
- Let op je medicatie bij mondgezondheid
- Gezonde voeding voor een gezonde mond
- Vermijd alcohol en tabak voor een betere mondgezondheid
- Regelmatige controles bij de tandarts
- Zorg voor een goede mondhygiëne
- Misvattingen rond het verband tussen mondgezondheid en chronische aandoeningen
- Slechte mondgezondheid beïnvloedt de rest van het lichaam niet
- Parodontitis heeft geen invloed op diabetes
- Mondinfecties hebben geen effect op de ademhaling
- Mondgezondheid heeft niets te maken met zwangerschap
- Reumatische aandoeningen worden niet beïnvloed door mondgezondheid
- Een slechte mondgezondheid verhoogt het risico op kanker niet
Cardiovasculaire aandoeningen
In de mond bevinden zich honderden verschillende bacteriën. De slechte bacteriën worden door een gezonde mond geweerd. Bij een tandvleesaandoening, een infectie in de mond of een andere mondaandoening is het voor het lichaam moeilijker om de ziektekiemen te bestrijden. Tandvleesaandoeningen (ook gekend als ‘parodontitis’) en hart- en vaatziekten (cardiovasculaire aandoeningen) zijn soms het gevolg van een hart- en vaatziekte, een beroerte, verstopte slagaders en endocarditis. Endocarditis is een meestal bacteriële infectie van de binnenkant van het hart. Meestal is endocarditis het gevolg van bacteriën die in de bloedbaan zijn terechtgekomen door een slecht functionerend afweersysteem in de mond. De bacteriën hechten zich vast aan verzwakte delen van het hart en veroorzaken vervolgens een infectie.Hiv/aids en mondgezondheid
Het immuunsysteem is verzwakt bij patiënten met hiv en aids. Ze krijgen daardoor sneller te maken met infecties of andere mondproblemen zoals:- een droge mond (xerostomie)
- een ernstige tandvleesontsteking en infectie
- mondspruw (orale candidiasis: schimmelinfectie van de mond)
- witte letsels op de tong (witte tong)
- zweertjes in de mond (afteuze mondzweren)
Kanker
Chemotherapie en radiotherapie zijn enkele kankerbehandelingen. Deze behandelingen tasten het immuunsysteem van het lichaam aan. Patiënten die een behandeling voor kanker krijgen, hebben bijgevolg sneller kans op infecties, vooral wanneer zij reeds ongezond tandvlees hebben. Mondgerelateerde bijwerkingen van chemotherapie en radiotherapie omvatten:- een droge mond
- gevoelig tandvlees
- kaakpijn
- zweertjes in de mond
Maagzweren en slechte gezondheid van de mond
Patiënten met een slechte mondhygiëne hebben meer kans op een bacteriële infectie veroorzaakt door Helicobacter pylori. Deze bacterie veroorzaakt naast tandplak ook maagzweren.Nierziekten
Veranderingen in de mond komen vaak voor bij patiënten met een chronische nierziekte. Door slechte mondhygiëne ontstaan meer complicaties en hogere sterftecijfers. Vooral bij ouderen, patiënten met bijkomende aandoeningen (zoals diabetes), patiënten met nierziekten die bepaalde medicijnen gebruiken en patiënten met een verminderd afweersysteem zijn complicaties door parodontitis (ontsteking en schade aan weefsel en bot die de tanden ondersteunen) en andere mond- en tandaandoeningen ernstiger.
Obesitas is een risicofactor voor tandproblemen / Obesitas
Obesitas is een risicofactor voor hypertensie (een verhoogde bloeddruk), vetafwijkingen in het bloed, hartaandoeningen en een beroerte. Daarnaast is zwaarlijvigheid geassocieerd met parodontitis.Osteoporose
Osteoporose is een aandoening waarbij de botten verzwakken en brozer worden. Dit kan ook leiden tot botverlies in de tanden, waardoor patiënten mogelijk hun tanden verliezen. Bovendien kunnen sommige geneesmiddelen die osteoporose behandelen (bisfosfonaten) problemen in de kaakbotten veroorzaken.Seksueel overdraagbare aandoeningen
Ook een aantal seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) leiden tot symptomen in de mond zoals:- gonorroe: Deze bacteriële infectie veroorzaakt pijn en een brandend gevoel in de keel. Soms ontstaan er ook witte vlekken in de mond bij gonorroe.
- herpes: Het herpes simplex-virus type 1 veroorzaakt een koortslip en andere letsels in de mond. Type 2 veroorzaakt meestal blaren en zweren aan de geslachtsorganen. Beide letsels zijn echter overdraagbaar tussen de geslachtsdelen en de mond. Type 2 veroorzaakt daarom eveneens pijnlijke blaarvorming in of rond de mond.
- HPV: HPV staat voor het ‘humaan papillomavirus'. Wratten in de mond of keel kunnen veroorzaakt worden door enkele stammen van HPV. Hoofd- en halskanker kan ook een gevolg zijn van een HPV-infectie. Deze aandoeningen ontwikkelen zich meestal aan de basis van de tong, de amandelen of de achterkant van de keel.
- syfilis: Syfilis, eveneens een bacteriële soa, gaat in de eerste fase gepaard met zweren (sjankers). Deze verschijnen op de lippen, op de tong of op andere plaatsen in de mond. Meestal verdwijnen de zweren onbehandeld spontaan. De infectie is echter nog steeds aanwezig en de verspreiding van de infectie is dan ook nog mogelijk.
Suikerziekte
Diabetes mellitus (suikerziekte) leidt onbehandeld tot vele problemen, ook in de mond:- infecties: Een infectie in de mond is sneller mogelijk bij patiënten met suikerziekte.
- langzame genezing van wonden: Koortsblaasjes of wondjes in de mond genezen trager.
- minder speeksel: Speeksel is nodig om de tanden te beschermen tegen gaatjes (tandbederf). Een mond waarin weinig speeksel aanwezig is, voelt ook erg droog aan.
- tandvleesaandoening: Onbehandelde diabetes leidt tot een tandvleesontsteking met tandvleesbloeding.
Anderzijds leidt een slechte mondgezondheid ook sneller tot diabetes mellitus. Door een tandvleesinfectie stijgt de bloedsuikerspiegel. Onbehandeld blijft de bloedsuikerspiegel stijgen, waardoor de kans op het ontwikkelen van suikerziekte verhoogt. Een goede mondhygiëne is zeker bij patiënten met diabetes mellitus van belang.
Vroeggeboorte
Mondbacteriën kunnen bij een ernstige tandvleesaandoening de placenta aantasten, waardoor de groei en ontwikkeling van de baby verstoord raken. Een vrouw kan hierdoor vroegtijdig bevallen (vroeggeboorte), en de baby komt dan met een laag geboortegewicht ter wereld.De invloed van mondgezondheid op het immuunsysteem
Een gezonde mond draagt bij aan een sterk immuunsysteem, terwijl een slechte mondgezondheid kan leiden tot een verzwakte immuunrespons. Bacteriën uit de mond kunnen zich door het lichaam verspreiden en ontstekingen veroorzaken, wat het immuunsysteem kan belasten. Het handhaven van een goede mondhygiëne is daarom niet alleen belangrijk voor de mond zelf, maar ook voor de bescherming van het immuunsysteem tegen ziektes en infecties.Mondbacteriën en immuunrespons
Mondbacteriën kunnen via het bloed in andere delen van het lichaam terechtkomen en ontstekingen veroorzaken. Dit kan het immuunsysteem overbelasten en de gevoeligheid voor infecties verhogen. Bij mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals ouderen of mensen met bepaalde aandoeningen, kan slechte mondgezondheid leiden tot ernstigere gezondheidsproblemen.Preventie van mondinfecties en versterking van het immuunsysteem
Het regelmatig poetsen van de tanden, het gebruik van mondspoeling en het flossen helpen om de bacteriële belasting in de mond te verminderen. Dit verkleint het risico op mondinfecties en vermindert de belasting van het immuunsysteem. Daarnaast is een evenwichtig voedingspatroon met voldoende vitaminen en mineralen essentieel voor zowel de mondgezondheid als de algehele immuniteit.Mondgezondheid en neurologische aandoeningen
Onderzoek toont steeds meer aan dat er een verband bestaat tussen mondgezondheid en neurologische aandoeningen, zoals Alzheimer en de ziekte van Parkinson. Slechte mondgezondheid kan bijdragen aan de ontwikkeling van ontstekingen in het lichaam, wat het risico op neurodegeneratieve ziekten kan verhogen.De link tussen tandvleesontsteking en cognitieve achteruitgang
Chronische tandvleesontsteking (parodontitis) wordt in verband gebracht met een verhoogd risico op cognitieve achteruitgang. Bacteriën die de mondinfectie veroorzaken, kunnen zich via de bloedbaan naar de hersenen verspreiden, waar ze ontstekingen kunnen veroorzaken die de cognitieve functies aantasten. Het verminderen van ontstekingen door goede mondzorg kan helpen om het risico op neurologische aandoeningen te verlagen.Mondgezondheid als onderdeel van de algehele zorg voor neurologische aandoeningen
Patiënten met neurologische aandoeningen zoals Alzheimer of Parkinson kunnen moeite hebben met zelfzorg, waaronder mondverzorging. Het ondersteunen van deze patiënten bij het handhaven van een goede mondhygiëne kan helpen de voortgang van hun aandoening te vertragen en hun algehele gezondheid te verbeteren.Mondgezondheid en zwangerschap
Tijdens de zwangerschap kunnen hormonale veranderingen de mondgezondheid beïnvloeden, wat het risico op tandvleesaandoeningen verhoogt. Bovendien is er bewijs dat een slechte mondgezondheid het risico op vroeggeboorte en andere complicaties kan verhogen.Hormonale veranderingen en mondgezondheid tijdens de zwangerschap
Zwangerschap leidt tot hormonale schommelingen die het tandvlees gevoeliger maken voor ontstekingen. Zwangerschapsgerelateerde tandvleesontsteking (gingivitis) komt vaak voor en kan onbehandeld leiden tot ernstigere aandoeningen zoals parodontitis, wat het risico op vroeggeboorte kan verhogen. Het is belangrijk voor zwangere vrouwen om aandacht te besteden aan hun mondgezondheid en regelmatig tandheelkundige controles te ondergaan.Vermijden van complicaties door mondzorg tijdens de zwangerschap
Vrouwen die zwanger zijn, moeten ervoor zorgen dat ze regelmatig hun tanden poetsen, flossen en hun tandarts raadplegen. Het onderhouden van een goede mondgezondheid kan helpen het risico op complicaties zoals vroeggeboorte of zwangerschapsvergiftiging te verminderen.De invloed van mondgezondheid op nierziekten
Nierziekten, zoals chronisch nierfalen, kunnen de mondgezondheid beïnvloeden, en omgekeerd kan een slechte mondgezondheid bijdragen aan de verergering van nierziekten. Er is bewijs dat bacteriën uit de mond via de bloedbaan de nieren kunnen bereiken, wat de ziekte kan verergeren.Tandvleesontsteking en nierziekten
Mensen met chronisch nierfalen lopen een groter risico op tandvleesontstekingen en andere mondinfecties. Het immuunsysteem van mensen met nierproblemen werkt vaak niet optimaal, waardoor ze vatbaarder zijn voor infecties. Tandvleesontsteking kan bijdragen aan ontstekingen in het lichaam, die de nierfunctie verder kunnen verslechteren.Het belang van mondhygiëne bij nierziekten
Voor mensen met nierziekten is het van cruciaal belang om mondinfecties te voorkomen. Regelmatige tandartsbezoeken, het poetsen van de tanden en het gebruik van mondspoelingen kunnen helpen bij het beheersen van tandvleesontstekingen en het beschermen van de algehele gezondheid.Mondgezondheid en seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA's)
Er is een verband tussen mondgezondheid en seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA's), aangezien bepaalde SOA's, zoals het herpes simplex-virus en het humaan papillomavirus (HPV), mondinfecties kunnen verergeren of kunnen worden overgedragen via orale seks. Het handhaven van een goede mondhygiëne kan het risico op infecties verminderen.De link tussen orale infecties en SOA's
Orale herpes en andere mondinfecties kunnen het risico op het oplopen van SOA's verhogen, vooral bij oraal-genitale contacten. Bacteriën die uit de mond komen, kunnen via orale seks worden overgedragen, wat leidt tot infecties in de geslachtsorganen. Goede mondhygiëne en het gebruik van barrières zoals condooms kunnen het risico op overdracht van SOA's verminderen.Preventie van SOA's door mondgezondheid
Het dagelijks poetsen van de tanden, flossen en het gebruik van mondspoeling helpt om de mond gezond te houden en bacteriën te verminderen. Dit is vooral belangrijk voor mensen die actief seksueel leven, aangezien een schone mond kan bijdragen aan het verminderen van het risico op het oplopen van SOA's. Het gebruik van beschermende maatregelen, zoals condooms, kan ook het risico op overdracht via orale seks verminderen.Symptomen van een tandvleesontsteking
De volgende symptomen gaan gepaard met parodontitis:- een aanhoudende slechte adem (halitose) of een slechte smaak in de mond
- loskomend tandvlees
- rood, gezwollen of zacht tandvlees
- tandvleesbloedingen tijdens het poetsen of flossen van de tanden
- zweren of gekleurde plekken in de mond
Twee keer per dag de tanden poetsen is noodzakelijk / Bron: Photo Mix, PixabayTips voor een goede mondhygiëne
Een goede mondhygiëne voorkomt of behandelt veel aandoeningen. Volgende tips zouden door iedereen nageleefd moeten worden:- de tanden elke dag flossen
- de tanden twee keer per dag met een fluoride tandpasta poetsen
- eventuele symptomen van een droge mond behandelen door:
- een speekselvervanger te gebruiken
- geen tabak te gebruiken
- meer water te drinken
- suikervrije kauwgom, snoep of pepermuntjes te gebruiken ter bevochtiging van de mond
- regelmatig de tanden laten controleren bij de tandarts
- zetmeelrijke en suikerhoudende voedingsmiddelen en dranken beperken
