Polyartralgie: Pijn en stijfheid in meer dan vijf gewrichten

Polyartralgie is een medische aandoening waarbij een patiënt op hetzelfde moment pijn ervaart in meer dan vijf gewrichten, zonder dat er sprake is van een ontsteking van de gewrichten. Deze gewrichtsaandoening kan verschillende onderliggende oorzaken hebben, zoals verwondingen of auto-immuunziekten. In de meeste gevallen zijn de symptomen tijdelijk. Behandelingsopties omvatten medicatie, fysiotherapie en aanpassingen in de levensstijl. De meeste patiënten ervaren een goede kwaliteit van leven dankzij deze behandelingen.

• Terminologie
• Oorzaken van polyartralgie
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Risicogroepen
• Symptomen: Pijn in meer dan vijf gewrichten
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Medicatie
• Fysiotherapie
• Levensstijl
• Operatie
• Prognose van gewrichtspijn en -stijfheid
• Complicaties
• Preventie

Terminologie

Polyartralgie verschilt van andere vormen van gewrichtspijn en gewrichtsproblemen:

• Artralgie: Pijn in één enkel gewricht, in tegenstelling tot polyartralgie waarbij meerdere gewrichten betrokken zijn. Zie gewrichtspijn.
• Artritis: Ontsteking van de gewrichten, wat vaak gepaard gaat met zwelling en roodheid, iets wat niet aanwezig is bij polyartralgie. Zie artritis en ontsteking.
• Artrose: Degeneratieve aandoening van het gewrichtskraakbeen die pijn in knieën, heupen en handen kan veroorzaken. Zie artrose.
• Oligo-artritis of oligo-artralgie: Aantasting van twee tot maximaal vier gewrichten. Zie oligo-artritis.
• Polyartritis: Gewrichtspijn door ontsteking in vijf of meer gewrichten. Zie polyartritis.
• Polymyalgie: Spierpijn in meerdere spieren, wat uiteindelijk kan leiden tot polyartralgie. Zie polymyalgie.
• Spierpijn: Pijn aan de spieren zonder tekenen van ontsteking. Zie spierpijn en ontsteking.

Oorzaken van polyartralgie

Polyartralgie kan verschillende oorzaken hebben, die onder te verdelen zijn in aandoeningen en omgevingsfactoren.

Aandoeningen

De volgende aandoeningen zijn geassocieerd met polyartralgie:

• Artrose: Degeneratieve aandoening die het kraakbeen in de gewrichten aantast.
• Bacteriële infecties: Zoals subacute bacteriële endocarditis (ontsteking van de binnenkant van het hart) en rattenbeetziekte (koorts en symptomen door contact met besmette knaagdieren).
• Beknelde zenuwen: Beknelde zenuwen kunnen ook gewrichtspijn veroorzaken.
• Auto-immuunziekten: Zoals reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen), sarcoïdose (aandoening die longen, huid, ogen en zenuwstelsel kan aantasten) en lupus.
• Botkanker: Botkanker kan leiden tot gewrichtspijn.
• Bursitis: Zwelling en irritatie van de slijmbeurs, het met vocht gevulde kussen tussen spieren, pezen en botten, vaak door overbelasting. Zie bursitis.
• Gewrichtsdislocatie: Verplaatsing van gewrichten kan leiden tot pijn en ongemak.
• Hypothyreoïdie: Een traag werkende schildklier, hypothyreoïdie, kan ook bijdragen aan gewrichtspijn.
• Jicht: Een aandoening die pijn en zwelling veroorzaakt, vooral in de grote teen en andere gewrichten. Zie jicht en pijn aan de grote teen.
• Osteoartritis: Degeneratieve artritis die de gewrichten aantast. Zie osteoartritis.
• Osteomyelitis: Botinfectie veroorzaakt door bacteriën of andere ziektekiemen. Zie osteomyelitis.
• Septische artritis: Ontsteking van de gewrichten als gevolg van een bacteriële of schimmelinfectie. Zie septische artritis.
• Tendinitis: Ontsteking van pezen, wat leidt tot pijn en zwelling. Zie peesontsteking.
• Verwondingen: Zoals verstuikingen, verrekkingen, stressfracturen en andere breuken, vaak door sportblessures.
• Virale infecties: Zoals hepatitis, hiv, Chikungunya-infectie en alfavirusinfecties.

Omgevingsfactoren

Het gebruik van hoge doses Rifabutine, een medicijn voor de behandeling van tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen), kan het risico op polyartralgie verhogen. Overmatig gebruik van de gewrichten, zoals bij intensieve oefeningen (rennen, springen) en langdurige belasting, kan ook bijdragen aan de ontwikkeling van polyartralgie.

Risicogroepen

Bepaalde groepen hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van polyartralgie, waaronder:

• Personen met een baan met repetitieve handelingen.
• Mensen met een geschiedenis van gewrichtsblessures.
• Personen met een fysiek veeleisende baan.
• Mensen met een sedentaire levensstijl, oftewel een inactieve levensstijl.
• Ouderen.
• Personen met overgewicht.
• Vrouwen, die mogelijk een verhoogd risico hebben.

Symptomen: Pijn in meer dan vijf gewrichten

Polyartralgie veroorzaakt gelijktijdige pijn, stijfheid en zwelling in meer dan vijf gewrichten, met symptomen zoals:

• Beperkte beweging in de aangetaste gewrichten.
• Zwelling van de gewrichten, zie gewrichtszwelling.
• Gevoeligheid van de gewrichten bij aanraking.
• Gewrichtspijn, die kan variëren van scherp tot dof of stekend, afhankelijk van de emotionele toestand en pijnbeleving van de patiënt.
• Roodheid rond de gewrichten.
• Stijfheid van de gewrichten, zie gewrichtsstijfheid.
• Vermoeidheid.
• Zwakte in de aangetaste gewrichten.

Diagnose en onderzoeken

Het stellen van de diagnose polyartralgie kan lastig zijn, omdat de symptomen vaak overlappen met andere aandoeningen.

Lichamelijk onderzoek
De arts start met het beoordelen van de medische geschiedenis van de patiënt en vraagt naar het ontstaan van de pijn (bijvoorbeeld na een verwonding) of een familiale geschiedenis van gewrichtsaandoeningen. Vervolgens wordt een lichamelijk onderzoek uitgevoerd waarbij de arts de pijnlijke gebieden inspecteert en de gewrichten betast. De arts controleert ook het bewegingsbereik van de aangetaste gewrichten en probeert te bepalen welk gewricht als eerste getroffen was.

Diagnostisch onderzoek
Een bloedonderzoek is essentieel voor de diagnose. Dit onderzoek controleert onder andere antinucleaire antilichamen, bezinkingssnelheid van de rode bloedcellen, reumafactor, C-Reactief Proteïne en urinezuur. Tevens kan een artrocentese uitgevoerd worden, waarbij vocht uit de gewrichten wordt verwijderd voor analyse, wat kan helpen bij het stellen van een diagnose. Daarnaast kunnen beeldvormende onderzoeken zoals radiografie (röntgenfoto), magnetische resonantie beeldvorming (MRI-scan), echografie en computertomografie (CT-scan) worden ingezet. Een kleurstofinjectie kan helpen om een beter zicht te krijgen op het kraakbeen, de ligamenten en het weefsel rond het gewricht.

Behandeling

Medicatie

Verschillende medicijnen kunnen de pijn verminderen en de gewrichtszwelling verlichten. Bij matige tot ernstige gewrichtspijn worden vaak niet-steroïdale ontstekingsremmers (NSAID's) of cyclo-oxygenase-2 (COX-2)-remmers voorgeschreven. Beide types medicijnen zijn effectief, hoewel COX-2-remmers minder vaak bijwerkingen in de darm veroorzaken. Acetaminophen (paracetamol) kan effectief zijn bij milde pijn.

Fysiotherapie

Fysiotherapeuten bieden diverse technieken aan om pijn te beheersen en te verlichten, zoals echografie, elektrische stimulatie, warmte, koude, huidirriterende stoffen en elektrische zenuwstimulatie.

Levensstijl

Veranderingen in levensstijl kunnen de gezondheid van de gewrichten bevorderen. Matige fysieke activiteiten zoals wandelen, zwemmen en fietsen zijn nuttig omdat ze de druk en belasting op de gewrichten verminderen.

Andere aanbevelingen zijn:

• De gewrichten voldoende rust geven.
• Verbeteren van de (ergonomische) houding in het dagelijks leven.
• Gezonde voeding om gewicht te verliezen bij overgewicht of om een gezond gewicht te behouden.
• Massages ondergaan.
• Rekoefeningen uitvoeren.
• Warme baden nemen.

Sommige patiënten kiezen ervoor om het gewricht tijdelijk te immobiliseren om pijn te verlichten en het gewricht te beschermen. Dit kan echter op lange termijn leiden tot stijfheid en bewegingsverlies. Het voorzichtig bewegen van het gewricht zonder belasting is doorgaans ideaal.

Operatie

Bij patiënten met extreme gewrichtspijn kan een gewrichtsvervangende operatie noodzakelijk zijn. Deze ingreep wordt alleen overwogen wanneer andere behandelingen onvoldoende resultaat hebben opgeleverd.

Prognose van gewrichtspijn en -stijfheid

Polyartralgie heeft vaak een kort verloop en vereist niet altijd onmiddellijke behandeling. De vooruitzichten zijn meestal goed. Sommige patiënten kunnen echter langdurige klachten ervaren en hebben mogelijk een uitgebreid revalidatieprogramma nodig om de pijn te verminderen.

Complicaties

Hoewel polyartralgie doorgaans tijdelijk is en goed te behandelen met de juiste aanpak, kunnen er enkele complicaties optreden, vooral als de aandoening niet adequaat wordt behandeld of als er sprake is van onderliggende aandoeningen. Mogelijke complicaties zijn:

• Chronische pijn: Bij sommige patiënten kan polyartralgie leiden tot aanhoudende pijn, wat invloed kan hebben op de dagelijkse activiteiten en de kwaliteit van leven.
• Gewrichtsstijfheid: Langdurige pijn kan leiden tot stijfheid en verminderde bewegingsvrijheid in de getroffen gewrichten.
• Bewegingsbeperkingen: Verwaarlozing van behandeling kan resulteren in blijvende beperkingen in het bewegingsbereik van de gewrichten.
• Secundaire spierzwakte: Door vermijdingsgedrag en inactiviteit kunnen spieren rond de gewrichten verzwakken, wat de gewrichtsfunctie verder kan belemmeren.
• Impact op psychologisch welzijn: Chronische pijn en bewegingsbeperkingen kunnen leiden tot stress, angst en depressie.

Preventie

Hoewel het niet altijd mogelijk is om polyartralgie volledig te voorkomen, zijn er diverse maatregelen die kunnen helpen om het risico te verkleinen en de impact van de aandoening te minimaliseren:

• Gezonde levensstijl: Volg een gezond dieet en behoud een gezond gewicht om de belasting op de gewrichten te verminderen. Dit helpt ook om overgewicht, dat een risicofactor kan zijn, te voorkomen.
• Regelmatige lichaamsbeweging: Doe aan matige lichaamsbeweging zoals wandelen, zwemmen en fietsen om de gewrichten te versterken en de flexibiliteit te behouden. Vermijd overmatige belasting en herhaalde bewegingen die de gewrichten kunnen belasten.
• Ergonomische aanpassingen: Pas de werkplek en dagelijkse activiteiten aan om repetitieve belasting van de gewrichten te voorkomen. Dit kan onder andere door gebruik te maken van ergonomische hulpmiddelen en een goede werkhouding aan te nemen.
• Preventie van verwondingen: Draag beschermende uitrusting tijdens risicovolle activiteiten en sport om blessures aan de gewrichten te voorkomen.
• Vroegtijdige behandeling: Zoek medische hulp bij vroege symptomen van gewrichtspijn en stel behandelingen niet uit. Vroege interventie kan helpen om de progressie van de aandoening te beperken en complicaties te voorkomen.
• Regelmatige medische controle: Bij patiënten met bekende risicofactoren of een geschiedenis van gewrichtsaandoeningen is regelmatige controle door een arts belangrijk voor tijdige opsporing en behandeling van eventuele problemen.

Lees verder

• Gewrichtsgezondheid: Tips voor behoud van gezonde gewrichten
• Gezwollen gewrichten: Oorzaken van gewrichtszwelling
• Gewrichtspijn: Oorzaken pijnlijke gewrichten (artralgie)
• Gewrichtsstijfheid: Oorzaken van stijve gewrichten