Acuut gesloten hoek glaucoom in oog: Symptomen & behandeling

Acuut gesloten hoek glaucoom treedt op wanneer de stroom van fluïdum (kamerwater) uit het oog geblokkeerd is en de oogdruk hierdoor zeer snel stijgt. De gebruikelijke symptomen zijn plotselinge, hevige pijn aan de ogen, een rood oog en een verminderd of troebel zicht. De patiënt voelt zich daarnaast misselijk. Bij deze ernstige oogaandoening is een dringende medische behandeling nodig om de symptomen te verlichten en om een permanent verlies van het gezichtsvermogen (ernstige visuele handicap) te voorkomen. De diagnose gebeurt dan ook dankzij enkele oogonderzoeken en een vraaggesprek over de symptomen. De behandeling bestaat veelal uit medicatie, een laserbehandeling en/of een operatie. Deze behandelingen zijn meestal succesvol en de effecten zijn ook langdurig. Indien de behandeling snel gebeurt, herstelt het gezichtsvermogen zich namelijk volledig. Wel blijft een regelmatig controlebezoek bij de oogarts belangrijk omdat een eventuele chronische vorm van glaucoom nog kan optreden.

• Synoniemen acuut gesloten hoek glaucoom
• Epidemiologie oogziekte
• Oorzaak oogafwijking
• Risicofactoren oogprobleem
• Symptomen: Algemene klachten en problemen met de ogen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling oogaandoening: Medicatie, laserbehandeling en operatie
• Prognose oogziekte

Synoniemen acuut gesloten hoek glaucoom

Acuut gesloten hoek-glaucoom is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• acuut glaucoom
• kleine hoek glaucoom
• nauwehoekglaucoom

Epidemiologie oogziekte

Ongeveer 1 op de 1000 blanke patiënten ontwikkelt acuut gesloten hoek glaucoom. De oogzenuwaandoening komt meer voor bij Aziaten namelijk bij 1 op de 100 Aziaten. Bij Eskimo's komt de oogziekte nog vaker voor, met name bij 2-4 op de 100 Eskimo's. Patiënten boven de leeftijd van veertig jaar zijn vaker getroffen. De piekincidentie is tussen de leeftijd van zestig tot zeventig jaar. Patiënten met verziendheid (hypermetropie) zijn vaker aangetast. Vrouwen zijn voorts meer getroffen dan mannen omdat zij vaak een ondiepere voorste oogkamer hebben.

Oorzaak oogafwijking

Verstopping van trabekelsysteem

Bij acuut gesloten hoek glaucoom ontstaat een plotselinge verstopping van de afvoer van kamerwater uit het oog (trabekelsysteem). Naarmate meer vocht zich ophoopt, stijgt de druk in het oog zeer snel. Dit veroorzaakt schade aan de oogzenuw aan de achterkant van het oog en waardoor het gezichtsvermogen is aangetast.

Anatomie van het oog

Sommige patiënten zijn meer vatbaar voor acuut gesloten hoek glaucoom als gevolg van de structuur (anatomie) van het oog. Dit vindt bijvoorbeeld plaats bij een erg smalle basis van de iris (regenboogvlies). De iris is een gekleurde uit gladde spiervezels bestaande laag met een ronde opening (pupil) en vormt de scheiding tussen de voorste en achterste oogkamer. Door de smalle basis van de iris ontstaat sneller een verstopping van het trabekelsysteem (afvoersysteem van inwendig oogvocht). Daarnaast is soms de ooglens verdikt waardoor deze verder naar voren staat dan normaal en eveneens een verstopping van het trabekelsysteem veroorzaakt. Beiden leiden tot een smalle drainagehoek of een ondiepe voorste oogkamer waardoor acuut glaucoom sneller ontstaat. Bij andere patiënten is de iris dunner dan normaal waardoor dit sneller een verstopping van het trabekelsysteem veroorzaakt.

Risicofactoren oogprobleem

Gedilateerde pupil

Bij patiënten die gevoelig zijn voor acuut gesloten hoek glaucoom treedt de oogziekte sneller op wanneer de pupil gedilateerd is. Dilateren is de medische term voor "verwijden". Dit gebeurt tijdens het kijken naar televisie bij weinig licht. Ook het bekijken van een beeldscherm waarbij lichtflikkeringen optreden, verhoogt de kans op het ontwikkelen van de oogziekte. Tijdens stress of opwinding is het oogprobleem ook sneller aanwezig.

Geneesmiddelen

Sommige geneesmiddelen leiden eveneens tot acuut gesloten hoek glaucoom bij patiënten die hiervoor gevoelig zijn.

• algemene anesthetica bij oudere patiënten
• oogdruppels gebruikt om de pupil te verwijden: Deze oogdruppels, ook gekend als mydriatica, gebruikt de oogarts bij een oogonderzoek.
• sommige antidepressiva: Dit betreft vooral de tricyclische of selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI's) types.
• sommige antipsychotica
• sommige geneesmiddelen gebruikt om allergieën (allergische reactie door contact met uitlokkende stof) of maagzweren te behandelen
• sommige geneesmiddelen tegen misselijkheid) of braken (anti-emetica)
• sommige medicijnen voor de behandeling tegen astma

Familie

Als één van de naaste familieleden (moeder, vader, broer of zus) acuut gesloten hoek glaucoom heeft gehad, heeft de patiënt een verhoogd risico op het ontwikkelen van dit type glaucoom. Een regelmatig oogonderzoek is hierdoor onontbeerlijk.

Symptomen: Algemene klachten en problemen met de ogen

De symptomen beginnen in een situatie van schemerige verlichting, bij plotselinge opwinding, na het nemen van bepaalde geneesmiddelen of na de toediening van een narcose. De symptomen blijven meestal verslechteren, tenzij de patiënt een behandeling krijgt. Onmiddellijke medische hulp is noodzakelijk.

Algemene klachten

De pijn verspreidt zich naar het hoofd en voelt aan als ernstige hoofdpijn. Sommige patiënten ontwikkelen een ziek gevoel waardoor ze zich misselijk voelen zelfs moeten braken.

Problemen met de ogen
De symptomen beginnen meestal plotseling. De patiënt heeft ernstige pijn in het oog, pijn rond de ogen en het oog ziet er rood uit (rode ogen). Daarnaast heeft hij last van een wazig gezichtsvermogen of verminderd gezichtsvermogen. Hij ziet tevens cirkels of halo's rond lichten. Het oog is bovendien hard en erg gevoelig. Het hoornvlies (heldere oppervlakte aan het oog) ziet er tevens wazig (troebel) uit.

Mildere symptomen

Sommige patiënten presenteren zich met mildere symptomen, soms met aanvallen die in tussenpozen komen. Hij ervaart dan wel halo's maar heeft geen pijn. De aanval eindigt gewoonlijk wanneer de patiënt naar een andere ruimte gaat of gaat slapen. De aanvallen van acuut gesloten hoek glaucoom duren enkele uren waarbij de symptomen weer verbeteren na een aanval. Maar de aanvallen gebeuren veelal opnieuw waardoor het gezichtsvermogen uiteindelijk toch ook beschadigd is.

Diagnose en onderzoeken

Contact met de oogarts

Wanneer de patiënt volgende symptomen ervaart, zoekt hij onmiddellijk de oogarts op: een rood oog, pijn, overgeven (braken) en een verminderd gezichtsvermogen. Ook wanneer de patiënt hierbij nieuwe medicatie inneemt of oogdruppels heeft gekregen die de pupillen verwijden (mydriatica), wijst dit in combinatie met de symptomen mogelijk op acuut gesloten hoek glaucoom. Het is belangrijk dat de oogarts meteen het medicatiegebruik en de medische geschiedenis van de patiënt kent. Hierdoor is een snelle diagnose en dus ook behandeling mogelijk.

Oogonderzoeken

De diagnose gebeurt op basis van de symptomen en het uiterlijk van het oog. De bevestiging van de diagnose gebeurt door een standaard oogonderzoek door de oogarts. Hij bekijkt het oog gedetailleerd met een spleetlamp, wat bekend staat als "oftalmoscopie". De oogarts meet ook nog de druk in het oog via tonometrie. Daarnaast is een gonioscopie nodig om de uitstroomkanalen (drainagesysteem) rond het trabekelsysteem van het oog rechtstreeks te onderzoeken. Op deze manier bepaalt de oogarts het juiste type glaucoom wat ook nuttig is voor een geschikt behandelplan.

Differentiële diagnose

Volgende oogaandoeningen hebben diverse symptomen aan boord die lijken op de symptomen van acuut gesloten hoek glaucoom en zijn daarom gekend als de differentiële diagnose:

• acute conjunctivitis
• een glasvochtbloeding
• een hoornvliesscheur
• een hoornvlieszweer en keratitis ulcerosa
• endoftalmitis
• herpes zoster ophthalmicus
• het acute orbitaal compartimentsyndroom (schade aan spieren en zenuwen met pijn, gevoelloosheid en zwakte)
• iritis en uveïtis
• keratitis door ultraviolet licht
• oogkasinfecties
• periorbitale infecties

Behandeling oogaandoening: Medicatie, laserbehandeling en operatie

EHBO

Een snelle behandeling is nodig bij acuut gesloten hoek glaucoom. De patiënt bedekt het oog niet omdat de pupil hierdoor verder zal verwijden wat de situatie verergert. Ook het liggen in een donkere kamer is afgeraden omdat de druk in het oog dan eveneens verhoogt omdat de pupil meer verwijdt. De patiënt zoekt bij de aanwezige symptomen meteen de oogarts op.

Initiële behandeling

Verschillende soorten oogdruk verlagende medicijnen en oogdruppels zijn beschikbaar, ook in verschillende combinaties. Bètablokkers) (om kamerwaterproductie te verminderen in het oog) en steroïden (ontsteking verminderen) zijn beschikbaar in oogdruppels. Hiervoor volgt de patiënt wel correcte oogdruppelrichtlijnen. Pilocarpine oogdruppels doen de pupil verkleinen (samentrekken) waardoor de iris zich verplaatst van het trabekelsysteem. Hierdoor gaat de obstructie weer open en vloeit het kamerwater weer weg. Verder is intraveneuze medicatie (medicijnen die via een ader zijn toegediend) en medicatie via een injectie mogelijk. Pijnstillers en geneesmiddelen tegen braken zijn ook voorhanden indien nodig.

Verdere behandeling

Wanneer de druk in het oog is verlaagd, is verdere behandeling nodig om te voorkomen dat acuut gesloten hoek glaucoom terugkomt. hiervoor krijgt de patiënt een laserbehandeling of een operatie (iridectomie) waarbij de oogchirurg een klein gat in de iris maakt. Het gat laat vloeistof vrij rond de iris stromen waardoor de iris niet meer naar voren bolt en het trabekelsysteem niet meer kan blokkeren. Vaak behandelt de oogarts ook het andere oog. Soms gebruikt de patiënt op lange termijn oogdruppels om de oogdruk onder controle te houden.

Prognose oogziekte

De vooruitzichten zijn goed als de oogarts de behandeling snel opstart. Het oog en dus ook het gezichtsvermogen herstelt zich en door een laserbehandeling of een operatie komt het oogprobleem niet meer voor. Bij een ernstige aanval of bij een laattijdige behandeling, beschadigt de hoge druk in het oog de oogzenuw en bloedvaten. Hierdoor bestaat het risico dat het gezichtsvermogen permanent verminderd is in het aangetaste oog. De patiënt bezoekt verder regelmatig de oogarts omdat de kans aanwezig is dat de chronische vorm van glaucoom optreedt. Via een regelmatig oogonderzoek spoort de oogarts deze oogziekte tijdig op.

Lees verder

• Gesloten hoek-glaucoom: Oogaandoening met oogpijn
• Normale druk glaucoom: Oogziekte met schade aan oogzenuw
• Glaucoom: Baerveldt drainage implant om oogdruk te verlagen
• Glaucoom: Preventie van oogziekte met verhoogde oogdruk
• Glaucoom: Verhoogde oogdruk met verlies van gezichtsvermogen