Perimenopauze: Periode van symptomen voor menopauze

De overgang bestaat uit drie fases: de perimenopauze, de menopauze en de postmenopauze. De perimenopauze (menopauzele overgang) begint enkele jaren voor de menopauze. In deze periode beginnen de eierstokken geleidelijk minder oestrogeen te maken. De perimenopauze start meestal wanneer een vrouw rond de 45 jaar is, al starten de symptomen af en toe ook al vanaf de late dertig jaar. De perimenopauze duurt totdat de menopauze zelf begint. Tijdens de menopauze zijn de eierstokken gestopt met het vrijgeven van eieren. In de laatste één tot twee jaar van de perimenopauze versnelt de daling van het oestrogeen. In deze periode krijgen vrouwen ook al te maken met symptomen van de menopauze. Oestrogeentherapie, een ondersteunende behandeling en een gezonde levensstijl verminderen de tekenen van de perimenopauze.

• Oorzaken van perimenopauze
• Risicofactoren
• Symptomen
• Fysiek
• Psychisch/mentaal
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Zwangerschap en perimenopauze
• Behandeling van vrouwen

Oorzaken van perimenopauze

Wanneer vrouwen in de perimenopauze terechtkomen, stijgt en daalt de lichaamsproductie van oestrogeen en progesteron. Door het dalend oestrogeengehalte ontstaan symptomen.

Risicofactoren

In enkele gevallen krijgen vrouwen sneller te maken met de perimenopauze:

• een familiegeschiedenis van een vroege perimenopauze
• een hysterectomie (chirurgische verwijdering van de baarmoeder maar niet van de eierstokken)
• een kankerbehandeling met chemotherapie of radiotherapie aan het bekkengebied
• een kleine lichaamsbouw
• het langdurig gebruik van corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers die het immuunsysteem onderdrukken)
• roken

Symptomen

Fysiek

Gemiddeld houdt de perimenopauze vier jaar aan, maar het bereik ligt tussen enkele maanden en tien jaar. De perimenopauze eindigt wanneer een vrouw reeds twaalf maanden geen menstruatie gehad heeft. Vrouwen in de perimenopauze hebben een combinatie van volgende milde tot ernstige symptomen:

• een gewichtstoename
• een opgeblazen gevoel
• een toename van de slechte cholesterol
• een verergering van het premenstrueel syndroom
• formicatie (kriebelend gevoel alsof insecten op huid lopen) (zelden)
• gevoelige borsten
• gewrichtspijn
• hoofdpijn en migraine (verergeren ook bij hormonale schommelingen)
• minder zin in seks (verminderd libido)
• misselijkheid
• onregelmatige maandstonden (lengte van de cyclus, duur van de periode)
• opvliegers en nachtelijk zweten
• osteoporose (verlies van botmassa met risico op botbreuken)
• slaapproblemen
• spierpijn
• urinaire urgentie (een dringende behoefte om vaker te plassen)
• urine-incontinentie bij het hoesten of niezen
• vaginale droogte en pijn tijdens de geslachtsgemeenschap
• vermoeidheid
• zware, vermoeide benen

Psychisch/mentaal

Ook psychische symptomen treden op in de perimenopauze:

• angst
• een depressie
• een gevoel van onzichtbaar zijn en een verlies van vertrouwen
• een verlies van levenslust
• prikkelbaarheid
• stemmingswisselingen

Alarmsymptomen

Een onregelmatige menstruatie is normaal tijdens de perimenopauze. Ook andere aandoeningen veroorzaken soms onregelmatige maandstonden. Daarom raadpleegt een vrouw best de arts wanneer één of meer van volgende situaties optreden in combinatie met

• een onregelmatige menstruatie:
• bloedverlies na de geslachtsgemeenschap
• bloedverlies tussen de menstruatieperiodes
• de menstruatie duurt meerdere dagen langer dan normaal.
• de menstruatie komt dichter bij elkaar (minder dan 21 dagen)
• erg zware menstruatie (menorragie) of het verlies van bloedstolsels

Oorzaken van abnormale vaginale bloedingen omvatten bijvoorbeeld hormonale problemen, het nemen van de pil, een zwangerschap, vleesbomen, bloedstollingsproblemen en zeer sporadisch baarmoederkanker.

Diagnose en onderzoeken

De arts voert een algemeen lichamelijk onderzoek uit waarbij hij eveneens diverse metingen uitvoert: bloeddruk, lengte, gewicht en BMI-bepaling. Vaak diagnosticeert de arts de perimenopauze op basis van de aanwezige symptomen. Een bloedonderzoek controleert de hormoonspiegels, maar de hormoonspiegels veranderen tijdens de perimenopauze. De arts voert dan meerdere bloedonderzoeken op verschillende tijdstippen uit ter vergelijking. In de praktijk voert de arts echter zelden een bloedonderzoek uit om de perimenopauze te diagnosticeren.

Zwangerschap en perimenopauze

Vrouwen in de perimenopauze kunnen ondanks een verminderde vruchtbaarheid toch nog steeds zwanger worden. Vrouwen die niet zwanger willen worden, moeten een vorm van anticonceptie gebruiken totdat ze de menopauze bereiken. Ze moeten dan twaalf maanden gestopt zijn met menstrueren. Vrouwen die toch kampen met vruchtbaarheidsproblemen die graag zwanger willen worden, zijn gebaat met diverse mogelijke vruchtbaarheidsbehandelingen.

Behandeling van vrouwen

Voor circa 90% vrouwen is de perimenopauze een volledig normaal, geleidelijk proces. Zij bestempelen de perimenopauze niet als een ziekte waarvoor een behandeling nodig is. Sommige vrouwen willen wel graag de symptomen verlichten die gepaard gaan met de perimenopauze. Ze nemen bijvoorbeeld een lage dosis anticonceptiepillen of andere vormen van anticonceptie om de opvliegers te verlichten. Bepaalde vrouwen mogen geen anticonceptiemiddelen gebruiken. Een vrouw vraagt steeds van een arts alvorens deze middelen te gebruiken. Verder is het belangrijk om de gezondheid en het welzijn in het algemeen te verbeteren door:

• een gezonde en evenwichtige voeding te eten
• minder alcohol te drinken
• stress te verlichten
• te stoppen met roken
• voldoende calcium in de voeding op te nemen
• voldoende fysieke inspanning te leveren
• voldoende te slapen met een regelmatig slaappatroon
• voor een gezond gewicht te zorgen en dit te behouden

Sommige artsen adviseren een vrouw in de perimenopauze om multivitaminen te nemen. Bij problemen met de geslachtsdrift is het gesprek met een therapeut aanbevolen voor zowel de vrouw als haar partner. Verder zijn vaginale oestrogeenglijmiddelen beschikbaar om de vaginale droogheid te behandelen. Ook nemen vrouwen soms antidepressiva voor de stemmingswisselingen die gepaard gaan met de perimenopauze.

Lees verder

• Menopauze: Einde van de menstruatieperiode (overgang)