Pasteurella multocida (pasteurellose): Bacteriële infectie

Een beet van een hond of kat kan leiden tot een infectie met de bacterie Pasteurella multocida. Deze bacteriële infectie, bekend als pasteurellose, veroorzaakt voornamelijk huidgerelateerde symptomen bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem. Echter, de bacterie kan ook infecties in andere lichaamsstructuren veroorzaken. Behandeling omvat doorgaans antibiotica, professionele wondverzorging en ondersteunende therapieën. Indien onbehandeld, kunnen er ernstige complicaties optreden. Door enkele voorzorgsmaatregelen kan pasteurellose worden voorkomen. Pasteurella multocida werd voor het eerst beschreven door Louis Pasteur, die het organisme in 1881 identificeerde als een veroorzaker van vogelcholera.

• Epidemiologie van Pasteurellose
• Mechanisme
• Oorzaken: Bacterie Pasteurella multocida
• Risicofactoren voor Pasteurellose
• Risicogroepen
• Symptomen: Wondinfecties en andere mogelijke infecties
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Antibiotica en wondverzorging
• Prognose
• Complicaties van Agressieve Bacteriële Infectie
• Preventie van Pasteurellose
• Praktische tips voor het leven met / omgaan met Pasteurella multocida
• Zorg voor een goede wondverzorging
• Volg de voorgeschreven behandeling nauwkeurig
• Let op tekenen van complicaties
• Zorg voor een schone en veilige omgeving
• Neem voldoende rust en zorg voor jezelf
• Controleer regelmatig je gezondheid
• Houd je omgeving goed geventileerd
• Misvattingen rond Pasteurella multocida
• Pasteurella multocida komt alleen voor bij katten- of hondenbeten
• Infecties met Pasteurella multocida zijn altijd ernstig en veroorzaken abcessen
• Antibiotica zijn altijd de eerste behandeling voor Pasteurella multocida
• Iedereen die door een dier wordt gebeten, krijgt een infectie van Pasteurella multocida
• Schimmel kan een rol spelen bij infecties van Pasteurella multocida
• Pasteurella multocida is een zeldzame infectie
• Pasteurella multocida-infecties kunnen worden voorkomen door dieren te vermijden

Epidemiologie van Pasteurellose

Pasteurella multocida is een wereldwijd voorkomende bacterie die vooral wordt geassocieerd met dierlijke reservoirs. Deze bacterie is de belangrijkste oorzaak van pasteurellose bij de mens, voornamelijk na blootstelling aan huisdieren of wilde dieren.

Geografische verspreiding
Pasteurella multocida komt wereldwijd voor, maar infecties bij mensen zijn meestal regionaal gebonden aan de populaties van huisdieren en vee. Landen met hoge aantallen huisdieren melden vaker menselijke gevallen.

Dieren als reservoir
De bacterie maakt deel uit van de normale flora van de bovenste luchtwegen bij veel dieren, zoals honden, katten en vee. Bij katten en honden wordt de bacterie vaak aangetroffen in speeksel, wat een belangrijke transmissieroute naar mensen vormt.

Seizoensgebondenheid
Hoewel pasteurellose niet strikt seizoensgebonden is, kunnen infecties vaker voorkomen in periodes waarin mensen vaker buiten zijn en contact hebben met dieren, zoals tijdens de zomermaanden.

Epidemiologische trends bij mensen
Bij mensen wordt pasteurellose meestal gemeld na een bijtwond, krab of directe blootstelling aan geïnfecteerde dieren. De incidentie is hoger in gebieden met een hoge dichtheid aan huisdieren of waar intensieve veehouderij voorkomt.

Mechanisme

Het pathofysiologische mechanisme van Pasteurella multocida-infecties is complex en omvat zowel bacteriële factoren als de immuunrespons van de gastheer.

Transmissieroutes
Pasteurellose ontstaat meestal door direct contact, zoals bijtwonden of krassen van dieren. Aerosoltransmissie of contact met besmette oppervlakken is zeldzamer, maar kan optreden in landbouw- of laboratoriumomgevingen.

Bacteriële virulentiefactoren
De bacterie produceert exotoxines en enzymen die weefselschade veroorzaken en de immuunrespons van de gastheer ondermijnen. Het kapsel van Pasteurella multocida biedt bescherming tegen fagocytose, wat bijdraagt aan de persistentie van de infectie.

Immune interacties
Bij gezonde patiënten leidt de immuunrespons vaak tot snelle klaring van de bacterie. Bij immuungecompromitteerde patiënten kan de bacterie echter leiden tot ernstige systemische infecties, zoals sepsis.

Oorzaken: Bacterie Pasteurella multocida

Pasteurella multocida is een gramnegatieve, onbeweeglijke, niet-sporenvormende kokkenbacil die deel uitmaakt van de normale flora van de slijmvliezen van veel vee, pluimvee en huisdieren zoals honden en katten. De bacterie wordt overgedragen via een beet, kras of lik van een besmet dier. In sommige gevallen is de bron van infectie onbekend.

Risicofactoren voor Pasteurellose

Bepaalde factoren verhogen het risico op het ontwikkelen van pasteurellose na een dierenbeet of -krab. Risicofactoren zijn onder meer:

• Niet goed verzorgde wonden: Onvoldoende reiniging en verzorging van wonden verhoogt de kans op infectie.
• Verzwakt immuunsysteem: Personen met een verzwakt immuunsysteem door onderliggende ziekten of medicijnen hebben een hoger risico op ernstige infecties.
• Chronische aandoeningen: Aandoeningen zoals diabetes, levercirrose of nierziekte kunnen de vatbaarheid voor infecties verhogen.

Direct contact met dieren: Bijtwonden en krassen door katten en honden zijn de meest voorkomende risicofactoren voor pasteurellose. Kattenbeten zijn bijzonder risicovol vanwege hun scherpe tanden, die bacteriën diep in het weefsel kunnen brengen.
Beroepsmatige blootstelling: Landbouwers, dierenartsen en personeel in dierenasielen lopen een verhoogd risico door frequent contact met potentieel geïnfecteerde dieren.

Risicogroepen

Bepaalde groepen mensen hebben een verhoogde gevoeligheid voor pasteurellose vanwege hun leefomstandigheden, gezondheidstoestand of beroepskeuze.

Kinderen en ouderen
Deze leeftijdsgroepen hebben vaak een minder robuuste immuunrespons, waardoor ze gevoeliger zijn voor infecties.

Patiënten met chronische ziekten
Chronische aandoeningen zoals COPD, leverziekten of diabetes verzwakken de afweermechanismen, wat het risico op een ernstige infectie vergroot.

Beroepsgroepen met diercontact
Professionals zoals dierenartsen, veehouders en medewerkers van dierenasielen worden vaker blootgesteld aan de bacterie en lopen daardoor een hoger risico.

Symptomen: Wondinfecties en andere mogelijke infecties

Symptomen van pasteurellose treden op bij ongeveer 7% van de mensen die door een dier zijn gebeten, vooral bij die met een verzwakt immuunsysteem. De incubatietijd, de periode tussen besmetting en het optreden van symptomen, is meestal ongeveer 24 uur. De symptomen kunnen variëren afhankelijk van de getroffen lichaamsdelen en kunnen onder andere de huid, luchtwegen, zenuwstelsel, buik, ogen en hart omvatten.

Huid
De meest voorkomende infectie is een wondinfectie, vaak gepresenteerd als cellulitis (huidinfectie met roodheid en zwelling) en abcesvorming. Symptomen kunnen pijn, gevoeligheid, roodheid (erytheem), zwelling, en warmte op de getroffen plaats omvatten. Een etterige afscheiding en verminderd bewegingsbereik zijn ook mogelijk. Gezwollen lymfeklieren en koorts komen voor bij ongeveer 20% van de patiënten.

Luchtwegen
Infecties in de luchtwegen kunnen leiden tot symptomen zoals heesheid, een rode keel, en abnormale ademgeluiden zoals reutels. Bij auscultatie kan een saai geluid worden gehoord.

Centraal zenuwstelsel
Infecties van het centraal zenuwstelsel door Pasteurella multocida kunnen leiden tot meningitis (hersenvliesontsteking) met hoofdpijn en een stijve nek, en encefalitis (hersenontsteking).

Buik
Symptomen in de buik kunnen splenomegalie (vergrote milt) en hepatomegalie (vergrote lever) omvatten.

Ogen
Ooginfecties kunnen leiden tot een hoornvlieszweer (cornea ulcus), afwijkingen aan het oogbindvlies, en een verminderde gezichtsscherpte.

Hart en bloedvaten
Cardiovasculaire complicaties zoals hypotensie (lage bloeddruk), tachycardie (versnelde hartslag) en hartgeruis kunnen ook optreden.

Alarmsymptomen

Het herkennen van alarmsymptomen is cruciaal voor een snelle diagnose en behandeling van pasteurellose.

Lokale infecties
Rode, pijnlijke en gezwollen wondjes na een dierenbeet of -krab kunnen wijzen op een Pasteurella-infectie. Koorts en pusvorming zijn vaak aanwezig.

Systemische verspreiding
Symptomen zoals hoge koorts, rillingen, gewrichtspijn en ademhalingsmoeilijkheden kunnen wijzen op een systemische infectie zoals sepsis of longontsteking.

Complicaties bij immuungecompromitteerde patiënten
Bij patiënten met een verzwakte immuunrespons kunnen complicaties optreden, zoals endocarditis of osteomyelitis. Deze vereisen onmiddellijke medische opvolging.

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek
De diagnose begint met een gedetailleerde vragenlijst over contact met huisdieren. Laboratoriumtests van vloeistoffen uit getroffen lichaamsdelen, zoals bloed, sputum (slijm), en hersenvocht, kunnen de aanwezigheid van de bacterie aantonen. Bij neurologische symptomen kan een lumbale punctie (ruggenprik) noodzakelijk zijn. Bij verdenking op septische artritis wordt een artrocentese (gewrichtspunctie) uitgevoerd. Ascites (vochtophoping in de buik) kan wijzen op peritonitis (ontsteking van het buikvlies), waarvoor een abdominale paracentese (buikvochtpunctie) nodig kan zijn. Beeldvorming met een CT-scan of MRI-scan kan helpen bij het identificeren van betrokkenheid van gewrichten, botten, en hersenen. Bij oogklachten is een grondig oogonderzoek noodzakelijk. Een echocardiografie kan worden ingezet om tekenen van hartproblemen, zoals endocarditis, op te sporen.

Differentiële diagnose
De symptomen van pasteurellose kunnen overlappen met andere aandoeningen zoals:

• acute pyelonefritis (ontsteking van de nier en het nierbekken)
• amoebe leverabcessen (pus in de lever door een parasiet, vaak met buikpijn)
• cellulitis
• kattenkrabziekte (huidletsels en gezwollen lymfeklieren)
• bacteriële longontsteking (pneumonie)
• hersenenabces (pus in de hersenen)
• meningitis (hersenvliesontsteking)
• leverabces
• longabces (abces in de longen)
• perinefrotisch abces
• gewone dierenbeten
• HACEK-groep infecties
• peritonitis (buikvliesontsteking) en abdominale sepsis (bloedvergiftiging)

Behandeling: Antibiotica en wondverzorging

Antibiotica
De infectie reageert doorgaans goed op antibiotica zoals penicilline G en tetracyclines. Eerste generatie cefalosporinen zijn vaak minder effectief en kunnen leiden tot complicaties zoals aneurysma of septikemie.

Wondverzorging
Professionele wondverzorging is cruciaal. De arts zal de wonden reinigen en niet-levensvatbaar weefsel verwijderen met behulp van een antiseptische oplossing, zonder deze direct op de wonde aan te brengen. Overvloedige irrigatie met een kleine gauge katheter en injectiespuit helpt bij het verwijderen van vuil en vermindert de bacteriële concentratie. Vaak is chirurgische interventie nodig om dode weefsels te verwijderen (debridement) en de wond te sluiten. Het verhogen en immobiliseren van de getroffen ledematen helpt complicaties te voorkomen.

Ondersteunend
Ondersteunende behandelingen zijn afhankelijk van de getroffen lichaamsstructuur en kunnen variëren van pijnbestrijding tot andere symptomatische behandelingen.

Behandelingsopties voor chronische Pasteurellose[
Bij chronische of langdurige gevallen van pasteurellose kunnen aanvullende behandelingsopties nodig zijn:

• Langdurige antibiotica: In sommige gevallen is een langdurige antibioticakuur noodzakelijk om de infectie volledig te bestrijden.
• Chirurgische ingrepen: Bij hardnekkige infecties of ernstige abcesvorming kan chirurgische ingreep vereist zijn om geïnfecteerd weefsel te verwijderen.
• Immuunsysteemondersteuning: Voor patiënten met een verzwakt immuunsysteem kan aanvullende ondersteuning noodzakelijk zijn, zoals immuuntherapie of aanpassing van medicatie.

Prognose

De prognose van pasteurellose varieert sterk afhankelijk van de ernst van de infectie en de tijdigheid van de behandeling.

Milde gevallen
Bij tijdige behandeling met antibiotica genezen de meeste patiënten volledig zonder blijvende schade. Lokale infecties genezen vaak binnen enkele dagen.

Ernstige gevallen
Bij patiënten met ernstige systemische infecties of comorbiditeiten kan de ziekte leiden tot blijvende schade of zelfs dodelijk zijn zonder adequate behandeling.

Langetermijngevolgen
In zeldzame gevallen kunnen chronische infecties, zoals osteomyelitis of endocarditis, langdurige medische opvolging vereisen.

Complicaties van Agressieve Bacteriële Infectie

Pasteurella multocida kan zich snel verspreiden naar verschillende lichaamsstructuren, waaronder de luchtwegen, het hart, het centrale zenuwstelsel, de maag en darmen, de ogen, de oren, de geslachtsorganen en de urinewegen. Zeer zelden kunnen ernstige systemische infecties zoals septikemie of een aneurysma optreden, vooral bij patiënten met onderliggende aandoeningen zoals levercirrose, chronische nierziekte, diabetes mellitus (suikerziekte), bloedkanker (zoals leukemie of multiple myeloom), of bij patiënten na orgaantransplantaties. Bij een gebrek aan verhoging van de ledematen kan een compartimentsyndroom ontstaan, wat kan leiden tot weefselsterfte.

Preventie van Pasteurellose

Pasteurellose kan worden voorkomen door contact met geïnfecteerde dieren te vermijden. Het handhaven van een goede handhygiëne (grondig wassen en ontsmetten na contact met mogelijk besmette dieren) is cruciaal. Indien er wonden ontstaan, is het belangrijk om snel medische hulp te zoeken voor professionele reiniging en behandeling van de wonde.

Praktische tips voor het leven met / omgaan met Pasteurella multocida

Als je te maken hebt met een infectie door Pasteurella multocida, is het belangrijk om goed voor jezelf te zorgen en voorzorgsmaatregelen te nemen om verdere complicaties te voorkomen. Deze bacterie kan infecties veroorzaken, vooral na een dierenbeet of krab. Hier zijn enkele praktische tips voor jou en je omgeving om goed met deze situatie om te gaan.

Zorg voor een goede wondverzorging

Na een dierenbeet of krab is het van essentieel belang om de wond goed te reinigen en te desinfecteren om een infectie te voorkomen. Was de wond grondig met water en zeep en gebruik daarna een ontsmettingsmiddel. Bedek de wond met een steriel verband en controleer regelmatig of er tekenen van infectie zijn, zoals roodheid, zwelling of pus. Als je merkt dat de wond niet geneest of je symptomen verergeren, neem dan contact op met je arts. Dit kan helpen om complicaties door de bacterie Pasteurella multocida te voorkomen.

Volg de voorgeschreven behandeling nauwkeurig

Je arts zal waarschijnlijk antibiotica voorschrijven om de infectie te behandelen. Het is belangrijk om de voorgeschreven medicatie precies in te nemen volgens de instructies, zelfs als je je al beter voelt. Het voortijdig stoppen met de medicatie kan ervoor zorgen dat de infectie niet volledig wordt uitgeroeid. Volg ook je controleafspraken bij je arts om te zorgen dat de infectie goed geneest en je geen blijvende schade ondervindt van de bacterie. Als je last hebt van bijwerkingen van de medicatie, bespreek dit dan direct met je arts.

Let op tekenen van complicaties

Hoewel Pasteurella multocida vaak een lokale infectie veroorzaakt, kan de bacterie in zeldzame gevallen leiden tot ernstigere infecties, zoals een longontsteking of bloedvergiftiging. Let goed op symptomen zoals koorts, ernstige pijn of zwelling rondom de wond, of algemene vermoeidheid. Als je een van deze symptomen opmerkt, zoek dan onmiddellijk medische hulp. Het snel herkennen van complicaties kan ernstige gevolgen voorkomen en zorgen voor een snellere behandeling.

Zorg voor een schone en veilige omgeving

Om verdere besmetting te voorkomen, is het belangrijk om ervoor te zorgen dat je omgeving schoon en hygiënisch blijft. Dit geldt vooral als je huisdieren hebt, aangezien zij de bacterie kunnen dragen. Zorg ervoor dat je huisdieren regelmatig gecontroleerd worden door een dierenarts, vooral als ze betrokken zijn bij het veroorzaken van de beet of krab. Was altijd je handen na contact met dieren of hun spullen en wees voorzichtig met wonden, omdat Pasteurella multocida zich via een infectie kan verspreiden.

Neem voldoende rust en zorg voor jezelf

Een goede nachtrust en voldoende rust zijn belangrijk om je immuunsysteem te ondersteunen en te helpen herstellen van de infectie. Stress kan je herstel vertragen, dus zorg ervoor dat je tijd neemt om voor jezelf te zorgen. Dit houdt ook in dat je emotioneel steun zoekt als je merkt dat de situatie je mentaal belast. Therapie kan nuttig zijn om met de stress van een infectie of langdurige ziekte om te gaan en je mentale gezondheid te bevorderen, vooral als je gevoelens van angst of bezorgdheid ervaart.

Controleer regelmatig je gezondheid

Zorg ervoor dat je regelmatig je gezondheid controleert en let op signalen zoals aanhoudende pijn, verandering in het uiterlijk van de wond of andere symptomen die wijzen op een infectie. Het is belangrijk om een goede bloeddruk te behouden en bij twijfel altijd je arts te raadplegen. Bloedonderzoeken kunnen helpen om de voortgang van de infectie in de gaten te houden en eventuele complicaties snel te identificeren.

Houd je omgeving goed geventileerd

Een goed geventileerde ruimte kan bijdragen aan je herstel door te zorgen voor frisse lucht en een omgeving die helpt om infecties te voorkomen. Dit is vooral belangrijk als je in een afgesloten ruimte verblijft of als je symptomen van een infectie hebt, zoals koorts. Zorg ervoor dat je kamer regelmatig geventileerd wordt om de luchtkwaliteit te verbeteren.

Misvattingen rond Pasteurella multocida

Pasteurella multocida is een bacterie die vaak wordt geassocieerd met infecties, voornamelijk door dierenbeten of krabben. Er zijn echter veel misvattingen over de ernst van deze infecties, de manier waarop ze zich verspreiden, en hoe ze moeten worden behandeld.

Pasteurella multocida komt alleen voor bij katten- of hondenbeten

Veel mensen denken dat Pasteurella multocida alleen voorkomt bij beten van katten of honden, maar deze bacterie kan ook worden overgedragen door andere dieren, zoals vogels of konijnen. Het kan zich via een beet, krab of zelfs contact met het speeksel van een dier naar de mens verspreiden, waardoor infecties kunnen optreden.

Infecties met Pasteurella multocida zijn altijd ernstig en veroorzaken abcessen

Een andere misvatting is dat infecties met Pasteurella multocida altijd ernstig zijn en leiden tot grote abcessen. Hoewel sommige gevallen inderdaad kunnen leiden tot abcesvorming, zijn de meeste infecties mild en kunnen ze met de juiste antibiotica effectief worden behandeld. Het is belangrijk om de infectie tijdig te behandelen om complicaties te voorkomen.

Antibiotica zijn altijd de eerste behandeling voor Pasteurella multocida

Hoewel antibiotica effectief kunnen zijn bij de behandeling van infecties veroorzaakt door Pasteurella multocida, is het niet altijd de eerste behandelingsoptie. Bij een lichte infectie kan het soms voldoende zijn om de wond goed schoon te maken en te desinfecteren. Alleen in ernstigere gevallen, zoals bij het ontstaan van een abces, is antibiotische behandeling noodzakelijk.

Iedereen die door een dier wordt gebeten, krijgt een infectie van Pasteurella multocida

Hoewel Pasteurella multocida een van de meest voorkomende bacteriën is die via dierenbeten wordt overgedragen, krijgt niet iedereen die door een dier wordt gebeten een infectie. Het hangt af van de gezondheid van het slachtoffer, de ernst van de beet, en de snelheid waarmee de wond wordt behandeld. Het is belangrijk om dierenbeten altijd goed te reinigen om het risico op infecties te minimaliseren.

Schimmel kan een rol spelen bij infecties van Pasteurella multocida

Veel mensen denken dat schimmels ook een rol kunnen spelen bij infecties die door Pasteurella multocida worden veroorzaakt. Hoewel schimmels huidinfecties kunnen veroorzaken, is Pasteurella multocida een bacterie, geen schimmel. De behandeling van een bacteriële infectie zoals deze vereist meestal antibiotica, terwijl schimmelinfecties andere soorten behandelingen nodig hebben.

Pasteurella multocida is een zeldzame infectie

Pasteurella multocida-infecties komen vaker voor dan veel mensen denken. Vooral bij mensen die regelmatig met dieren werken, zoals dierenartsen of boeren, is het risico op besmetting verhoogd. Het is een veelvoorkomende oorzaak van huidinfecties, die vaak onterecht als een milde aandoening wordt beschouwd.

Pasteurella multocida-infecties kunnen worden voorkomen door dieren te vermijden

Hoewel het vermijden van contact met dieren het risico op een infectie kan verkleinen, is dit niet altijd haalbaar, vooral voor mensen die werken met dieren of huisdieren hebben. Het is belangrijk om voorzorgsmaatregelen te nemen, zoals het dragen van beschermende kleding bij dierencontact en het onmiddellijk reinigen van wonden, om de kans op infectie te verminderen.