Vaginale pijn: Oorzaken van pijnlijke vagina (vaginapijn)

Sommige vrouwen kampen met een pijnlijke vagina. Dit treedt vooral op bij hormonale schommelingen en door medicatiegebruik, maar ook zonder deze risicofactoren krijgen vrouwen te maken met pijn aan de vagina. Deze pijn is afkomstig van de eigenlijke vagina (het interne orgaan) of van de schaamlippen en de huid die de vulva vormen (de uitwendige genitaliën). Een cyste, bekkenpijn en infecties zijn enkele oorzaken van vaginale pijn. Milde tot ernstige pijn in de vagina mag een vrouw niet negeren. Het is belangrijk om de symptomen zo snel mogelijk te laten onderzoeken door de arts zodat hij een gepaste behandeling kan inzetten. Enkele tips verminderen tot slot het risico op het krijgen van pijn aan het vaginale gebied.

• Bartholin-cyste en vaginale pijn
• Bekkenpijn en pijnlijke vagina bij vrouwen
• Infecties aan vaginale gebied
• Schimmelinfecties
• Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s)
• Andere infecties
• Endometriose en pijn in vagina
• Vaginale droogheid
• Vulvodynie en vaginapijn
• Vrouwen met vaginale pijn en wanneer een arts bezoeken?
• Tips om vaginale pijn te voorkomen

Bartholin-cyste en vaginale pijn

Bartholin-cysten (Bartholin-abcessen) ontwikkelen zich wanneer de Bartholin-klieren die verantwoordelijk zijn voor vaginale smering geblokkeerd raken. Deze gevoelige vaginale knobbeltjes bij de vaginale opening raken soms geïnfecteerd, waardoor ze met pus gevuld zijn en pijn veroorzaken. Niet altijd bemerkt een vrouw symptomen op door deze vaginale cyste, maar bij het zitten, lopen of de geslachtsgemeenschap ervaart een vrouw mogelijk wel een pijnlijke vagina. Een warm bad nemen verlicht het ongemak. Bij aanhoudende vaginapijn is contact met een arts nodig.

Bekkenpijn en pijnlijke vagina bij vrouwen

Bekkenpijn is een mogelijke oorzaak van een pijnlijke geslachtsgemeenschap. Dit leidt ook tot plas- en ontlastingsproblemen. Veel oorzaken zijn gekend voor een pijnlijke bekkenbodem zoals een bekkenbodemdisfunctie of levator-spasmen. Hierbij ontstaan krampen van de bekkenbodemspieren als een reflex op andere soorten pijn. Het chronic pelvic syndrome (vergelijkbaar met spataderen, maar in het bekkengebied) en irritatie van de nervus pudendus (een van de hoofdzenuwen in het bekken) leiden mogelijk ook tot bekkenpijn.

Infecties aan vaginale gebied

Schimmelinfecties

Vrouwen lopen een verhoogd risico op vaginitis veroorzaakt door schimmels als ze tijdens de zwangerschap antibiotica of cortisone-medicatie gebruiken en als hun immuunsysteem onderdrukt is door medicijnen of ziekten. Schimmelinfecties zoals vaginale candidiasis veroorzaken zwelling, roodheid, jeuk en pijn aan de vagina, vooral tijdens het vrijen of plassen. De schimmel treft de binnenkant van de vagina, of treft de directe buitenkant van de vagina. In veel gevallen is het mogelijk om de schimmelinfectie te behandelen met een geschikte antischimmelcrème die een arts voorschrijft na een gynaecologisch onderzoek.

Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s)

Een herpesinfectie veroorzaakt ruwe, pijnlijke genitale zweren. Contact met urine verergert het ongemak. Andere seksueel overdraagbare aandoeningen, waaronder gonorroe, chlamydia en trichomoniasis, veroorzaken mogelijk ook vaginale pijn, vaginale jeuk en een brandend gevoel aan de vagina. Seksueel overdraagbare aandoeningen vereisen voorgeschreven geneesmiddelen. Een partner van een patiënt met een soa moet ook steeds getest en behandeld worden om herbesmetting te voorkomen.

Andere infecties

Ook een bacteriële infectie veroorzaakt mogelijk een pijnlijke vagina. Gonorroe en chlamydia zijn voorbeelden van bacteriële infecties die seksueel overdraagbaar zijn. Bacteriële vaginose (aandoening met stinkende afscheiding uit vagina) daarentegen is niet seksueel overdraagbaar. Ook een urineweginfectie leidt mogelijk tot vaginapijn.

Endometriose en pijn in vagina

Endometriose treedt op wanneer het baarmoederslijmvlies groeit op plaatsen buiten de baarmoeder, zoals de buik, het bekkengebied of zelfs de longen. De aandoening creëert chronische ontstekingen en littekens rond weefsels. Endometriose veroorzaakt niet alleen een pijnlijke menstruatie en pijn tijdens de seks, maar leidt soms ook tot onvruchtbaarheid (vrouwelijke onvruchtbaarheid). Andere symptomen zijn:

• constipatie
• diarree
• een pijnlijke stoelgang
• misselijkheid
• pijn bij het plassen
• vermoeidheid

Vrouwen met endometriose lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van eierstokkanker. De meest voorkomende tekenen van eierstokkanker omvatten

• aanhoudend opgeblazen gevoel
• aanhoudende buikpijn (chronische buikpijn)
• moeite met eten of sneller vol gevoel
• vaker plassen of dringend moeten urineren

Vrij verkrijgbare pijnstillers verlichten de klachten. Als de problemen aanhouden, zet de arts hormoontherapie of een chirurgische behandeling in, zoals een hysterectomie (chirurgische verwijdering van de baarmoeder).

Vaginale droogheid

Vaginale droogheid is het gevolg van een gebrek aan oestrogeen, dat vooral verschijnt bij vrouwen na de menopauze. Oestrogeen is een groeihormoon dat de bloedtoevoer naar de vagina verbetert, de dikte van de vaginale wand regelt, evenals de elasticiteit en smering van de vagina reguleert. Wanneer er niet genoeg oestrogeen door het lichaam stroomt, bijvoorbeeld door het nemen van de anticonceptiepil, het geven van borstvoeding of door het doorlopen van de menopauze, ontstaat sneller vaginapijn. Als de vagina niet meer zoals vroeger gesmeerd wordt, schrijft een arts mogelijk een middel voor of verandert hij de anticonceptiemethode zodat een vrouw het comfortabeler krijgt.

Vulvodynie en vaginapijn

Vulvodynie duidt op chronische vaginale pijn zonder een aanwijsbare oorzaak. Vrouwen met vulvodynie ervaren hierbij pijn aan de vulva, de uitwendige geslachtsorganen. De arts diagnosticeert vulvodynie wanneer de pijnklachten minstens drie maanden aanhouden. De onderliggende oorzaak is onbekend, maar de aandoening veroorzaakt een pijnlijke geslachtsgemeenschap en gewaarwordingen van rauwheid, kloppingen, een brandend gevoel, een stekend gevoel en een jeukend gevoel aan de vulva. Fysiotherapie kan de klachten verminderen. Bij een zenuwbeschadiging en pijnlijke vulva kan een arts ook een ingreep overwegen, zoals een vulvectomie.

Vrouwen met vaginale pijn en wanneer een arts bezoeken?

Als pijn aan de vagina aanhoudt en gepaard gaat met andere symptomen, kan dit wijzen op een ernstiger probleem. Vrouwen moeten onmiddellijk een arts raadplegen bij:

• extreme vaginale pijn
• koorts
• onverklaarbare vaginale bloedingen
• ongewone afscheiding uit vagina
• last van plas- of ontlastingsproblemen
• ongewone uitslag

Voor een afspraak met een arts kunnen vrouwen medische geschiedenis en symptomen bijhouden. Dit helpt bij een juiste diagnose en behandeling. Artsen stellen vaak een gynaecologisch onderzoek voor, en wanneer nodig, wordt een echografie of bloedonderzoek uitgevoerd om meer te weten te komen over de oorzaak van vaginale pijn.

Tips om vaginale pijn te voorkomen

Bij een hoge risico op vaginale pijn kunnen vrouwen de volgende tips gebruiken om het risico te verminderen:

• enkel katoenen ondergoed dragen
• regelmatig plassen na seks
• zorgvuldig het vaginale gebied reinigen
• gewenste seksueel contact altijd veilig hebben
• een gezonde levensstijl aanhouden

De arts kan bij de symptomen en aandoeningen met de vrouwen samenwerken om passende behandelingen in te zetten.

Lees verder

• Vaginakanker: Kanker in vagina met vaginale bloedingen
• Vaginale candidiasis: Schimmelinfectie aan vaginale gebied
• Bartholin-abces: Pijnlijk abces in klieren aan vaginaopening
• Vaginale droogheid: Oorzaken van droogte van vagina
• Vaginale knobbeltjes: Oorzaken van bultjes op vaginagebied