Acuut nierletsel (niertrauma): Plots verlies van nierfunctie
Een acuut nierletsel (acuut niertrauma) is een toestand waarbij een plotseling verlies van de nierfunctie tot stand komt. De nieren verwijderen afvalstoffen uit het bloed en houden het vochtniveau in het lichaam vast. Een acuut nierletsel treedt op voordat bloed de nieren binnendringt, in de nieren (meest voorkomend) of wanneer urine de nieren verlaat en zich naar de blaas verplaatst. Diverse aandoeningen maar ook omgevingsfactoren zoals medicijnen leiden mogelijk tot deze nierbeschadiging. Weinig plassen, verwardheid en een zwelling van de benen zijn enkele mogelijke symptomen van acute nierschade. De arts behandelt de onderliggende oorzaak zodat de nieren zich weer kunnen herstellen. De meeste oorzaken van een acuut niertrauma zijn niet te voorkomen, maar goed zorg dragen voor het lichaam verlaagt het risico op bepaalde oorzaken van een acuut nierletsel.
Oorzaken van schade aan nieren
Een acuut niertrauma is een plotselinge episode van
nierfalen of nierbeschadiging die binnen enkele uren of enkele dagen optreedt. Door deze nierschade ontstaat een opeenhoping van afvalproducten in het bloed waardoor het voor de
nieren lastig is om de juiste vochtbalans in het lichaam te behouden. Verder leidt het plotse verlies van de nierfunctie mogelijk tot problemen met andere organen, zoals de
hersenen, het
hart en de
longen. De plotse nierschade heeft verschillende oorzaken, maar is – in tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden – niet het resultaat van een fysieke klap op de nieren. Een acuut nierletsel is te wijten aan bloed dat de nieren niet kan binnendringen, een probleem in de nieren zelf of een probleem in het proces waarbij de urine de nieren verlaat en zich verplaatst naar de blaas.
Bloed kan niet naar de nieren
Mogelijk kan bloed niet in de nieren terechtkomen omdat er sprake is van bloedverlies, overmatig vochtverlies (
uitdroging door bijvoorbeeld ernstige
diarree),
bloedvatproblemen of een infectie.
Blokkering van nieren
Bij sommige patiënten kan de urine het lichaam niet verlaten door bijvoorbeeld:
Directe nierschade
Mogelijk is sprake van een probleem in de nier zelf, waardoor een nierletsel tot stand komt. Dit gebeurt bijvoorbeeld door een operatie, een
ontsteking, een infectie (zoals
sepsis), een multiple myeloom (
ziekte van Kahler: kanker van plasmacellen met
botpijn), bloedstolsels of bijwerkingen van
medicijnen.
Risicofactoren van plots verlies van nierfunctie
Patiënten die in een ziekenhuisafdeling intensieve zorgen liggen en ouderen zijn het vaakst getroffen door acute nierbeschadiging.
Aandoeningen
Een acuut niertrauma komt vaker tot stand bij bepaalde aandoeningen en medische problemen.
Omgevingsfactoren
Ook omgevingsfactoren zijn geassocieerd met een nierletsel zoals:

Pijn op de borst komt mogelijk tot stand /
Bron: Pexels, PixabaySymptomen
Sommige patiënten met een niertrauma ervaren geen symptomen omdat er maar sprake is van een mild verlies van de nierfunctie. Vooral bij plots ernstig verlies van de nierfunctie komen tekenen. De symptomen van een acuut nierletsel treden plotseling op, in de loop van uren of dagen. Volgende klachten zijn mogelijk:
Diagnose en onderzoeken
De arts bevraagt eerst de patiënt over zijn symptomen en
gezondheidsgeschiedenis. Vervolgens is een lichamelijk onderzoek nodig. De arts bestelt ook een
bloedonderzoek en
urineonderzoek. Deze laboratoriumtesten zijn nodig om toxines (gifstoffen) en eiwitten te meten. Verder wil de arts de dagelijkse urineproductie meten om zo mogelijk de oorzaak van de acute nierschade te ontdekken. Daarnaast zet de arts
beeldvormende onderzoeken in zoals een nierechografie, een
CT-scan, een
MRI-scan en/of een MRA-scan. Tot slot is soms een
nierbiopsie vereist. Bij deze procedure verwijdert de arts een klein stukje van de nier met behulp van een speciale naald en bekijkt hij dit weefselmonster onder een microscoop.

De arts zet mogelijk medicijnen in of wijzigt soms medicatie /
Bron: Stevepb, PixabayBehandeling van nierletsel
De behandeling hangt af van de oorzaak van het acuut niertrauma en ook hoe ernstig het letsel is. Wanneer medicijnen de nierschade veroorzaken, moet de patiënt hiermee stoppen of anders schrijft de arts een ander medicijn voor. Een overdosis NSAID’s moet de patiënt tevens vermijden. Verder moeten patiënten goed zorg dragen voor hun lichaam, en zorgen voor een stabiele bloeddruk. Patiënten met suikerziekte moeten er op letten dat de bloedsuikerspiegel niet te hoog of te laag wordt. Patiënten met uitdrogingsverschijnselen, zijn gebaat met een intraveneuze (via een ader) vochttoediening. Voedingsaanpassingen zijn soms nodig (beperkte zout- en eiwitinname). In ernstigere gevallen is dialyse aanbevolen om de nierfunctie te vervangen totdat de nieren hersteld zijn. Hierbij wordt het bloed gefilterd, wat de nieren normaal gesproken doen. Tot slot behandelt de arts nierstenen en schrijft hij
antibiotica voor wanneer infecties aanwezig zijn.
Complicaties van acute nierschade
Zonder een snelle behandeling ontstaan abnormaal hoge niveaus van zouten en chemicaliën in het lichaam, waardoor andere organen niet meer goed kunnen werken. Na een acuut nierletsel stijgt bijgevolg het risico op andere gezondheidsproblemen (zoals een nierziekte,
beroerte, hartaandoeningen) of een herhaald niertrauma in de toekomst. De kansen op het ontwikkelen van een nierziekte en nierfalen nemen toe telkens wanneer een acute nierbeschadiging optreedt. Hoge kaliumspiegels in het bloed (
hyperkaliëmie),
longoedeem (
vochtophoping in de longen) en metabole acidose zijn tot slot andere ernstige complicaties van acute nierbeschadiging.
Preventie van nierbeschadiging
Een regelmatige controle bij de arts is nodig wanneer een patiënt een niertrauma heeft gehad. De beste manieren om het risico op nierbeschadiging te verminderen en om de nierfunctie te redden, zijn om een acuut nierletsel te voorkomen of om dit zo vroeg mogelijk te vinden en te behandelen.
Lees verder