Spasmolytica: Krampstillende medicatie bij spastische darmen
Spasmolytica zijn vrijwel enkel op doktersvoorschrift verkrijgbare geneesmiddelen die de arts inzet om symptomen zoals pijn en spasmen bij het prikkelbaredarmsyndroom (oude term: spastische darmen) te verlichten. Spiercontracties zijn nodig om eten langs de darmen te bewegen, maar bij een patiënt met spastische darmen, zijn deze spiercontracties pijnlijk of treden ze te vaak op. Dit resulteert dan in pijn en een opgeblazen gevoel. Twee verschillende groepen spasmolytica zijn voorhanden. De meest voorkomende bijwerkingen zijn meestal mild. Een synoniem voor spasmolytica zijn antispasmodica.
Soorten spasmolytica
Antimuscarinemiddelen
Antimuscarinemiddelen (neurotroop actief) doen de spiercontracties verminderen door in te werken op de neuronen waardoor een aantal symptomen reeds verbeteren. Dicycloverine, Hyoscine en Atropine zijn enkele voorbeelden van antimuscarinemiddelen. Het nemen van dit geneesmiddel veroorzaakt vrij vaak een droge mond (
xerostomie) als bijwerking.
Gladde spierverslappers
Gladde spierverslappers (musculotroop actief) werken direct op de gladde spieren in de darmwand. Hier doen ze de spieren ontspannen en verlichten ze de
pijn geassocieerd met een samentrekking van de darm. Enkele voorbeelden omvatten Alverine, Mebeverine en Pepermuntolie.
Indicatie spasmolytica: Prikkelbaredarmsyndroom (spastische darmen) en divertikelaandoeningen
Spasmolytica schrijft de arts vaak voor bij een patiënt met
het prikkelbaredarmsyndroom (symptomen van diarree en obstipatie). Ze verlichten enkele van de symptomen zoals
spasmen (koliek), een
opgeblazen gevoel en
buikpijn. Daarnaast verminderen ze de beweging (
medische term: motiliteit) van de darm. Spasmolytica zijn ook inzetbaar bij divertikelaandoeningen. Een divertikel is een zakvormige uitstulping van de slokdarm, de dikke darm of de urineblaas.
Tegenindicatie krampstillende geneesmiddelen
De meeste patiënten met het prikkelbaredarmsyndroom en divertikelaandoeningen nemen probleemloos spasmolytica. Maar bij enkele doelgroepen is de medicatie niet aanbevolen en bij anderen schrijft de arts deze medicatie voor met uiterste voorzichtigheid.
Niet aanbevolen
Spasmolytica zijn niet geschikt voor patiënten met volgende aandoeningen:
Gebruik met voorzichtigheid
Zwangere vrouwen of moeders die
borstvoeding geven winnen best advies in bij de arts alvorens deze medicatie in te nemen. Ook bij patiënten met volgende ziektes is de arts uiterst voorzichtig bij het voorschrijven van de spasmolytica:
Gebruik geneesmiddel
De arts adviseert de dosis en frequentie van inname. De patiënt neemt de tablet in met een vol glas
water. Sommige patiënten nemen een dosis vóór de maaltijd als de pijn vaak na het eten ontstaat. De patiënt neemt deze medicijnen enkel wanneer dat nodig is. Vaak krijgt een patiënt met het prikkelbaredarmsyndroom namelijk plots opflakkeringen en dan is de medicatie nuttig. De patiënt neemt met andere woorden geen medicatie in indien hij geen symptomen ervaart. Spasmolytica werken meestal binnen één uur. Is de patiënt een dosis vergeten, dan neemt hij deze wanneer hij hier aan denkt. Is het alweer bijna tijd voor de volgende dosis, dan hoeft hij geen dubbele dosis te nemen maar slaat hij gewoon de gemiste dosis over. Kaliumsupplementen en alcohol gebruikt de patiënt niet in combinatie met spasmolytica. Indien de patiënt verdovende
pijnstillers, slaappillen, spierverslappers, anti-epileptica,
antidepressiva of een
anxiolyticum (geneesmiddel tegen
angst) neemt, veroorzaakt een spasmolyticum mogelijk nog meer slaperigheid. Hiermee houdt de patiënt rekening, bijvoorbeeld met autorijden. Voorts is extreme inspanning afgeraden omdat de patiënt door de medicatie minder zweet en hierdoor sneller vatbaar is voor een
zonnesteek (oververhitting van het lichaam door een defect in het koelsysteem).
Bijwerkingen geneesmiddelen
De meeste patiënten die spasmolytica nemen ervaren geen ernstige bijwerkingen. Meestal zijn de bijwerkingen mild. De meest voorkomende bijwerkingen zijn:
Deze lijst is niet volledig maar de lijst van bijwerkingen vindt de patiënt steeds in de bijsluiter. Spasmolytica reageren soms wel met andere geneesmiddelen die de patiënt neemt. Daarom is de arts het best op de hoogte van de gebruikte medicatie.
Werkzaamheid medicatie
Deze medicijnen werken voor de meeste patiënten goed, maar niet bij iedereen is de medicatie effectief. De patiënt ervaart vaak een verlichting van de pijn al gaan de symptomen veelal niet volledig weg. Ook reageert een patiënt mogelijk soms beter op een bepaald type medicijn dan een andere patiënt. De arts schrijft daarom een ander spasmolyticum voor indien nodig.