Ziekte van Parkinson: Complicaties neurologische aandoening

De ziekte van Parkinson is een neurologische aandoening waarbij mogelijk heel veel verschillende symptomen optreden. De typische symptomen van de ziekte van Parkinson zijn bevingen, langzame bewegingen, stijfheid en coördinatieproblemen. De ziekte gaat gepaard met tal van mogelijke complicaties, zoals constipatie, een depressie en urine- en darmproblemen. Via diverse medische en thuisbehandelingen is het mogelijk om hiermee om te leren gaan, waardoor de kwaliteit van leven stijgt.

• Bloeddrukproblemen bij ziekte van Parkinson
• Constipatie
• Dementie
• Depressie en angst
• Kauw- en slikproblemen
• Pijn
• Seksuele disfunctie
• Slaapproblemen
• Valrisico
• Veranderingen in de huid en het gezichtsvermogen
• Verlies van geur
• Veranderende stem
• Wisselende symptomen en progressie
• Impact van medicatie en therapieën
• Behandeling en managementstrategieën

Bloeddrukproblemen bij ziekte van Parkinson

Het autonome zenuwstelsel regelt de bloedstroom en bloeddruk. Dit maakt deel uit van het onvrijwillige (niet controleerbare) zenuwstelsel. De ziekte van Parkinson tast dit systeem aan, wat leidt tot veranderingen in bloeddruk gedurende de dag. Orthostatische hypertensie komt vaak voor bij patiënten met de ziekte van Parkinson. Hierbij voelt een patiënt zich duizelig wanneer hij recht gaat staan, hetgeen mogelijk resulteert in valpartijen en flauwvallen. Een lage bloeddruk komt het meest voor bij de ziekte van Parkinson, maar sommige patiënten ervaren soms ook een erg hoge bloeddruk. Deze schommelingen in de bloeddruk leiden soms tot hartproblemen. Bloeddrukmedicatie stabiliseert de bloeddruk en voorkomt ernstige schommelingen. Sommige patiënten zijn daarnaast gebaat met compressiekousen.

Constipatie

Twee op de drie patiënten met de ziekte van Parkinson ervaart obstipatie.

Oorzaken hiervoor zijn:

• bijwerkingen van medicijnen
• de impact van de ziekte van Parkinson op het autonome zenuwstelsel, inclusief het spijsverteringsstelsel
• een mogelijke vermindering van de vochtinname
• spierzwakte

Constipatie op zijn beurt leidt tot angst en extra ongemak, hetgeen de kwaliteit van leven verder aantast.

Mogelijke oplossingen voor dit probleem zijn:

• een verhoogde vezel- en vochtinname
• fysiotherapie
• medicijnen, zoals laxeermiddelen
• voedingsaanpassingen, waaronder probiotica en prebiotica

Dementie

Veranderingen in eiwitten (zoals Lewy-lichaampjes) in de hersenen leiden tot dementie (Lewy-body-dementie: problemen met slapen, denken en humeur) in combinatie met de ziekte van Parkinson. Tussen de vijftig en tachtig procent van de patiënten met de ziekte van Parkinson ontwikkelt uiteindelijk dementie. Gemiddeld duurt dit ongeveer tien jaar na het verschijnen van de symptomen.

Veel voorkomende symptomen zijn:

• concentratieproblemen
• een depressie, prikkelbaarheid en angst
• een onduidelijke spraak
• hallucinaties en wanen
• moeite met dingen onthouden en oordelen te vellen
• slaapproblemen en slaperigheid overdag

Medicatie vertraagt de voortgang van dementie, maar de symptomen verergeren na verloop van tijd meestal.

Depressie en angst

Een depressie verschijnt bij veertig tot vijftig bij patiënten met de ziekte van Parkinson, waardoor de symptomen ook verergeren. Voor veel patiënten en ook mensen uit de omgeving zijn de depressieve gevoelens moeilijker dan de fysieke symptomen.

Andere neuropsychiatrische symptomen zijn onder andere:

• angst
• een psychose (verlies van realiteit met wanen en hallucinaties)
• gedragsveranderingen en denkproblemen
• slaapproblemen
• stemmingsstoornissen

De symptomen van depressie zijn goed behandelbaar via medicatie en/of psychotherapie en meestal is een herstel wel mogelijk. Door medische hulp te zoeken wanneer de symptomen van een depressie verschijnen, verbetert de kwaliteit van leven.

Kauw- en slikproblemen

kauwproblemen en slikproblemen verschijnen vooral in de latere stadia van de ziekte. Deze zijn mogelijk het gevolg van veranderingen in de functie in het autonome zenuwstelsel of de spieren in de keel. Deze veranderingen verhogen het risico op dat voedsel in de keel blijft steken en verstikking, wat potentieel levensbedreigend is. Als de patiënt per ongeluk voedingsdeeltjes in de longen inademt, leidt dit tot aspiratiepneumonie (longontsteking door inademen van vreemde deeltjes). De patiënt produceert soms ook te veel speeksel (sialorree) of anders kan hij het speeksel niet goed doorslikken. Dit leidt tot kwijlen wat een soms een gênant symptoom is. Sommige medicijnen doen de symptomen verbeteren. Een logopedist traint de keelspieren, zodat de patiënt beter leert slikken.

Pijn

Pijn is een symptoom dat zo’n zestig procent van de patiënten met de ziekte van Parkinson ervaart. Na tremor (bevingen) en stijfheid komt pijn – en dan vooral musculoskeletale pijn – het vaakst voor. Hierbij voelt de patiënt brandende, krampachtige, scherpe, kloppende of pijnlijke pijn en dit in de schouders (schouderpijn), de nek (nekpijn), de rug (rugpijn) en/of de voeten (voetpijn).

Volgende behandelingen verminderen de pijn:

• fysiotherapie
• massage, muziektherapie, tai chi, yoga, acupunctuur en andere complementaire therapieën
• stimulatie van het ruggenmerg
• vrij verkrijgbare of voorgeschreven medicijnen

Seksuele disfunctie

Een verminderd libido (zin in seks) of een verminderde geslachtsdrift zijn normaal bij de ziekte van Parkinson. Ook is het voor de patiënt lastig om een orgasme of een erectie te krijgen. De daling van seksuele interesse en het verminderde lichamelijk functioneren is het gevolg van een daling van het dopaminegehalte. Ook een depressie, angst, vermoeidheid en stemmingsveranderingen verminderen de zin in seks. Vermoeidheid speelt eveneens een rol. Een relatietherapeut helpt eventueel het koppel om weer te leren genieten van de relatie. Voor diverse seksuele problemen zijn medicijnen beschikbaar.

Slaapproblemen

Patiënten met de ziekte van Parkinson hebben meer kans op slaapproblemen dan mensen zonder deze ziekte. Deze problemen zijn het gevolg van bijwerkingen van medicijnen, fysiek ongemak en/of veranderingen aan de interne lichaamsklok. Sommige patiënten hebben moeite om in slaap te vallen terwijl anderen gemakkelijk in slaap vallen, maar vaak ontwaken en niet meer opnieuw in slaap kunnen vallen.

Andere slaapproblemen zijn:

• nachtmerries en levendige dromen
• praten tijdens de slaap
• frequent urineren in de nacht
• snurken en slaapapneu
• restless legs syndroom (onrustige benen)

Behandelingen zijn afhankelijk van de oorzaak en kunnen bestaan uit:

• medicatie
• het verbeteren van slaaphygiëne
• fysiotherapie en het corrigeren van fysieke pijn
• het toepassen van cognitieve gedragstherapie
• het beperken van cafeïne-inname en alcohol

Valrisico

Bewegen met een onzekere gang en het hebben van een verstoord evenwicht verhogen het risico op vallen. Bij de
ziekte van Parkinson komen valpartijen vaak voor bij patiënten, wat kan leiden tot heupfracturen, beenfracturen en breuken. Het verlagen van het risico gebeurt met fysiotherapie, aanpassingen in de woning en het dragen van geschikte schoenen.

Veranderingen in de huid en het gezichtsvermogen

Patiënten met de ziekte van Parkinson ervaren veranderingen in de huid en het gezichtsvermogen. Voorbeelden zijn:

• droge huid en jeuk
• veranderingen in huidkleur en gevoeligheid voor infecties
• veranderde gezichtsscherpte
• afname van de dieptezicht en veranderingen in kleurwaarneming

Oogartscontrole en dermatologische zorg dragen bij aan het verlagen van risico’s en het verbeteren van de huidgezondheid en het gezichtsvermogen.

Verlies van geur

Bij de ziekte van Parkinson komt vaak verlies van geur voor. Dit kan leiden tot verminderde eetlust, depressieve gevoelens en het verliezen van een belangrijke zintuiglijke ervaring. Het verlies van geur kan de diagnose van Parkinson voorafgaan, en soms is er geen effectieve behandeling voor het herstel van het gevoel van geur. Het is echter belangrijk om veiligheidmaatregelen te treffen om te voorkomen dat het moeilijker wordt om gevaarlijke geuren te detecteren, zoals gaslekken.

Veranderende stem

De stem van patiënten met de ziekte van Parkinson verandert vaak. Het kan worden zachter, monotoon of moeilijk te begrijpen. Logopedie helpt bij het verbeteren van de spraak en het communiceren met anderen. Oefeningen en stemtherapie verhogen de spreekbaarheid en verhelderen de stem.

Wisselende symptomen en progressie

De symptomen van de ziekte van Parkinson kunnen in intensiteit fluctueren en variëren van persoon tot persoon. Sommige patiënten ervaren periodes van stabiliteit, terwijl anderen te maken hebben met snelle achteruitgang. De progressie van de ziekte kan ook invloed hebben op hoe de symptomen zich manifesteren, wat kan leiden tot een verscheidenheid aan bijkomende complicaties.

Impact van medicatie en therapieën

Medicatie speelt een cruciale rol bij het beheer van de symptomen van Parkinson, maar het gebruik ervan kan zelf leiden tot complicaties:

• bijwerkingen zoals misselijkheid, duizeligheid en slaapstoornissen
• ontwikkelen van tolerantie voor medicijnen
• onregelmatige bewegingen door medicijnen (dyskinesieën)
• het risico van hallucinaties en verwarring

Aanpassingen in medicatiedosering en het toevoegen van aanvullende therapieën kunnen helpen om deze bijwerkingen te beheersen.

Behandeling en managementstrategieën

Om de complicaties van de ziekte van Parkinson te beheren, kunnen de volgende strategieën nuttig zijn:

• reguliere opvolging door een neuroloog en andere specialisten
• aanpassing van medicatie en dosering op basis van symptomen en bijwerkingen
• fysiotherapie en ergotherapie voor verbetering van de mobiliteit en dagelijkse functies
• psychologische ondersteuning en psychotherapie voor het beheren van emotionele en psychologische uitdagingen
• het volgen van een evenwichtig voedingspatroon en het onderhouden van een gezonde levensstijl om de algehele gezondheid te bevorderen
• ondersteuning en educatie voor patiënten en hun gezinnen over het omgaan met de ziekte en de complicaties

Door een combinatie van medische behandelingen, therapieën en zelfmanagementstrategieën kunnen patiënten hun kwaliteit van leven verbeteren en complicaties beter beheersen. Regelmatige evaluaties en een aanpasbare behandelstrategie zijn essentieel voor het optimale beheer van de ziekte van Parkinson en de bijbehorende complicaties.

Lees verder

• Ziekte van Parkinson: Neurologische aandoening met bevingen
• Hyposmie (verminderde reukzin) & anosmie (geen reukvermogen)
• Oogproblemen bij de ziekte van Parkinson
• Parkinsonisme: Ziekte van Parkinson en bijkomende symptomen
• Dementie: Oorzaken, risicofactoren, symptomen en tips