Hoofdpijn links of rechts: oorzaken van eenzijdige hoofdpijn

Als je alleen hoofdpijn aan één kant van je hoofd voelt, links of recht, dan wordt gesproken van 'eenzijdige hoofdpijn'. Eenzijdige hoofdpijn wordt meestal geassocieerd met migraine of beschouwd als een symptoom van clusterhoofdpijn. Het treft de linkerkant of rechterkant van het hoofd en het wordt meestal ervaren als een sterk kloppend of stekend gevoel. Eenzijdige hoofdpijn is meestal pijnlijk en stressvol, doch ongevaarlijk. Tenzij de hoofdpijn plotseling optreedt en/of gepaard gaat met andere symptomen. Dan zou er een andere ziekte achter kunnen schuilen. Raadpleeg in dat geval je huisarts voor een goede diagnose en behandelplan. Niet alleen migraine of clusterhoofdpijn kun je links of rechts in je hoofd voelen. Andere mogelijke oorzaken van eenzijdige hoofdpijn zijn trigeminusneuralgie, nekspanning of schouderspanning en cervicogene hoofdpijn. De meeste vormen van hoofdpijn zijn niet te genezen, maar je kunt de symptomen van de hoofdpijn vaak wel goed verlichten of voorkomen.

• Oorzaken hoofdpijn links of rechts
• Migraine
• Clusterhoofdpijn
• Trigeminusneuralgie
• Nekspanning
• Cervicogene hoofdpijn
• Ernstige oorzaak
• Eenzijdige hoofdpijn en nekpijn
• Eenzijdige hoofdpijn en oogpijn of achter het oog
• Eenzijdige hoofdpijn en pijn op het voorhoofd
• Eenzijdige hoofdpijn en pijn bij de slaap
• Migraine of clusterhoofdpijn
• Syndroom van Costen
• Ernstige eenzijdige hoofdpijn
• Lichte hoofdpijn links of rechts
• Constante hoofdpijn aan de rechter- of linkerkant
• Stekende eenzijdige hoofdpijn
• Hoge bloeddruk en unilaterale hoofdpijn
• Unilaterale hoofdpijn bij een hersentumor
• Hoofdpijn na tandheelkundige behandeling
• Hoofdpijn en misselijkheid
• Eenzijdige hoofdpijn tijdens de zwangerschap
• Behandeling van eenzijdige hoofdpijn
• Behandeling van clusterhoofdpijn
• Behandeling van migraine
• Behandeling van cervicogene hoofdpijn

Oorzaken hoofdpijn links of rechts

Eenzijdige hoofdpijn aan de linkerkant of rechterkant van het hoofd kan verschijnen als een symptoom van:

• migraineaanval
• clusterhoofdpijn

Bij beide soorten hoofdpijn kan het echter ook voorkomen dat de pijnaanvallen afwisselend voorkomen, dat wil zeggen eerst links, dan rechts.

Migraine

Migraine is een veel voorkomende neurologische aandoening. Het manifesteert zich door aanvallen met hoofdpijn, die vaak eenzijdig en heftig bonzend of kloppend is. Er zijn ook klachten zoals misselijkheid en/of braken en overgevoeligheid voor licht, geluid of geuren. Sommige getroffenen hebben auraverschijnselen, vaak voordat de hoofdpijn begint. Auraverschijnselen bestaan vaak uit gezichtsvelduitval, tintelingen aan één kant van het lichaam, krachtverlies en zwakte, zien van lichtflitsen, vlekken of sterretjes en/of spraakstoornissen. Stress, veranderingen in het slaapritme, bepaalde voedingsmiddelen en andere factoren kunnen als triggers werken: bij sommige patiënten veroorzaken ze migraineaanvallen.

Migraine is een chronische ziekte met een anno 2024 onbekende oorzaak. Eenvoudige maatregelen of medicatie kunnen vaak worden gebruikt om pijn en andere klachten onder controle te houden. Zelfzorgmaatregelen en medicatie kunnen tevens de frequentie en ernst van aanvallen verminderen. Genezing is niet mogelijk, maar de klachten kunnen wel beheerst worden.

Clusterhoofdpijn

Clusterhoofdpijn kenmerkt zich door kortdurende, zeer hevige hoofdpijnaanvallen die plotseling ontstaan. Vaak voel je achter en rond het oog eenzijdig een stekende pijn. De aanvallen manifesteren zich meestal in perioden of clusters met een kenmerkend patroon, meestal dagelijks of vaker, één of meer weken achtereen. Er kunnen maanden of zelfs jaren tussen de clusters zitten. De oorzaak is anno 2024 nog niet bekend, maar mogelijk speelt een ontregeling van de bloedvoorziening van het hoofd een rol. Roken en drinken zijn risicofactoren. Erfelijkheid speelt geen rol van betekenis. Clusterhoofdpijn is niet te genezen en behandeling bestaat uit medicatie en het vermijden van uitlokkende factoren. Clusterhoofdpijn komt niet vaak voor en het is een zeldzame vorm van hoofdpijn. Er worden twee vormen onderscheiden: episodische en chronische clusterhoofdpijn. Clusterhoofdpijn is niet een soort van migraine, wat soms gedacht wordt.

Clusterhoofdpijn is een zeldzame vorm van hoofdpijn. Men schat dat drie op de duizend mensen last kan krijgen van clusterhoofdpijn, van wie het overgrote deel bestaat uit mannen. De eerste hoofdpijnaanval manifesteert zich vaak tussen het 20e en 40e levensjaar, maar het kan op iedere leeftijd ontstaan.

Er worden twee verschillende vormen van clusterhoofdpijn onderscheiden:

• episodische clusterhoofdpijn; en
• chronische clusterhoofdpijn.

'Episodisch' wil zeggen dat de hoofdpijn gedurende een bepaalde periode voorkomt. Gedurende die periode -vaak zes tot acht weken, maar soms korter of langer- komt de hoofdpijn dagelijks opzetten en verdwijnt dan weer. Vaak komt het op dezelfde momenten in het jaar opzetten. Bijvoorbeeld in het begin van de lente en de herfst. Je kunt ook twee of drie periodes per jaar krijgen, of slechts één periode iedere twee of drie jaar.

Chronische clusterhoofdpijn komt slechts bij 10% van de mensen met clusterhoofdpijn voor. Deze variant treedt regelmatig op met weinig tussenperioden. Episodische clusterhoofdpijn kan veranderen in chronische clusterhoofdpijn en vice versa.

De symptomen zijn vaak heel herkenbaar. Het treedt plotseling op, vaak tijdens de slaap of vroeg in de ochtend (maar soms ook 's avonds), waarbij je last hebt van een zeer pijnlijke snijdende of bonzende hoofdpijn, meestal aan één zijde van het gezicht. Per periode kan de pijn zich verplaatsen tussen de zijden van het hoofd. De pijn is voelbaar in het voorhoofd (aan de zijkant, bij de slaap), of achter of rond het oog en wordt omschreven als martelende stekende of bonzende pijn. De pijn kan uitstralen naar de slaap of kaak. De pijn verergert in zeer rap tempo en bereikt tussen de vijf en tien minuten een hoogtepunt en zonder zonder behandeling kan het wel tot vijftien minuten tot drie uur aanhouden. Vaak houdt de pijn een half uur tot een uur aan. Gemiddeld heb je één tot acht aanvallen pr dag, maar de verschillend zijn zeer groot. Je kan één aanval per twee dagen hebben of acht aanvallen per dag.

Getroffenen reageren heftig op een aanval. Een aanval veroorzaakt onrust. Veel mensen met deze aandoening kunnen vaak niet stil blijven zitten en daarom bewegen ze zich snel rond of schudden met geweld naar voren en achteren. Ze hebben een sterke bewegingsdrang, zoals dat heet.

Bijkomende klachten zijn aan de kant van de pijn een rood en waterig oog en een hangend ooglid. Ook kun je last krijgen van een verstopte neus of juist een loopneus.

Trigeminusneuralgie

Als je last hebt van pijn van het aangezicht, voornamelijk aan één zijde, die zich kenmerkt zich door kortdurende aanvallen van felle schietende pijn, dan kan er sprake zijn van een trigeminusneuralgie. Trigeminusneuralgie wordt veroorzaakt door de trigeminuszenuw, een hersenzenuw die is verdeeld in drie hoofdtakken. Bij trigeminusneuralgie wordt slechts de helft van het gezicht aangetast door de pijn. Een verandering van pijnaanval aan de linkerkant naar de rechterkant of andersom komt hierbij niet voor.

Nekspanning

Eenzijdige pijn links aan de achterkant van het hoofd kan uitstralingspijn zijn als gevolg van bestaande nekspanning. Bij hoofdpijn aan de linkerkant zijn de linker nekspieren vooral gespannen. Dit betreft een vorm van (spier)spanningshoofdpijn.

Cervicogene hoofdpijn

Cervicogene hoofdpijn is een vorm van eenzijdige hoofdpijn. Dit type hoofdpijn vindt zijn oorsprong in de benige structuren of in het zachte weefsel van de cervicale wervelkolom. In de regel wordt altijd dezelfde kant van het hoofd getroffen. De pijn begint in de nek (nekpijn) en gaat over het hoofd naar het voorhoofd, waar het meestal het meest intens wordt ervaren. De pijn kan ook in de schouder en arm uitstralen. Cervicogene hoofdpijn komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Tot 4% van alle mensen wordt er door getroffen.

De klachten zijn vaak te wijten aan verminderde mobiliteit in de nek of bovenrug. Dit kan worden veroorzaakt door ziekten, verwondingen of degeneratieve achteruitgang in het gebied. Een eerder hoofd- of nekletsel kan de oorzaak zijn van de klachten. Eenzijdige belastingen, bijvoorbeeld op het werk (computerwerk), maar ook interne spanning, zoals angst, depressie of (chronische) stress, kan bijdragen aan de ontwikkeling van de ziekte.

Storingen of schade aan de gewrichten tussen de tweede en derde halswervel lijken de meest voorkomende oorzaak van cervicogene hoofdpijn, ze vormen ongeveer 70% van alle gevallen. Het gewricht tussen de eerste en tweede halswervel is waarschijnlijk de op één na meest voorkomende oorzaak van pijn.

Ernstige oorzaak

Als de eenzijdige hoofdpijn aan de linkerkant echter extreem ernstig is of gedurende een langere periode terugkeert en er zijn zelfs andere neurologische symptomen, ga dan onmiddellijk naar een arts. In dit geval bestaat de mogelijkheid dat een hersentumor of een andere ernstige ziekte de pijnklachten veroorzaakt.

Bijzondere voorzichtigheid is geboden als eenzijdige hoofdpijn optreedt aan de rechterkant of linkerkant aan de achterkant van het hoofd en bijzonder intens of langdurig is. Dit kan ook een begeleidend symptoom zijn van een andere ziekte. Raadpleeg in dat geval een arts.

Eenzijdige hoofdpijn en nekpijn

Eenzijdige hoofdpijn met nekpijn kan verschillende oorzaken hebben. Eenzijdige hoofdpijn die optreedt in verband met nekpijn is meestal te wijten aan spierspanning in de nek en is meestal onschadelijk. Als er echter andere symptomen optreden, zoals een stijve nek, is het raadzaam om onmiddellijk een arts te raadplegen. In dit geval kan meningitis of hersenvliesontsteking achter de eenzijdige hoofdpijn en nekpijn schuilgaan.

Eenzijdige hoofdpijn en oogpijn of achter het oog

Hoofdpijn links of rechts in combinatie met oogpijn of pijn achter het oog zijn meestal indicatief voor clusterhoofdpijn. Het pijncentrum bij dit type hoofdpijn zit in het gebied rond het oog, maar kan zich ook manifesteren als hoofdpijn achter of boven een oog.

Eenzijdige hoofdpijn en pijn op het voorhoofd

Eenzijdige hoofdpijn met voorhoofdspijn duidt op migraine of clusterhoofdpijn. Eenzijdige hoofdpijn, die verschijnt als hoofdpijn op het voorhoofd, is een typisch symptoom van clusterhoofdpijn, zoals eerder vermeld. De eenzijdige hoofdpijn in het gebied van het voorhoofd is ook niet atypisch voor migraine. Het verschil tussen deze twee soorten hoofdpijn is dat clusterhoofdpijnpatiënten een verhoogde bewegingsdrang ervaren in tegenstelling tot migrainehoofdpijnpatiënten.

Unilaterale hoofdpijn en voorhoofdspijn kunnen ook worden toegeschreven aan andere pijntriggers, zoals:

• Trigeminusneuralgie: een irritatie van de trigeminuszenuw die door het voorhoofd en het gezicht naar de kin loopt.
• Spanning in de voorhoofdspieren: bijvoorbeeld door veelvuldig fronsen van de kleine voorhoofdsspier kan dit leiden tot hoofdpijn in het voorhoofdsgebied.

Eenzijdige hoofdpijn en pijn bij de slaap

Migraine of clusterhoofdpijn

Unilaterale hoofdpijn ter hoogte van de rechter of linker slaap is ook kenmerkend voor migraine en clusterhoofdpijn.

• Migraine: hier voelt eenzijdige hoofdpijn aan de rechter- of linkerkant ter hoogte van de slaap op een krachtige kloppende pijn of pulserende pijnaanvallen die gemiddeld 15 minuten aanhouden.
• Clusterhoofdpijn: het pijncentrum bevindt zich achter één oog. De pijn kan echter ook uitstralen en zich doen voelen als hoofdpijn op de rechter of linker slaap.

Syndroom van Costen

Het syndroom van Costen of het temporomandibulair syndroom is een pijnpatroon dat gebaseerd is op een storing van het temporomandibulaire (of kaak-)gewricht, een scharniergewricht dat je kaak voor je oor met je schedel verbindt. Het wordt meestal veroorzaakt door tandenknarsen, een slecht passende prothese of een andere afwijking. In dat geval kan een bezoek aan de tandarts uitkomst bieden.

Ernstige eenzijdige hoofdpijn

Een plotseling opkomende hoofdpijn links of rechts, moet door een arts worden onderzocht. Ernstige eenzijdige hoofdpijn die plotseling optreedt of gedurende een langere periode aanhoudt, is ook een reden om alert te zijn. In dit geval is het altijd raadzaam om naar een arts te gaan, omdat deze hoofdpijn een teken kan zijn van een ernstige ziekte. Enkele voorbeelden:

• Hersenschudding of whiplash: heb je onlangs een ongeluk gehad of ben je op je hoofd gevallen en krijg je plotseling doffe, eenzijdige pijn die zelfs naar het hele voorhoofdsgebied kan uitstralen? Dit kan een teken zijn van een hersenschudding door het ongeval. Als de pijn in de achterkant van het hoofd het sterkst is, maar ook uitstraalt naar de slapen en het voorhoofd, kan dit mogelijk een whiplash zijn. Raadpleeg in beide gevallen onmiddellijk een arts.
• Arteriitis temporalis: een ernstige, eenzijdige hoofdpijn, voornamelijk in de buurt van de slapen, kan wijzen op een ontsteking van een bloedvat bij je slaap. Meestal is alleen het bloedvat aan één kant van het hoofd ontstoken.

Lichte hoofdpijn links of rechts

Een milde hoofdpijn aan de rechterkant of linkerkant is meestal niets om je zorgen over te maken. Deze hoofdpijn kan onder andere ontstaan ​​door gevoeligheid voor het weer of in verband staan met nek- of schouderspanning.

Constante hoofdpijn aan de rechter- of linkerkant

Als je dagenlang geplaagd wordt door steeds terugkeren aanvallen van eenzijdige hoofdpijn, dan is een bezoek aan je huisarts van belang. Achter deze vorm van hoofdpijn kan clusterhoofdpijn schuilgaan. Constante eenzijdige hoofdpijn kan een indicatie zijn van andere ziekten die zeker door een arts moeten worden onderzocht. Deze zijn:

• lokale ontsteking (bijvoorbeeld bijholteontsteking, tandbederf, ontstoken tandwortel)
• oogziekten (bijvoorbeeld glaucoom of ametropie)
• hersentumor
• otitis media (middenoorontsteking)
• hersenaneurysma (een verwijding in de wand van een slagader van de hersenen)
• reumatische aandoening van de cervicale wervelkolom
• hersenvliesontsteking (meningitis)

Als de onderliggende ziekte wordt gediagnosticeerd en behandeld, verdwijnt de hoofdpijn meestal.

Stekende eenzijdige hoofdpijn

Zogenaamde occipitalis neuralgie wordt vaak genoemd als de oorzaak of trigger voor eenzijdige stekende hoofdpijn. Deze vorm van hoofdpijn kenmerkt zich door stekende, of drukkende pijn vanuit je nek met uitstraling over je schedel. De klachten ontstaan door beschadiging of prikkeling van de nervus occipitalis major (en soms nervus occipitalis minor), een zenuw die hoog vanuit de nek door de spieren naar de achterkant van de schedel loopt. Deze prikkeling kan worden veroorzaakt door een bloedvatafwijking of door prikkeling van de zenuw zelf door spierspanning of de botten of nekgewrichten.

Hoge bloeddruk en unilaterale hoofdpijn

Hoofdpijn is een van de symptomen van (forse) hoge bloeddruk. Dit is echter meestal geen eenzijdige hoofdpijn. Hoofdpijn geassocieerd met hoge bloeddruk zit meestal achter in het hoofd en komt vaak 's ochtends na het ontwaken voor.

Unilaterale hoofdpijn bij een hersentumor

Eenzijdige hoofdpijn kan een aanwijzing zijn voor een hersentumor. Speciale aandacht moet worden besteed als de hoofdpijn als volgt optreedt:

• plotseling
• ongewoon sterk
• in een gewijzigde vorm (dus andere hoofdpijn dan je gewend bent)

Hoofdpijn na tandheelkundige behandeling

Eenzijdige hoofdpijn kan tijdelijk optreden na een tandheelkundige behandeling. Ze kunnen echter meestal heel goed worden behandeld met vrij verkrijgbare medicijnen zoals paracetamol.

Hoofdpijn en misselijkheid

Misselijkheid is geen secundair symptoom van eenzijdige hoofdpijn. Beide symptomen komen echter soms samen voor bij migraine. Als misselijkheid en hoofdpijn echter bijzonder ernstig blijken te zijn of langdurig aanhouden, moet je onmiddellijk een arts raadplegen. In dit geval kan dit een aanwijzing zijn voor een andere ernstige ziekte.

Eenzijdige hoofdpijn tijdens de zwangerschap

Hoofdpijn aan de linker- of rechterkant tijdens de zwangerschap wordt vaak veroorzaakt door hormonen. Hoofdpijn links of rechts of aan beide zijden van het hoofd kan tijdens de zwangerschap optreden door hormonale factoren. Dit komt vooral voor tijdens de eerste drie maanden van de zwangerschap. Dit komt mede doordat hormonale veranderingen optreden in het lichaam van de vrouw door zwangerschap. Veel zwangere vrouwen stoppen ook met het gebruik van cafeïne en dat kan leiden tot cafeïne-onttrekkingshoofdpijn. Dit alles kan leiden tot stemmingswisselingen, vermoeidheid, misselijkheid en hoofdpijn. In de regel verdwijnen deze symptomen echter na de eerste drie maanden van de zwangerschap zodra het lichaam aan de nieuwe situatie is gewend.

Behandeling van eenzijdige hoofdpijn

De behandeling van eenzijdige hoofdpijn hangt af van de onderliggende oorzaak.

Behandeling van clusterhoofdpijn

Allereerst is het van belang om uitlokkende factoren te vermijden, zoals roken of alcohol drinken. Roken en alcohol vergroten de kans op een aanval van dit type hoofdpijn. Clusterhoofdpijn is niet te genezen, maar de klachten kunnen wel worden bestreden door medicatie. Er kan zowel medicatie worden ingezet die aanvallen voorkómen – preventieve behandeling – als medicatie die aanvallen bestrijden, de aanvalsbehandeling.

Er moet aan het begin van een clusterpriode zo snel mogelijk met een preventieve behandeling worden aangevangen, met het doel aanvallen te voorkómen. Je kunt deze medicijnen op dagelijkse basis tijdens een periode van clusterhoofdpijn innemen teneinde de aanvallen niet te laten terugkeren. De medicatie is effectief, maar moet altijd worden gebruikt onder strikte begeleiding van de behandelend neuroloog.

Om de pijn tijdens een aanval te verlichten, kan een behandeling met 100 procent zuurstof uitkomst bieden. Het injecteren van een medicijn zoals sumatriptan, kan ook helpen. De behandelingen vinden altijd plaats op voorschrift van de behandeld neuroloog.

Behandeling van migraine

Bij de behandeling van migraine wordt onderscheid gemaakt tussen de therapie ter verlichting van een acute hoofdpijnaanval (acute therapie) en de preventieve behandeling, die tot doel heeft de frequentie van aanvallen te verminderen en de ernst van de hoofdpijn te verlichten. Voor acute therapie zijn vooral pijnstillers geschikt. Ze kunnen worden gecombineerd met medicijnen tegen misselijkheid. Er zijn migrainespecifieke pijnstillers. Voor preventieve behandeling zijn er medicijnen die ook kunnen worden gecombineerd met niet-medicamenteuze therapieën om migraineaanvallen te verminderen.

Behandeling van cervicogene hoofdpijn

Het behandeldoel is om de symptomen te verlichten en mogelijke toekomstige klachten te voorkomen. Ontspanningsoefeningen en instructies voor een goede (werk)houding van je rug en nek zijn belangrijke maatregelen gebleken. Fysieke activiteit en beweging zijn ook belangrijk. Probeer sedentaire activiteiten en passiviteit te vermijden. Lokale warmte kan rustgevend zijn.

Pijnstillers en ontstekingsremmende medicijnen (NSAID's) kunnen soelaas bieden in perioden van hevige pijn. In sommige gevallen kan een zenuwblokkade worden geprobeerd. Een plaatselijke verdoving wordt in de nek geïnjecteerd om de pijnsignalen te blokkeren.

Fysiotherapie kan nuttig zijn als het voorzichtig wordt toegepast. Chirurgie is slechts zeer zelden aangewezen en alleen als structurele veranderingen middels beeldvormingsonderzoek kunnen worden aangetoond en deze klachten gerelateerd kunnen worden aan de pijn.

Lees verder

• Hoesthoofdpijn: hoofdpijn na hoesten, lachen en niezen
• Hoofdpijn achter ogen: oorzaken van pijn achter de ogen
• Hoofdpijn behandelen met geneeskrachtige planten en kruiden
• Hoofdpijn en bloedneus: oorzaak van hoofdpijn & neusbloeding
• Hoofdpijn: soorten, symptomen, oorzaak en behandeling