Hoofdpijn behandelen met geneeskrachtige planten en kruiden
Iedereen heeft wel eens hoofdpijn (gehad). Vaak duurt hoofdpijn enkele uren, maar soms kan het weken blijven hangen. Hoofdpijn kan omschreven worden als pijn of ongemak in het hoofd in verschillende hevigheid en door diverse oorzaken. Zelden heeft hoofdpijn een ernstige oorzaken. De pijn varieert van een vaag, dof of sluimerend gevoel tot hevig bonzend of bonkend. De pijn kan constant aanwezig zijn of bestaan uit scherpe steken. Soms gaat hoofdpijn gepaard met andere klachten, zoals misselijkheid, braken, dubbel zien of wazig zien. De locatie van de pijn kan variëren; de pijn kan plaatselijk zijn – bijvoorbeeld boven of achter de ogen – of in het hele hoofd. De meeste mensen met hoofdpijn voelen zich al veel beter door hun leefstijl aan te passen, het leren van manieren om te ontspannen, en soms door het nemen van medicatie. In sommige gevallen kunnen geneeskrachtige planten en kruiden soelaas bieden.- Oorzaken van hoofdpijn
- Primaire hoofdpijn
- Spanningshoofdpijn
- Migraine
- Clusterhoofdpijn
- Secundaire hoofdpijn
- Wanneer een arts raadplegen?
- Geneeskrachtige planten en kruiden tegen hoofdpijn
- Hoofdpijn behandelen met citroenmelisse
- Valeriaan voor hoofdpijn bij psychische klachten
- Angst, stress en depressie
- Oorzaak achterhalen en aanpakken
- Valeriaan toepassen
- Moerasspirea als natuurlijke pijnstiller
- Salicylzuur
- Toedingsvorm
- Kleine tijm of wilde tijm voor hoofdpijn hij griep of verkoudheid
- Samen met andere kruiden
- Thee en stoombaden
- Lievevrouwebedstro bij migraine
- Coumarine als werkzame stof
- Gebruik
Hoofdpijn / Bron: Ecade3d - anatomy online/Shutterstock.comOorzaken van hoofdpijn
Er zijn veel mogelijke oorzaken van hoofdpijn, welke tevens de aard en de plaats van de pijn bepalen. Volgens de lijst van de IHS (International Headache Society) wordt hoofdpijn niet langer geclassificeerd naar oorzaak, maar fenomenologisch, bijvoorbeeld naar type en frequentie van de symptomen. Over het algemeen gaat de IHS uit van meer dan 200 soorten hoofdpijn, maar groepeert ze in twee categorieën: primaire en secundaire hoofdpijn. Hoofdpijn zonder aantoonbare oorzaak wordt primaire hoofdpijn genoemd en bij secundaire hoofdpijn is de hoofdpijn toe te schrijven aan een andere ziekte.Primaire hoofdpijn
Er is geen aantoonbare oorzaak voor primaire hoofdpijn.Spanningshoofdpijn
De meest voorkomende vorm van hoofdpijn is spanningshoofdpijn. Deze vorm van hoofdpijn kan een half uur tot wel een week duren. De pijn is vaak te voelen aan beide zijden van het hoofd. Het gaat dikwijls om een drukkende of klemmende pijn rondom de schedel, als het ware een 'bandgevoel rond het hoofd'. Meestal gaat dit niet gepaard met misselijk en braken (overgeven). De klachten komen in de regel slechts incidenteel voor, maar kunnen ook chronisch worden. Spanningshoofdpijn moet worden gecategoriseerd als chronisch als deze gedurende meer dan 14 dagen per maand gedurende ten minste drie maanden optreedt. Mogelijk luxerende factoren zijn psychische spanningen en stress, oververmoeidheid, een verkeerde (werk)houding, evenals spierspanning in de nek en nicotine- of alcoholgebruik. Lichamelijke activiteit en beweging kan het ongemak verlichten.
Fasen van een migraine-aanval / Bron: Martin SulmanMigraine
Migraine is het op één na meest voorkomende type hoofdpijn en kan het dagelijks leven ernstig beperken. Het manifesteert zich in eenzijdige, kloppende, bonzende en hevige hoofdpijn. Een aanval kan enkele uren tot meerdere dagen duren. In tegenstelling tot andere soorten hoofdpijn is migraine chronisch. Ongeveer de helft van alle getroffenen krijgt één aanval per maand, tien procent krijgt te maken met vier of meer aanvallen. Geluid en licht versterken vaak de pijn. Bovendien zijn misselijkheid en braken veelvoorkomende symptomen. Een migraineaanval kan gepaard gaan met visuele stoornissen zoals flikkeren, strepen, lijnen of verlies van gezichtsveld, tintelingen in armen en benen en moeite met het vinden van woorden. Typische symptomen die al verschijnen voordat de daadwerkelijke hoofdpijn begint, zijn stemmingswisselingen zoals depressie en hyperactiviteit of zelfs hunkeren naar bepaalde voedingsmiddelen en gerechten.Migraine wordt waarschijnlijk veroorzaakt door een combinatie van omgevingsfactoren en genetische factoren. De uitlokkende factoren verschillen van persoon tot persoon. Naast klimatologische invloeden omvat dit bijvoorbeeld ook fel licht, weersveranderingen, hormonale veranderingen (de vrouwelijke cyclus of het gebruik van hormoonpreparaten), stress, mentale of fysieke inspanning en veranderingen in het dagelijkse en levensritme. Bepaalde voedingsmiddelen en luxe voedingsmiddelen zoals rode wijn en chocolade, evenals bepaalde medicijnen, kunnen ook migraineaanvallen uitlokken.
In vergelijking met chronische spanningshoofdpijn is migraine heel goed te behandelen met reguliere medicatie. Niet-behandelde migraine kan de kwaliteit van leven ernstig beperken.
Alcoholgebruik kan clusterhoofdpijn uitlokken / Bron: Marian Weyo/Shutterstock.comClusterhoofdpijn
Clusterhoofdpijn is een zeer zeldzame vorm van hoofdpijn, vaker bij mannen dan bij vrouwen. De getroffenen worden weken of maanden tot acht keer per dag getroffen door de pijn, en daarna weer periode helemaal niet gedurende maanden of jaren. Daarnaast zijn er chronische gevallen zonder of slechts met zeer korte pijnvrije fasen. De pijn wordt door de getroffenen beschreven als heftige, dof of stekend. De aanvallen duren meestal tussen 15 minuten en drie uur. De pijn is eenzijdig in het gebied van de oogkas en slapen. Waterige en rode ogen, rood worden van het gezicht, een loopneus of verstopte neus en/of een hangend ooglid zijn typische symptomen van deze vorm van hoofdpijn. Sommige personen rennen continu heen en weer tijdens een aanval of gaan met hun bovenlichaam heen en weer. Alcohol, flikkerend of verblindend licht en bepaalde voedseladditieven behoren tot de meest voorkomende triggers.Secundaire hoofdpijn
Secundaire hoofdpijn wordt meestal geassocieerd met een keel-, oor- of tandaandoening. Deze symptomatische hoofdpijn kan ook optreden in verband met een infectie, als bijwerking van medicatie of hoofdletsel. Bij functionele stoornissen, zoals spraakstoornissen, moeten door middel van neurologisch onderzoek ernstiger ziekten (bijvoorbeeld een hersentumor) worden uitgesloten. Zelfs bij infecties van de luchtwegen kunnen symptomen optreden die lijken op hoofdpijn. Secundaire hoofdpijn komt minder vaak voor dan primaire hoofdpijn. Ze vormt slechts ongeveer acht procent van alle hoofdpijnstoornissen.
Overleg met de arts / Bron: Syda Productions/Shutterstock.comWanneer een arts raadplegen?
Bij één van de volgende symptomen, dien je zo spoedig mogelijk een arts te raadplegen:- Een intense, ernstige hoofdpijn die snel opkomt, zonder waarschuwing, vooral als je normaal gesproken hoofdpijnvrij bent.
- Plotselinge, ernstige hoofdpijn als je lijdt aan nierproblemen, hart-en vaatziekten of hoge bloeddruk.
- Hoofdpijn welke optreedt na een hoofdletsel, vooral als het gepaard gaat met misselijkheid, duizeligheid of wazig zien.
- Hoofdpijn die aanvalsgewijs plaatsvindt.
- Hoofdpijn die gepaard gaat met geheugenverlies, verwardheid, verlies van evenwicht, onduidelijke spraak of zicht, of gevoelloosheid in armen of benen.
Geneeskrachtige planten en kruiden tegen hoofdpijn
De kruidengeneeskunde kent enkele effectieve medicinale planten voor sommige vormen van hoofdpijn. In principe moet het type hoofdpijn echter bekend zijn voordat aangevangen wordt met de behandeling met geneeskrachtige planten en kruiden. Raadpleeg derhalve eerst een arts.
Botanische tekening citroenmelisse / Bron: Franz Eugen K?hler, K?hler's Medizinal-Pflanzen, Wikimedia Commons (Publiek domein)- valeriaan
- moerasspirea
- citroenmelisse
- kleine tijm of wilde tijm
- Siberische ginseng
- lievevrouwebedstro
- pepermuntolie
Indien je momenteel geneesmiddelen neemt, stop de inname ervan niet of vervang ze niet zonder eerst een arts te raadplegen.
Hoofdpijn behandelen met citroenmelisse
Citroenmelisse is een graag geziene gast in de natuurgeneeskunde. Citroenmelisse werkt goed in geval van nervositeit en rusteloosheid. Het wordt ook gebruikt bij hoofdpijn. De thee van de blaadjes van citroenmelisse kan helpen bij algemene hoofdpijn.
Afbeelding uit de 19e eeuw van Valeriana officinalis / Bron: Franz Eugen K?hler, K?hler's Medizinal-Pflanzen, Wikimedia Commons (Publiek domein)Valeriaan voor hoofdpijn bij psychische klachten
Angst, stress en depressie
Heel wat hoofdpijn wordt veroorzaakt door psychische stoornissen of beperkingen. Deze omvatten angst (bijvoorbeeld voor een tentamen/examen of sollicitatiegesprekken), nervositeit en vermoeidheid of (chronische) stress mentale stress (bijvoorbeeld rouw, hoge werkdruk, pesten). In de meeste gevallen gaat het om zogenaamde spanningshoofdpijn, die wordt gevoeld op het voorhoofd of de achterkant van het hoofd, vaak als een soort band om het hoofd. Als psychologische of emotionele stress langer aanhoudt, nemen pols- en hartslag toe. Als gevolg hiervan kan hoofdpijn soms voorkomen als een psychosomatische aandoening. Ook blijkt uit de prkatijk dat veel mensen met een depressie last hebben van lichamelijke klachten, zoals hoofdpijn.Oorzaak achterhalen en aanpakken
Voordat je deze klachten gaat verlichten, dien je eerst je eigen levensomstandigheden te onderzoeken, zodat de oorzaken die tot stress en angst leiden zoveel mogelijk worden geminimaliseerd. Meestal helpen eenvoudige maatregelen zoals sport, voldoende bewegen, slaaphygiëne, ontspanningsoefeningen of, in ernstigere gevallen, gesprekken met een maatschappelijk werker of psycholoog.Valeriaan toepassen
Valeriaan (Valeriana officinalis) kan goed dienen om de door stress of angst veroorzaakte hoofdpijn te bestrijden of in ieder geval te verlichten. Het kruid wordt meestal gebruikt in combinatie met passiebloem of citroenmelisse. Valeriaan kan als thee worden gebruikt om de slaapkwaliteit verbeteren, klachten van nerveuze rusteloosheid te verminderen en angstsymptomen verlichten. Op deze manier kan hoofdpijn veroorzaakt door psychische klachten voorkomen of op zijn minst worden verlicht. Valeriaan is verkrijgbaar als thee, capsules of tinctuur.
Tekening van moerasspirea / Bron: Publiek domein, Wikimedia Commons (PD)Moerasspirea als natuurlijke pijnstiller
Salicylzuur
Voor algemene milde hoofdpijn wordt moerasspirea (Filipendula ulmaria), een vaste plant uit de rozenfamilie (Rosaceae), vaak aanbevolen als medicinale plant in de natuurgeneeskunde. Eenvoudig gezegd is moerasspirea een natuurlijke en ietwat mildere variant van aspirine. Aspirine bevat voornamelijk acetylsalicylzuur, dat rechtstreeks op bepaalde neurotransmitters inwerkt en daardoor pijn in het algemeen kan verlichten. Salicylzuur remt sommige enzymen zoals cyclo-oxygenasen, waardoor ontstekings- en pijnreacties worden verminderd.Moerasspirea bevat geen acetylsalicylzuur maar salicylzuur en enkele andere salicylaten. Deze hebben een vergelijkbaar effect. Het verschil is dat acetylsalicylzuur synthetisch wordt gemaakt en bij sommige mensen iets vriendelijker voor de maag is.
Toedingsvorm
De gebruikelijke toedieningsvorm van moerasspirea is de bereiding van een thee die de ingrediënten uit de bloemen haalt. Zo'n thee moet ongeveer 8 tot 10 minuten inwerken voordat hij in kleine slokjes wordt gedronken. Naast moerasspirea kan ook wilgenbast helpen bij het verlichten van pijn. Wilgenbast is ook rijk is aan salicylzuur en zelfs meer dan moerasspirea. Als je salicylzuur niet kunt verdragen, dan moet je geen moerasspirea of wilgenbast gebruiken.
Kleine tijm, tekening van Koehler (1887) / Bron: Walther Otto M?ller, Wikimedia Commons (Publiek domein)Kleine tijm of wilde tijm voor hoofdpijn hij griep of verkoudheid
Samen met andere kruiden
Griep of verkoudheid kan gepaard gaan met hoofdpijn. In de meeste gevallen komt dit doordat de luchtwegen slechts in beperkte mate functioneren. Vaak worden de sinussen of bijholten geblokkeerd of zijn deze zelfs ontstoken. Het stroperige slijm blijft steken in de neusbijholten en dit verhoogt de druk in de luchtwegen, wat zich vaak manifesteert als hoofdpijn in het voorhoofd.Om een gewone verkoudheid te verlichten, moet er alles aan worden gedaan om de luchtwegen en vooral de sinussen te reinigen. Dit wordt voornamelijk bereikt door voldoende (water) te drinken en neusspoelen met zoutoplossing. Theeën gemaakt van medicinale planten en kruiden kunnen een positief effect hebben op het verloop van de behandeling en de verkoudheidssymptomen aanzienlijk verlichten. Naast kleine of wilde tijm (Thymus serpyllum) en de smalle weegbree, kan ook de grote tijm (Thymus pulegioides) gebruikt worden
Thee en stoombaden
Kleine tijm bevat essentiële oliën die slijm kan losmaken en ontstekingen kan verminderen. De bladeren van de medicinale plant helpen ook om andere verkoudheidsverschijnselen zoals hoest te verlichten. Door de slijmoplossende en ontstekingsremmende effecten van dit geneeskrachtige kruid kunnen ook bijholteontstekingen meestal goed worden behandeld, zodat de stekende hoofdpijn snel kan verdwijnen. Naast thee is het ook raadzaam om stoombaden te maken gemaakt van kleine tijm en andere kruiden zoals smalle weegbree en echte salie, die tegelijkertijd de bovenste luchtwegen hydrateren.
Lievevrouwebedstro / Lievevrouwebedstro bij migraine
Coumarine als werkzame stof
Migraine komt in Nederland vrij vaak voor; zo'n 15% van de Nederlanders lijden aan migraine. Een thee gemaakt van gedroogde bladeren van lievevrouwebedstro kan vaak goede resultaten opleveren bij migraine. Het zijn de coumarine-glycosiden in de bladeren die hier hun werkzaamheid doen gelden en die na droging in coumarines worden omgezet. In veel migrainemedicijnen zitten zeer vergelijkbare werkzame stoffen, bijvoorbeeld warfarine.Gebruik
Gebruik 1 tot 1,5 theelepel gedroogde lievevrouwebedstro met 250 ml kokend water. De thee mag niet langer dan zes minuten intrekken. De thee mag alleen worden gedronken bij acute hoofdpijn en nooit profylactisch.Let op: gebruik nooit grote hoeveelheden lievevrouwebedstro. Een overmatige hoeveelheden van het actieve ingrediënt coumarine kan de hoofdpijn verergeren.
