Pijn in achterhoofd: oorzaken hoofdpijn achterhoofd en nek

Pijn in achterhoofd wordt vaak veroorzaakt door spierspanningshoofdpijn. Pijn in achterhoofd kan soms ook veroorzaakt worden door occipitalis neuralgie. Deze vorm van hoofdpijn is bij weinig mensen bekend. Hierbij gaat het om aanvalsgewijze drukkende of stekende pijn in het achterhoofd met uitstraling over de schedel. De pijn is meestal gelokaliseerd aan één kant bij het achterhoofd, dus links of rechts. De pijn wordt veroorzaakt door chronische irritatie van de achterhoofdszenuw (occipitalis neuralgie). Pijn in het achterhoofd kan ook worden veroorzaakt door spierpijn van de nekspieren en in zeer zeldzame gevallen is er sprake van een aangeboren afwijking, infectie of kanker. Spierspanningshoofdpijn en occipitalis neuralgie worden kort besproken.

• Pijn in het achterhoofd
• Epidemiologie
• Pijn in achterhoofd door spierspanningshoofdpijn
• Wat is het?
• Oorzaken
• Klachten en symptomen
• Behandeling
• Inspanningshoofdpijn
• Wat is inspanningshoofdpijn?
• Oorzaak
• Symptomen
• Behandeling
• Pijn in achterhoofd en nek door occipitalis neuralgie
• Wat is occipitalis neuralgie?
• Oorzaken van occipitalis neuralgie
• Symptomen en klachten
• Diagnose
• Behandeling
• Medicatie-afhankelijke hoofdpijn / rebound hoofdpijn
• Oorzaak van MAH
• Symptomen van MAH
• Behandeling van MAH
• Occipitalis neuralgie
• Wat is het?
• Oorzaak van occipitalis neuralgie
• Behandeling van occipitalis neuralgie
• Hoofdpijn en misselijk door migraine
• Wat is migraine?
• Oorzaak van migraine
• Symptomen van migraine
• Hoesthoofdpijn
• Wat is hoesthoofdpijn?
• Oorzaak
• Symptomen
• Behandeling
• Overige oorzaken hoofdpijn in achterhoofd
• Spierspanning en vermoeidheid
• Trigeminusneuralgie
• Arteriitis temporalis
• Slaapapneu
• Sinusitis of bijholteontsteking
• Ziekte van Parkinson
• Knokkelkoorts
• Traag werkend schildklier
• Blessure van de nek
• Cervicogene hoofdpijn
• Arnold-Chiari malformatie
• Verkeerde houding
• Hoge bloeddruk
• Hersenvliesontsteking (meningitis)
• Clusterhoofdpijn
• Temporomandibulaire disfunctie (TMD)
• Spanning op de oogspieren
• Subarachnoïdale bloeding
• Pijn in de achterkant van het hoofd door kanker
• Pijn in achterhoofd en duizelig door hersentumor
• Uitgezaaide kanker naar de hersenen
• Risicogroepen
• Risicofactoren
• Huisarts inschakelen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van pijn in het achterhoofd
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van pijn in het achterhoofd

Pijn in het achterhoofd

Het was een gewone dinsdagochtend toen Eva, zoals elke dag, de trap afliep met een kop koffie in haar hand. Net voordat ze de laatste trede bereikte, voelde ze een doffe, zeurende pijn in het achterhoofd. Ze bleef even staan, verrast door de plotselinge golf van ongemak. Het was niet de eerste keer dat ze dit voelde, maar toch maakte het haar onrustig. De afgelopen weken kwam het steeds vaker voor — het soort pijn dat in haar nek begon en zich als een sluier over haar achterhoofd legde. Eva wist niet zeker of het kwam door de lange uren achter de computer of de spanningen van het dagelijks leven. Wat ze wel wist, was dat deze pijn langzaam een vervelende metgezel aan het worden was.

Pijn in het achterhoofd kan je onverwachts overvallen, zoals bij Eva, en het kan tal van oorzaken hebben. Soms is het slechts een gevolg van spanning in de spieren, andere keren heeft het een onderliggende oorzaak die om meer aandacht vraagt. Het achterhoofd is een plek waar verschillende soorten hoofdpijn samenkomen — van spierspanningshoofdpijn en inspanningshoofdpijn tot meer zeldzame oorzaken zoals occipitalis neuralgie. Elk type pijn vertelt zijn eigen verhaal, en het begrijpen van die signalen kan een wereld van verschil maken in het vinden van verlichting.

Laten we dieper ingaan op de vele mogelijke oorzaken van pijn in het achterhoofd, van de meest voorkomende boosdoeners tot de meer ongebruikelijke triggers. Zo kun je hopelijk, net als Eva, inzicht krijgen in wat deze pijn veroorzaakt en ontdekken welke stappen je kunt nemen om het aan te pakken.

Epidemiologie

Pijn in het achterhoofd is een complex fenomeen dat vele gezichten kent, variërend van een zeurende, doffe pijn tot een scherpe, pulserende sensatie. De prevalentie van deze aandoening hangt af van verschillende factoren, waaronder leeftijd, geslacht, leefstijl, geografische locatie en genetische predispositie. Laten we eens dieper in de cijfers en invloeden duiken om een goed beeld te krijgen van hoe en waarom deze vorm van hoofdpijn wereldwijd voorkomt.

Geslachts- en leeftijdsverschillen
Onder volwassenen komt pijn in het achterhoofd vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Geschat wordt dat ongeveer 15% van de vrouwen en 10% van de mannen op enig moment last heeft van hoofdpijn in het achterhoofd. Dit verschil kan deels worden toegeschreven aan hormonale schommelingen bij vrouwen, bijvoorbeeld tijdens de menstruatiecyclus, zwangerschap of menopauze, die hoofdpijn kunnen uitlokken of verergeren. Bij kinderen zien we echter een andere trend: hoofdpijn in het achterhoofd komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes, met een prevalentie van ongeveer 8% bij jongens en 5% bij meisjes. Mogelijk speelt de hogere mate van fysieke activiteit bij jongens hierbij een rol, evenals de gevoeligheid voor spanningsgerelateerde hoofdpijn in deze leeftijdsgroep.

Klimaatinvloeden
Klimaat heeft een belangrijke invloed op het vóórkomen van pijn in het achterhoofd. In koudere klimaten, zoals in Nederland en België, zien we een verhoogde prevalentie van hoofdpijnklachten die verband houden met spierspanning, mogelijk als gevolg van het aanspannen van de nek- en schouderspieren om warm te blijven. In de Nederlandse overzeese gebiedsdelen, waar het klimaat warmer en vochtiger is, komen spanningshoofdpijn en gerelateerde klachten minder vaak voor, maar nemen andere vormen van hoofdpijn, zoals migraine, juist toe. Het warme klimaat kan uitdroging en elektrolytenstoornissen veroorzaken, wat hoofdpijn kan verergeren. Wereldwijd zijn er regionale verschillen: in landen met een tropisch klimaat, zoals in Zuidoost-Azië, wordt pijn in het achterhoofd vaak in verband gebracht met uitdroging en hitte-uitputting.

Voeding en leefstijl
Leefstijl en voedingsgewoonten spelen een cruciale rol in het ontstaan en onderhouden van pijn in het achterhoofd. Ongezonde voeding, zoals een dieet rijk aan bewerkte voedingsmiddelen en suikers, kan leiden tot ontstekingsreacties in het lichaam, die hoofdpijn kunnen uitlokken. Mensen die onvoldoende water drinken, lopen een verhoogd risico op uitdroging, wat een belangrijke trigger is voor hoofdpijn in het achterhoofd. Daarnaast speelt een zittende leefstijl een grote rol. In zowel Nederland als België komt pijn in het achterhoofd vaker voor bij mensen die een kantoorjob hebben of langdurig achter een computer zitten. Onvoldoende lichaamsbeweging leidt tot een slechte houding en verkramping van de nekspieren, wat kan resulteren in spanningshoofdpijn.

Genetische factoren
Genetica speelt eveneens een rol bij het vóórkomen van pijn in het achterhoofd. Onderzoek heeft aangetoond dat mensen met een familiegeschiedenis van migraine of spanningshoofdpijn een grotere kans hebben op het ontwikkelen van hoofdpijn in het achterhoofd. Het risico is ongeveer twee keer zo hoog wanneer een eerstegraads familielid regelmatig last heeft van hoofdpijn. Dit geldt zowel voor Nederland als voor andere landen wereldwijd. Erfelijke factoren kunnen niet alleen de gevoeligheid voor pijn, maar ook de reactie van het lichaam op stress beïnvloeden, waardoor spanningshoofdpijn vaker kan voorkomen.

Verschillen tussen Nederland, België en de rest van de wereld
In Nederland komt pijn in het achterhoofd relatief vaak voor, met een prevalentie van ongeveer 12% onder de volwassen bevolking. Dit wordt deels toegeschreven aan de drukke en vaak stressvolle levensstijl, met veel nadruk op werkprestaties en sociale verplichtingen. In België ligt dit percentage iets lager, rond de 10%, mogelijk door een andere werkcultuur en meer aandacht voor work-life balance. In de Nederlandse overzeese gebiedsdelen is de prevalentie nog lager, rond de 8%, mede door de ontspannen leefstijl en het warmere klimaat. Wereldwijd zijn er aanzienlijke verschillen: in Noord-Amerika wordt de prevalentie van hoofdpijn in het achterhoofd geschat op 15%, terwijl in Aziatische landen dit percentage vaak lager ligt, rond de 7-8%, mogelijk door culturele verschillen in stressbeleving en copingstrategieën.

Andere invloeden en voorbeelden
Naast genetica, leefstijl en klimaat zijn er andere factoren die pijn in het achterhoofd kunnen beïnvloeden. Een voorbeeld hiervan is de blootstelling aan luchtvervuiling, die in sommige stedelijke gebieden, zoals in grote steden in China, kan leiden tot een toename van hoofdpijnklachten. Bovendien spelen psychosociale factoren, zoals werkstress, relationele problemen en financiële zorgen, een belangrijke rol in de ontwikkeling van hoofdpijn. Mensen die in een hoge mate van stress leven, zoals bijvoorbeeld jonge ouders die werk en gezinsleven moeten combineren, hebben vaker last van pijn in het achterhoofd. Ook slaapgebrek is een bekende trigger: mensen die minder dan zes uur per nacht slapen, hebben een verhoogde kans op het ontwikkelen van spanningshoofdpijn.

Pijn in achterhoofd door spierspanningshoofdpijn

Wat is het?

Een flink aantal Nederlanders heeft wel eens last van spierspanningshoofdpijn. Deze vorm van hoofdpijn is niet ernstig of gevaarlijk, maar het is vaak wel heel vervelend.

Oorzaken

Uitlokkende factoren van spierspanningshoofdpijn zijn:

• Stress en spanning: spieren van nek, schouders en gezicht kunnen zich daardoor aanspannen.
• Overbelasting van spieren door bijvoorbeeld veelvuldig terugkerende bewegingen (bijvoorbeeld boven je hoofd werken door een plafond te schilderen of de hele dag computerwerk).
• Inspanning, wat leidt tot het aanspannen van de spieren (dek hierbij aan het aanspannen van de oogspieren bij veelvuldig beeldschermwerk).
• Houding- en bewegingsafwijkingen.
• Vermoeidheid.
  Pinda's / Bron: Istock.com/etiennevoss
• Overbelasting van de kauwspieren als gevolg van tandenknarsen, nagelbijten of (overmatig) kauwgum kauwen.
• Weersomstandigheden (zoals extreme kou of hitte) en omgevingsfactoren (zoals verblijf in een rokerige ruimte).
• Hormonale schommelingen, zoals menstruatie, eisprong en overgang.
• Voeding, waaronder cafeïne en cafeïnehoudende dranken, chocola, zoete melkproducten, kaas, varkensvlees, suiker, pinda’s, zout en alcoholhoudende dranken.

Klachten en symptomen

Spanningshoofdpijn voelt vaak als een strakke band om het hoofd of als pijn die uit de nek omhoog kruipt naar het achterhoofd. Iemand met deze vorm van hoofdpijn heeft een dof, drukkend gevoel in het hoofd, waarbij nek en schouders pijnlijk en stijf zijn. Dit kan gepaard gaan met de volgende klachten:

• misselijk (zónder braken);
• (soms) duizelig en trillerig; en
• gevoeligheid voor harde geluiden en fel licht.

Behandeling

Spierspanningshoofdpijn kan op de volgende manieren behandeld worden:

• Met gewone pijnstillers zoals paracetamol of eventueel sterkere pijnstillers zoals ibuprofen.
• Middels bepaalde therapieën kun je leren ontspannen, bijvoorbeeld fysiotherapie, cesartherapie of mensendieck therapie. Hier kun je leren je houding te verbeteren en op een andere manier te bewegen. Ontspanningstraining kan ook helpen. Hierbij leer je om je spieren bewust te ontspannen.

Inspanningshoofdpijn

Wat is inspanningshoofdpijn?

Inspanningshoofdpijn kan optreden tijdens of na langdurige, zware inspanning. Inspanningshoofdpijn kan optreden bij hardlopen, roeien, tennis, zwemmen en gewichtheffen.

Oorzaak

Er wordt vaak een onderscheid gemaakt tussen primaire en secundaire inspanningshoofdpijn. Primaire inspanningenhoofdpijn is meestal ongevaarlijk, niet gerelateerd met onderliggende problemen en kan vaak worden voorkomen met medicijnen. Secundaire inspanningshoofdpijn daarentegen wordt veroorzaakt door een onderliggend, vaak ernstig probleem in de hersenen, zoals een hersenbloeding of een hersentumor, of buiten de hersenen, zoals coronaire hartziekte. Het kan ook worden veroorzaakt door een bijholteontsteking of door structurele afwijkingen in het hoofd, de nek of de wervelkolom.

Symptomen

Primaire inspanningshoofdpijn heeft de volgende symptomen:

• de hoofdpijn wordt vaak als kloppende hoofdpijn ervaren
• de pijn komt voor tijdens of na zware inspanning
• de pijn is in de meeste gevallen voelbaar in beide zijden van het hoofd (en/of in het achterhoofd links en rechts)

Primaire inspanningshoofdpijn kan de volgende klachten geven:

• dezelfde symptomen als bij primaire inspanningshoofdpijn
• braken
• Verlies van bewustzijn
• dubbel zien
• nekstijfheid of stijve nek

Primaire inspanningshoofdpijn duurt meestal tussen vijf minuten en 48 uur, terwijl secundaire inspanningshoofdpijn meestal minstens een dag duurt en soms zelfs enkele dagen of langer.

Behandeling

De behandeling van inspanningshoofdpijn bestaat uit het gebruik van pijnstillers, zoals paracetamol.

Pijn in achterhoofd en nek door occipitalis neuralgie

Wat is occipitalis neuralgie?

Occipitalis neuralgie duidt op een aanvalsgewijze drukkende of stekende pijn in het achterhoofd met uitstraling over de schedel, doordat iets op de occipitalis zenuw drukt. Deze hoofdpijn wordt veroorzaakt door een geïrriteerde zenuw, de nervus occipitalis major, die vanuit hoog in de nek tussen de nekspieren door naar de achterkant van de schedel loopt.

Oorzaken van occipitalis neuralgie

Chronische irritatie van de achterhoofdszenuw (occipitalis neuralgie) veroorzaakt de pijn. Meestal is niet bekend waardoor deze irritatie wordt uitgelokt. Mogelijke oorzaken zijn:

• beschadiging van de grote of de kleine achterhoofdszenuw;
• verhoogde druk op de zenuwwortels in de nek bij artrose of door gewrichtsontsteking van de nekwervels, wat bijvoorbeeld gezien kan worden bij reuma.

Symptomen en klachten

De pijn is meestal gelokaliseerd aan één kant bij het achterhoofd. De pijn treedt aanvalsgewijs op. De pijn wordt ervaren als schietende, stekende of drukkende pijn in de nek en in het achterhoofd en soms straalt de pijn uit richting kruin of oren. De pijn kan gepaard gaan met tintelingen in het achterhoofd of een verminderd gevoel.

Diagnose

Op basis van het klachtenpatroon kan de diagnose worden gesteld. Door middel van neurologisch onderzoek worden andere oorzaken uitgesloten. Daarnaast vindt lichamelijk onderzoek plaats. Zo zal de arts de bewegingen van de nek en de schouder onderzoeken op beperkingen en pijnlijkheid. Ook zal de arts in de nek onderzoeken welke wervels er pijnlijk door er op te drukken. Vaak zal er ook een röntgenfoto van de nek worden gemaakt om andere oorzaken uit te sluiten.

Behandeling

Samen met de behandelend zal bekeken worden wat de beste behandeling is:

• Fysiotherapie: gericht op het verbeteren van de spierspanning en houdingsverbetering.
• Zenuwpijn behandelen met antineuropathische pijnmedicatie.
• Injectie van de zenuw met een ontstekingsremmer: corticosteroïden.
• Pulsed Radiofrequentie (PRF) behandeling van de zenuwwortel met stroompulsjes waardoor de pijngeleiding van de aangedane zenuw vermindert, en de pijn afneemt.

Medicatie-afhankelijke hoofdpijn / rebound hoofdpijn

Oorzaak van MAH

Medicatie-afhankelijke hoofdpijn (MAH) wordt veroorzaakt door regelmatig, langdurig gebruik van medicatie voor de behandeling van hoofdpijn, zoals migraine. Pijnstillers bieden verlichting voor incidentele hoofdpijn. Maar als je ze meer dan een paar dagen per week gebruikt, kunnen ze rebound-hoofdpijn veroorzaken. Medicijnafhankelijke hoofdpijn wordt ook wel medicatie overgebruikshoofdpijn genoemd.

Symptomen van MAH

Tekenen en symptomen van medicatie-afhankelijke hoofdpijn kunnen verschillen afhankelijk van het type oorspronkelijke hoofdpijn dat wordt behandeld en de medicatie die wordt gebruikt. Medicatie-afhankelijke hoofdpijn heeft de neiging om elke dag of bijna elke dag, vaak 's ochtends bij het wakker worden, op te treden. Het verbetert wat met het innemen van medicatie. Daarnaast kun je last hebben van de volgende klachten:

• misselijkheid
• lusteloosheid
• rusteloosheid en concentratieproblemen
• geheugenproblemen
• agitatie of prikkelbaarheid

Behandeling van MAH

Medicatie-afhankelijke hoofdpijn trekt meestal weg zodra je stopt met het gebruik van pijnmedicatie.

Occipitalis neuralgie

Wat is het?

Occipitalis neuralgie is een hoofdpijn die ontstaat in het gebied van een zenuw, de nervus occipitaliss, waarbij je last krijgt van een aanvalsgewijze schietende, stekende hoofdpijn in het achterhoofd.

Oorzaak van occipitalis neuralgie

Deze vorm van hoofdpijn ontstaat doordat iets op een zenuw (de occipitalis zenuw) drukt.

Behandeling van occipitalis neuralgie

Behandeling bestaat uit (een combinatie van) pijnverlichting, fysiotherapie, medicatie en/of een zenuwwortelbehandeling.

Hoofdpijn en misselijk door migraine

Wat is migraine?

Bij migraine gaat het herhalende aanvallen van plotselinge hoofdpijn, die gepaard kunnen gaan met misselijkheid, braken en een overgevoeligheid voor licht en geluid. De pijn kan ook optreden in het achterhoofd. Migraineaanvallen kunnen urenlang tot aanzienlijke pijn leiden en kunnen zo ernstig zijn dat je dagenlang bent uitgeteld.

Oorzaak van migraine

Hoewel de oorzaak van migraine anno 2022 nog niet goed wordt begrepen, lijken genetische invloeden en omgevingsfactoren een rol te spelen. Een aantal factoren kan migraine veroorzaken, waaronder:

• hormonale veranderingen bij vrouwen
• hormoonmedicijnen, zoals orale anticonceptiva en hormoonvervangende therapie
• voeding: oude kaas, zoute voedingsmiddelen en bewerkte voedingsmiddelen
• eetgewoonten: het overslaan van maaltijden of vasten kan ook aanvallen veroorzaken
• voedingsadditieven: de zoetstof aspartaam ​​en het conserveermiddel monosodium glutamaat (MSG, E621, ve-tsin), te vinden in veel voedingsmiddelen, kan migraine veroorzaken
• drinken: alcohol: vooral wijn, en sterk cafeïnehoudende dranken kunnen migraine uitlokken
• spanning: stress op het werk of thuis kan migraine veroorzaken
• Sensorische stimuli:
• fel licht en zonlicht kunnen migraine induceren, net als harde geluiden
• sterke luchtjes, inclusief parfum, verfverdunner, tabaksrook, kunnen bij sommige mensen migraine veroorzaken
• veranderingen in het slaapslaappatroon: gebrek aan slaap f te veel slaap kan bij sommige mensen migraine veroorzaken, net als een jetlag
• fysieke factoren: intens lichamelijke inspanning, waaronder seksuele activiteit, kan migraine veroorzaken
• veranderingen in de omgeving: een verandering van het weer of barometrische druk kan een migraineaanval uitlokken
• medicijnen: orale anticonceptiva en vasodilatoren, zoals nitroglycerine, kunnen migraine verergeren

Symptomen van migraine

Migraine begint vaak in de kindertijd, adolescentie of vroege volwassenheid. Migraine kan zich in vier stadia voordoen. De aanvalsfase kenmerkt zich door de volgende symptomen:

• pijn aan één kant of aan beide kanten van je hoofd (en pijn in je achterhoofd)
• pijn die kloppend of pulserend aanvoelt
• gevoeligheid voor licht en geluid
• misselijkheid en overgeven
• wazig zien
• duizeligheid, soms gevolgd door flauwvallen

Hoesthoofdpijn

Wat is hoesthoofdpijn?

Hoesthoofdpijn is een ongewoon soort hoofdpijn veroorzaakt door hoesten en andere drukverhogende momenten, zoals van niezen, je neus snuiten, lachen, huilen, zingen, bukken of na het persen (bij poepen). Hoesthoofdpijn kan onder meet pijn in het achterhoofd veroorzaken. Er wordt onderscheid gemaakt tussen primaire en secundaire hoesthoofdpijn. Primaire hoesthoofdpijn is meestal ongevaarlijk, is beperkt en gaat vanzelf weer over. Secundaire hoesthoofdpijn is ernstiger, omdat ze kunnen worden veroorzaakt door problemen in de hersenen.

Oorzaak

De oorzaak van primaire hoesthoofdpijn is anno 2022 onbekend. Secundaire hoesthoofdpijn kan worden veroorzaakt door een defect in de vorm van de schedel, een zwakke plek in een van de bloedvaten in de hersenen (cerebrale aneurysma), een hersentumor of een spontane lekkage van hersenvocht.

Symptomen

Primaire hoesthoofdpijn steekt plotseling de kop op tijdens het hoesten of een ander drukverhogend moment. Het duurt vaak een paar seconden tot een paar minuten, tot maximaal twee uur. Het veroorzaakt scherpe of stekende pijn. De pijn is meestal van invloed op beide zijden van je hoofd en kan erger zijn in je achterhoofd. Je kan daarna urenlang last hebben van een doffe of latente pijn. Secundaire hoesthoofdpijn heeft vaak symptomen die lijken op die van primaire hoesthoofdpijn, hoewel je mogelijk ook last krijgt van:

• langdurige hoofdpijn
• duizeligheid
• wankel gevoel
• flauwte

Behandeling

Bij primaire hoesthoofdpijn wordt Indometacine voorgeschreven. Behandeling van secundaire hoesthoofdpijn kan een operatie vereisen om het onderliggende probleem aan te pakken.

Overige oorzaken hoofdpijn in achterhoofd

Pijn in het achterhoofd kan ook worden veroorzaakt door spierpijn van de nekspieren en in zeer zeldzame gevallen is er sprake van een aangeboren afwijking, infectie of kanker.

Spierspanning en vermoeidheid

Langdurige werken in een bepaalde houding kan leiden tot scherpe pijn in je achterhoofd. Je kunt deze pijn verlichten door regelmatig pauze te nemen, van houding te veranderen en door af en toe te rekken en te strekken. Het is ook van belang om stress te verminderen, want door stress neem je vaak een krampachtige houding in wat hoofdpijn kan veroorzaken.

Trigeminusneuralgie

Trigeminusneuralgie is een vorm van aangezichtspijn waarbij je last hebt van kortdurende heftige pijnscheuten in het aangezicht. De pijnflitsen voel je in gedeelten van het gelaat (dus in het verzorgingsgebied van de trigeminus zenuw), meestal aan één zijde, dus links of rechts.

Arteriitis temporalis

Arteriitis temporalis duidt op een een ontsteking van een bloedvat in je hoofd, bij de slaap.
Het wordt vooral gezien bij mensen ouder dan 50 jaar. Het ontstoken bloedvat kan rood zijn en steken of branden. Je kunt daarnaast last hebben van pijn bij het kauwen en bij het kammen van je haren, koorts, verlies van eetlust en gewichtsverlies en plotseling slechter zien (wazig zien, dubbel zien of helemaal niet meer zien).

Slaapapneu

Slaapapneu is een slaapstoornis waarbij er sprake is van ademstilstand tijdens het slapen van minsten 10 seconden. Deze slaapstoornis kan leiden tot frequente hoofdpijn, meestal in het achterhoofd. Slaapapneu kan samengaan met andere problemen, zoals snurken, hoge bloeddruk (en mogelijk ook op hart- en vaatziekten), overgewicht en diabetes.

Sinusitis of bijholteontsteking

Sinusitis of bijholteontsteking is een ontsteking van de sinussen (bijholten). Afhankelijk van de getroffen holte kan men last hebben van de volgende symptomen:

• In de kaakholten: pijn in de bovenkaak
• In de voorhoofdsholten: pijn in het gehele voorhoofd
• In de zeefbeenholte: pijn rondom en tussen de ogen
• In de wiggebeenholte: pijn in het achterhoofd

Ziekte van Parkinson

De ziekte van Parkinson is een degeneratieve hersenziekte waarbij zenuwcellen langzaam afsterven. Ongeveer een derde van de Parkinsonpatiënten ervaart pijn aan de achterkant van het hoofd en de nek (nekpijn)

Knokkelkoorts

Knokkelkoorts is een ziekte door het denguevirus en komt voor in Afrika, Azië, Midden- en Zuid-Amerika en op de Caribische eilanden. Knokkelkoorts gaat gepaard met knallende hoofdpijn en hoge koorts. In 20 procent van de gevallen wordt de hoofdpijn in het achterhoofd gevoeld.

Traag werkend schildklier

Een traag werkende schildklier, ook wel hypothyreoïdie genoemd, kan gepaard gaan met pijn in het achterhoofd.

Blessure van de nek

Nekblessures komen vaak voor bij het sporten. Wanneer een blessure van de nek optreedt, straalt de pijn soms uit naar de schouders het achterhoofd. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij een whiplash, welke kan ontstaan nadat het hoofd een plotselinge heftige beweging heeft gemaakt

Cervicogene hoofdpijn

• Wat is het? Cervicogene hoofdpijn is hoofdpijn die voortkomt uit problemen in de cervicale wervelkolom (nek).
• Oorzaken: Beschadiging van de wervels, spierproblemen, slijtage van de gewrichten, hernia of irritatie van zenuwen in de nek.
• Symptomen: Pijn die vaak begint in de nek en zich uitbreidt naar het achterhoofd en soms naar de slapen.

Arnold-Chiari malformatie

• Wat is het? Een aandoening waarbij delen van de kleine hersenen door het achterhoofdsgat in het wervelkanaal zakken.
• Oorzaken: Congenitale afwijking.
• Symptomen: Drukkende hoofdpijn in het achterhoofd, vaak erger bij hoesten of persen, evenals nekpijn en problemen met coördinatie.

Verkeerde houding

• Wat is het? Hoofdpijn die kan ontstaan door langdurig een verkeerde houding aan te nemen, zoals bij het werken achter een computer.
• Oorzaken: Langdurig gespannen spieren door slechte ergonomie.
• Symptomen: Zeurende hoofdpijn die begint in de nek en zich uitbreidt naar het achterhoofd.

Hoge bloeddruk

• Wat is het? Hypertensie of hoge bloeddruk kan hoofdpijn veroorzaken, vooral in het achterhoofd.
• Oorzaken: Hoge druk in de bloedvaten.
• Symptomen: Doffe, kloppende pijn, vooral in de ochtend.

Hersenvliesontsteking (meningitis)

• Wat is hersenvliesontsteking of meningitis? Ontsteking van de hersenvliezen die kan leiden tot ernstige hoofdpijn.
• Oorzaken: Bacteriële of virale infecties.
• Symptomen: Hevige hoofdpijn, vaak in het achterhoofd, met koorts, nekstijfheid en misselijkheid.

Clusterhoofdpijn

• Wat is het? Clusterhoofdpijn is een zeldzame, extreem pijnlijke vorm van hoofdpijn die ook in het achterhoofd kan voorkomen.
• Oorzaken: Mogelijk gerelateerd aan stoornissen in de hypothalamus.
• Symptomen: Hevige, eenzijdige hoofdpijn, vaak gepaard met tranende ogen en verstopte neus.

Temporomandibulaire disfunctie (TMD)

• Wat is het? Problemen met het kaakgewricht die kunnen leiden tot hoofdpijn.
• Oorzaken: Overbelasting van de kauwspieren, kaakklemmen of knarsen.
• Symptomen: Hoofdpijn die zich kan uitbreiden naar het achterhoofd, met vaak ook kaak- en oorpijn.

Spanning op de oogspieren

• Wat is het? Overbelasting van de oogspieren kan hoofdpijn veroorzaken, inclusief in het achterhoofd.
• Oorzaken: Langdurig naar een scherm kijken zonder pauze, verkeerde brilsterkte.
• Symptomen: Hoofdpijn aan de achterkant van het hoofd, vaak gepaard met vermoeide of pijnlijke ogen (oogpijn).

Subarachnoïdale bloeding

• Wat is het? Een bloeding in de ruimte tussen de hersenen en de hersenvliezen.
• Oorzaken: Gescheurde aneurysma's.
• Symptomen: Plotselinge, zeer ernstige hoofdpijn, vaak omschreven als "de ergste hoofdpijn ooit", gepaard met nekstijfheid en misselijkheid.

Pijn in de achterkant van het hoofd door kanker

Pijn in het achterhoofd als gevolg van kanker, uitgezaaide kanker of een primaire hersentumor, komt niet vaak voor.

Pijn in achterhoofd en duizelig door hersentumor

Scherpe pijn in het achterhoofd, of het nu links of rechts is gelokaliseerd, kan worden veroorzaakt door een hersentumor. Bij tumoren in de kleine hersenen kan de hoofdpijn juist in het achterhoofd aanwezig zijn. Tumoren in de hersenen kunnen hersenweefsel en zenuwen beschadigen die hoofdpijn, visusstoornissen (stoornissen in het zien), verlies van gevoel of doof gevoel in de ledematen, gehoorverlies en duizeligheid kunnen optreden als gevolg van overmatige druk in de schedel.

Uitgezaaide kanker naar de hersenen

Verspreiding van een bestaande kanker naar de kleine hersenen kan worden gekenmerkt door pijn in de achterkant van het hoofd, evenals moeite met slikken en spreken.

Risicogroepen

Hoofdpijn in het achterhoofd kan iedereen treffen, maar er zijn bepaalde groepen mensen die een verhoogd risico hebben om deze vervelende klachten te ontwikkelen. Of het nu gaat om dagelijkse spanningen, genetische aanleg of leefstijlkeuzes, sommige mensen zijn simpelweg vatbaarder voor deze vorm van hoofdpijn. Laten we eens kijken welke risicogroepen extra aandacht verdienen.

Kantoorwerkers en mensen met een zittend beroep
Degenen die hun dagen doorbrengen achter een bureau zijn extra kwetsbaar voor pijn in het achterhoofd. Lange uren achter de computer, een slechte houding en onvoldoende pauzes kunnen leiden tot verkrampte nek- en schouderspieren, wat spanningshoofdpijn in het achterhoofd kan veroorzaken. Het gebrek aan beweging en de constante belasting van de nekspieren maken dat deze groep vaak met zeurende of drukkende pijn te maken krijgt.

Mensen onder hoge stress
Stress is een belangrijke oorzaak van hoofdpijn in het achterhoofd, en mensen die veel stress ervaren, zoals managers, jonge ouders of studenten tijdens tentamenperiodes, lopen een verhoogd risico. Stress zorgt ervoor dat de spieren in de nek en schouders zich aanspannen, wat kan leiden tot pijn die vanuit de nek naar het achterhoofd trekt. Voor deze groep is het belangrijk om regelmatig ontspanning te zoeken, omdat de klachten anders chronisch kunnen worden.

Vrouwen met hormonale schommelingen
Vrouwen, vooral tijdens hormonale veranderingen zoals de menstruatie, zwangerschap of menopauze, hebben een grotere kans op hoofdpijn in het achterhoofd. De hormonale schommelingen kunnen spanningen in het lichaam versterken, wat vaak resulteert in hoofdpijn. Ook tijdens periodes van hormonale behandeling, zoals anticonceptie of hormoontherapie, kunnen deze klachten optreden.

Mensen met nekproblemen of een slechte houding
Mensen die al nekklachten hebben, bijvoorbeeld door een eerdere blessure of door een slechte houding, hebben vaak ook last van hoofdpijn in het achterhoofd. Deze klachten kunnen ontstaan door het overbelasten van de nekspieren, wat leidt tot uitstralende pijn naar het hoofd. Dit geldt ook voor mensen met een whiplash of andere nekgerelateerde aandoeningen.

Mensen met een genetische aanleg
Genetische factoren spelen een rol bij de gevoeligheid voor hoofdpijn. Als er in de familie een geschiedenis is van spanningshoofdpijn of migraine, is de kans groter dat ook andere gezinsleden hiermee te maken krijgen. Erfelijkheid kan ervoor zorgen dat iemand van nature gevoeliger is voor stress en spierpijn, waardoor hoofdpijn in het achterhoofd eerder optreedt.

Mensen met een ongezonde leefstijl
Een ongezonde leefstijl, zoals onvoldoende lichaamsbeweging, een slechte voeding en chronisch slaaptekort, kan de kans op pijn in het achterhoofd vergroten. Mensen die weinig bewegen, hebben vaak zwakkere nek- en schouderspieren, wat bijdraagt aan het ontstaan van spanningshoofdpijn. Daarnaast kan een dieet met veel bewerkte voedingsmiddelen en te weinig hydratatie zorgen voor ontstekingen en uitdroging, die eveneens hoofdpijn kunnen triggeren.

Chronische koffiedrinkers en mensen met medicatiegebruik
Chronisch gebruik van cafeïne, zoals bij mensen die dagelijks veel koffie drinken, kan leiden tot hoofdpijn als het cafeïneniveau in het bloed daalt. Dit type hoofdpijn treedt vaak op in het achterhoofd en kan verergeren wanneer de dagelijkse dosis cafeïne plotseling wordt verlaagd. Ook mensen die regelmatig pijnstillers of andere medicatie gebruiken, kunnen te maken krijgen met zogenaamde rebound-hoofdpijn, die zich vaak manifesteert in het achterhoofd.

Risicofactoren

Pijn in het achterhoofd kan het resultaat zijn van een aantal verschillende risicofactoren die elkaar vaak versterken. Of het nu gaat om leefstijl, genetische aanleg, of omgevingsfactoren, al deze aspecten kunnen een rol spelen in het ontstaan van deze vervelende klacht. Hieronder worden de belangrijkste risicofactoren voor pijn in het achterhoofd besproken.

Stress en spanningen
Stress is misschien wel de grootste boosdoener als het gaat om pijn in het achterhoofd. Stress zorgt ervoor dat je spieren zich onbewust aanspannen, vooral in de nek en schouders. Deze spanning kan doorstralen naar het achterhoofd en daar pijn veroorzaken. Mensen die een drukke baan hebben, veel verantwoordelijkheden dragen, of emotionele problemen ervaren, lopen een verhoogd risico om deze klachten te ontwikkelen.

Slechte lichaamshouding
Een slechte houding is een van de belangrijkste oorzaken van spanningshoofdpijn in het achterhoofd. Het langdurig zitten achter een computer, gebogen staan of een verkeerd ingestelde werkplek kan leiden tot overbelasting van de nekspieren. Deze spieren raken verkrampt, wat leidt tot uitstralende pijn naar het achterhoofd. Het bewust verbeteren van de lichaamshouding en regelmatig stretchen kunnen helpen om deze klachten te verminderen.

Onvoldoende beweging
Een gebrek aan lichamelijke activiteit kan ook bijdragen aan hoofdpijn in het achterhoofd. Regelmatige lichaamsbeweging helpt om de spieren soepel te houden en stress te verminderen. Mensen die een zittende leefstijl hebben, bijvoorbeeld door een kantoorbaan, lopen een hoger risico op gespannen spieren en pijn in het achterhoofd. Wandelen, pilates en andere lichte oefeningen kunnen effectief zijn om deze pijn te voorkomen.

Overmatig gebruik van cafeïne en medicatie
Hoewel cafeïne soms kan helpen bij het verlichten van hoofdpijn, kan te veel cafeïne juist het tegenovergestelde effect hebben. Mensen die dagelijks grote hoeveelheden koffie drinken, kunnen last krijgen van spanningshoofdpijn wanneer het cafeïnegehalte in hun bloed daalt. Daarnaast kunnen pijnstillers, als ze te vaak worden gebruikt, leiden tot zogenaamde rebound-hoofdpijn, waarbij de hoofdpijn steeds terugkomt zodra de werking van de medicatie afneemt.

Slaapgebrek
Een goede nachtrust is essentieel voor het welzijn van zowel lichaam als geest. Slaapgebrek of een slechte slaapkwaliteit kan leiden tot een verhoogde spierspanning in de nek en schouders, wat weer kan resulteren in pijn in het achterhoofd. Mensen die vaak te weinig slapen of een onregelmatig slaappatroon hebben, lopen dan ook een groter risico op deze vorm van hoofdpijn.

Voeding en hydratatie
Wat je eet en drinkt, heeft invloed op je algehele gezondheid en kan ook een rol spelen bij het ontstaan van hoofdpijn. Een dieet dat rijk is aan bewerkte voedingsmiddelen en arm aan gezonde voedingsstoffen kan bijdragen aan ontstekingen, wat weer hoofdpijn kan veroorzaken. Daarnaast is uitdroging een belangrijke factor: mensen die niet genoeg water drinken, kunnen daardoor sneller last krijgen van pijn in het achterhoofd. Het is belangrijk om voldoende water te drinken en te zorgen voor een uitgebalanceerd dieet.

Genetische aanleg
Net als bij andere vormen van hoofdpijn, speelt ook bij pijn in het achterhoofd genetica een rol. Mensen met een familiegeschiedenis van spanningshoofdpijn of migraine hebben een grotere kans om zelf ook met deze klachten te maken te krijgen. Deze genetische aanleg kan ervoor zorgen dat iemand gevoeliger is voor bepaalde triggers, zoals stress of hormonale veranderingen.

Hormonale veranderingen
Vooral bij vrouwen kunnen hormonale veranderingen een risicofactor zijn voor pijn in het achterhoofd. Fluctuaties in hormonen tijdens de menstruatie, zwangerschap of menopauze kunnen leiden tot hoofdpijn. Hormonale schommelingen kunnen ervoor zorgen dat het lichaam gevoeliger is voor spierspanning en pijn, wat resulteert in meer kans op hoofdpijn in het achterhoofd.

Huisarts inschakelen

Een scherpe, kloppende pijn in je achterhoofd, is meestal relatief onschuldig en kan goed worden behandeld. Er zijn echter een aantal oorzaken van pijn in het achterhoofd die wel ernstig zijn en onmiddellijk moeten worden behandeld. Raadpleeg sowieso in de volgende gevallen een arts:

• frequente hoofdpijn die ernstig is en snel opduikt
• je hoofdpijn gaat gepaard met misselijkheid, braken, verwardheid, koorts, onduidelijke spraak, stijve nek, verlies van gezichtsvermogen, frequente aanvallen van diarree
• je hebt constant kloppende pijnen in je hoofd of achterhoofd die erger worden of niet stoppen
• de hoofdpijn heeft invloed op je dagelijkse activiteiten
• je hebt hoofdpijn na een hoofdwond.
• je moet meer dan 2 dagen per week pijnstillers nemen.
• verandering van de symptomen van migrainehoofdpijn

Onderzoek en diagnose

Pijn in het achterhoofd kan soms net zo mysterieus zijn als een puzzel met een paar ontbrekende stukjes. Daarom is het essentieel om een goed onderzoek en diagnose te stellen om de juiste oorzaak te achterhalen. Dit betekent niet alleen het standaard lichamelijke onderzoek, maar ook enkele minder voor de hand liggende onderzoeken die soms nodig zijn om het hele plaatje compleet te krijgen.

Lichamelijk onderzoek en anamnese
Bij het eerste bezoek aan de arts begint het vaak met een gedetailleerde anamnese. De arts vraagt naar de aard van de pijn: is het zeurend, kloppend, of eerder een stekende pijn? En wanneer treedt de pijn op? Misschien na een lange werkdag achter de computer, of juist na fysieke inspanning? Vervolgens wordt er tijdens het lichamelijk onderzoek gekeken naar de spieren in de nek en schouders. Een groot deel van de pijn in het achterhoofd heeft namelijk te maken met gespannen spieren, en dit is bij lichamelijk onderzoek meestal goed vast te stellen.

Bloeddrukmeting
Een simpele, maar vaak noodzakelijke stap is het meten van de bloeddruk. Hoge bloeddruk kan namelijk hoofdpijn in het achterhoofd veroorzaken. Uit onderzoek blijkt dat bij zo'n 25% van de mensen met terugkerende hoofdpijn, een verhoogde bloeddruk de boosdoener is. Een hoge bloeddruk kan zorgen voor een drukkende of kloppende pijn, vooral in het achterhoofd.

Beeldvorming: MRI en CT-scan
Als de oorzaak van de hoofdpijn niet duidelijk is of als er sprake is van alarmtekens (zoals verlies van kracht of coördinatieproblemen), kan beeldvorming nodig zijn. Een MRI-scan kan bijvoorbeeld helpen om problemen in de nekstructuren of hersenen op te sporen. Soms wordt een CT-scan uitgevoerd om te kijken naar mogelijke afwijkingen in de bloedvaten, zoals een aneurysma. Hoewel dit soort onderzoeken minder vaak voorkomen, zijn ze cruciaal bij verdenking op ernstigere oorzaken. Uit gegevens blijkt dat ongeveer 5% van de mensen met aanhoudende hoofdpijn een scan nodig heeft om een specifieke oorzaak uit te sluiten.

Echografie van de nek
Een wat minder gebruikelijk onderzoek bij hoofdpijn is het gebruik van echografie. Dit kan nuttig zijn om te kijken naar de doorbloeding in de nekspieren en slagaders. Bijvoorbeeld bij mensen die klagen over een stekende of branderige pijn in het achterhoofd na lichamelijke inspanning. In sommige gevallen kan een probleem met de doorbloeding worden ontdekt, iets wat niet altijd zichtbaar is op een MRI of CT.

Neurologisch onderzoek
Wanneer er sprake is van tintelingen, krachtverlies of andere neurologische klachten, wordt vaak een uitgebreid neurologisch onderzoek gedaan. Hierbij worden reflexen getest, evenals de spierkracht en de coördinatie. Het doel hiervan is om te zien of er mogelijk sprake is van een beknelde zenuw, zoals bij occipitalis neuralgie. Deze aandoening wordt vaak gekenmerkt door scherpe, elektrische schokken in het achterhoofd, die meestal te traceren zijn naar een geïrriteerde zenuw.

Bloedonderzoek
Hoewel niet altijd nodig, kan bloedonderzoek soms worden ingezet om onderliggende problemen op te sporen. Denk aan ontstekingswaarden, die kunnen wijzen op arteriitis temporalis, een ontsteking van de slagader die hoofdpijn in het achterhoofd kan veroorzaken. Ook tekorten aan bepaalde vitamines, zoals vitamine B12, kunnen bijdragen aan hoofdpijnklachten. Zo blijkt dat ongeveer 10% van de mensen met chronische hoofdpijn een vitamine B12-tekort heeft.

Houdingsanalyse
Een van de vaak vergeten, maar belangrijke onderzoeken is de houdingsanalyse. Dit wordt uitgevoerd door bijvoorbeeld een fysiotherapeut. Een verkeerde houding, zoals naar voren gebogen schouders of een te ver uitgestoken hoofd, kan zorgen voor aanhoudende spierspanning in de nek en daardoor hoofdpijn in het achterhoofd. Het corrigeren van deze houding kan vaak al voor verlichting zorgen.

Behandeling van pijn in het achterhoofd

Wanneer je te maken hebt met pijn in het achterhoofd, wil je natuurlijk zo snel mogelijk verlichting vinden. Gelukkig zijn er verschillende behandelmethoden die gericht zijn op het verminderen van de klachten en het aanpakken van de onderliggende oorzaken. Naast de bekende opties zijn er ook innovatieve behandelingen die veelbelovende resultaten laten zien. Laten we eens kijken naar de mogelijkheden, van conventionele therapieën tot de nieuwste technieken die de medische wereld ons te bieden heeft.

Medicatie
Een van de eerste stappen in de behandeling van pijn in het achterhoofd is vaak medicatie. Denk aan eenvoudige pijnstillers zoals paracetamol of NSAID's (zoals ibuprofen) die helpen om de pijn te verzachten. Wanneer de hoofdpijn wordt veroorzaakt door spierspanning, kunnen spierontspanners worden voorgeschreven om de nek- en schouderspieren te ontspannen. In sommige gevallen kan de arts zelfs overwegen om medicatie voor te schrijven die de bloeddruk verlaagt, zeker als hoge bloeddruk een rol speelt in de klachten.

Injectietherapie
Voor sommige vormen van pijn in het achterhoofd, zoals occipitalis neuralgie, kan injectietherapie effectief zijn. Hierbij wordt een lokaal anestheticum of corticosteroïde direct rondom de geïrriteerde zenuw geïnjecteerd om de pijn te verminderen. Deze methode kan de pijn soms voor weken of zelfs maanden verlichten. Onderzoek laat zien dat zo'n 60% van de mensen met occipitalis neuralgie baat heeft bij een zenuwblokkade, wat van injectietherapie een waardevolle optie maakt.

Fysiotherapie en dry needling
Fysiotherapie is een belangrijk onderdeel van de behandeling, vooral wanneer spierspanning een rol speelt. De fysiotherapeut kan specifieke oefeningen aanreiken om de spieren in de nek en schouders te versterken en te ontspannen. Daarnaast kan dry needling worden ingezet. Bij deze techniek worden dunne naalden in de gespannen spieren geplaatst om triggerpoints los te maken. Dit kan verrassend effectief zijn bij het verlichten van hoofdpijnklachten, en is een moderne aanvulling op de klassieke fysiotherapie.

Botox-injecties
Botox is niet alleen voor cosmetische doeleinden; het kan ook helpen bij het verlichten van chronische hoofdpijn in het achterhoofd. Door kleine hoeveelheden botulinetoxine in de spieren rondom de nek en schouders te injecteren, worden de spieren ontspannen, waardoor pijnklachten verminderen. Uit studies blijkt dat zo'n 50% van de patiënten met chronische spanningshoofdpijn baat kan hebben bij botox-injecties. Het effect kan tot drie maanden aanhouden, waardoor het een aantrekkelijke optie is voor mensen die langdurig last hebben.

Pulsed radiofrequency (PRF) behandeling
Een van de innovatieve behandelingen die in opkomst zijn, is de pulsed radiofrequency (PRF) behandeling. Bij deze techniek worden elektrische pulsen gebruikt om de pijnsignalen van de zenuw te moduleren zonder deze te beschadigen. Dit kan bijzonder effectief zijn bij zenuwpijn, zoals bij occipitalis neuralgie. Het is een minimaal invasieve behandeling met weinig bijwerkingen, en de resultaten kunnen langdurig zijn. Voor veel patiënten betekent PRF een aanzienlijke vermindering van de pijn, zonder dat er sprake is van grote ingrepen.

TENS-apparaat
Transcutane Elektrische Zenuwstimulatie (TENS) is een andere optie voor mensen met aanhoudende pijn in het achterhoofd. Hierbij worden elektroden op de huid geplaatst die lichte elektrische stroompjes afgeven om de pijnsignalen naar de hersenen te verminderen. Het is een niet-invasieve techniek die gemakkelijk thuis kan worden toegepast en die bij veel mensen een goede pijnverlichting biedt. Onderzoek toont aan dat ongeveer 40% van de mensen met chronische hoofdpijn baat heeft bij het gebruik van een TENS-apparaat.

Neuromodulatie
Een van de meest geavanceerde technieken in de behandeling van chronische hoofdpijn is neuromodulatie. Hierbij worden kleine elektroden geïmplanteerd, die elektrische pulsen afgeven om de pijnsignalen van specifieke zenuwen te onderdrukken. Deze techniek wordt vaak ingezet bij mensen die niet reageren op andere behandelingen en biedt veelbelovende resultaten voor patiënten met occipitalis neuralgie of andere vormen van chronische hoofdpijn. Hoewel het een ingrijpende behandeling is, kan het voor mensen met langdurige klachten een echte gamechanger zijn, met pijnvermindering die vaak jarenlang aanhoudt.

Prognose

De prognose van pijn in het achterhoofd hangt sterk af van de onderliggende oorzaak en de gekozen behandeling. Voor de meeste mensen is de vooruitzicht gunstig, vooral wanneer de klachten worden veroorzaakt door spierspanning of een verkeerde houding. Met de juiste behandeling, zoals fysiotherapie, aanpassing van leefstijl, of medicatie, kan de pijn vaak goed onder controle worden gebracht of zelfs volledig verdwijnen.

Bij chronische aandoeningen, zoals occipitalis neuralgie, kan de prognose iets gecompliceerder zijn. Hoewel volledige genezing soms lastig is, kunnen moderne behandelingen zoals injectietherapie, PRF, of neuromodulatie aanzienlijke verlichting bieden. Voor patiënten met deze chronische vormen van hoofdpijn kan de pijn sterk verminderen, waardoor de kwaliteit van leven aanzienlijk verbetert.

De prognose wordt voorts beïnvloed door factoren zoals het algehele gezondheidsniveau, de mate waarin iemand bereid is aanpassingen te doen in zijn of haar leefstijl, en de tijdige start van een passende behandeling. Voor de meeste mensen geldt dat een combinatie van behandelingen en het vermijden van triggers de sleutel is tot een positieve vooruitzicht en het beheersen van pijn in het achterhoofd.

Complicaties

Pijn in het achterhoofd kan soms meer zijn dan alleen een vervelend ongemak. In sommige gevallen kunnen er complicaties ontstaan die het dagelijks leven aanzienlijk beïnvloeden. Laten we een kijkje nemen naar enkele van de mogelijke complicaties die gepaard kunnen gaan met pijn in het achterhoofd, en wat de cijfers ons daarover vertellen.

Chronische hoofdpijn
Een van de meest voorkomende complicaties van aanhoudende pijn in het achterhoofd is dat de klachten chronisch worden. Ongeveer 15% van de mensen met terugkerende spanningshoofdpijn ontwikkelt uiteindelijk chronische hoofdpijn, waarbij de pijn meer dan 15 dagen per maand aanwezig is. Dit kan een grote impact hebben op de kwaliteit van leven, omdat het dagelijkse bezigheden, werkprestaties en sociale activiteiten belemmert.

Slaapproblemen
Pijn in het achterhoofd kan ook leiden tot slaapproblemen. Ongeveer 30% van de mensen met aanhoudende hoofdpijn meldt dat ze moeite hebben met inslapen of doorslapen vanwege de pijn. Het gebrek aan slaap kan vervolgens weer zorgen voor een vicieuze cirkel, omdat slaaptekort de gevoeligheid voor pijn verhoogt en de spieren niet de kans krijgen om goed te ontspannen. Dit kan leiden tot een verdere verergering van de klachten.

Psychische klachten
Langdurige pijnklachten kunnen een grote impact hebben op de mentale gezondheid. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 20% van de mensen met chronische hoofdpijn symptomen van angst of depressie ontwikkelt. De constante aanwezigheid van pijn kan ervoor zorgen dat iemand zich hopeloos voelt of het gevoel heeft de controle over zijn of haar leven te verliezen. Dit benadrukt het belang van tijdige interventie en het zoeken van ondersteuning bij langdurige hoofdpijnklachten.

Beperkingen in mobiliteit
Bij sommige mensen kan pijn in het achterhoofd ook leiden tot beperkingen in de mobiliteit van de nek. Dit is vaak het gevolg van spierspanning die niet goed wordt behandeld. Ongeveer 10% van de mensen met pijn in het achterhoofd ervaart uiteindelijk een beperkte bewegingsvrijheid van de nek, wat het moeilijk kan maken om bijvoorbeeld auto te rijden of te sporten. Het is daarom belangrijk om oefeningen en behandelingen te volgen die gericht zijn op het behouden van de mobiliteit.

Medicatie-afhankelijke hoofdpijn
Een andere complicatie is het ontwikkelen van medicatie-afhankelijke hoofdpijn, ook wel rebound-hoofdpijn genoemd. Dit komt voor bij mensen die langdurig pijnstillers gebruiken om hun hoofdpijn te verlichten. Ongeveer 5% van de mensen met chronische hoofdpijn raakt afhankelijk van pijnstillers, wat uiteindelijk de hoofdpijn juist kan verergeren. Het stoppen met de medicatie kan dan moeilijk zijn, omdat de hoofdpijn eerst tijdelijk verergert voordat verbetering optreedt.

Impact op werk en sociale leven
Pijn in het achterhoofd kan ook een aanzienlijke impact hebben op het werk en het sociale leven. Uit cijfers blijkt dat 25% van de mensen met chronische hoofdpijn zich regelmatig ziek meldt op het werk, en dat 15% aangeeft moeite te hebben met het onderhouden van sociale contacten. De pijn kan leiden tot vermoeidheid, prikkelbaarheid en een verminderde concentratie, waardoor zowel het werkende als persoonlijke leven wordt beïnvloed.

Het is duidelijk dat pijn in het achterhoofd, vooral wanneer deze chronisch wordt, meer kan zijn dan alleen een fysieke klacht. Het kan invloed hebben op vrijwel alle aspecten van het leven, van slaap tot werk en mentale gezondheid. Gelukkig zijn er, door tijdige behandeling en het nemen van de juiste stappen, veel van deze complicaties te voorkomen of te verminderen. De sleutel ligt in een goede diagnose, het zoeken van passende behandelingen, en het aanpakken van de oorzaken van de pijn.

Preventie van pijn in het achterhoofd

Pijn in het achterhoofd kan behoorlijk vervelend zijn, maar gelukkig zijn er veel manieren om het te voorkomen. Sommige maatregelen zijn bekend, zoals het verbeteren van je houding en regelmatig bewegen, maar er zijn ook minder voor de hand liggende stappen die je kunt nemen om je hoofd letterlijk en figuurlijk lichter te maken. Laten we eens kijken naar zowel de gebruikelijke als de meer creatieve manieren om pijn in het achterhoofd te voorkomen.

Houding en ergonomie
Een van de meest voor de hand liggende, maar belangrijke manieren om pijn in het achterhoofd te voorkomen, is door je houding te verbeteren. Zorg ervoor dat je werkplek ergonomisch is ingesteld: je beeldscherm moet op ooghoogte staan, je voeten moeten stevig op de grond rusten, en je armen moeten in een hoek van 90 graden op je bureau liggen. Het aanpassen van je werkplek kan een groot verschil maken. Uit onderzoek blijkt dat het verbeteren van de werkhouding bij 60% van de mensen met terugkerende nek- en hoofdpijn voor verlichting zorgt.

Regelmatige pauzes en beweging
Langdurig zitten achter een bureau kan ervoor zorgen dat de spieren in je nek en schouders verkrampt raken, wat uiteindelijk leidt tot pijn in het achterhoofd. Probeer daarom elke 30 minuten even te bewegen. Maak een korte wandeling, doe een paar rekoefeningen of simpelweg een paar diepe ademhalingen terwijl je je schouders ontspant. Deze kleine pauzes kunnen wonderen doen om spanning te verminderen.

Versterken van de nekspieren
Sterke nekspieren kunnen helpen om pijn te voorkomen. Door regelmatig oefeningen te doen die gericht zijn op het versterken van de nek en schouders, kun je toekomstige klachten vermijden. Denk aan simpele oefeningen zoals het voorzichtig draaien van je hoofd, het naar beneden drukken van je kin, of het optillen van lichte gewichten om de schouders te versterken. Het versterken van deze spieren zorgt ervoor dat ze minder snel verkrampen, vooral in stressvolle situaties.

Hydratatie en voeding
Uitdroging kan een belangrijke factor zijn bij hoofdpijnklachten. Zorg ervoor dat je voldoende water drinkt, vooral op warme dagen of tijdens lichamelijke inspanning. Daarnaast kan voeding ook bijdragen aan het voorkomen van hoofdpijn. Zorg voor een dieet rijk aan magnesium, zoals noten, zaden en donkere bladgroenten. Magnesium staat erom bekend dat het helpt bij het ontspannen van spieren en het voorkomen van spanningshoofdpijn. Vermijd daarnaast voedingsmiddelen die hoofdpijn kunnen uitlokken, zoals te veel cafeïne, alcohol, of bewerkte suikers.

Houd je hoofd warm
Het klinkt misschien wat vreemd, maar kou kan bijdragen aan spierspanning in de nek en het achterhoofd. Draag op koude dagen een sjaal of een muts om de spieren warm te houden en verkramping te voorkomen. Dit geldt vooral voor mensen die gevoelig zijn voor temperatuurveranderingen en vaak last hebben van koude rillingen. Het warm houden van je nek kan net dat verschil maken, vooral in de wintermaanden.

Beperk stress
Stress is een van de grootste boosdoeners als het gaat om pijn in het achterhoofd. Leer technieken om stress te verminderen, zoals diepe ademhaling, progressieve spierontspanning, of visualisatie-oefeningen. Als je merkt dat je tijdens je werk je schouders optrekt of je kaken klemt, neem dan even de tijd om bewust te ontspannen. Sommige mensen vinden het nuttig om een timer in te stellen die hen herinnert om elk uur even hun schouders los te schudden.

Pas je slaapomgeving aan
Een goede nachtrust is essentieel om spanningshoofdpijn te voorkomen. Zorg voor een goed kussen dat je nek ondersteunt en vermijd slapen op een te hoog of te plat kussen. Het ideale kussen zorgt ervoor dat je nek in lijn is met je ruggengraat, zodat je nekspieren goed kunnen ontspannen. Daarnaast kan een goed matras dat je lichaam op de juiste plekken ondersteunt helpen om 's ochtends zonder hoofdpijn wakker te worden.

Let op je ademhaling
Veel mensen realiseren zich niet dat een oppervlakkige ademhaling kan bijdragen aan spierspanning, vooral in de nek en schouders. Probeer bewust je ademhaling te verdiepen, vooral tijdens stressvolle momenten. Adem diep in door je buik en blaas langzaam uit. Deze diepe ademhaling kan de spanning in je lichaam verminderen en daarmee ook de kans op pijn in het achterhoofd verkleinen.

Gebruik van innovatieve hulpmiddelen
Er zijn steeds meer innovatieve hulpmiddelen op de markt die kunnen helpen bij het voorkomen van hoofdpijn. Denk aan slimme nekmassage-apparaten die je thuis kunt gebruiken om gespannen spieren te masseren. Ook zijn er draagbare TENS-apparaten die lichte elektrische impulsen afgeven om spierspanning te verminderen. Voor sommige mensen werkt een simpele warmtekussen of een infraroodlamp om de spieren te ontspannen en pijn te voorkomen.

Voorkom overprikkeling
Overprikkeling, bijvoorbeeld door fel licht of veel lawaai, kan ook een trigger zijn voor hoofdpijn in het achterhoofd. Probeer om je omgeving rustiger te maken als je merkt dat je last hebt van te veel prikkels. Dit kan betekenen dat je een schermbril draagt tegen blauw licht, het geluid van je telefoon zachter zet, of een rustige plek zoekt om te werken. Minder prikkels betekent vaak minder spanning en dus minder kans op hoofdpijn.

Lees verder

• Hoofdpijn achterhoofd: oorzaken drukkende of kloppende pijn
• Spanningshoofdpijn: symptomen, behandeling en voorkomen
• Migraine: symptomen, oorzaken, behandeling en complicaties
• Hoofdpijn, misselijk, duizelig, moe en hartkloppingen
• Hoofdpijn voorhoofd, achterhoofd, achter de ogen, vanuit nek