Nefritisch syndroom: Symptomen van nierontsteking

Het nefritisch syndroom (niet te verwarren met het nefrotisch syndroom) is een groep aandoeningen die gepaard gaan met tekenen van nefritis (nierontsteking). Verschillende onderliggende ziekten kunnen dit syndroom veroorzaken, en het kan zowel kinderen als volwassenen treffen. Typische symptomen zijn bloed in de urine, zwelling van het lichaam en een hoge bloeddruk. De behandeling is meestal ondersteunend, en de prognose hangt af van de onderliggende oorzaak.

• Oorzaken van nefritisch syndroom
• Kinderen
• Volwassenen
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van nefritisch syndroom
• Prognose van nefritisch syndroom
• Complicaties van nefritisch syndroom
• Preventie van nefritisch syndroom

Oorzaken van nefritisch syndroom

Het nefritisch syndroom is een verzameling symptomen die optreden bij aandoeningen die leiden tot nefritis of glomerulonefritis (ontsteking van de nierfilters). Deze aandoening is vaak het gevolg van een immuunreactie die veroorzaakt wordt door een infectie of een andere onderliggende ziekte.

Kinderen

Bij kinderen en adolescenten zijn veelvoorkomende oorzaken onder andere:

• Henoch-Schönlein purpura: Een ziekte gekenmerkt door paarse vlekken op de huid, gewrichtspijn, maag- en darmproblemen, en glomerulonefritis.
• Hemolytisch-uremisch syndroom: Een aandoening die ontstaat wanneer een infectie in het spijsverteringsstelsel toxines produceert die rode bloedcellen vernietigen en nierletsel veroorzaken.
• IgA-nefropathie: Een aandoening waarbij antilichamen (IgA) zich ophopen in het nierweefsel.
• Post-streptokokkenglomerulonefritis: Een nieraandoening die optreedt na een infectie met bepaalde stammen van streptokokkenbacteriën.

Volwassenen

Bij volwassenen zijn de meest voorkomende oorzaken:

• Buikabcessen.
• Endocarditis: Ontsteking van de binnenwand van de hartkamers en hartkleppen, vaak als gevolg van een bacteriële of schimmelinfectie.
• Hepatitis B of C (leverontsteking).
• Goodpasture-syndroom: Een aandoening waarbij het immuunsysteem de glomeruli aanvalt.
• Lupus nefritis: Niercomplicatie van systemische lupus erythematosus, een auto-immuunziekte.
• Membranoproliferatieve glomerulonefritis: Een aandoening met ontsteking en veranderingen in niercellen.
• Snel progressieve (crescente) glomerulonefritis: Een vorm van glomerulonefritis die leidt tot een snel verlies van de nierfunctie.
• Vasculitis: Een ontsteking van de bloedvaten.
• Virale ziekten zoals mononucleosis (klierkoorts), mazelen, bof.

De ontsteking beïnvloedt de functie van de glomerulus, het deel van de nier dat bloed filtert om urine te produceren en afvalstoffen te verwijderen. Dit resulteert in bloed in de urine (hematurie), eiwitten in de urine (proteïnurie), en de ophoping van overtollig vocht in het lichaam.

Symptomen

Veelvoorkomende symptomen van het nefritisch syndroom zijn:

• Een algemeen ziek gevoel (malaise).
• Een hoest met slijm of roze, schuimig materiaal door vochtophoping in de longen (longoedeem).
• Hoge bloeddruk.
• Zwelling van het gezicht, de oogkassen, de benen, de armen, de handen, de voeten, de buik of andere gebieden. Het eiwit albumine houdt vocht vast in de bloedvaten, en wanneer dit verloren gaat, ontstaat er zwelling doordat vocht zich ophoopt in de weefsels.
• Hoofdpijn.
• Kortademigheid, veroorzaakt door vochtophoping in de longen.
• Lichaamspijn.
• Slaperigheid.
• Urineafwijkingen:
• Bloed in de urine (donkere urine, theekleurige urine of troebele urine).
• Verminderde urineproductie of afwezige urineproductie.
• Pus in de urine.
• Verwardheid.
• Wazig zien, meestal door gebarsten bloedvaten in het netvlies van het oog.

Mogelijk ontstaan er ook symptomen van acuut nierfalen of een chronische nierziekte.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
De patiënt meldt de symptomen en de medische geschiedenis. Vervolgens wordt een lichamelijk onderzoek uitgevoerd. De arts meet de bloeddruk en constateert vaak een hoge bloeddruk. Met een stethoscoop luistert hij naar de hart- en longgeluiden (auscultatie), die bij patiënten met nefritisch syndroom vaak abnormaal zijn. Bij het betasten (palperen) van de buik merkt de arts vaak een vergrote lever op, evenals vergrote aderen in de nek. Zwelling in de benen, de armen, het gezicht en de buik, veroorzaakt door overtollig vocht (oedeem), is ook een veelvoorkomend teken.

Diagnostisch onderzoek
De arts voert uitgebreid bloedonderzoek en urineonderzoek uit. Een nierbiopsie kan ontsteking van de glomeruli bevestigen, wat helpt bij het vaststellen van de onderliggende oorzaak van de aandoening.

Behandeling van nefritisch syndroom

De behandeling is gericht op het verminderen van ontstekingen in de nier en het beheersen van hoge bloeddruk. Deze behandeling kan bestaan uit:

• Bedrust totdat de patiënt zich beter voelt.
• Een voeding die beperkt is in zout, vloeistoffen en kalium.
• Geneesmiddelen om de hoge bloeddruk onder controle te krijgen, ontstekingen te verminderen of om vocht uit het lichaam te verwijderen.
• Nierdialyse, indien nodig.

Prognose van nefritisch syndroom

De prognose van het nefritisch syndroom hangt af van de onderliggende oorzaak van de aandoening. Als de primaire ziekte verbetert, verdwijnen de symptomen van vochtretentie (zoals zwelling en hoesten) en hoge bloeddruk meestal binnen één tot twee weken. Urineafwijkingen kunnen echter enkele maanden aanhouden. Over het algemeen hebben kinderen een betere prognose dan volwassenen, met een hogere kans op volledig herstel zonder langdurige complicaties. Volwassenen hebben vaak een langere herstelperiode en kunnen een verhoogd risico op chronische nierziekte ondervinden. In ernstige gevallen kan nierdialyse of een niertransplantatie noodzakelijk zijn.

Complicaties van nefritisch syndroom

Complicaties van het nefritisch syndroom kunnen ernstig zijn en omvatten:

• Chronische nierinsufficiëntie: Langdurige ontsteking kan leiden tot blijvende schade aan de nieren, wat kan resulteren in chronische nierinsufficiëntie of nierfalen.
• Hypertensie: Aanhoudende hoge bloeddruk kan het risico op cardiovasculaire problemen verhogen en verdere nierbeschadiging veroorzaken.
• Oedeem: Ernstige vochtretentie kan leiden tot aanzienlijke zwelling van de ledematen en andere delen van het lichaam, wat kan resulteren in beperkte mobiliteit en pijn.
• Infecties: Het gebruik van immuunonderdrukkende medicatie en een verminderde capaciteit van de nieren om infecties te bestrijden kunnen het risico op infecties verhogen.

Preventie van nefritisch syndroom

Preventieve maatregelen voor het nefritisch syndroom omvatten:

• Behandeling van onderliggende infecties: Vroege en effectieve behandeling van infecties kan helpen bij het voorkomen van aandoeningen die kunnen leiden tot nefritisch syndroom.
• Regelmatige controle van nierfunctie: Mensen met een verhoogd risico op nierziekten moeten regelmatig hun nierfunctie laten controleren om vroege tekenen van problemen te detecteren.
• Gezonde levensstijl: Het handhaven van een gezonde levensstijl, met een evenwichtig voedingspatroon, voldoende lichaamsbeweging en beperking van zout- en eiwitinname, kan bijdragen aan het behoud van gezonde nieren en het voorkomen van nierproblemen.
• Medicamenteuze therapie: Het volgen van de voorschriften van artsen en het zorgvuldig gebruiken van medicijnen, vooral diegene die invloed hebben op de bloeddruk en nierfunctie, kan helpen bij het voorkomen van complicaties.

Lees verder

• Nefritis (ontsteking van nieren): Oorzaken en symptomen
• Glomerulonefritis: Oorzaken van nierfilterontsteking
• Lupus nefritis: Ontsteking van nieren door auto-immuunziekte
• Interstitiële nefritis: Ontsteking ruimten tussen niertubuli
• Pyelonefritis: Ontsteking van nier(en) en nierbekken