Complicaties van levercirrose (littekenweefsel in lever)

De lever is een vitaal orgaan in het lichaam dat verantwoordelijk is voor honderden lichaamsfuncties, waaronder de toegang tot en het opslaan van voedingsstoffen uit voedsel, de productie van nieuwe eiwitten en van gal, en de verwijdering van afvalstoffen. Levercirrose is een aandoening waarbij de leverfunctie verslechtert en de lever uiteindelijk niet meer normaal kan functioneren. Bij de onomkeerbare leverziekte ontstaat namelijk littekenweefsel in plaats van gezond weefsel, wat de bloedstroom blokkeert en resulteert in leverfalen. Veelvoorkomende oorzaken van cirrose omvatten alcoholmisbruik en chronische hepatitis (leverontsteking). Door de talrijke functies van de lever treden zeer veel mogelijke complicaties op bij levercirrose, zoals bijvoorbeeld bloedstoornissen, een opgezwollen buik en leverkanker.

• Bloedstoornissen
• Galstenen en galwegstenen
• Gevoeligheid voor geneesmiddelen
• Hepatische encefalopathie
• Leverkanker
• Metabolische botaandoeningen
• Oedeem en ascites
• Complicatie: Peritonitis (buikvliesontsteking)
• Complicatie: Hepatorenaal syndroom
• Portale hypertensie
• Splenomegalie
• Varices
• Andere complicaties door levercirrose

Bloedstoornissen

Bovendien treden bij een aantal patiënten anemie (tekort aan rode bloedcellen), trombocytopenie (tekort aan bloedplaatjes) en stollingsstoornissen op. Patiënten met cirrose ervaren tevens fibrinolyse (medische term: het weer oplossen van bij de bloedstolling gevormd fibrine) en ontwikkelen van diffuse intravasale stolling (verspreide bloedstolsels in de bloedvaten). Blauwe plekken en bloedingen ontstaan bijgevolg snel wanneer de lever stopt met de productie van eiwitten die nodig zijn voor de bloedstolling

Galstenen en galwegstenen

De gal stroomt niet vrij uit de galblaas bij de verlittekening van de lever. Hierdoor verandert het gal in galstenen (harde afzettingen in de galblaas met typische buikpijn (galkoliek) als symptoom).

Gevoeligheid voor geneesmiddelen

De lever filtert medicijnen uit het bloed. Als de leverfunctie aangetast is, blijft het geneesmiddel langer werken en bouwen de stoffen van het medicijn zich op in het lichaam.

Hepatische encefalopathie

De lever verwijdert in principe schadelijke stoffen (toxines). Deze giftige stoffen, en dan vooral ammoniak, hopen zich daarom mogelijk op in de hersenen, wat gekend is als “hepatische encefalopathie (hersenaandoening door leverziekte)”. Hierdoor ontstaan problemen met het mentaal functioneren. Enkele symptomen hiervan zijn:

• agitatie (rusteloosheid)
• bewusteloosheid
• concentratieproblemen
• de dood
• een coma (laat stadium)
• stupor (sterke vermindering of totale opheffing van de geestelijke functies gepaard gaande met onbeweeglijkheid van het lichaam) (laat stadium)
• vergeetachtigheid
• verwardheid (desoriëntatie in tijd, plaats en persoon)

Daarnaast heft de patiënt een adem die ruikt naar rot fruit en heeft hij ook last van tremor (bevingen).

Leverkanker

Leverkanker (meestal een hepatocellulair carcinoom) komt vaak voor bij patiënten met cirrose. Het risico op de ontwikkeling van leverkanker is wel afhankelijk van de oorzaak van cirrose. Veelal gaat leverkanker gepaard bij patiënten met levercirrose veroorzaakt door virale hepatitis C of erfelijke hemochromatose (ijzerstapelingsziekte: beschadiging van lichaamsweefsels doordat het lichaam slechts weinig ijzer kan uitscheiden). Bij patiënten met levercirrose is bijgevolg een regelmatige controle nodig zodat de arts tijdig vroege tekenen van tumoren of kankercellen opspoort.

Metabolische botaandoeningen

De botsterkte vermindert als gevolg van een tekort aan vitamine D, hypofosfatemie (tekort aan fosfaat in het bloed), hypocalciëmie (een tekort aan calcium in het bloed) en afwijkingen aan de botmassa en botstructuur. De botten verzwakken, wat resulteert in osteoporose (verlies van botmassa met risico op botbreuken) en botbreuken.

Oedeem en ascites

Oedeem staat voor zwelling door vochtophoping. Bij ascites ontstaat deze vochtophoping in de buik. Ascites is het gevolg van een combinatie van portale hypertensie (hoge druk in de bloedvaten van de lever) en een laag albuminegehalte in het bloed. Albumine is een eiwit geproduceerd door de lever wat vocht vasthoudt in het lichaam, dus bij een tekort ontstaat oedeemvorming en ascites. Ongeveer 85% van de patiënten met ascites lijdt aan levercirrose. Ascites zorgt voor ademhalingsproblemen wat voor de patiënt zeer ongemakkelijk is. Het diagnostisch onderzoek bestaat uit een abdominale paracentese (vocht uit buikholte verwijderen om ascitesvocht te laten onderzoeken op tekenen van een infectie). Ook een bloedonderzoek is hierbij vereist. Een zoutarme voeding, diuretica (plaspillen) en/of antibiotica zijn mogelijke behandelingsmethoden voor ascites.

Complicatie: Peritonitis (buikvliesontsteking)

Ascites, die ontstaat bij leverfalen, resulteert in een spontane bacteriële peritonitis. Peritonitis is een ernstige ontsteking van buikvlies door infectie van ascitesvloeistof in buikholte. De belangrijkste symptomen zijn onder meer verwardheid en een veranderde mentale toestand, koorts, koude rillingen en buikpijn.

Complicatie: Hepatorenaal syndroom

Een andere complicatie van ascites in combinatie met een laat stadium van levercirrose is het hepatorenaal syndroom. De nieren verminderen namelijk drastisch de bloedstroom in reactie op de veranderde bloedstroom in de lever. Symptomen van het hepatorenaal syndroom zijn onder meer donkere urine en oligurie (verminderde urineproductie), icterus (geelzucht), een zwelling van de buik, mentale veranderingen (zoals delirium (acute verwardheid met wijzigingen in hersenfunctie) en verwardheid), schokken of grove spierbewegingen, misselijkheid en braken.

Portale hypertensie

De portale aderen vervoeren het bloed uit de maag, darmen, milt, galblaas en pancreas naar de lever. Bij cirrose is deze normale bloedstroom geblokkeerd, waardoor de druk op de portale aderen toeneemt.

Splenomegalie

Door portale hypertensie vergroot de milt (splenomegalie) waardoor witte bloedcellen en bloedplaatjes vastgehouden worden.

Varices

Bij varices (spataders) zijn de bloedvaten verwijd als gevolg van portale hypertensie. De aderen kiezen een alternatieve route om bloed uit de lever te vervoeren. De vergrote bloedvaten vormen zich daarom meestal in de slokdarm (slokspataderen: verwijde bloedvaten in de slokdarm), of in het bovenste gedeelte van de maag. Deze varices barsten (scheuren) en bloeden snel, wat een medische noodsituatie is. De symptomen hiervan zijn onder meer bloedingen of een zwarte en teerachtige ontlasting.

Andere complicaties door levercirrose

Hartproblemen, nierfalen, insulineresistentie (cellen zijn ongevoelig voor insuline) en diabetes mellitus type 2 zijn enkele andere complicaties van levercirrose.

Lees verder

• Levercirrose (cirrose) door hepatitis of alcoholmisbruik
• Ascites: Vochtophoping in buik door ziekten aan o.a. lever
• Hepatische encefalopathie: Hersenaandoening door leverziekte
• Alcoholische leverziekte: Vetlever, hepatitis en cirrose
• Alcoholische neuropathie: Symptomen aan o.a. armen en benen