Witte bloedcellen in urine: oorzaken en symptomen leukocyten

Witte bloedcellen in de urine of leukocyten in de urine wijzen vaak op een urineweginfectie. Witte bloedcellen in de urine hoeven echter niet per se te wijzen op een blaasontsteking. Er kunnen veel andere oorzaken zijn voor witte bloedcellen in de urine. Witte bloedcellen of leukocyten zijn cellen die vooral betrokken zijn bij het afweersysteem. Het aantal witte bloedcellen kan tijdens een infectie, forse inspanning of zwangerschap verhoogd of te hoog zijn (in de urine). Witte bloedcellen strijden tegen lichaamsvreemde indringers, waaronder bacteriën en virussen. Ook spelen ze een rol bij sommige allergische reacties. Urineonderzoek kan de aanwezigheid van een verhoogd aantal leukocyten uitwijzen. Er kan ook meer specifiek gekeken worden naar het type infectie. Pyurie is de benaming van de aanwezigheid van pus en daarmee van witte bloedcellen in de urine. De behandeling hangt af van de oorzaak van het verhoogd aantal leukocyten in de urine. Er zijn ook een aantal zelfzorgmaatregelen.

• Wat zijn leukocyten?
• Soorten leukocyten
• Neutrofielen
• Monocyten
• Lymfocyten
• Basofielen
• Eosinofielen
• Witte bloedcellen in de urine door een urineweginfectie
• Infectie in de urinewegen
• Blaasontsteking
• Nierbekkenontsteking
• Verhoogde leukocyten in de urine door medicijnen
• Het ophouden van je plas
• Leukocyten verhoogd door obstructie van de urinewegen
• Zwanger en witte bloedcellen in de urine
• Overige oorzaken van witte bloedcellen in de urine
• Geslachtsgemeenschap
• Overmatige hoeveelheid lichaamsbeweging
• Vergrote prostaat
• Bloedziekten
• Kanker
• Diabetes
• Een katheter gebruiken
• Witte bloedcellen in de urine bij een baby of kind
• Symptomen van leukocyten in je plas

Wat zijn leukocyten?

Leukocyten worden ook witte bloedcellen of witte bloedlichaampjes genoemd. Ze spelen een belangrijke rol in je immuunsysteem en helpen het lichaam bij het bestrijden van ziekten en infecties. Het testen van je bloed op leukocyten stelt artsen in staat om uit te zoeken of er een ziekte in het lichaam aanwezig is. Meer specifiek kan het testen van het aantal leukocyten in urine en ontlasting artsen helpen om te zien of er infecties zijn met betrekking tot je spijsverteringssysteem of urinewegsysteem. Als er ergens sprake is van een infectie hebben, 'reizen' witte bloedcellen naar het getroffen gebied om de 'indringers' te vernietigen en af ​​te breken. Leukocyten vormen ongeveer 1% van het bloed van een volwassen man of vrouw. Een verhoogde waarde van leukocyten wijst vaak op een infectie ergens in het lichaam, maar kan ook andere oorzaken hebben. Om in te schatten met wat voor soort infectie iemand te maken heeft, wordt vaak een differentiatie aangevraagd (een zogeheten 'leukocytendifferentiatie'), waarbij alle soorten leukocyten onder de microscoop worden bekeken en apart geteld.

Soorten leukocyten

Er bestaan verschillende soorten leukocyten of witte bloedcellen, elk met hun eigen specifieke rol en taak in het immuunsysteem van het lichaam. In totaal zijn er vijf verschillende soorten witte bloedcellen:

Neutrofielen

Neutrofiele granulocyten of neutrofielen zijn de eerste witte bloedcellen om naar een infectie te reizen. Neutrofielen zijn witte bloedcellen die in de weefsels micro-organismen op nemen (fagocyteren) en intracellulair doden. Ze verzwelgen als het ware bacteriële- of schimmelinfecties en als ze doodgaan veranderen ze in pus.

Monocyten

Monocyten zijn grote, mononucleaire (éénkernige) witte bloedcellen. Monocyten reageren op ontstekingen en ze vallen binnendringers aan. Ze zijn ook belangrijk voor het stimuleren van het immuunsysteem. Monocyten geven tevens cytokinen (soort ontstekingsmediatoren) af die koorts veroorzaken, wat ook een manier is waarop het lichaam infecties bestrijdt.

Lymfocyten

Een lymfocyt is een type witte bloedcel dat in het rode beenmerg wordt gevormd. Er worden drie soorten lymfocyten onderscheiden: B-cellen, T-cellen en Natural Killer (NK)-cellen. De belangrijkste functie van B-lymfocyten in het afweersysteem is de productie van antistoffen (immuunglobulinen). T-cellen zijn afweercellen, onderdeel van de specifieke cellulaire afweer. De T-cellen vallen cellen in het lichaam aan die zijn geïnfecteerd. Een laag aantal lymfocyten kan erop wijzen dat je een groter risico loopt om infecties te ontwikkelen. NK-cellen zijn grote lymfocyten die een rol spelen bij celdoding en uitscheiding van cytokinen die worden gebruikt tegen ziekteverwekkers.

Basofielen

Basofielen zijn gekorrelde witte bloedcellen met histamine die zorgen voor een allergische reactie en het vrijmaken van histamine indien dat nodig is. Bij 'vijandelijk materiaal' zorgen de basofielen en sommige lymfocyten ervoor dat er een uitbraak van stoffen komt die ontsteking veroorzaken, waardoor de indringer wordt klemgezet. Daarna absorberen de andere witte bloedcellen het vijandelijke materiaal in hun eigen cellen, waarna ze het verteren.

Eosinofielen

Eosinofielen vormen het kleinste percentage van de totale hoeveelheid witte bloedcellen. Net als basofielen zijn eosinofielen actief tegen allergenen en infecties.

Witte bloedcellen in de urine door een urineweginfectie

Infectie in de urinewegen

De urinewegen bestaan uit de nieren, de urineleiders, de blaas en de plasbuis. De binnenkant van de urinewegen is bekleed met slijmvlies. Een urineweginfectie duidt op een infectie of ontsteking van dit slijmvlies en de oorzaak is meestal een bacterie uit de darmen. Dit gebeurt wanneer bacteriën rondom de anus richting de urethra reizen. Dit type infectie kan leiden tot witte bloedcellen in de urine, evenals pijn en branderig gevoel bij het plassen. Behandeling bestaat vaak uit het slikken van antibiotica en het drinken van veel water.

Blaasontsteking

Een blaasontsteking kan voor witte bloedcellen in de urine zorgen. De ontsteking kan leiden tot irritatie van het slijmvlies van de blaas, zodat witte bloedcellen aanwezig zijn. Bij een blaasontsteking heb je last van pijn in de blaas, brandend gevoel bij het urineren, en schuimige urine of troebele urine. Een blaasontsteking wordt ook wel 'cystitis' genoemd, en komt vaker voor bij vrouwen, maar het kan ook mannen of kinderen treffen. Veel drinken helpt bij een blaasontsteking. Soms is behandeling met antibiotica nodig.

Nierbekkenontsteking

De medische benaming van nierbekkenontsteking is 'pyelonefritis'. Een nierbekkenontsteking ontstaat meestal door een blaasontsteking. Vaak doet het zich maar in één nier voor en niet in beide nieren. De oorzaak zijn bacteriën die zich vanuit de blaas naar de nieren verspreiden, bijvoorbeeld als gevolg van een verwaarloosde blaasontsteking. Dit kan leiden tot het disfunctioneren van de nieren en een infectie die witte bloedcellen in urine oplevert. Je krijgt hierbij last van hoge koorts, van koude rillingen en pijn in de zij of rug, misselijkheid en braken. Ook moet je vaker plassen, heb je een brandend gevoel bij het urineren en is je urine troebel. Een antibioticakuur biedt uitkomst.

Verhoogde leukocyten in de urine door medicijnen

Bepaalde medicijnen kunnen zorgen voor witte bloedcellen in de urine. Het kan gaan om pijnmedicatie en bloedverdunners. Antibiotica kunnen ook dit probleem veroorzaken. Medicijnen die je krijgt voorgeschreven voor artritis kunnen ook leiden tot urineretentie, bloedstoornissen, en allergische reacties als bijwerking.

Het ophouden van je plas

Als je niet vaak genoeg plast, kan je blaas uitrekken en verzwakken, wat bijdraagt aan een verhoogd leukocytenniveau. Ook kunnen er gemakkelijk bacteriën in de blaas achterblijven, wat een blaasontsteking kan veroorzaken. Een ontsteking zorgt voor witte bloedcellen in de urine. Het is daarom belangrijk om naar het toilet te gaan zodra je aandrang voelt en niet je plas onnodig lang op te houden.

Leukocyten verhoogd door obstructie van de urinewegen

Een verhoogd aantal witte bloedcellen (leukocyten) kan ook wijzen op obstructie van de urinewegen. Elke vorm van verstopping, veroorzaakt door bijvoorbeeld blaastumoren, niertumoren, of nierstenen, kan een overmatig aantal aan witte bloedcellen in de urine veroorzaken.

Zwanger en witte bloedcellen in de urine

Als je zwanger bent, is het niet ongewoon om een ​​hoger eiwitgehalte en een hoger aantal witte bloedcellen in je urine te hebben. Het kan echter wijzen op een urineweginfectie. Als je zwanger bent en getroffen wordt door een infectie in de urinewegen, is goede behandeling belangrijk aangezien het de zwangerschap zou kunnen bemoeilijken. Zwangere vrouwen zijn vatbaarder voor een blaasontsteking. Drie factoren spelen hierbij een rol. Ten eerste staan de urineleiders tijdens de zwangerschap wijder open. Ten tweede is de sluitspier van de blaas wat zwakker dan normaal. Ten derde is de blaaswand tijdens de zwangerschap slapper. Een volledige blaaslediging kan hierdoor bemoeilijkt worden. Als je de blaas niet helemaal leeg kan plassen, is de kans dat je een blaasontsteking ontwikkelt groter.

Overige oorzaken van witte bloedcellen in de urine

Andere oorzaken van witte bloedcellen in de urine, zijn:

Geslachtsgemeenschap

Door geslachtsgemeenschap kunnen bacteriën in de urethra worden geduwd. Dit kan leiden tot een infectie zodat er meer witte bloedcellen in de urine aanwezig zijn.

Overmatige hoeveelheid lichaamsbeweging

Te veel zware inspanning kan leiden tot een toename van witte bloedcellen in de urine. Dit is op zich niet gevaarlijk.

Vergrote prostaat

Mannen met een vergrote prostaat kunnen een grotere hoeveelheid witte bloedcellen in hun urine hebben dan de normaalwaarden.

Bloedziekten

Als je problemen hebt met betrekking tot de stolling van je bloed of je hebt sikkelcelanemie, een vorm van erfelijke bloedarmoede, dan kan er bloed in de urinewegen terechtkomen, waaronder extra witte bloedcellen in de urine.

Kanker

Verschillende soorten kanker, zoals nierkanker, prostaatkanker, of blaaskanker, kan witte bloedcellen in de urine veroorzaken.

Diabetes

Mensen met diabetes kunnen meer urineweginfecties ervaren dan mensen zonder diabetes. Een urineweginfectie is bij diabetici ook moeilijker te behandelen zijn.

Een katheter gebruiken

Door een katheter te gebruiken, kunnen bacteriën de blaas binnendringen en infecties veroorzaken.

Witte bloedcellen in de urine bij een baby of kind

De oorzaak waarom witte bloedcellen in de urine (sterk) verhoogd zijn bij een baby of kind, zijn niet altijd gemakkelijk te bepalen. Dit vereist vaak grondig lichamelijk en diagnostisch onderzoek. Het wijst erop dat het lichaam probeert een infectie of ziekte te bestrijden. Vaak wordt het veroorzaakt door een blaasontsteking, wat in de hand gewerkt kan worden door verkeerde gewoonten van het kind. Veel kinderen vegen van achteren naar voren maar het moet andersom. Ook te lang de plas ophouden, niet goed uitplassen en te weinig drinken werkt een blaasontsteking in de hand.

Als het kind last heeft van koorts en huiduitslag, dan kan het worden veroorzaakt door mazelen, wat wordt veroorzaakt door een zeer besmettelijk virus dat zich in de neus, mond en keel ophoudt. Andere symptomen van mazelen zijn keelpijn, loopneus, hoest, gezwollen ogen, enz. Kleine kinderen zijn vatbaar voor kinkhoest, een infectie van de luchtwegen die veroorzaakt wordt door de bacterie Bordetella pertussis en soms door Bordetella parapertussis. Bij kinkhoest kunnen de witte bloedcellen verhoogd zijn. Er zijn daarnaast veel andere vormen van virale en bacteriële infecties die verantwoordelijk kunnen zijn voor de verhoging van het aantal witte bloedcellen.

Symptomen van leukocyten in je plas

Leukocyten in de urine veroorzaken op zichzelf niet noodzakelijk symptomen. Eventuele bijkomende symptomen variëren en zijn afhankelijk van de aandoening waardoor de leukocyten zich in je urine ophopen. De symptomen van bijvoorbeeld een urineweginfectie zijn onder meer:

• een frequente drang om te plassen (vaak plassen)
• een branderig gevoel tijdens het plassen
• troebele urine of roze urine
• sterk ruikende of stinkende urine
• bekkenpijn, vooral bij vrouwen

Obstructies in de urinewegen kunnen verschillende symptomen veroorzaken, afhankelijk van de locatie en het type obstructie. In de meeste gevallen is het belangrijkste symptoom pijn aan één of beide kanten van de buik (pijn in de zij of flank). Nierstenen kunnen vergelijkbare symptomen veroorzaken als een urineweginfectie, maar kunnen ook bestaan uit misselijkheid, braken en hevige pijn.

Lees verder

• Urineonderzoek: urinetest en waarden van urineonderzoek
• Urine kleur: blauwe of groene urine en oranje-rode plas
• Urine: moeilijk urineren (plassen), retentie, incontinentie
• Leukocyten in ontlasting: oorzaken witte bloedcellen in poep
• Urine of plas: afwijkingen in kleur of hoeveelheid urine