Hyperemesis gravidarum: Misselijk en braken bij zwangerschap

Hyperemesis gravidarum: Misselijk en braken bij zwangerschap Ongeveer één op de honderd vrouwen krijgt tijdens haar zwangerschap te maken met hyperemesis gravidarum. Dit is een aandoening waarbij een zwangere vrouw extreem en aanhoudend misselijk is en moet braken tijdens de zwangerschap. Dit leidt tot complicaties zoals uitdroging, gewichtsverlies, en een elektrolytenonbalans. Deze ziekte, die meestal in het eerste trimester van de zwangerschap optreedt, is in milde gevallen goed zelf te behandelen door middel van rust, voldoende voedsel- en vochtinname en medicijnen. Een ziekenhuisverblijf is echter nodig bij ernstige symptomen. Op deze manier krijgen zowel de moeder als de baby voldoende voedingsstoffen binnen. Enkele uitlokkende factoren doen de symptomen van hyperemesis gravidarum sneller tot stand komen. De zwangere vrouw vermijdt best deze risicofactoren om het braken en de misselijkheid tegen te gaan.

Oorzaken hyperemesis gravidarum

De meeste vrouwen zijn vooral tijdens de eerste drie maanden van de zwangerschap wel eens een paar keer misselijk of moeten dan braken (ochtendmisselijkheid). De oorzaak van misselijkheid en braken tijdens de zwangerschap heeft te maken met een snel stijgende bloedspiegel van het hormoon “humaan choriongonadotrofine (HCG)”. HCG wordt vrijgegeven door de placenta. Waarom precies hyperemesis gravidarum optreedt, is niet bekend.

Risicofactoren misselijk en braken bij zwangerschap

Aandoening

De aandoening is mogelijk bij elke zwangerschap, maar de kans hierop neemt wel toe wanneer de vrouw in verwachting is van een tweeling (of nog meer baby's), of wanneer de vrouw lijdt aan mola hydatidosa (druif- of blaasmola: misgeboorte bestaande uit blazen en vlokken van één van de eivliezen (chorion) en moederkoek (placenta). Het verwachten van een meisje, een geschiedenis van een bewegingsziekte (reisziekte), migraine (aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn), jong zijn en overgewicht hebben aan het begin van de zwangerschap zijn andere mogelijke risicofactoren.

Bepaalde bad- en verzorgingsproducten wekken een aanval van hyperemesis gravidarum tijdens de zwangerschap op / Bron: SAM Nasim, Flickr (CC BY-2.0)Bepaalde bad- en verzorgingsproducten wekken een aanval van hyperemesis gravidarum tijdens de zwangerschap op / Bron: SAM Nasim, Flickr (CC BY-2.0)
Opwekken van misselijkheid en braken
Enkele uitlokkende factoren doen de aanvallen van misselijkheid en braken opwekken zoals:
  • bepaalde geluiden zoals de radio of tv
  • douchen
  • druk op de buik
  • geuren zoals parfum en geparfumeerde bad- en verzorgingsproducten
  • in een auto rijden
  • licht of knipperende lampjes
  • tandpasta

Symptomen bij zwangere vrouw

Ernstig en aanhoudend misselijk zijn en braken tijdens de zwangerschap is zoals reeds aangehaald het hoofdsymptoom. Uitdroging (dehydratie), minder plassen oligurie, voedselafkeer en gewichtsverlies zijn kenmerken die hieruit voortvloeien. Het gewichtsverlies telt doorgaans meer dan 5% van het lichaamsgewicht. Ook moet de zwangere vrouw veel meer kwijlen dan normaal. Ze heeft tevens constipatie en is licht in het hoofd, wat gepaard gaat met zwakte, slaapstoornissen, hoofdpijn, flauwvallen, geelzucht (icterus), extreme vermoeidheid en/of een verlies van elasticiteit van de huid. Mentale symptomen gaan soms ook gepaard met hyperemesis gravidarum zoals verwardheid, stemmingswisselingen, concentratieproblemen, een depressie, angst en prikkelbaarheid.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts bemerkt tijdens een lichamelijk onderzoek dat de bloeddruk laag is bij de zwangere vrouw (hypotensie) en dat de hartslag verhoogd is (tachycardie).

De arts test het bloed / Bron: Frolicsomepl, PixabayDe arts test het bloed / Bron: Frolicsomepl, Pixabay
Diagnostisch onderzoek
De arts voert een grondig bloedonderzoek uit om de patiënte te testen op tekenen van uitdroging: Soms zijn nog bijkomende onderzoeken nodig om problemen aan de lever en maag uit te sluiten omdat het klinisch beeld mogelijk hiernaar verwijst. Voorts is een zwangerschapsechografie nodig om te kijken of de vrouw zwanger is van meer baby’s, en ook is hiermee de ernstige aandoening mola hydatidosa op te sporen.

Differentiële diagnose

Een zwangere vrouw gaat met de symptomen best naar een arts, want de symptomen van hyperemesis gravidarum wijzen mogelijk op andere ziekten zoals:

Behandeling tijdens zwangerschap: Voldoende vocht en voeding

Zelfzorg

Vrouwen die zwanger zijn experimenteren bij ernstige misselijkheid en hevig braken niet zelf met medicatie, kruiden, vitaminen, homeopathische middelen of andere supplementen. Ze overleggen hierover steeds met een arts. Wel zijn enkele tips voorhanden om de symptomen onder controle te krijgen, namelijk door bedrust te nemen, goed te eten en drinken, vitamine B6 in te nemen en/of uitlokkende factoren te vermijden.

Bedrust
Bedrust is een goede oplossing voor vrouwen met hyperemesis gravidarum. Wel moet ze haar spieren blijven bewegen om een diep veneuze trombose (pijn en zwelling aan het been en bekken) te voorkomen.

Vocht innemen is belangrijk / Bron: Clker Free Vector Images, PixabayVocht innemen is belangrijk / Bron: Clker Free Vector Images, Pixabay
Eten en drinken
Eten en drinken is nodig als de patiënte dit zelf nog kan. Het eten van kleine, frequente maaltijden die vooral bestaan uit droog en zacht voedsel (crackers, aardappelen, eiwitrijke snacks) zijn hierbij nuttig. Alles wat de patiënte verdraagt, mag ze eten, maar vooral voedzame smoothies met fruit of groenten zijn aangewezen. Te gekruid en vet voedsel zijn echter afgeraden. Ook is het nodig om meer te drinken op de momenten wanneer de vrouw zich minder misselijk voelt.

Uitlokkende factoren
De uitlokkende factoren vermijden, helpt eveneens om de symptomen van hyperemesis gravidarum te beperken.

Vitamine B6
Vitamine B6 (niet meer dan 100 mg per dag) vermindert voorts de misselijkheid tijdens de vroege zwangerschap.

Alternatieve therapieën
Yoga, acupressuur en hypnose zijn andere mogelijkheden om de symptomen van hyperemesis gravidarum te verlichten. Ook hierbij is het aanbevolen om dit te overleggen met de arts.

Professionele medische zorg

De zwangere patiënte krijgt in het ziekenhuis via een infuus vocht toegediend om uitdroging te voorkomen. Ook medicijnen tegen de misselijkheid (anti-emetica) zijn nodig. Soms zijn de symptomen dermate ernstig dat deze de zwangere vrouw en baby mogelijk schaden. Een ziekenhuisverblijf is dan nodig waarbij de patiënte intraveneus (via een ader) of via een buisje in de maag (sondevoeding) extra voedingsstoffen, vitaminen en elektrolyten (behandeling elektrolytenonbalans) en vocht toegediend krijgt.

Prognose

De ernstige misselijkheid en het hevige braken begint vaak tussen de vierde en achtste week van de zwangerschap beginnen en verdwijnt vaak rond de viertiende en twintigste week. Sommige vrouwen blijven misselijk en braken gedurende de gehele zwangerschap.

Complicaties

Met een goede begeleiding en behandeling zijn ernstige complicaties voor de baby of de moeder zeldzaam. Het hevige braken is echter wel schadelijk indien de patiënte die niet behandelt want dan leidt dit tot uitdroging en een slechte gewichtstoename tijdens de zwangerschap. In zeldzame gevallen ontstaat bij de vrouw een bloeding in de slokdarm of andere ernstige problemen als gevolg van het constante braken. Af en toe krijgt een vrouw ook te maken met het Wernicke Korsakov-syndroom (schade aan hersenen met afwijkingen aan ogen, lopen en cognitie). Onbehandeld leidt de ziekte soms tot een kleiner dan gemiddelde baby. Soms is het door de aandoening erg moeilijk om te blijven werken of voor zichzelf te zorgen. Een aantal patiëntes krijgt hierdoor angst en soms geraakt een vrouw in een depressie die blijft hangen tot na de zwangerschap.

Lees verder

© 2017 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Hyperemesis, extreem veel overgeven tijdens zwangerschapHyperemesis, extreem veel overgeven tijdens zwangerschapZo vreselijk veel braken en overgeven tijdens de beginfase van de zwangerschap dat de zwangere vrouw geen voedsel en gee…
ZwangerschapsmisselijkheidZwangerschapsmisselijkheidMisselijkheid en overgeven tijdens de zwangerschap komt bij ruim 80 procent van de vrouwen voor. Vaak begint het met wee…
Zwangerschapsmisselijkheid, meer dan een kwaaltje!Zwangerschapsmisselijkheid, meer dan een kwaaltje!Wanneer er een kindje op komst blijkt te zijn kan voor de meeste vrouwen hun geluk niet op. Helaas gaat voornamelijk het…
Extreem misselijk tijdens zwangerschap – HGExtreem misselijk tijdens zwangerschap – HGEen beetje misselijk zijn als je zwanger bent is normaal, maar sommige zwangere vrouwen zijn negen maanden lang heel erg…

Zwanger en boterhamworstZwanger en boterhamworstBepaalde soorten vleeswaren worden tijdens de zwangerschap afgeraden. Boterhamworst bevat geen lever en is niet rauw, en…
Vruchtwaterpunctie (amniocentese) bij zwangere vrouwVruchtwaterpunctie (amniocentese) bij zwangere vrouwTijdens de zwangerschap is de foetus omringd door vruchtwater. Vruchtwater bevat levende foetale cellen en andere stoffe…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: PublicDomainPictures, Pixabay
  • Geraadpleegd op 26 januari 2017:
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Differential Diagnoses, http://emedicine.medscape.com/article/254751-differential-diagnoses#showall
  • Hyperemesis gravidarum, http://www.babycentre.co.uk/a1018905/hyperemesis-gravidarum
  • Hyperemesis gravidarum, https://medlineplus.gov/ency/article/001499.htm
  • Hyperemesis Gravidarum: Signs, Symptoms And Treatment, http://americanpregnancy.org/pregnancy-complications/hyperemesis-gravidarum/
  • Overview, http://emedicine.medscape.com/article/254751-overview#showall
  • Severe Morning Sickness (Hyperemesis Gravidarum), http://kidshealth.org/en/parents/hyperemesis-gravidarum.html
  • Afbeelding bron 1: SAM Nasim, Flickr (CC BY-2.0)
  • Afbeelding bron 2: Frolicsomepl, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: Clker Free Vector Images, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 12-03-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Zwangerschap
Bronnen en referenties: 12
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.