Vaginale krampen: steken, pijn en kramp in de vagina

Vaginale pijn of krampende pijn in de vagina kan een verontrustend symptoom zijn. Vaginale pijn of krampen in de vagina kunnen aanvoelen als sterke, pijnlijke spiercontracties. Terwijl milde vaginale pijn vaak wijst op menstruatie, kan meer ernstige pijn komen door een onderliggende aandoening. Het is belangrijk om je huisarts in te schakelen bij tekenen van infectie, zoals koorts of koude rillingen of als je last hebt van hevige vaginale pijn of krampen of aanhoudende symptomen. Ook bij vermoeden van een seksueel overdraagbare aandoening (soa), is het verstandig direct een afspraak te maken met de huisarts. Om de oorzaak van vaginale pijn te achterhalen, zal de arts vragen stellen over je klachten en een lichamelijk onderzoek uitvoeren. De behandeling van vaginale pijn is afhankelijk van de oorzaak. De meeste oorzaken van vaginale pijn kunnen goed worden behandeld en hebben een uitstekende prognose.

• Vrouwelijk voortplantingssysteem
• Vrouwelijke geslachtsorganen
• Hormonen
• Spieren en ligamenten
• Wat is vaginale pijn of krampen?
• Symptomen van vaginale pijn
• Oorzaken van pijnlijke krampen in de vagina
• Menstruatie
• Menstruatiepijn
• Dysmenorroe (pijnlijke menstruatie)
• Vaginale infecties
• Bacteriële vaginose
• Vaginale schimmelinfectie
• Trichomoniasis
• Vaginitis
• Vulvodynie
• Pijn bij het vrijen (dyspareunie)
• Endometriose en adenomyose
• Endometriose
• Adenomyose
• Eierstokcyste
• Bekkenbodem
• Bekkenbodemaandoeningen
• Pelvic inflammatory disease (PID)
• Vleesbomen
• Zwangerschap
• Vaginale krampen tijdens de zwangerschap
• Miskraam
• Buitenbaarmoederlijke zwangerschap
• Vroeggeboorte
• Baarmoederhalsontsteking
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van vaginale krampen
• Medicijnen
• Chirurgie
• Biofeedback
• Vaginaal glijmiddel
• Bekkenbodemoefeningen
• Psychotherapie
• Preventie van vaginale pijn
• Prognose

Vrouwelijk voortplantingssysteem

Vrouwelijke geslachtsorganen

Het vrouwelijk voortplantingssysteem bestaat uit een systeem van geslachtsorganen die samenwerken ten behoeve van de voortplanting en bestaat uit organen zoals vulva, vagina, baarmoederhals, baarmoeder, eileider en eierstokken.

Hormonen

Hormonen zorgen voor het functioneren van de voortplantingsorganen en het vrouwelijke voortplantingsstelsel wordt vooral gereguleerd door vijf hormonen:

• oestrogeen (een vrouwelijk geslachtshormoon én zwangerschapshormoon)
• progesteron (een belangrijk vrouwelijk geslachtshormoon en tevens een zwangerschapshormoon)
• gonadotropin-releasing hormone (GnRH is verantwoordelijk voor het vrijmaken van het follikelstimulerend hormoon en Luteïniserend hormoon)
• follikelstimulerend hormoon (FSH laat bij vrouwen eicellen rijpen)
• luteïniserend hormoon (LH stimuleert de eisprong en zorgt dat een bevruchte eicel zich kan nestelen in de baarmoeder)

Spieren en ligamenten

De verschillende voortplantingsorganen worden op hun plaats gehouden door een aantal spieren en ligamenten. De verschillende delen kunnen pijn doen of krampen veroorzaken vanwege verschillende redenen.

Wat is vaginale pijn of krampen?

Vaginale krampen zijn krampen die in de vagina worden gevoeld. Vaginale pijn of krampen kan gepaard gaan met vaginale afscheiding. Het komt voor bij meisjes en vrouwen van etnische achtergronden en leeftijden. De exacte oorzaak van vaginale pijn of kram is niet altijd duidelijk. Vaginale pijn kan constant of intermitterend zijn en kan een paar dagen aanhouden of kan chronisch van aard zijn.

Symptomen van vaginale pijn

Vaginapijn kan de volgende uitingsvormen hebben en/of gepaard gaan met de volgende klachten:

• krampende pijn
• stekende pijn
• zeurderige pijn
• branderige pijn in vagina
• scherpe pijn
• pijn ervaren in rust
• pijn ervaren tijdens lichamelijke activiteit
• vaginale jeuk
• vaginale droogheid
• vaginale afscheiding

Oorzaken van pijnlijke krampen in de vagina

Er zijn verschillende oorzaken van vaginale pijn of krampende pijn in je vagina.

Menstruatie

Menstruatiepijn

Vaginale krampen en pijn is een veel voorkomend symptoom van menstruatie. Het doet zich voor als de baarmoeder samentrekt om de baarmoederslijmvlies af te voeren. Hoewel krampen hoger in het bekkengebied relatief vaker voorkomen, is het niet ongewoon om kramp in de vagina te voelen. Hoewel je tijdens menstruatie enige milde krampen kan verwachten, zijn ernstige bekkenpijn en flink bloedverlies geen typische verschijnselen die bij een gewone menstruatie horen. Een huisarts kan medicijnen voorschrijven, zoals anticonceptiepillen, om de pijn en ongemak als gevolg van menstruatie te verminderen.

Dysmenorroe (pijnlijke menstruatie)

Dysmenorroe is hevige pijn die optreedt tijdens je menstruatie. Een niet onaanzienlijk deel van de meisjes en vrouwen kampt met pijn of krampen tijdens de menstruatie tijdens hun vruchtbare jaren. Bij een deel van deze vrouwen is de pijn ernstig. Er zijn twee soorten dysmenorroe:

• Primaire dysmenorroe. Dit gebeurt tijdens je menstruatie, wanneer je baarmoeder samentrekt en het opgebouwde slijmvlies loslaat, zonder dat daarbij sprake is van een onderliggende bekkenaandoening.
• Secundaire dysmenorroe. Dit wordt veroorzaakt door een onderliggende aandoening, zoals endometriose, adenomyose of vleesbomen in de baarmoeder.

De pijn van primaire dysmenorroe begint meestal een of twee dagen vóórdat de menstruatie intreedt of wanneer je begint te bloeden. Je voelt het in je onderbuik (pijn in de onderbuik). Andere veel voorkomende symptomen zijn:

• misselijkheid
• braken
• vermoeidheid
• diarree

Pijn van secundaire dysmenorroe begint eerder in je menstruatiecyclus en het duurt langer dan de typische krampen die bij primaire dysmenorroe optreden.

Vaginale infecties

Vaginale infecties kunnen vaginale pijn (in het bijzonder scherpe pijn), vaginale, ontsteking en ongemak veroorzaken. Veel voorkomende soorten vaginale infecties zijn onder meer:

• bacteriële vaginose
• seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's), zoals trichomonas
• urineweginfecties
• schimmelinfecties

Bacteriële vaginose

Bacteriële vaginose is een ontsteking die wordt veroorzaakt door een overgroei van 'slechte' bacteriën in de vagina en het is een van de meest voorkomende oorzaken van vaginale infecties bij vrouwen.

Vaginale schimmelinfectie

Vaginale schimmelinfecties worden meestal veroorzaakt door de schimmel Candida albicans.

Trichomoniasis

Trichomoniasis is een seksueel overdraagbare aandoening (soa) die wordt veroorzaakt door de parasiet Trichomonas vaginalis en verkregen kan worden door (onbeschermd) seksueel contact.

Vaginitis

Een meisje of vrouw met vaginisme spant onbewust de spieren rond de vagina aan, waardoor ze stelselmatig problemen heeft om een vinger, tampon, mannelijk geslachtsdeel of iets anders in haar vagina te brengen. Het kan optreden tijdens seks, bekkenonderzoek of wanneer je een tampon inbrengt. Het spannen van de spieren veroorzaakt pijn die ernstig kan zijn. Andere symptomen van vaginisme zijn pijn tijdens seks of andere vormen van vaginale penetratie, en verlies van seksueel verlangen.

Vulvodynie

Vulvodynie duidt op vulvaire pijn oftewel pijn aan de vulva, vaak een branderige pijn. De vulva is het uitwendige vrouwelijke genitale gebied dat de opening naar de vagina bevat. Deze pijn is typisch chronisch van aard en duurt ten minste drie maanden. Hoewel er geen voor de hand liggende oorzaak is, kan dit te wijten zijn aan:

• een verwonding aan de zenuwen rond de vulva
• infecties
• gevoelige huid

Deze aandoening treft meer dan 8 procent van de meisjes en vrouwen uit alle leeftijdsgroepen. De pijn is een brandend, stekend of kloppend gevoel. De pijn kan komen en gaan. Andere symptomen zijn onder meer:

• jeuk
• roodheid
• milde zwelling van de vulva

Pijn bij het vrijen (dyspareunie)

Dyspareunie is de medische term voor pijn bij het vrijen. Deze pijn kan optreden tijdens of direct na de seks. Dyspareunie voelt typisch aan als menstruatiekrampen met daarbij een diepe, brandende pijn in het bekken. Het kan vele oorzaken hebben en is meestal multifactorieel bepaald.

Endometriose en adenomyose

Endometriose

Endometriose is een aandoening die optreedt wanneer cellen die lijken op baarmoederslijm buiten de baarmoeder groeien. Dit weefsel trekt samen en bloedt tijdens de menstruatie, maar het kan evenwel het lichaam niet verlaten. Dit kan leiden tot aanzienlijke pijn en krampen tijdens de menstruatieperiode. Als endometriose in de vagina optreedt, kun je last krijgen van vaginale pijn en krampen.

Adenomyose

Adenomyose is een vorm van endometriose, maar bij adenomyose bevindt zich ook baarmoederslijmvlies in de spierlaag van de baarmoeder. Elke maand, tijdens je menstruatie, zwelt dit weefsel op en doordat het weefsel nergens heen kan, veroorzaakt het ernstige kramppijn tijdens de menstruatie. Andere symptomen zijn onder meer:

• hevig bloeden tijdens de menstruatie
• verliezen van bloedstolsels tijdens een menstruatie
• pijn tijdens seks
• een vergrote baarmoeder, waardoor de buik kan opzwellen (opgeblazen buik)

Eierstokcyste

Een cyste is een met vocht gevulde holte. Er kunnen ook cysten ontstaan in de eierstokken. Tussen 8 en 18 procent van de vrouwen heeft een eierstokcyste. Dergelijke cysten veroorzaken meestal geen symptomen en verdwijnen uiteindelijk vanzelf. Een grote cyste of een die scheurt kan echter aanzienlijke pijn veroorzaken. De pijn van eierstokcysten is vaak gecentreerd in je onderbuik aan de kant waar de cyste van de eierstokken zich voordoet. De pijn kan dof of scherp zijn en zeer intens aanvoelen. Andere symptomen zijn onder meer:

• een opgeblazen buik
• een gevoel van volheid
• onregelmatige menstruatie
• misselijkheid en braken

Bekkenbodem

De bekkenbodem bestaat uit een groep spieren die de onderkant van het bekken afsluit en bestaat uit verschillende spierlagen en bindweefsel. de bekkenbodem ligt rondom de plasbuis, vagina en anus. Problemen met de bekkenbodem kan pijn veroorzaken, wat soms gevoeld wordt als een pijnlijke vagina.

Bekkenbodemaandoeningen

Bekkenbodemaandoeningen zijn aandoeningen die pijn, krampen en andere symptomen in de bekkenbodemspieren veroorzaken, die de blaas, het rectum en de baarmoeder ondersteunen. Deze stoornissen kunnen optreden nadat een vrouw is bevallen, omdat de bevalling de bekkenbodem kan verzwakken. Behalve vaginale pijn en krampen, kunnen bekkenbodemaandoeningen leiden tot obstipatie (verstopping), pijn tijdens het vrijen en een zwakke urinestraal.

Pelvic inflammatory disease (PID)

Pelvic inflammatory disease, afgekort als 'PID', duidt op een ontsteking in het kleine bekken ten gevolge van verspreiding van micro-organismen. De symptomen kunnen variëren van mild tot ernstig, en kunnen bestaan uit:

• bloedverlies tussen de menstruaties door
• pijn in de onderbuik
• pijn tijdens seks
• ongewone afscheiding uit de vagina of een vieze geur (stinkende vagina)
• vaginale krampen

Mensen met soa's, zoals gonorroe of chlamydia, hebben meer kans om PID te krijgen.

Vleesbomen

Vleesbomen zijn niet-kankerachtige gezwellen die zich in de baarmoederwand ontwikkelen. Ze komen het meest voor bij vrouwen die tussen de 30 en 40 jaar oud zijn. Na de overgang verdwijnen vleesbomen vaak. Baarmoederbomen kunnen zware bloedingen, vaginale pijn en krampen, pijn tijdens de seks en een gevoel van volheid of druk in de onderbuik veroorzaken.

Zwangerschap

Vaginale krampen tijdens de zwangerschap

Vaginale pijn en krampen kunnen om verschillende reden tijdens de zwangerschap optreden. Milde pijn of krampen kunnen komen door celveranderingen aan de baarmoederhals. Tevens kan de groter wordende baarmoeder druk uitoefenen op de omliggende bekkenorganen, wat enig ongemak veroorzaakt. Vaginale krampen in de eerste 20 weken van de zwangerschap kunnen wijzen op een miskraam als het gepaard gaat met bloedingen. Soms kunnen vaginale krampen tijdens de zwangerschap erop wijzen dat de bevalling van de baby op handen is. Als dit gebeurt bij minder dan 37 weken zwangerschap, is het raadzaam om een ​​arts te bellen om ervoor te zorgen dat de symptomen niet wijzen op vroeggeboorte. Samen met contracties helpt vaginale kramp om veranderingen in de baarmoederhals aan te brengen om het lichaam voor te bereiden op de bevalling. Vaginale krampen kort voor de bevalling kan resulteren in scherpe of stekende pijnen, wat erop kan duiden dat de baarmoedermond zich aan het verwijden is ter voorbereiding op de bevalling.

Miskraam

Bij een miskraam stopt de groei van het vruchtje in de eerste drie maanden van de zwangerschap en behalve vaginale krampen kan een miskraam aanleiding zijn tot spotting of bloeding en pijn in de buik.

Buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap duidt op een zwangerschap die zich buiten de baarmoeder bevindt, bijvoorbeeld in de eileider. Het eerste teken van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap kan pijn in het bekken of de buik zijn. Andere tekens zijn onder meer:

• spotting
• krampen die aanvoelen als een drang om te poepen
• duizeligheid of flauwvallen
• pijn in de schouder

Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap kan een medisch noodgeval zijn. Een bevruchte eicel kan zich niet ontwikkelen tot een levensvatbare foetus buiten de baarmoeder. Als de zwangerschap doorgaat, kan het de eileider scheuren en leiden tot levensbedreigende bloedingen en andere complicaties bij de moeder.

Vroeggeboorte

Je zwangerschap wordt na 37 weken als voldragen beschouwd. Voor die tijd bevallen, wordt premature bevalling of vroeggeboorte genoemd. Vroeggeboorte kan tot veel complicaties leiden. Baby's die te vroeg zijn geboren, zijn mogelijk niet voldoende volgroeid en ontwikkeld om 'zelfstandig' te overleven. Symptomen van vroeggeboorte zijn onder meer:

• druk, krampen of pijn in je onderbuik
• een doffe lage rugpijn
• een verandering in de consistentie of kleur van je vaginale afscheiding
• vroegtijdige weeën en vroegtijdig gebroken vliezen

Baarmoederhalsontsteking

De baarmoederhals is een smal kanaal dat taps toeloopt en ongeveer 2,5 centimeter lang is. De baarmoederhals kan ontstoken raken, hetgeen een baarmoederhalsontsteking wordt genoemd. Het kan worden veroorzaakt door bacteriële infecties en allergische reacties, maar het wordt meestal veroorzaakt door een soa, zoals gonorroe of chlamydia. Een baarmoederhalsontsteking veroorzaakt vaak geen symptomen. Symptomen kunnen bestaan uit:

• pijn tijdens vrijen
• groene, bruine of gele vaginale afscheiding
• stinkende afscheiding
• bloederige afscheiding
• frequent urineren
• pijn bij het plassen (als de urethra ook geïnfecteerd is)
• bloeden na seks die niet wordt veroorzaakt door een menstruatie

Onderzoek en diagnose

De gynaecoloog voert bekkenonderzoek uit om te controleren op afwijkingen of onderliggende aandoeningen. De arts zal met een wattenstaafje voorzichtig de geslachtsdelen aanraken om pijnpunten te identificeren. Verder diagnostisch onderzoek kan bestaan uit:

• colonoscopie of darmonderzoek: een endoscopisch onderzoek van de dikke darm
• Bariumklysma wordt uitgevoerd door een bariumoplossing in het rectumgebied in te brengen en vervolgens röntgenfoto's te nemen.
• MRI-scan of CT-scan
• echografie van het bekkengebied
• cystoscopie: met behulp van een kleine camera wordt de urethra en de blaas onderzocht

Behandeling van vaginale krampen

Er is geen specifieke behandeling voor pijn of kramp in de vagina; de behandeling varieert en hangt af van de oorzaak van de vaginale krampen of pijn.

Medicijnen

Medicijnen om vaginale krampen te behandelen zijn onder meer antibiotica om een bacteriële ​​infectie te behandelen die krampen of pijn veroorzaakt. Andere medicijnen om vaginale krampen te behandelen zijn antidepressiva, anticonvulsiva en hormonale therapie.

Chirurgie

Sommige medische aandoeningen die vaginale krampen of vaginale pijn veroorzaken, moeten middels een operatie worden behandeld.

Biofeedback

Biofeedbacktraining is een behandeling waarbij je via een beeldscherm informatie krijgt over bepaalde reacties in je lichaam. De meeste pijn in de vagina wordt veroorzaakt door aangespannen spieren. Biofeedbacktraining kan worden gegeven om deze spieren te leren ontspannen.

Vaginaal glijmiddel

Glijmiddelen kunnen helpen om vaginale krampen te verlichten. Een glijmiddel kan worden gebruikt tijdens het vrijen de geslachtsgemeenschap te vergemakkelijken.

Bekkenbodemoefeningen

Met bekkenbodemoefeningen kunnen vrouwen de bekkenbodemspieren versterken.

Psychotherapie

In geval van emotionele problemen kan psychotherapie helpen bij het verbeteren van de communicatie in de relatie en leert de vrouw zich te ontspannen en krijgt ze tevens seksuele voorlichting.

Preventie van vaginale pijn

Hoewel niet alle oorzaken van vaginale pijn en krampen kunnen worden voorkomen, kun je wel maatregelen nemen om de kans erop te verkleinen. De te nemen voorzorgsmaatregelen om vaginale krampen te voorkomen zijn:

• het dragen van een schoon katoenen slipje
• te vaak fietsen en paardrijden vermijden
• dagelijks lauwwarme baden nemen gedurende 10 minuten
• direct contact vermijden van shampoo en zeep in de vulvaire regio
• glijmiddelen gebruiken tijdens geslachtsgemeenschap als je te droog bent
• de vulva afspoelen met koud water na het plassen en na de geslachtsgemeenschap
• vermijd het dragen van zeer strakke jeans die vulvodynie kunnen veroorzaken (een brandend gevoel in de vulvaregio)

Prognose

Omdat de exacte oorzaak van vaginale pijn of krampen in veel gevallen niet bekend is, kan een specifieke behandeling niet worden gegeven. In sommige gevallen kunnen vaginale krampen alleen worden verminderd met de juiste medische interventie. In geval van kanker is de prognose mogelijk niet altijd gunstig als de kanker uitgezaaid is.

Lees verder

• Vaginaal bloedverlies: oorzaken abnormale bloedingen
• Pijn in de vagina: een stekende of branderige vaginale pijn
• Vaginaverzakking: vaginale verzakking klachten & behandeling
• Pijnlijke vagina: oorzaken en symptomen van pijn in vagina
• Vaginale schimmelinfectie: symptomen, oorzaken & behandeling