Nocardia-infectie: Symptomen aan longen, hersenen en huid

Een Nocardia-infectie is een bacteriële infectie die vooral de longen, de hersenen en de huid aantast. Vooral bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem is de bacterie potentieel gevaarlijk en zijn andere lichaamsdelen sneller betrokken. Deze bacteriën bevinden zich in de bodem of stilstaand water en ademt de patiënt in of komen via een open wonde in het lichaam terecht. Met behulp van een biopsie van het betrokken lichaamsdeel stelt de arts de diagnose. Dankzij een langdurige behandeling met antibiotica herstellen de meeste patiënten goed, al zijn complicaties bij sommige patiënten wel mogelijk.

• Synoniemen Nocardia-infectie
• Epidemiologie Nocardia-infectie
• Risicofactoren infectie met Nocardia-bacterieën
• Oorzaken aandoening
• Symptomen: Longen, hersenen en huid
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van ziekte
• Complicaties van Nocardia-infectie

Synoniemen Nocardia-infectie

Een Nocardia-infectie is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• nocardiose
• nocardiosis

Epidemiologie Nocardia-infectie

Deze infectie komt wereldwijd voor maar is zeldzaam. Via de geraadpleegde bronnen is geen informatie gevonden met betrekking tot de prevalentie of incidentie van deze aandoening. Enkel informatie over de Verenigde Staten is beschikbaar, waar jaarlijks tussen de 500 en 1.000 patiënten gediagnosticeerd zijn met de infectie. De Nocardia-infectie kent geen raciale voorliefde. Mannen zijn voorts drie keer vaker dan vrouwen getroffen. Verder komt de bacteriële infectie op elke leeftijd voor. De piekleeftijd ligt in het vierde decennium.

Risicofactoren infectie met Nocardia-bacterieën

De infectie treft vooral patiënten die lijden aan een chronische longaandoening. Ook patiënten met een verzwakt immuunsysteem zijn meer getroffen. Dit omvatten patiënten die een stamceltransplantatie / beenmergtransplantatie of longtransplantatie hebben ondergaan of langdurig steroïde medicijnen hebben genomen. Maar ook patiënten met hypogammaglobulinemie, een bindweefselaandoening, de ziekte van Whipple, nierfalen (verminderde of afwezige nierfunctie), sarcoïdose, colitis ulcerosa (chronische darmziekte met diarree, buikpijn en pijnlijke stoelgangsdrang), systemische vasculitis (bloedvatontsteking), cirrose, alcoholisme, systemische lupus erythematosus, kanker, suikerziekte (diabetes mellitus), hiv of aids hebben een verzwakt immuunsysteem.

Oorzaken aandoening

De oorzaak van een Nocardia-infectie zijn meestal de Nocardia asteroides bacteriën die zich wereldwijd in rottende planten, in de bodem en stilstaand water bevinden. Wanneer de patiënt de stof van deze bacteriën inademt, of wanneer hij met een open wonde de door bacteriën besmette bodem aanraakt (verspreiding van de bacterien), komen de bacteriën het lichaam binnen. Meestal zijn eerst de longen getroffen. Daarna verspreidt de bacterie zich naar andere organen, meestal de hersenen en de huid. Soms zijn ook de nieren, de gewrichten, het hart, de ogen en de botten aangetast.

Symptomen: Longen, hersenen en huid

Vooral patiënten met een gezond immuunsysteem vertonen geen symptomen. Bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem, hangen de symptomen af van de betrokken organen. Zowel de longen, de hersenen, de huid als het maagdarmkanaal zijn mogelijk getroffen.

Longen
Bloed ophoesten, gewichtsverlies, koorts, nachtelijk zweten, pijn op de borst bij het ademhalen (verschijnt plotseling of langzaam), reutels en vermoeidheid zijn enkele longgerelateerde symptomen die voorkomen bij een Nocardia-infectie. De symptomen starten in de longen.

Hersenen

Indien de hersenen zijn getroffen, heeft de patiënt epileptische aanvallen, hoofdpijn en koorts. Daarnaast treedt mogelijk verwardheid op.

Huid

Zweertjes, huiduitslag, cellulitis (huidinfectie met pijnlijke, rode en gezwollen huid), een huidinfectie en etterende onderhuidse abcessen zijn huidgerelateerde symptomen. Soms verspreiden geïnfecteerde huidzweren of knobbeltjes zich langs de lymfeklieren waardoor gezwollen lymfeklieren (de medische term hiervoor is "lymfadenopathie") ontstaan.

Maagdarmkanaal

Fistels in het darmkanaal treden mogelijk op. De patiënt heeft een abdominale zwelling (buik is gezwollen), hij is misselijk, moet braken en verliest plots veel gewicht.

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek

De arts identificeert de Nocardia-infectie dankzij enkele onderzoeken. Afhankelijk van het geïnfecteerde lichaamsdeel, is een biopsie van de longen (long naaldbiopsie), hersenen en/of huid is nodig. Daarnaast brengt een bronchoscopie en een sputumcultuur ook informatie over de diagnose van een Nocardia-infectie. Tot slot is een radiografisch onderzoek van de borstkas (thoraxfoto) een nuttig diagnose-instrument.

Differentiële diagnose

De arts verwart een Nocardia-infectie soms met deze aandoeningen:

• actinomycose (bacteriële infectie met ettering en zwelling van het bekken, de darmen, de hals en het gezicht en de longen)
• aspergillose
• cellulitis
• een bacteriële
• een fungale of een virale longontsteking (= pneumonie: ontsteking onderste luchtwegen)
• een Kaposisarcoom
• een longabces
• een non-Hodgkin lymfoom (kanker in lymfocyten van immuunsysteem met vergrote lymfeklieren en algemene symptomen)
• een pneumocystis jiroveci-pneumonie (longontsteking veroorzaakt door een schimmel)
• glioblastoma multiforme
• histoplasmose
• Mycobacterium avium-intracellular
• sporotrichose
• tuberculose

Behandeling

Dankzij een langdurige gecombineerde antibioticakuur (minimaal zes maanden, en meestal één jaar of langer), herstellen de meeste patiënten goed. Chirurgie is soms nodig om een abces te draineren (pus afvoeren) uit de huid of weefsels. Het is wel belangrijk om de behandeling zo snel mogelijk na de diagnose in te zetten om verspreiding naar andere lichaamsdelen en complicaties te voorkomen.

Prognose van ziekte

De vooruitzichten van een Nocardia-infectie variëren en hangen af van de gezondheidstoestand, de ernst van de symptomen en de aangetaste lichaamsdelen. Bij sommige patiënten verloopt de behandeling goed, vooral als weinig lichaamsdelen betrokken zijn. De behandeling is veelal moeilijker wanneer diverse lichaamsorganen getroffen zijn.

Complicaties van Nocardia-infectie

Complicaties van een Nocardia-infectie treden vooral op wanneer de patiënt niet tijdig gediagnosticeerd is of geen snelle behandeling heeft gekregen. Bepaalde longinfecties leiden tot littekens en chronische kortademigheid. Infecties van de huid leiden tot littekens of misvorming. Hersenabcessen resulteren tot slot in het verlies van de neurologische functie.