Langdurige keelpijn: oorzaken van chronische zere keel

Langdurige keelpijn is keelpijn die langer dan 14 dagen aanhoudt. Dit wordt ook wel 'chronische keelpijn' genoemd. Keelpijn komt vaak door een virale of bacteriële infectie. Keelpijn kan veel vormen aannemen; het kan branderig of jeukend aanvoelen, en pijn bij het slikken veroorzaken. Keelpijn kan gepaard gaan met een lastige hoest, die de keel nog meer kan irriteren. Veel virussen kunnen een pijnlijke keel veroorzaken die meestal binnen een paar dagen verdwijnt. Bij langdurige keelpijn liggen niet-infectieuze oorzaken vaak ten grondslag aan de keelpijn. Enkele mogelijke oorzaken van een chronische zere keel zijn ademen door de mond in plaats van de neus, roken, ziekte van Pfeiffer, trauma van het slijmvlies, het veelvuldig inademen van droge of verontreinigde lucht, keelschrapen, gebits- of tandvleesproblemen, een keelontsteking die veroorzaakt wordt door groep-A-streptokokken, of een virus. Sommige van deze aandoeningen hebben geen behandeling nodig, andere weer wel.

• Intensief stemgebruik, keelschrapen en kuchen
• Langdurige keelpijn door amandelontsteking
• Chronische keelpijn door laryngitis
• Aanhoudende keelpijn door Pfeiffer
• Chronsiche keelpijn door irriterende stoffen en allergieën
• Roken, drugs en alcohol
• Allergie
• Blijvende keelpijn door zure reflux
• Keelontsteking door streptokok
• Geneesmiddelen en medische aandoeningen
• Keelpijn door droge lucht
• Hardnekkige virusinfectie (griep en verkoudheid)
• Orale gonorroe
• Keelkanker
• Risicofactoren
• Symptomen
• Andere oorzaken van langdurige keelpijn
• Alarmsymptomen chronische zere keel
• Contact met de huisarts opnemen
• Dringend hulp inschakelen
• Behandeling van chronische keelpijn
• Zelfzorg bij langdurige keelpijn
• Medische behandeling

Intensief stemgebruik, keelschrapen en kuchen

Langdurige keelpijn kan komen doordat je je stem dagelijks of frequent intensief moet gebruiken bij spreken (bijvoorbeeld een docent voor de klas) en/of zingen. Naast keelpijn kan dit stemklachten, zoals heesheid, tot gevolg hebben. Keel- en stemklachten bij intensief stemgebruik kunnen wijzen op een verkeerd gebruik van de stem. Intensief of verkeerd stemgebruik vermoeit niet alleen je keel, maar ook het fijne weefsel van de stembanden. Je wordt er na een dag ook lichamelijk moe van. Je kan het gevoel hebben dat er een irritant slijmpropje in de keel aanwezig is, dat je niet kan wegslikken. Of kriebel in de keel die niet weggeslikt of weggeschraapt kan worden. De keel kan branderig of pijnlijk aanvoelen, alsof het is dichtgesnoerd. Deze klachten kunnen ook voorkomen bij veelvuldig keelschrapen en kuchen.

Langdurige keelpijn door amandelontsteking

Keelamandelontsteking (tonsillitis) wordt vaak veroorzaakt door een virus en overkomt vooral schoolkinderen en tieners. Het kan een zere keel veroorzaken en chronische gevallen kunnen ervoor zorgen dat je keel aanhoudend pijn doet. Andere symptomen zijn:

• Gezwollen en rode amandelen;
• Zichtbare gele of witte plekken op de amandelen;
• Moeite met slikken, soms pijn bij slikken';
• Een gedempte of krakende stem;
• Koorts;
• Hoofdpijn;
• Gevoelige en vergrote lymfeklieren in de hals;
• Stijve nek;
• Stinkende adem;
• Buikpijn.

Chronische keelpijn door laryngitis

Laryngitis, ook wel strottenhoofdontsteking genoemd, is een ontsteking van het strottenhoofd en de stembanden. De acute vorm wordt vaak veroorzaakt door een virusinfectie en chronische laryngitis komt vaak door roken en langdurige overbelasting van de stem. Naast keelpijn, kun je last krijgen van een zwakke stem (en in ernstige gevallen stemverlies), heesheid en schorheid, kriebel in de keel, droge hoest en een droge keel.

Aanhoudende keelpijn door Pfeiffer

De ziekte van Pfeiffer wordt veroorzaakt door het Epstein-Barr-virus en de symptomen bestaan uit onder meer keelpijn, koorts en dikke, gevoelige halsklieren. De ziekte van Pfeiffer gaat vanzelf over, meestal binnen een paar weken. Pijn in de keel is vaak op zijn hoogtepunt binnen 3-5 dagen nadat de symptomen zijn aangevangen. De keelpijn duurt vaak langer dan een week. Soms treedt er helemaal geen keelpijn op. Andere symptomen zijn:

• Koorts;
• Vermoeidheid;
• Hoofdpijn;
• Misselijkheid;
• Spierpijn;
• Zweten en koude rillingen;
• Verlies van eetlust;
• Opgezwollen amandelen en op de keelamandelen zit vaak een wit vlekkerig of grijs slijmerig laagje;
• Op het gehemelte kunnen kleine bloeduitstortingen zichtbaar zijn (petechiën of puntbloedingen);
• Pijn rond de ogen;
• De lever kan gevoelig en tijdelijk vergroot zijn (vergrote lever). Soms ontwikkel je geelzucht.

Chronsiche keelpijn door irriterende stoffen en allergieën

Roken, drugs en alcohol

Irriterende stoffen zoals rook en stofdeeltjes kunnen (chronische) keelpijn veroorzaken. Alcohol, roken, blowen en drugs zoals speed drogen je mond en keel uit.

Allergie

Ook allergieën kunnen langdurige keelpijn veroorzaken. Na blootstelling aan een allergeen reageert het menselijk lichaam door een ontstekingsreactie te veroorzaken die wordt gekenmerkt door zwelling en weefseloedeem. Allergieën kunnen je mond en keel uitdrogen terwijl je overmatig slijm produceert, wat postnasale drip veroorzaakt; een teveel aan slijmen dat vanuit de neusholte achteraan naar de keel lopen, wat resulteert in hoest en irritatie.

Blijvende keelpijn door zure reflux

Een zere keel kan ook te wijten zijn aan gastro-oesofageale reflux ziekte, een chronische aandoening die optreedt wanneer de onderste kringspier tussen slokdarm en maag niet goed sluit en de maaginhoud terugstroomt in de slokdarm. Dit kan klachten geven als zuurbranden, pijn op de borst, heesheid of problemen met slikken. Je kan het gevoel hebben alsof eten in de keel blijft steken.

Keelontsteking door streptokok

Een keelontsteking is een ontsteking van het slijmvlies van de keelholte en kan worden veroorzaakt door een bacterie of een virus. Ernstige symptomen worden vooral veroorzaakt door bacteriële infecties, met name de streptokok is berucht. Een keelontsteking die wordt veroorzaakt door deze lastpak kan leiden tot aanhoudende keelpijn, gecombineerd met koorts.

Geneesmiddelen en medische aandoeningen

Je immuunsysteem kan worden verzwakt door medische aandoeningen zoals hiv/aids, waardoor je vatbaar bent voor bepaalde infecties. Sommige medicijnen kunnen ook keelpijn veroorzaken, zoals antidepressiva en antihistamine, enz. Ze maken de keel pijnlijk en drogen de keel uit.

Keelpijn door droge lucht

Ingeademde droge lucht kan ook aanhoudende of langdurige keelpijn veroorzaken, vooral als je in een droog klimaat leeft of tijdens de winter als de luchtvochtigheid binnenshuis zeer laag wordt door het vele stoken. Door je neus ademen en het verhogen van de luchtvochtigheid zijn twee maatregelen die helpen om de klachten te doen verminderen.

Hardnekkige virusinfectie (griep en verkoudheid)

Griep en verkoudheid zijn de meest voorkomende oorzaken van keelpijn. De symptomen van verkoudheid en griep lijken erg op elkaar, maar het belangrijkste verschil is dat een verkoudheid milder verloopt dan griep.

Orale gonorroe

Gonorroe is een seksueel overdraagbare aandoening (soa). Als de keel geïnfecteerd is, dan wordt dit orale gonorroe genoemd. Dit kan zonder klachten verlopen, maar het kan ook leiden tot keelpijn. Dit is het meest voorkomende symptoom. De getroffen keel lijkt sterk op een 'gewone' keelontsteking met roodheid en soms zijn er witte vlekken of is er witachtige / gele afscheiding zichtbaar.

Keelkanker

Keelkanker als oorzaak van chronische keelpijn komt zelden voor. Keelkanker verwijst naar kwaadaardige tumoren die zich ontwikkelen in je keel (farynx), strottenhoofd (larynx) of amandelen (tonsillen). De keelholte ligt achter de mondholte en onder de neusholte en naar beneden toe zijn er twee openingen, te weten één naar het strottenhoofd en één naar de slokdarm. Deze vorm van kanker treft vooral mensen van middelbare leeftijd en ouder. Tumoren in dit deel van het lichaam komen vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.

Risicofactoren

Risicofactoren voor het ontwikkelen van keelkanker zijn:

• roken
• overmatig alcoholgebruik
• slechte voeding met weinig fruit en groenten
• besmetting met het humaan papillomavirus (HPV)
• slechte mondhygiëne

Je kunt het risico op keelkanker verminderen door niet te roken, gezond te eten en in beperkte mate alcohol te drinken.

Symptomen

De symptomen van keelkanker zijn onder meer:

• een zere keel die niet overgaat (een chronische zere keel)
• hoesten
• pijn of moeite met slikken
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• oorpijn
• een knobbeltje of zweer in de keel die niet geneest (het gevoel dat er iets in de keel aanwezig is)
• grotere tumoren kunnen van invloed zijn op de stembanden, waardoor heesheid of ademhalingsmoeilijkheden kunnen ontstaan
• veranderde spraak
• slikproblemen of vaak verslikken
• pijn in de keel uitstralend naar de hals, de oren en/of de kaak
• aangezichtsverlamming met zwelling in de oorspeekselklier
• een onaangename geur uit de mond
• bloedingen in de mond

Andere oorzaken van langdurige keelpijn

Enkele andere oorzaken van aanhoudende keelpijn zijn:

• Via de mond ademhalen
• Mazelen
• Kroep
• Subacute thyreoïditis (schildklierontsteking)

Alarmsymptomen chronische zere keel

Contact met de huisarts opnemen

In de volgende gevallen is contact met de huisarts nodig:

• frequent ontwaken met een droge keel
• keelpijn die langer dan vijf à tien dagen duurt
• als je na behandeling van tonsillitis nog symptomen ervaart
• rokers die aanhoudende of frequente keelpijn ervaren

Dringend hulp inschakelen

Schakel bij aanhoudende keelpijn je huisarts in. Ga sowieso naar je huisarts bij een van de volgende alarmsymptomen:

• toenemende pijn bij slikken of moeite met slikken;
• moeite om je mond wijd te openen;
• toenemende zwelling voorste lymfklieren in de hals;
• vaste of harde lymfklierzwelling in de hals;
• langer dan twee weken ernstig ziek zijn;
• langer dan twee weken zweertjes of abnormaal weefsel in mond-keelholte.¹

Behandeling van chronische keelpijn

Zelfzorg bij langdurige keelpijn

Aanhoudende keelpijn kan worden behandeld door een aantal eenvoudige huisremedies zoals het gebruik van een luchtbevochtiger, het drinken van thee met gember, citroen en honing, gorgelen met zout, en gehydrateerd blijven (dus voldoende drinken). Zorg er verder voor dat je je stem niet overbelast en schakel desnoods een logopedist in om goed met je stem te leren omgaan. Zorg ook voor voldoende slaap en eet iedere gezond en gevarieerd. Een gezonde leefstijl is belangrijk, want een uitgerust en gezond lichaam is beter in staat om ziekten te overwinnen. Drink veel water en vloeistoffen om je keel gehydrateerd te houden. Stop met roken als je dat nog niet hebt gedaan, en drink met mate alcohol. Gebruik geen schoonmaakartikelen die irritatie in de keel kunnen veroorzaken. Sambucol (vlierbesextract) geeft je immuunsysteem een boost en helpt bij griep en verkoudheid.

Medische behandeling

Om te weten welke behandeling nodig is voor je zere keel, is het van essentieel belang dat de arts een goede diagnose stelt. Keelpijn die wordt veroorzaakt door een bacteriële infectie, kan worden behandeld met antibiotica. Als je een streptokokkenkeelontsteking niet serieus behandelt, kan dit ernstige complicaties veroorzaken, zoals een abces of acuut reuma. Antivirale geneesmiddelen kunnen zo nodig worden gebruikt om langdurige keelpijn te behandelen die wordt veroorzaakt door een virale infectie. Als je zere keel te wijten is aan allergieën, dan kan de arts anti-allergiemedicijnen, ofwel antihistaminica, voorschrijven. Deze blokkeren de werking van histamine, een stof die bij een allergische reactie in het lichaam vrijkomt.


Noot:

1. S. Zwart, C Dagnelie. Keelpijn. Huisarts & Wetenschap, april 2009.

Lees verder

• Keelklachten: oorzaken van pijnlijke of kriebelende keel
• Keelpijn bij kinderen: symptomen, oorzaak en behandeling
• Keelpijn verhelpen zonder medicijnen op natuurlijke wijze
• Keelpijn: pijn bij slikken of zere keel, wat te doen? Tips!
• Natuurlijke middelen tegen keelpijn: kruiden en huismiddelen