Koude-intolerantie: Oorzaken van sneller koud hebben

Patiënten met koude-intolerantie hebben het koud terwijl anderen zich comfortabel of zelfs warm voelen. Zelfs het aandoen van extra kledij of het zich begeven in warme temperaturen vermindert het koude gevoel niet. De gevoeligheid voor kou is soms van nature aanwezig en heeft dan geen bekende oorzaak. Maar ook enkele onderliggende aandoeningen liggen mogelijk aan de basis voor het kouder gevoel. Bekende aandoeningen die leiden tot koude-intolerantie zijn onder andere anorexia nervosa en bloedarmoede. Door het onderliggend probleem aan te pakken, verdwijnt vaak de koude-intolerantie en voelen patiënten zich weer comfortabel. De gevoeligheid voor kou treedt op in het hele lichaam of in bepaalde lichaamsdelen, zoals de handen of de voeten.

• Kouder gevoel bij vrouwen dan bij mannen
• Angststoornissen
• Anorexia nervosa en gevoeligheid voor koude
• Bloedarmoede
• IJzertekort
• Vitaminetekorten
• Fibromyalgie en sneller koud hebben
• Infectie
• Lage bloeddruk
• Nierschade door diabetes mellitus (suikerziekte)
• Perifere slagaderziekte
• Slaapgebrek
• Te traag werkende schildklier en intolerantie voor koude
• Vermoeidheid
• Ziekte van Parkinson en koude-intolerantie
• Ziekte van Raynaud en gevoelig zijn voor kou
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken

Kouder gevoel bij vrouwen dan bij mannen

Vrouwen hebben het sneller koud of prefereren een hogere temperatuur dan mannen. De voorkeurstemperatuur bij mannen bedraagt 22 °C, terwijl vrouwen 25 °C verkiezen. Dit is wellicht te wijten aan het feit dat vrouwen vaak een lagere ruststofwisseling hebben dan mannen. Het lichaam van vrouwen verbruikt met andere woorden mogelijk minder energie als ze in rust zijn. Een hogere stofwisseling houdt het lichaam warmer, terwijl een lage stofwisseling zorgt voor een kouder gevoel.

Angststoornissen

Het gevoel van het altijd te koud hebben, is een mogelijk symptoom van angst of een paniekaanval. Angst is gekoppeld aan de 'vecht of vlucht'-reactie. Als het lichaam reageert op waargenomen gevaar (of gevoelens van gevaar), wordt de bloedstroom omgeleid naar de belangrijkste organen om ze te beschermen. Dit betekent dat de ledematen zoals de handen en voeten onvoldoende bloed krijgen, met koud aanvoelende benen en armen tot gevolg.

Anorexia nervosa en gevoeligheid voor koude

Anorexia nervosa is een eetstoornis waarbij patiënten abnormaal gewichtsverlies vertonen of onvoldoende in gewicht toekomen. Daarnaast hebben patiënten met deze psychische aandoening een verstoord lichaamsbeeld. Doordat het lichaam te weinig lichaamsvet heeft, krijgen patiënten het sneller koud.

Volgende symptomen komen mogelijk tot uiting:

• angst om in het openbaar te eten
• bepaalde voedingsmiddelen of categorieën van voedsel niet eten
• broze nagels
• buitensporig sporten
• concentratieproblemen
• droog haar, broos haar
• duizeligheid of flauwvallen
• een afwezige menstruatieperiode bij vrouwen
• een intense angst om overgewicht te krijgen
• een langzame wondgenezing
• geheimzinnig zijn over de voedselinname
• gewichtsverlies
• het lichaam zuiveren met laxeermiddelen of door te braken
• intensief de voedselinname beperken
• maag- en darmproblemen, zoals constipatie of krampen
• sociale isolatie
• zwakte

Een multidisciplinaire behandeling met artsen, verpleegkundigen en voedingsdeskundigen is nodig voor de behandeling van patiënten met deze eetstoornis. Psychotherapie, medicatie en een voedingsplan zijn inzetbaar.

Bloedarmoede

Bij bloedarmoede (anemie) zijn er onvoldoende circulerende rode bloedcellen die zuurstof door het lichaam dragen. Een gebrek aan zuurstof in het bloed leidt tot de symptomen van bloedarmoede

Bekende symptomen kunnen zijn:

• ademhalingsproblemen
• duizeligheid
• een bleke huid
• een koud gevoel in de handen of voeten
• een verhoogde hartslag
• hoofdpijn
• zwakte of vermoeidheid

Verschillende soorten bloedarmoede veroorzaken een koud gevoel bij de patiënt zoals bloedarmoede door ijzertekort (ferriprieve anemie) en bloedarmoede veroorzaakt door vitaminetekorten.

IJzertekort

IJzergebreksanemie (ferriprieve anemie) duidt op een tekort aan ijzer in het bloed. Deze vaak voorkomende vorm van bloedarmoede verschijnt meestal als gevolg van bloedverlies, maar ook een slechte ijzerabsorptie ligt mogelijk aan de basis van een ijzergebrek. Vrouwen die menstrueren en zwangere vrouwen krijgen vaker te maken met een tekort aan ijzer in het bloed.

Vitaminetekorten

Bloedarmoede is soms ook het gevolg zijn van tekorten aan essentiële vitaminen en mineralen (voedingsstoffen). Een tekort aan vitamine B12 en foliumzuur leidt tot bloedarmoede, meestal door onvoldoende inname via de voeding.

Fibromyalgie en sneller koud hebben

Fibromyalgie is een ziekte waarbij een patiënt pijn en chronische vermoeidheid ervaart. Afwijkingen in het autonome zenuwstelsel, die helpen om het evenwicht van het lichaam te handhaven, dragen bij aan de temperatuurgevoeligheid bij patiënten met deze aandoening. De arts zet een combinatie van pijnstillende medicatie, fysiotherapie en cognitieve gedragstherapie (vorm van psychotherapie) in voor de behandeling van de aandoening. Verder is een patiënt met fibromyalgie mogelijk ook gebaat met contact- en steungroepen.

Infectie

Patiënten met een infectie zoals een verkoudheid, hebben het over het hele lichaam koud waardoor zelfs koude rillingen tot stand komen. De patiënt heeft meestal afwisselend warme of koude gevoelens en dan vooral wanneer koorts aanwezig is. Het lichaam gebruikt meer energie om de infectie te bestrijden, wat resulteert in de gevoeligheid voor kou.

Lage bloeddruk

Hypotensie, de medische term voor een lage bloeddruk draagt bij aan een gevoeligheid voor koude temperaturen. Door de verlaging van de bloeddruk stroomt er minder bloed en zuurstof naar de organen en ledematen, waardoor patiënten het chronisch koud krijgen. Bijnierinsufficiëntie (onvoldoende werking van bijnieren), hypothyreoïdie (te traag werkende schildklier) en een te hoge medicatiedosis voor de behandeling van een hoge bloeddruk zijn de meest voorkomende oorzaken van hypotensie.

Nierschade door diabetes mellitus (suikerziekte)

Nierschade die optreedt als gevolg van diabetes mellitus staat in medische termen bekend als diabetische nefropathie. Diabetische nefropathie gaat mogelijk gepaard met volgende tekenen:

• braken
• een gezwollen gezicht
• een jeukende huid
• een verlies van eetlust
• gezwollen voeten of gezwollen handen
• het altijd koud hebben
• kortademigheid
• misselijkheid
• verwardheid

Perifere slagaderziekte

Een perifere aderziekte ontstaat door de ophoping van plaque (atherosclerose) in de slagaders, die normaal gesproken bloed naar de rest van het lichaam transporteren. De opeenhoping van plaque in de slagaders vernauwt de bloedvaten, waardoor het bloed hier niet meer goed door kan stromen. Door perifere arterieziekte krijgen de ledematen minder bloed, wat resulteert in een gevoel van kou, gevoelloosheid, tintelingen of pijn in de handen en/of voeten. In ernstige gevallen leidt een perifere aderziekte leiden tot weefselsterfte. De behandeling van een perifere slagaderziekte bestaat meestal uit veranderingen in de levensstijl, zoals sporten en stoppen met roken. Voor sommige patiënten is een operatie vereist.

Slaapgebrek

Een chronisch slaapgebrek verstoort het vermogen van het lichaam om lichaamswarmte te reguleren. Door het chronisch tekort aan slaap ontstaan sneller een aantal gezondheidsproblemen waaronder het voortdurend koud hebben. Het gebrek aan slaap vertraagt het metabolisme en verlaagt de energieproductie, wat een diepgaand effect heeft op de lichaamstemperatuur. Waarschijnlijk vertraagt een chronisch tekort aan slaap eveneens de activiteit van de hypothalamus in de hersenen, die ook de lichaamstemperatuur regelt.

Te traag werkende schildklier en intolerantie voor koude

Bij patiënten met een te traag werkende schildklier (hypothyreoïdie) maakt de schildklier onvoldoende schildklierhormonen aan. Deze hormonen zijn nodig voor de regulatie van het metabolisme en de temperatuur. Wanneer de schildklier onvoldoende schildklierhormonen produceert, vertragen de lichaamsprocessen.

Symptomen van hypothyreoïdie zijn onder meer:

• constipatie
• dunner wordend haar
• een lage hartslag (bradycardie)
• het koud hebben
• menstruatieproblemen
• neerslachtigheid
• vermoeidheid

Een arts diagnosticeert hypothyreoïdie met een eenvoudige bloedtest. De behandeling van een te traag werkende schildklier bestaat vaak uit een vervanging van schildklierhormonen.

Vermoeidheid

Vermoeidheid leidt soms tot koude gevoelens. Sommige patiënten hebben het sneller koud als ze niet hebben geslapen hebben of als ze aan een jetlag lijden. Voldoende rust nemen verhelpt meestal de koude gevoelens.

Ziekte van Parkinson en koude-intolerantie

Bij de ziekte van Parkinson, een neurologische aandoening die gepaard gaat met bevingen, is het altijd koud hebben één van de minder bekende symptomen. De gevoeligheid voor kou houdt verband met veranderingen in de autonome functie.

Ziekte van Raynaud en gevoelig zijn voor kou

De ziekte van Raynaud tast de slagaders in de vingers en/of de tenen aan. Deze slagaders vernauwen, waardoor een beperkte bloedstroom ontstaat. Tijdens deze episodes krijgen de vingers en/of tenen een blauwe of witte kleur. Naarmate de bloedstroom zich herstelt, krijgen de vingers en/of tenen een rode kleur en voelen ze verdoofd of pijnlijk aan. Koude temperaturen en stress veroorzaken episodes van de ziekte van Raynaud. De patiënt vermijdt indien mogelijk de uitlokkende factoren, al moet de arts soms medicatie of zelfs een operatie inzetten voor het onder controle krijgen van de symptomen.

Alarmsymptomen

Als patiënten plots geen koude meer kunnen verdragen of wanneer patiënten steeds minder koude kunnen verdragen, is het verstandig om een arts te raadplegen. Ook bij een ernstige of extreme gevoeligheid voor kou en het optreden van andere symptomen is een bezoek aan de arts nodig.

Diagnose en onderzoeken

De arts heeft een gedetailleerde voorgeschiedenis van de symptomen nodig en voert een lichamelijk onderzoek uit. Afhankelijk van zijn bevindingen, zijn soms nog meer onderzoeken nodig zoals een bloedonderzoek om de hormoonspiegels of bloedtellingen te controleren. Dit onthult namelijk een eventuele onderliggende medische oorzaak van de koude-intolerantie. Afhankelijk van de vermoedelijke oorzaak zijn nog bijkomende testen vereist.