Drukkende, stekende of zeurende pijn in de onderbuik

Pijn in de onderbuik verwijst naar pijn of ongemak dat optreedt in de onderbuik, het gebied onder de navel. Veel vrouwen en mannen zullen van tijd tot tijd last hebben van pijn in de onderbuik. Het kan hierbij gaan om een stekende, doffe, drukkende of juiste zeurende pijn in de onderbuik. Bij vrouwen is dit vaak te wijten aan hun menstruatie. De blaas en voortplantingsorganen zijn gebieden waar de pijn vandaan kan komen, maar het kan ook samenhangen met de spijsvertering. In veel gevallen is het moeilijk om de exacte oorzaak van de onderbuikpijn te diagnosticeren, maar als je bepaalde symptomen opmerkt, kan je huisarts een diagnose stellen. De meest voorkomende oorzaken van pijn in de onderbuik zijn een urinewegaandoening, zoals blaas- of nierproblemen, een darmprobleem, of een probleem met het voortplantingssysteem (bij vrouwen zijn dat de baarmoeder, eileiders en eierstokken).

• Oorzaken drukkende of stekende pijn in onderbuik
• Vaak onschuldig
• Rechtsonder
• Middenonderbuik
• Linksonder
• Organen in de buikholte
• Buikholte
• Buikvlies
• Eileiderontsteking (salpingitis)
• Pijn in de onderbuik door darmproblemen
• Diverticulose
• Darmobstructie
• Ziekte van Crohn
• Problemen met de urinewegen
• Urineweginfectie
• Cysten en tumoren van de nieren
• Zeurende onderbuikpijn door prostaatontsteking
• Dysmenorroe of menstruatiepijn
• Krampende pijn in de onderbuik
• Primaire en secundaire dysmenorroe
• Pijn in onderbuik tijdens zwangerschap
• Alarmsymptomen
• Zelfzorg

Oorzaken drukkende of stekende pijn in onderbuik

Vaak onschuldig

Iedereen heeft bij wel eens last van pijn in onderbuik en vaak is de oorzaak onschuldig. Milde buikpijn komt veelal voort uit prikkeling van maag of darm en gaat vanzelf over. Wanneer iemand last heeft van ernstige of aanhoudende buikpijn, in het bijzonder als dit gepaard gaat met andere klachten, kan dit op een aandoening wijzen die door de huisarts moet worden onderzocht.

Verschillende organen in de onderbuik zijn een voortzetting van die in de bovenbuik en sommige zijn compleet verschillend.

Rechtsonder

Rechtsonder in de buik is één van de gebieden in de buik waar mensen het vaakst pijnklachten hebben. Het is waar de appendix (letterlijk: aanhangsel) zich bevindt, daar waar de dunne darm overgaat in de dikke darm, rechtsonder in de buik. Bij een vrouw bevindt zich in dit gedeelte van de buik ook de rechtereierstok, de rechtereileider en ligamenten. Blindedarmontsteking, darmontsteking, darmkanker aan de rechterkant, prikkelbare darmsyndroom (PDS), buitenbaarmoederlijke zwangerschap, rechter eierstokcyste, eileiderontsteking, obstipatie en een ingesloten wind zijn veel voorkomende oorzaken van pijn rechtsonder in de buik.

Middenonderbuik

In dit gedeelte van de onderbuik bevindt zich de urineblaas, een deel van de darmen, de prostaat bij de man en de baarmoeder bij de vrouw. Veelvoorkomende oorzaken van pijn in dit gedeelte van de buik zijn onder meer blaasontsteking, obstipatie, fibroom, endometriose, adenomyose, miskraam en symphysis pubis dysfunctie (SPD bij de zwangere vrouw.

Linksonder

Dit deel van de onderbuik is een ander deel van de buik dat vaak geplaagd wordt door pijn. Het is waar de sigmoïd of colon sigmoideum (een deel van de karteldarm) ligt, evenals de linker eierstok, linker eileider, en ligamenten. Obstipatie, diverticulitis, prikkelbare darmsyndroom, buitenbaarmoederlijke zwangerschap, darmontsteking en darmkanker, zijn enkele van de oorzaken van buikpijn in deze regio.

Organen in de buikholte

Buikholte

De buikholte is gevuld is met een aantal organen die vooral verband houden met de spijsvertering, de urineproductie en de voortplanting. De volgende organen liggen in de buikholte: maag, lever, milt, darm en uterus (baarmoeder). Organen die eraan grenzen, maar net niet in de buikholte zelf bevinden, zijn de nieren en het pancreas (alvleesklier).

Buikvlies

Het peritoneum of buikvlies is een glanzend, vochtig vlies dat de buikholte aan de binnenkant en de buikorganen aan de buitenkant bedekt. De functie van het buikvlies is tweeledig: het heeft zowel een bekledende functie als een ophangfunctie.De darmen liggen niet in de buik, maar hangen aan de wand van de buikholte. Er zijn ook organen die niet zijn omgeven door een buikvlies, maar erachter liggen. Bijvoorbeeld de nieren, de alvleesklier en de twaalfvingerige darm. Organen die onder het buikvlies liggen zijn de urineblaas en de baarmoeder.

Als het buikvlies in contact komt met vreemde stoffen, dan treedt er niet lang daarna peritonitis (buikvliesontsteking) op. Dit is bijvoorbeeld het geval na een maagperforatie. Een buikvliesontsteking kan ook voortkomen uit een ontsteking in de darmen, urineleiders, baarmoeder, eileiders (ten gevolge van bijvoorbeeld de geslachtsziektes chlamydia of gonorroe), galblaas, alvleesklier en maag.

Eileiderontsteking (salpingitis)

De symptomen van van een eileiderontsteking variëren van mild tot ernstig. Wanneer het wordt veroorzaakt door een chlamydia-infectie, heeft een vrouw meer kans dat ze alleen wat milde symptomen heeft, ook in ernstige gevallen. Chlamydia kan echter ook een eileiderontsteking veroorzaken zonder symptomen.

Door de vage klachten waarmee een eileiderontsteking gepaard kan gaan, wordt deze aandoening niet altijd herkend door vrouwen en hun zorgverleners. Vrouwen met een eileiderontsteking klagen vaak over (vage) pijn in de onderbuik. Andere tekenen en symptomen zijn:

• koorts
• ongewone vaginale afscheiding (eerst licht, later pusachtig) met een vieze geur
• pijnlijke geslachtsgemeenschap
• pijn bij het plassen
• onregelmatige menstruatie
• (zelden) pijn in de rechter bovenbuik

Behandeling bestaat uit een antibioticakuur.

Pijn in de onderbuik door darmproblemen

Diverticulose

Bij diverticulose zitten er heel veel uitstulpingen in de dikke darm. Dit kan wijdverspreide (diffuse) pijn veroorzaken die geleidelijk in ernst toeneemt en in een later stadium in de linkeronderbuik wordt gelokaliseerd. Soms gaat het gepaard met koorts, opgeblazen gevoel en veranderingen in het uiterlijk van de ontlasting. De meeste mensen vertonen echter géén symptomen. Daarom is het mogelijk om jarenlang diverticulose te hebben voordat het wordt vastgesteld door een arts. Na verloop van tijd kan het infectie en ontsteking veroorzaken. Dit vindt plaats in twintig procent van de gevallen. De symptomen van deze infectie kunnen behoorlijk ernstig zijn. Buikpijn, vooral aan de linkerkant onderaan, koorts, winderigheid, diarree of obstipatie, slechte eetlust en soms braken, kunnen het gevolg zijn.

Darmobstructie

Een darmobstructie treedt op wanneer de darmen geheel of gedeeltelijk geblokkeerd zijn. Hierdoor treedt een plotselinge verstoring op in de passage van voedsel door de darm. Klachten bestaan uit aanvallen van hevige buikpijn (kolieken), een opgezette buik, pijn als de arts op de buik drukt, braken, het steeds donkerder worden van het braaksel (het lijkt steeds meer op poep) en het wegblijven van winden en ontlasting

Ziekte van Crohn

De ziekte van Crohn is een ontstekingsziekte van de dunne darm. Symptomen van de ziekte zijn chronische diarree, buikpijn, koorts, vermagering, bloedarmoede of groeiachterstand doordat de aangedane dar, bepaalde voedingsstoffen onvoldoende opneemt.

Problemen met de urinewegen

Onder de urinewegen vallen: het nierbekken, de urineleiders, de blaas en de plasbuis.

Urineweginfectie

Een urineweginfectie duidt op een infectie of ontsteking van het slijmvlies aan de binnenkant van de urinewegen. Symptomen bestaan uit pijn en deze neemt geleidelijk toe vanuit het midden van de onderbuik. Andere symptomen zijn:

• een branderig gevoel wanneer je plast
• een frequente of intense drang om te plassen
• steeds kleine beetjes plassen
• pijn of druk in je rug of onderbuik
• troebele, donkere, bloedige of vreemd ruikende urine
• moeheid of algehele malaise
• koorts of koude rillingen (een teken dat de infectie mogelijk je nieren heeft bereikt)

Cysten en tumoren van de nieren

Cysten en tumoren zijn een van de mogelijke oorzaken van pijn in de linkeronderbuik. Een tumor of cyste veroorzaakt geen pijn tenzij ze groter zijn dan 4-5 cm in diameter en bestaande structuren dwarszitten.

Zeurende onderbuikpijn door prostaatontsteking

Meestal ontstaat een prostaatontsteking, ook wel 'prostatitis' genoemd, door bacteriën die de prostaat binnenkomen en zich daar vermenigvuldigen. Bacteriën komen via de plasbuis de blaas binnen, waar ze zich hechten aan de blaaswand en van daaruit doordringen tot in het klierweefsel van de prostaat. Daarom gaat een prostaatontsteking vaak gepaard met een blaasontsteking. De belangrijkste verschijnselen van een prostaatontsteking zijn pijn tussen de anus en de balzak, een zeurende pijn in de onderbuik, pijn in de liezen of in de rug, en plasproblemen. Het is belangrijk om bij prostatitis veel te drinken en het plassen niet uit te stellen. De behandeling van prostaatontsteking vindt plaats met antibiotica.

Dysmenorroe of menstruatiepijn

Krampende pijn in de onderbuik

Dysmenorroe duidt op een pijnlijke menstruatie die de vrouw in haar normale, dagelijkse activiteiten (ernstig) kan belemmeren. Een vrouw met dysmenorroe heeft tijdens haar menstruatie last van een krampende pijn in de onderbuik, een scherpe pijn die komt en gaat, of een zeurende pijn, die eventueel gepaard gaat met (lage) rugpijn.

De klachten beginnen meestal direct na of iets voor het begin van de menstruatie en duren vaak enkele uren tot drie dagen. Naast de krampende pijn, zijn er soms klachten van hoofdpijn, spierpijn, misselijkheid en (neiging tot) braken (ofwel braakzucht) aanwezig.

Primaire en secundaire dysmenorroe

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen primaire of essentiële dysmenorroe en secundaire dysmenorroe. De primaire vorm verwijst naar menstruele pijn die optreedt rond de tijd dat een meisje begint te menstrueren en hangt samen met de hormonen die de eierstokken maandelijks in verband met de eisprong aanmaken. Plaatselijke toedoening van warmte via een kruik kan de pijn verminderen en is ongeveer even effectief als ibuprofen.

Secundaire dysmenorroe ontwikkelt zich op latere leeftijd en is er sprake van een organische oorzaak, zoals:

• endometriose
• pelvic inflammatory disease (PID)
• uterusmyoom (vleesboom)

Bij deze variant wordt het onderliggende lijden behandeld.

Pijn in onderbuik tijdens zwangerschap

Het is heel normaal dat een zwangere vrouw af en toe pijn in de onderbuik of het bekkengebied heeft, vooral tijdens de laatste maand van de zwangerschap. Dit komt doordat de spieren en bindweefsel van de buik als gevolg van het steeds groter wordende ongeboren kind uitrekken.

Aan het begin van de zwangerschap kan pijn en enig bloedverlies ook wijzen op een miskraam of een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Grofweg één op de honderd zwangerschappen is buitenbaarmoederlijk, dat wil zeggen dat de bevruchte eicel zich buiten de baarmoeder nestelt, meestal in een eileider. Vaak geeft een buitenbaarmoederlijke zwangerschap al klachten voordat de vrouw weet dat ze zwanger is. De klachten kunnen aanvankelijk bestaan uit:

• pijn in de onderbuik, soms aan één zijde
• onregelmatige vaginale bloedingen

Als de zwangerschap ten einde loopt, kan de pijn in de buik worden veroorzaakt door het begin van de weeën. Placentaloslating (solutio placentae) leidt in een enkel geval tot onder meer kramp in de buik of ernstige, aanhoudende buikpijn.

Een zwangerschap kan ook obstipatie of een moeilijke stoelgang veroorzaken. Gedurende de zwangerschap verandert er aan de ene kant heel veel in het vrouwelijk lichaam, terwijl aan de andere kant de groeiende vrucht ook steeds meer plaats in de baarmoeder nodig zal hebben. Zwangere vrouwen moet daarom voorbereid zijn op problemen met de stoelgang, wat gepaard kan gaan met buikpijnklachten.

Alarmsymptomen

Pijn in de onderbuik kan het gevolg zijn van acute medische aandoeningen. Bij een darmobstructie heb je geen stoelgang meer en moet je braken en het braaksel gaat steeds meer naar ontlasting ruiken. Het braaksel wordt ook steeds donkerder. Als je plotseling last hebt van een harde, opgeblazen buik, of overvallen wordt door een scherpe pijn of een plotselinge abnormale vaginale bloeding, dan moet je ook onmiddellijk medische hulp inschakelen. Pijn aan de blaas, verminderde eetlust en koorts zijn ook tekenen die je niet moet negeren.

Zelfzorg

Sommige aandoeningen die leiden tot acute pijn in de onderbuik zijn het gevolg van slechte eetgewoonten. Om je algehele gezondheid te verbeteren, is het raadzaam om over te schakelen op een gevarieerd en gezond dieet. Zorg ervoor dat je dagelijks voldoende water drinkt, want dit voorkomt problemen zoals ophoping van gas in de buik en obstipatie. Ook spoelt het je urinewegen goed door. Let er bovendien goed op welke voedingsmiddelen buikklachten veroorzaken en probeer ze te vermijden. Dagelijks voldoende bewegen komt je spijsvertering ten goede.

Lees verder

• Pijn in de onderbuik bij vrouwen: oorzaken van onderbuikpijn
• Pijn in rechterbovenbuik: oorzaken pijn rechts in bovenbuik
• Krampen in onderbuik: symptomen en oorzaken onderbuikkrampen
• Pijn linkerbovenbuik, onder de ribben: pijn links bovenbuik
• Pijn in de onderbuik: oorzaken onderbuikpijn bij man & vrouw