Hepatomegalie: Vergroting van de lever door andere ziekte

De lever ligt rechts onder de ribben en is een groot orgaan. De rand van de lever is normaalgesproken dun en stevig. De lever is gewoonlijk ongeveer 7,5 tot 10,5 cm bij vrouwen en 10,5 tot 15 cm bij mannen. De grootte en het gewicht van de lever nemen toe met de leeftijd en het lichaamsgewicht. In sommige omstandigheden is de lever vergroot, wat de arts kan identificeren via een lichamelijk onderzoek doordat de lever 2 tot 4 cm onder de ribbenboog (aan het midden van het sleutelbeen) voelbaar is. Hepatomegalie wijst vrijwel altijd op een onderliggende aandoening waarvoor medische zorgen nodig zijn. De behandeling en prognose van hepatomegalie zijn afhankelijk van de onderliggende aandoening.

• Synoniemen hepatomegalie
• Functies van de lever
• Oorzaken vergroting van de lever: Vaak door andere ziekte
• Symptomen leverzwelling
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose hepatomegalie

Synoniemen hepatomegalie

Hepatomegalie is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• leveruitbreiding
• leververgroting
• leverzwelling
• vergrote lever

Functies van de lever

De lever is betrokken bij een groot aantal lichaamsfuncties. De lever maakt eiwitten, zoals onder andere albumine aan. Albumine zorgt voor de coloïd osmotische druk. Als de lever onvoldoende albumine aanmaakt, dan daalt de druk en zuigen de omliggende weefsels het vocht uit de bloedvaten en ontstaat oedeem (medische term voor "zwelling"). Oedeem is met andere woorden een teken van een tekort aan albumine. De lever maakt daarnaast stollingsfactoren (protrombine, fibrinogeen) aan die het lichaam nodig heeft bij bloedingen. Levercellen produceren bovendien gal, een geelachtige groene vloeistof die vetten verteert. Door een opeenstapeling van bilirubine (galkleurstof) in de lever ontstaat hyperbilirubinemie (verhoogd bilirubinegehalte in het bloed) wat resulteert in geelzucht (icterus). De lever slaat ook glucose op in de vorm van glycogeen. Als iemand onvoldoende eet, zet de lever glucose vrij zodat dit via het bloed naar de hersenen en andere organen gaat, zodat de werking hiervan gegarandeerd blijft.

Oorzaken vergroting van de lever: Vaak door andere ziekte

Hepatomegalie is een teken van volgende lange lijst van symptomen, aandoeningen of syndromen:

• (overmatig) alcoholgebruik
• amyloïdose (afzettingen van amyloïde in weefsels en organen met symptomen aan hart, huid, maag en darmen, lever, nieren en hersenen)
• bepaalde gifstoffen
• cirrose (leveraandoening waarbij leverweefsel schrompelt en het bindweefsel in de lever toeneemt)
• congestief hartfalen (slecht rondpompen van bloed door het hart)
• cysten (abnormaal gevormde holten in lichaam)
• de ziekte van Gaucher (ophoping van vetten in organen)
• de ziekte van Niemann-Pick (progressieve stofwisselingsziekte)
• de ziekte van Wilson (koperstapeling in lever en hersenen)
• diabetes mellitus (suikerziekte)
• een amoeben abces
• een helminthische infectie
• een hepatocellulair carcinoom (kanker op huid, in slijmvliezen en in organen) (vorm van leverkanker)
• een multiple myeloom (ziekte van Kahler: bloedarmoede, botpijn en verhoogd calciumgehalte in het bloed)
• een pyogenisch leverabces (pus in lever, vaak als gevolg van een infectie)
• fructose-intolerantie
• glycogeenstapelingsziekte
• hemochromatose (ijzerstapelingsziekte met orgaanschade)
• hemolytische anemie
• hepatische veneuze trombose
• hepatitis (virale hepatitis A, hepatitis B of hepatitis C)
• het cytomegalovirus (CMV)
• het Epstein-Barr virus (klierkoorts: virale infectie met keelpijn, gezwollen lymfeklieren, vermoeidheid en lichte koorts die vooral bij adolescenten en jongvolwassenen voorkomt)
• het gebruik van bepaalde medicijnen
• het Reye-syndroom
• kankermetastasen (verspreiding van kanker naar de lever)
• leukemie
• malaria
• porfyrie (erfelijke stofwisselingsziekte met symptomen aan huid of zenuwstelsel)
• primaire biliaire cirrose (galwegaandoening met verschrompeling van de lever door littekenvorming)
• sarcoïdose
• scleroserende cholangitis (ontsteking van galwegen met koorts, buikpijn en geelzucht)
• sikkelcelziekte
• steatose (leververvetting: vetlever)
• thalassemie
• tumoren
• virale hepatitis (een leverontsteking veroorzaakt door een virus)
• zwaarlijvigheid (obesitas)

Symptomen leverzwelling

De meeste patiënten merken een leverzwelling niet. De patiënt heeft mogelijk volgende symptomen:

• braken of bloed braken
• ascites (vochtophoping in de buik)
• buikpijn
• donker gekleurde urine
• een gevoel van volheid in de buik
• een jeukende huid
• een zwarte en teerachtige ontlasting
• gemakkelijk blauwe plekken krijgen
• gewichtsverlies
• gynaecomastie
• icterus (geelverkleuring van de huid of ogen).
• kortademigheid
• misselijkheid
• spider naevi: deze treden vaak op bij levercirrose. Dit is een huidafwijking bestaande uit kleine bloedvaatjes die uit een centraal punt (vaak een bultje) komen.
• spierpijn (myalgie)
• vermoeidheid en zwakte
• zwelling van de voeten en benen

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts onderzoekt de patiënt grondig en achterhaalt door middel van een vraaggesprek de levensstijl en symptomen van de patiënt. Op deze manier valt de vergrote lever namelijk mogelijk te verklaren. Hij kan eveneens de leververgroting voelen bij het betasten van de buik van de patiënt.

Diagnostisch onderzoek

Bij de diagnostische onderzoeken houdt de arts rekening met de mogelijke oorzaak van hepatomegalie. Volgende onderzoeken zijn mogelijk: een volledig bloedonderzoek, een radiografisch onderzoek van de buik, een abdominale echografie (echografisch onderzoek), een CT-scan van de buik, een leverfunctieonderzoek en een MRI-scan van de buik. Ook een leverbiopsie of leverpunctie biedt vaak informatie over de mogelijke diagnose. Een ERCP-onderzoek is tot slot soms vereist. ERCP staat voor endoscopische retrograde cholangiopancreaticografie. Dit is een beeldvormend onderzoek van de galwegen en het afvoerkanaal van de alvleesklier nadat de arts met een inwendig kijkinstrument contraststof heeft ingespoten in de tegenovergestelde richting als waarin de sappen (galsappen en sappen van de alvleesklier) stromen.

Behandeling

De behandeling en vooruitzichten van hepatomegalie zijn afhankelijk van de eventuele onderliggende aandoening. Medicatie helpt bij congestief hartfalen. Chemotherapie, een levertransplantatie en chirurgie zijn mogelijk bij leverkanker.

Prognose hepatomegalie

Een onbehandelde vergroting van de lever is mogelijk dodelijk.

Lees verder

• Hepatosplenomegalie: Zwelling (vergroting) van lever en milt
• Levergezondheid: Tips voor goede leverfunctie