Hypervitaminose D: Overmatige inname van vitamine D

Hypervitaminose D: Overmatige inname van vitamine D Vitamine D speelt een cruciale rol in het lichaam. Het bevordert de opname van calcium, magnesium en foliumzuur, draagt bij aan een gezonde botstructuur, versterkt het immuunsysteem, en ondersteunt de werking van zenuwen en spieren. Hoewel de meeste mensen voldoende vitamine D binnenkrijgen door blootstelling aan zonlicht, zijn er relatief weinig voedingsmiddelen die van nature vitamine D bevatten. Bij een tekort aan vitamine D kan het gebruik van supplementen een effectieve oplossing zijn. Langdurig gebruik van deze supplementen kan echter leiden tot bijwerkingen, hoewel deze relatief zeldzaam zijn. Hypervitaminose D, ofwel een teveel aan vitamine D, kan leiden tot verhoogde calciumspiegels in het bloed, wat schade aan organen en botpijn kan veroorzaken.
Blootstelling aan de zon is een belangrijke bron van vitamine D / Bron: Blueeve, PixabayBlootstelling aan de zon is een belangrijke bron van vitamine D / Bron: Blueeve, Pixabay

Bronnen van vitamine D

De voornaamste manier om vitamine D te verkrijgen is via blootstelling aan zonlicht. Ongeveer vijftien tot twintig minuten zonneschijn per dag kan het vitamine D-niveau verhogen. Echter, in veel gevallen is deze blootstelling niet voldoende om aan de dagelijkse behoefte te voldoen. Vitamine D is ook aanwezig in voedingsmiddelen zoals eigeel, levertraan, zalm, tonijn en verrijkte margarine. Tot slot bieden vitamine D-supplementen een handige manier om aan de benodigde hoeveelheid vitamine D te komen.

Dagelijkse aanbevolen hoeveelheid van vitamine D-supplementen

De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine D-supplementen varieert afhankelijk van leeftijd, geslacht, geografische locatie, huidskleur, gewicht, voedselinname en algehele gezondheid. Over het algemeen wordt aanbevolen dat volwassenen 400-600 internationale eenheden (IE) vitamine D per dag binnenkrijgen. De toxiciteitsdrempel voor vitamine D is relatief hoog, variërend tussen 10.000 en 40.000 IE per dag, voordat er ernstige bijwerkingen optreden.

Tegenindicaties en Interacties van Vitamine D-Supplementen

Medicatie

Vitamine D-supplementen zijn mogelijk niet geschikt voor patiënten die de volgende medicijnen gebruiken:

Aandoeningen

Bepaalde aandoeningen kunnen de gevoeligheid voor vitamine D verhogen. Personen met een van de volgende aandoeningen dienen hun arts te raadplegen voordat ze vitamine D-supplementen gebruiken:

Bijwerkingen van hypervitaminose D

Langdurige of overmatige inname van vitamine D, zowel via supplementen als voedingsmiddelen, kan leiden tot bijwerkingen. Het lichaam slaat vitamine D op in vetweefsels, en een vitamine D-overdosis kan verschillende klinische manifestaties vertonen.

Broze botten en botpijn

Een verhoogd calciumgehalte in het bloed, oftewel hypercalciëmie, kan optreden wanneer er onvoldoende hormonen zijn om calcium effectief aan de botten te binden. Vitamine D-toxiciteit veroorzaakt hypercalciëmie, wat leidt tot botproblemen.

Enkele symptomen zijn:
  • Botpijn
  • verlies van lengte of verkorte ledematen
  • een sterk gebogen houding
  • ernstige rugpijn of gewrichtspijn
  • frequentere valpartijen
  • instabiliteit
  • snel breekbare botten

Hoofdpijn is een veelvoorkomend symptoom van hypercalciëmie / Bron: Geralt, PixabayHoofdpijn is een veelvoorkomend symptoom van hypercalciëmie / Bron: Geralt, Pixabay

Hypercalciëmie

Vitamine D-toxiciteit leidt vaak tot hypercalciëmie, wat wordt gekenmerkt door calciumspiegels boven 10,4 mg/dl (104 mg/L) in het bloed. Wanneer het vitamine D-gehalte te hoog is, verhoogt dit de opname van calcium uit de darmen en stimuleert het de afgifte van calcium uit de botten in de bloedbaan. Een teveel aan calcium kan leiden tot diverse complicaties en symptomen, waaronder:

Longschade

Hoge calcium- en foliumzuurwaarden in het bloed kunnen kristallen vormen in zachte weefsels zoals de longen. Deze afzettingen kunnen leiden tot longschade. Enkele tekenen van longschade zijn hoesten, kortademigheid en pijn op de borst.

Nierbeschadiging

Een teveel aan calcium in het bloed kan zich binden aan foliumzuur, wat leidt tot de vorming van kristallen in zachte weefsels. Deze kristallen kunnen weefselschade veroorzaken, bijvoorbeeld aan de nieren. Als calciumafzettingen zich ophopen in de nierweefsels, kan dit leiden tot nefrocalcinose.

Symptomen van nefrocalcinose omvatten:

In ernstige gevallen kan dit leiden tot permanente nierbeschadiging en uiteindelijk nierfalen.

Onregelmatige hartslag en hartaanval

Extreme hypercalciëmie kan hartcellen beschadigen, wat kan leiden tot een onregelmatig hartritme. Bij ernstige hypercalciëmie kunnen calciumafzettingen zich sneller vormen in bloedvaten en hartkleppen.

Hartgerelateerde symptomen van een teveel aan vitamine D zijn onder andere:

Pancreatitis

Hypercalciëmie kan soms leiden tot acute pancreatitis (alvleesklierontsteking).

Tekenen van pancreatitis zijn onder andere:
  • snelle pols
  • Gewichtsverlies
  • koorts
  • misselijkheid en braken
  • pijn in de bovenbuik die naar de rug uitstraalt

Uitdroging

Verhoogde calciumspiegels in het bloed kunnen leiden tot verhoogde urineproductie, oftewel polyurie. Onderzoekers weten niet exact waarom dit gebeurt, maar hoge calciumspiegels kunnen mogelijk de werking van antidiuretische hormonen verminderen, wat leidt tot grotere hoeveelheden verdunde urine. Dit kan resulteren in elektrolytenstoornissen en uitdroging.

Milde tot matige uitdroging
Symptomen van milde tot matige uitdroging zijn onder andere:

Ernstige uitdroging
Ernstige uitdroging kan leiden tot levensbedreigende complicaties zoals:

Algemene symptomen van overmatige inname van vitamine D

Onverklaarbare vermoeidheid is een mogelijk symptoom van hypervitaminose D / Bron: Concord90, PixabayOnverklaarbare vermoeidheid is een mogelijk symptoom van hypervitaminose D / Bron: Concord90, Pixabay

Milde tekenen

Een overmatige inname van vitamine D kan na een paar dagen leiden tot een combinatie van de volgende symptomen:
  • Aanhoudende hoofdpijn
  • Braken
  • constipatie
  • desoriëntatie
  • droge mond
  • huid die traag herstelt na druk
  • onregelmatige hartslag
  • verhoogde dorst (polydipsie)
  • verlies van eetlust
  • verminderde spierspanning
  • gewichtsverlies
  • misselijkheid
  • onverklaarbare vermoeidheid
  • problemen met denken
  • spierzwakte
  • frequent urineren (pollakisurie)
  • veranderingen in het looppatroon
  • verminderde reflexen
  • verwardheid

Ernstige tekenen

Ernstige symptomen van vitamine D-toxiciteit kunnen zijn:

Prognose van vitamine D-toxiciteit

Het herstel van vitamine D-toxiciteit kan weken of maanden duren nadat de patiënt is gestopt met de inname van de te hoge dosis. Indien de supplementen een combinatie van vitamine D en calcitriol bevatten en de patiënt hiervan te veel heeft ingenomen, is het herstel meestal sneller en kan binnen enkele dagen plaatsvinden.

Complicaties

Hypervitaminose D, oftewel een teveel aan vitamine D, kan leiden tot verschillende ernstige gezondheidsproblemen. De belangrijkste complicaties zijn:

Broze botten en botpijn

Een teveel aan vitamine D verhoogt de calciumspiegels in het bloed, wat kan leiden tot botproblemen. De symptomen zijn onder andere:
  • Botpijn
  • verlies van lengte of verkorte ledematen
  • een sterk gebogen houding
  • ernstige rugpijn of gewrichtspijn
  • frequentere valpartijen
  • instabiliteit
  • snel breekbare botten

Hypercalciëmie

Hypercalciëmie is een aandoening waarbij calciumspiegels in het bloed boven normaal zijn. Dit kan leiden tot:

Longschade

Calciumafzettingen kunnen longschade veroorzaken. Symptomen zijn onder andere:

Nierbeschadiging

Een teveel aan calcium kan leiden tot nierbeschadiging door de vorming van kristallen in de nieren. Symptomen van nierbeschadiging zijn:

Onregelmatige hartslag en hartaanval

Hypervitaminose D kan leiden tot hartproblemen zoals:

Pancreatitis

Hypercalciëmie kan leiden tot acute pancreatitis. Symptomen zijn:
  • snelle pols
  • Gewichtsverlies
  • koorts
  • misselijkheid en braken
  • pijn in de bovenbuik die naar de rug uitstraalt

Uitdroging

Een teveel aan calcium kan leiden tot polyurie en uitdroging. Symptomen van milde tot ernstige uitdroging zijn:

Preventie van hypervitaminose D

Preventie van hypervitaminose D richt zich vooral op het vermijden van overmatige inname van vitamine D, zowel via voeding als supplementen. Hier zijn enkele richtlijnen voor het voorkomen van hypervitaminose D:

Beperk inname van supplementen

Volg de aanbevolen doseringen voor vitamine D-supplementen en overleg met een zorgverlener voordat je de dosis verhoogt. Te veel vitamine D via supplementen kan leiden tot toxiciteit. De algemene aanbevolen dosis voor volwassenen ligt tussen 400 en 600 IE per dag, afhankelijk van individuele behoeften.

Voorkom overmatige zonblootstelling

Hoewel zonlicht een belangrijke bron van vitamine D is, is het belangrijk om een balans te vinden. Langdurige blootstelling aan de zon zonder bescherming kan leiden tot huidproblemen en verhoogt de kans op huidkanker. Zorg voor een veilige blootstelling en gebruik zonnebrandmiddelen om overmatige blootstelling te vermijden.

Controleer calcium- en vitamine D-spiegels

Laat regelmatig je calcium- en vitamine D-spiegels controleren, vooral als je een verhoogd risico hebt op vitaminetekorten of -overdoses. Dit helpt om eventuele onevenwichtigheden tijdig op te sporen en te corrigeren.

Raadpleeg een arts

Neem contact op met een arts voordat je begint met vitamine D-supplementen, vooral als je medicijnen gebruikt of een medische aandoening hebt. Je arts kan je adviseren over de juiste dosering en eventuele risico's van vitamine D-supplementatie.

Wees voorzichtig met voedingsmiddelen verrijkt met vitamine D

Voedingsmiddelen die verrijkt zijn met vitamine D kunnen bijdragen aan je dagelijkse inname. Houd rekening met de totale hoeveelheid vitamine D die je binnenkrijgt vanuit alle bronnen, inclusief verrijkte voedingsmiddelen, om te voorkomen dat je de aanbevolen dosis overschrijdt.

Door aandacht te besteden aan de inname en monitoren van vitamine D, kun je het risico op hypervitaminose D minimaliseren en genieten van de voordelen van deze essentiële vitamine zonder de schadelijke effecten van een teveel.

Lees verder

© 2018 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Te veel vitamine A - Hypervitaminose ATe veel vitamine A - Hypervitaminose AHet begrip ‘vitamine’ is sterk gekoppeld aan ‘gezond’. Als je vitamines inneemt, via fruit of maaltijd en anders via sup…
Bèta-caroteen of provitamine ABèta-caroteen of provitamine ABèta-caroteen is een veelvoorkomende vitamine die nuttig is voor het lichaam. Wat is beta-caroteen precies, waar vind je…
Voeding en zwangerschap: vitaminesVitamines zijn onmisbare stofjes voor het functioneren van het menselijk lichaam. Ze reguleren allerlei lichaamsprocesse…
Melk-alkalisyndroom: Inname te veel calcium en alkaliMelk-alkalisyndroom: Inname te veel calcium en alkaliHet melk-alkalisyndroom is een verworven aandoening die ontstaat door het opnemen van te veel calcium en alkali. Gemeens…
Te weinig slaap: symptomen en gevolgen van een slaapgebrekTe weinig slaap: symptomen en gevolgen van een slaapgebrekTe weinig slaap leidt tot een slaapgebrek of slaaptekort. Af en toe te weinig slaap kan je vaak nog wel hanteren, maar e…
Gevoelloze handen: oorzaken van doof gevoel in de handGevoelloze handen: oorzaken van doof gevoel in de handGevoelloze handen is een vervelende klacht, die kan interfereren met je dagelijkse bezigheden. Een gevoelloze hand tijde…
Bronnen en referenties
  • Geraadpleegd op 27 juli 2018:
  • Are you getting too much vitamin D?, https://www.avogel.co.uk/food/vitamins-and-minerals/vitamin-d/are-you-getting-too-much-vitamin-d/
  • Can too much vitamin D hurt you?, https://www.medicalnewstoday.com/articles/322602.php
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • How much Vitamin D is too much Vitamin D?, https://www.jillianmichaels.com/blog/beauty-and-style/how-much-vitamin-d-too-much-vitamin-d
  • Taking too much vitamin D can cloud its benefits and create health risks, https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/taking-too-much-vitamin-d-can-cloud-its-benefits-and-create-health-risks
  • Vitamine D: Wie, wat en hoeveel?, http://www.markt14.be/artikel/10/vitamine-d-wie-wat-en-hoeveel
  • What is vitamin D toxicity, and should I worry about it since I take supplements?, https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/expert-answers/vitamin-d-toxicity/faq-20058108
  • Afbeelding bron 1: Blueeve, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Geralt, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: Concord90, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 31-07-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 11
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.