Hypervitaminose D: Overmatige inname van vitamine D
Vitamine D is een essentiële vitamine voor het lichaam. Het is nodig voor de opname van en de juiste verhoudingen tussen calcium, magnesium en foliumzuur, zorgt voor een goede botgezondheid, verstevigt het immuunsysteem en zorgt voor een goede werking van de zenuwen en spieren. De meeste mensen krijgen voldoende vitamine D binnen door blootstelling aan de zon. Weinig voedingsmiddelen bevatten vitamine D. Bij een tekort is het nemen van supplementen daarom een goede keuze. Het langdurig gebruik van deze supplementen veroorzaakt soms nadelige bijwerkingen, al komen deze relatief weinig voor. Hypervitaminose D (een overmatige inname van vitamine D) veroorzaakt verhoogde calciumwaarden in het bloed, hetgeen onder andere leidt tot schade aan organen en botpijn.

Blootstelling aan de zon is een bron van vitamine D /
Bron: Blueeve, PixabayBronnen van vitamine D
Vitamine D krijgen komt de huid binnen dankzij de blootstelling aan
zonlicht. Vijftien à twintig minuten per dag blootstelling aan de zon verhoogt het vitamine D-gehalte, maar meestal is de blootstelling aan zonlicht niet voldoende voor de dagelijks benodigde vitamine D. Verder is vitamine D aanwezig in voedingsmiddelen, zoals eigeel, levertraan,
zalm, tonijn of margarine. Tot slot bieden vitamine D-supplementen de benodigde vitamine D.
Dagelijkse aanbevolen hoeveelheid van vitamine D-supplementen
De dagelijkse aanbevolen hoeveelheid van vitamine D-supplementen is afhankelijk van de leeftijd, het geslacht, de geografische regio, de huidskleur, het gewicht, de voedselinname en de gezondheidsstatus van de persoon. In termen van internationale eenheden, zouden personen 400-600 internationale eenheden vitamine D per dag moeten krijgen. De toxiciteitsdrempel voor vitamine D is vrij hoog, met name tussen 10.000 en 40.000 internationale eenheden van de vitamine per dag.
Tegenindicatie en interacties van vitamine D-supplementen
Medicatie
Vitamine D-supplementen zijn niet geschikt voor patiënten die bepaalde
medicijnen gebruiken:
Aandoeningen
Ook verhogen enkele aandoeningen de gevoeligheid voor vitamine D. Een patiënt met één van de volgende aandoeningen moet een arts raadplegen voordat hij vitamine D-supplementen gebruikt:
Bijwerkingen: Hypervitaminose D
Langdurige of overmatige consumptie van vitamine D in supplementen of voedingsmiddelen leiden af en toe tot bijwerkingen. Het lichaam bewaart vitamine D in vetweefsels. Diverse klinische uitingsvormen van een vitamine D-overdosis zijn mogelijk.
Broze botten en botpijn
Bij een te hoog calciumgehalte in het bloed (
hypercalciëmie) heeft het lichaam mogelijk niet genoeg hormonen om het mineraal effectief aan de botten te binden. Vitamine D-toxiciteit veroorzaakt hypercalciëmie wat resulteert in
botproblemen.
Sommige symptomen omvatten:
- botpijn
- een verlies van lengte of een kleinere lengte van de ledematen
- een zwaar gebogen houding
- ernstige rugpijn of gewrichtspijn
- frequentere valpartijen
- instabiliteit
- snel breekbare botten

Hoofdpijn is één van de symptomen van hypercalciëmie /
Bron: Geralt, PixabayHypercalciëmie
Vitamine D-toxiciteit leidt meestal tot hypercalciëmie, wat optreedt bij meer dan 10,4000 ng / ml
calcium in het bloed (10,4 milligram (mg) calcium per deciliter bloed of als 0,104 mg / ml). Wanneer het vitamine D-gehalte in te bloed te hoog is, verhoogt dit de hoeveelheid calcium die de darmen absorberen. Hoge niveaus van vitamine D-metabolieten bevorderen eveneens de afgifte van calcium uit de botten in de bloedbaan. Te veel calcium in het bloed leidt tot een breed scala aan complicaties en symptomen zoals:
Longschade
Wanneer hoge calcium- en foliumzuurwaarden in het bloed aanwezig zijn, leidt dit tot kristalvorming in zachte weefsels, zoals de longen. Als veel van deze calciumzoutafzettingen in de longen aanwezig zijn, ontstaat longschade. Enkele tekenen van de resulterende longschade zijn
hoesten,
kortademigheid en pijn op de borst.
Nierbeschadiging
Overtollig calcium in de bloedbaan bindt zich met
foliumzuur. Dit veroorzaakt de vorming van kristallen die zich afzetten in zachte lichaamsweefsels. Deze kristallen veroorzaken weefselschade en uiteindelijk orgaanschade, bijvoorbeeld aan de
nieren. Wanneer calciumafzettingen in nierweefsels vast komen te zitten, is sprake van
nefrocalcinose.
Symptomen van nefrocalcinose zijn onder andere:
In ernstige gevallen leidt dit tot permanente nierbeschadiging en uiteindelijk nierfalen.
Onregelmatige hartslag en hartaanval
Extreme hypercalciëmie tast de hartcellen aan, waardoor bijvoorbeeld een onregelmatig hartritme ontstaat. Bij een patiënt met ernstig hoge calcium- of foliumzuurwaarden in het bloed ontstaan sneller calciumafzettingen of plaques in de bloedvaten of hartkleppen.
Enkele hartgerelateerde symptomen geassocieerd met een overmatige inname van vitamine D omvatten:
Pancreatitis
Hypercalciëmie veroorzaakt soms
acute pancreatitis (
alvleesklierontsteking).
Tekenen van pancreatitis zijn onder andere:
- een snelle pols
- gewichtsverlies
- koorts
- misselijkheid en overgeven
- pijn in de bovenbuik die zich naar achteren uitstrekt
Uitdroging
Verhoogde calciumspiegels in het bloed zorgt ervoor dat een patiënt ongewoon grote hoeveelheden urine produceert en moet uitplassen (
polyurie). Onderzoekers weten anno oktober 2020 niet helemaal zeker waarom dit gebeurt. Mogelijk verminderen hoge calciumgehalten de effecten van antidiuretische hormonen (hormonen die zorgen voor het vasthouden van vocht). Door een verlaagd aantal hormonen ontstaan grotere hoeveelheden verdunde urine. Wanneer een patiënt veel verdunde urine uitplast, verliezen ze grote hoeveelheden water en elektrolyten. Daardoor leidt een overvloed van vitamine D mogelijk tot
elektrolytenstoornissen en
uitdroging.
Milde tot matige uitdroging
Symptomen van matige uitdroging zijn onder andere:
Ernstige uitdroging
Ernstige uitdroging leidt tot levensbedreigende complicaties zoals:
Algemene symptomen van overmatige inname van vitamine D

Onverklaarbare uitputting komt voor bij hypervitaminose D /
Bron: Concord90, PixabayMilde tekenen
Een overmatige inname van vitamine D leidt na een paar dagen overdosering meestal twee of meer van volgende symptomen:
- aanhoudende hoofdpijn
- braken
- constipatie
- desoriëntatie
- een droge mond
- een huid die traag herstelt nadat er op gedrukt is
- een onregelmatige hartslag
- een verhoogde dorst (polydipsie)
- een verlies van eetlust
- een verminderde spierspanning
- gewichtsverlies
- misselijkheid
- onverklaarbare uitputting
- problemen met denken
- spierzwakte
- vaak plassen (pollakisurie)
- veranderingen in het looppatroon
- verminderde reflexen
- verwardheid
Ernstige tekenen
Ernstige symptomen zijn:
Prognose van vitamine D-toxiciteit
Het duurt vaak weken of maanden voordat de effecten van vitamine D-toxiciteit volledig zijn verdwenen nadat de patiënt gestopt is met de te hoge inname. Bevatten de supplementen een combinatie van vitamine D en calcitriol en heeft de patiënt hiervan te veel ingenomen, dan herstelt hij meestal binnen enkele dagen.
Lees verder