Buikpijn of maagpijn na het eten: Oorzaken en symptomen
Buik- of maagpijn na het eten kent vele mogelijke oorzaken, zoals een aandoening of een probleem met de voeding. Deze symptomen variëren van mild tot ernstig en soms gaan ook nog andere symptomen gepaard met maag- of buikpijn na het eten. De behandeling is afhankelijk van de oorzaak. Wanneer bepaalde voedingsmiddelen bijvoorbeeld buikpijn veroorzaken, elimineert de patiënt deze voedingsproducten. Een ander voedingspatroon is eveneens vaak mogelijk om de symptomen te verminderen. Maar in sommige gevallen is medisch advies belangrijk en zet de arts medicijnen, chirurgie en/of andere therapieën in. Vaak verdwijnen de symptomen als de oorzaak effectief behandeld is.
Aandoeningen die maag- en buikpijn veroorzaken
Appendicitis
Een heel intense
buikpijn in de onderste rechterkant van de buik wijst mogelijk in de richting van
appendicitis (
ontsteking van het wormvormig aanhangsel van de blindedarm). Deze
pijn is vaak erger na het eten, en gaat gepaard met
braken en lichte
koorts. Deze situatie is potentieel levensbedreigend dus is dringende professionele medische hulp is noodzakelijk.
Brandend maagzuur
De patiënt voelt hierbij een
branderig gevoel onder het borstbeen. Deze branderige pijn verergert nadat de patiënt gaat liggen of buigt. Soms treedt ernstige pijn op onmiddellijk na het eten. De arts maakt voor het stellen van de diagnose een
röntgenfoto. Hij voert tevens een
endoscopie (inwendig kijkonderzoek van de binnenkant van het lichaam), een slokdarmbeweeglijkheidstest en een test die de
gastro-oesofageale reflux (brandend maagzuur door maaginhoud die terugvloeit naar slokdarm) in de slokdarm meet (
pH-metrie) uit. De behandeling van brandend maagzuur bestaat uit medicijnen die de symptomen verminderen. Daarnaast wijzigt de patiënt het voedingspatroon. Vette en zure voedingsmiddelen zijn uit den boze. Ook met thee, koffie en alcoholgebruik past hij op.
Roken is daarnaast een boosdoener voor brandend maagzuur dus ook hiermee stopt hij. Kleine maaltijden om de paar uur zijn beter dan drie zware maaltijden per dag voor patiënten met brandend maagzuur. Voorts is een regelmatige lichaamsbeweging en een gezond gewicht belangrijk in het voorkomen of verminderen van brandend maagzuur.

Hoofdpijn gaat soms gepaard bij buikgriep /
Bron: Geralt, PixabayBuikgriep/Gastro-enteritis
Gastro-enteritis (buikgriep) is een
maagdarminfectie als gevolg van de consumptie van besmet voedsel of water. De patiënt heeft hierdoor waterige
diarree,
krampen en pijn in de buik,
hoofdpijn,
spierpijn en koorts. Deze symptomen treden veelal twee tot vier uur na het eten van de maaltijd op. De arts onderzoekt de patiënt lichamelijk, overloopt de
medische geschiedenis en symptomen en onderzoekt een ontlastingsstaaltje. Bacteriële gastro-enteritis komt niet zo snel voor maar behandelt de arts met
antibiotica. Deze
medicijnen werken niet voor
virale gastro-enteritis (buikgriep veroorzaakt door een virus). Veel vocht drinken, voldoende drinken en rusten en medicijnen tegen diarree zijn mogelijke behandelingen voor een buikgriep.
Darmobstructie
Een
darmobstructie (verstopping in darm met buikpijn en braken) is een blokkade waardoor voedsel of drank niet door de dunne darm of dikke darm (colon) kan gaan. Een obstructie is het gevolg van een aantal mogelijke oorzaken zoals een groot stuk voedsel dat niet correct afbreekt, een hernia, een tumor of een adhesie (verkleving). Een belangrijk teken van een obstructie is ernstig krampachtige en aanhoudende pijn in de buik na de maaltijd, gevolgd door stinkend braaksel. De ontlasting is waterig of soms ontbreekt deze helemaal.
Diverticulitis
Deze pijnlijke aandoening is het gevolg van de vorming van zakvormige uitstulpingen of
cysten (abnormaal gevormde blaasvormige holten in lichaam) in de darmwand die geïnfecteerd en/of ontstoken zijn. Dit gaat meestal gepaard met ernstige
maagkrampen die direct na het eten starten. Aangezien
diverticulitis mogelijk leidt tot een zeer gevaarlijke infectie, is dringende professionele medische hulp vereist.

Een vezelrijke, gezonde voeding is belangrijk bij galstenen /
Bron: Jill111, PixabayGalstenen
Galstenen (harde afzettingen in de galblaas met typische buikpijn (
galkoliek) als symptoom) ontwikkelen zich wanneer het gal te veel
cholesterol of bilirubine (galkleurstof) bevat, of wanneer de galblaas niet volledig geleegd is. Deze galstenen veroorzaken buikpijn na het eten, en dan met name in het rechterdeel van de bovenbuik. Daarnaast heeft de patiënt pijn tussen de schouderbladen en eveneens pijn rechts in de schouder. Vette voedingsmiddelen verergeren vaak de symptomen.
Zwaarlijvige mensen hebben een verhoogde kans op het ontwikkelen van galstenen. De arts bevestigt de diagnose van galstenen met behulp van een
CT-scan van de galblaas, een
HIDA-scan, (radiografisch onderzoek van galwegen en lever), een
MRI-scan, een
ERCP (inwendig kijkonderzoek van galwegen en pancreas) en/of een
bloedonderzoek. Grote
stenen verwijdert de arts met een chirurgische ingreep (cholecystectomie). Bovendien zijn medicijnen beschikbaar. De patiënt moet daarnaast een vezelrijke voeding consumeren.
Maagkanker
Maagkanker veroorzaakt direct na het eten mogelijk ernstige buikpijn. Maagkanker ontstaat in slijmproducerende cellen die aanwezig zijn op de binnenkant van de maag. Maagkanker leidt tot
indigestie (maagklachten na het eten of drinken), maagklachten, pijn en een
opgeblazen gevoel na het eten. Minder vaak voorkomende symptomen zijn
misselijkheid, braken, brandend maagzuur, een
verlies van eetlust,
angst voor het eten en het gevoel van volheid.
Gewichtsverlies is een ander kenmerk dat af en toe optreedt. De arts verwijdert (een deel van de) maag en het omliggende weefsel. Deze chirurgische ingreep is in medische termen gekend als een "gastrectomie". Deze operatie gebeurt veelal in combinatie met
radiotherapie en/of
chemotherapie.
Maagzweren
Zweren in de maag veroorzaken (scherpe) buikpijn na het eten. Bacteriën eten hierbij letterlijk gaten in de maag of darmen. Voedingsmiddelen met een hoog zuurgehalte verergeren de zweren en veroorzaken pijn. Buikpijn, brandend maagzuur, misselijkheid, braken en een zwarte of
teerachtige ontlasting zijn enkele mogelijke symptomen van maagzweren die gewoonlijk ongeveer twee uur na een maaltijd optreden. De arts voert een bloedonderzoek uit. Ook een ontlastingscultuur, een endoscopie en een röntgenfoto zijn nodig om de diagnose van een
maagzweer te stellen. De arts zet antibiotica in indien de patiënt een maagzweer heeft opgelopen door de bacterie
Helicobacter pylori.
Protonpompremmers (medicijnen die het maagzuur verminderen) en
antacida zijn medicijnen die de maagklachten verminderen.
Pancreatitis
Pancreatitis is een aandoening waarbij de alvleesklier ontstoken is. Galstenen, hyperlipidemie (verhoogd aantal lipiden (vetten in het bloed)),
hyperparathyroïdie (overactieve bijschildklier), virusinfecties, en
(overmatig) alcoholmisbruik zijn veelal de oorzaak van de alvleesklierontsteking. Een ontsteking van de alvleesklier treedt mogelijk op direct na het eten van een grote maaltijd. De patiënt ervaart meteen ernstige buikpijn die mogelijk meer dan zes uur aanhoudt. Binnen zes tot twaalf uur na het eten van de maaltijd, volgen soms maagkrampen. Dit soort pijn begint meestal in de bovenbuik en breidt zich uit naar de rug. De symptomen die hiermee gepaard gaan, omvatten misselijkheid, een zeer snelle hartslag en/of koorts.
Prikkelbaredarmsyndroom
Bij deze chronische aandoening van de dikke darm is de beweeglijkheid van het darmstelsel verstoord (te traag of te snel).
Stress of een te
vezelarme voeding zijn hiervan meestal de oorzaak. Vooral jonge en volwassen patiënten kampen met
het prikkelbaredarmsyndroom (symptomen van diarree en obstipatie), vroeger gekend als een "spastisch colon". De darmaandoening gaat gepaard met buikklachten en een afwijkende, afwisselende stoelgang. De patiënt heeft diverse symptomen zoals
buikkrampen en buikpijn, een opgeblazen gevoel,
winderigheid,
constipatie of diarree en
slijm in de ontlasting. Diverse onderzoeken zijn nodig nadat de arts de patiënt bevraagd heeft over zijn medische geschiedenis. Hij voert een lichamelijk onderzoek, een bloedonderzoek, een flexibele
sigmoïdoscopie, een
colonoscopie, een CT-scan en een lactose-intolerantietest uit om het prikkelbaredarmsyndroom te identificeren. De patiënt nuttigt een maaltijd met meer vezels of hij neemt vezelsupplementen. Daarnaast elimineert hij alle voedingsproducten die gasvorming veroorzaken. De arts schrijft mogelijk diverse medicijnen voor. Tot slot is bewegen belangrijk voor het verkrijgen van een gezonde darmperistaltiek (darmbewegingen).
Andere aandoeningen
Andere oorzaken van buik- of maagpijn na het eten zijn:
- constipatie
- ziekte van Crohn (aandoening met buikpijn, diarree en gewichtsverlies)
- een urineweginfectie
- winderigheid
Voeding die buik- en maagpijn na het eten veroorzaakt
Coeliakie
Bij
coeliakie reageert het immuunsysteem na het nuttigen van gluten. Gluten is een eiwit dat zich in gerst, tarwe, haver, gerst, mout, griesmeel en rogge bevindt. Het gliadine-eiwit (bestanddeel van gluten) oefent een toxisch effect uit op het slijmvlies van de dunne darm. Deze beschadiging van het slijmvlies leidt tot het afsterven van de darmvilli (vlokvormige uitstulpingen van het slijmvlies van de darm). De dunne darm is daarom slecht in staat om de voedingsstoffen op te nemen. Na het eten van gluten, ontstaan bij de patiënt bijgevolg deze symptomen: buikpijn, diarree, gewichtsverlies,
osteoporose (verlies van botmassa met risico op
botbreuken),
gewrichtspijn, erosie van het tandglazuur,
vermoeidheid, hoofdpijn en zure reflux. De patiënt identificeert coeliakie aan de hand van een bloedonderzoek en een endoscopie. De patiënt met coeliakie eet levenslang glutenvrije producten. Eventueel schrijft de arts corticosteroïden voor om de ontsteking te verlichten. Bij sommige patiënten helpen vitaminesupplementen eveneens bij het verlichten van de symptomen.
Hete of kruidige voedingsproducten
Pittige gerechten leiden bij sommige patiënten tot buikpijn na het eten. Veel
kruiden die vaak gebruikt zijn in de hedendaagse keuken zoals pepers, bevatten de chemische stof capsaïcine, die maagklachten veroorzaakt. Capsaïcine bevindt zich eveneens in chilipoeder, Tabasco, salsa en paprikakruiden.
Koude dranken en warm eten
Het drinken van koude dranken bij warm eten veroorzaakt mogelijk maagpijn en maagkrampen. Door het nuttigen van extreem gekoelde dranken gebeuren plotse, hevige, onwillekeurige en pijnlijke samentrekkingen van de buikspieren en ontstaat een maagkramp. De patiënt vermijdt bijgevolg koude dranken tijdens het nuttigen van een warme maaltijd. De pijn verdwijnt dan automatisch binnen een paar minuten.
Lactose-intolerantie
Lactose-intolerantie is een aandoening waarbij een patiënt niet over het enzym lactase beschikt, waardoor de patiënt intolerant is ten opzichte van lactose. Als een patiënt deze producten consumeert (melk of melkproducten), resulteert dit in pijn en kramp in de buik, diarree, misselijkheid, braken, een opgeblazen gevoel en flatulentie (winderigheid). De arts identificeert lactose-intolerantie door middel van een lactose tolerantietest, een
waterstofademtest en een zuurgraadonderzoek van de ontlasting. De behandeling van lactose-intolerantie bestaat uit het vermijden van voedingsproducten die lactose bevatten en
pijnstillers die de buikpijn te verminderen.
Overeten
Een patiënt die zich overeet, eet meer voedsel dan hij nodig heeft. Veel patiënten die zich overeten, verbruiken tevens bewerkte voedingsmiddelen, vette voedingsmiddelen, zuivelproducten en andere eetwaren die moeilijk te verteren zijn. Dit overmatig veel eten veroorzaakt spijsverteringsproblemen (indigestie) want de vertering van het voedsel gebeurt hierdoor niet of niet snel genoeg. Dit resulteert dan weer in buikpijn en winderigheid. De patiënt eet beperkte porties hij behoudt
gezonde en evenwichtige voeding. Daarnaast drinkt de patiënt veel water om niet uit te drogen (
dehydratie). Maar te veel
water drinken na een maaltijd is dan weer niet aanbevolen.
Wandelen na het eten is een goede activiteit om na het eten uit te voeren want dit helpt bij de spijsvertering.

Netelroos ((jeukende) bultjes op de huid) is één van de mogelijke symptomen van voedselallergie /
Bron: Hans, PixabayVoedselallergie
Bij voedselallergie is een patiënt
allergisch voor bepaalde voedingseiwitten. Bij de voedselovergevoeligheid ontstaat een immunologische reactie voor één of meer bestanddelen uit het voedsel wat aantoonbaar is. Dit gebeurt vaak bij koemelkeiwit (kinderen tot drie jaar), kippeneiwit, vis, en
schaal- en schelpdieren,
pinda's, noten,
soja, graanmeel, zaden (mosterd, zonnebloem- en pijnboompitten) en selderij. De patiënt ontwikkelt meestal binnen een paar uur na het eten van deze producten, symptomen van de
voedselallergie. Deze symptomen omvatten prikkeling, jeuk en zwelling in de mond (
oraal allergiesyndroom),
netelroos (
huidziekte met jeukende
bultjes op de huid),
angio-oedeem (zich herhalende aanvallen van voorbijgaande jeukende zwelling van huid en/of slijmvliezen), buikklachten,
anafylaxie (ernstige allergische reactie met als gevolg bloeddrukdaling en onvoldoende bloedstroom naar vitale organen) en een
shock. Het vermijden van deze voedingsmiddelen uit de voeding voorkomt de buikpijn en de andere symptomen.
Voedselvergiftiging
Deze aandoening treedt op na het nuttigen van besmet voedsel en drank. De symptomen verschijnen gewoonlijk twee tot vier uur na het consumeren van besmet voedsel of drank. Mogelijke symptomen omvatten pijn en kramp in de onderbuik, diarree, misselijkheid, braken en koorts. De symptomen van
voedselvergiftiging (diarree door inname van besmet voedsel) houden meestal ongeveer één tot twee dagen aan, maar bij sommige patiënten zijn deze symptomen ernstig of zelfs fataal. De arts bevraagt de patiënt, voert een lichamelijk onderzoek uit en ook een bloedonderzoek en een
ontlastingsonderzoek zijn nodig. De patiënt moet veel vocht drinken en rusten. Heeft de patiënt een bacteriële infectie opgelopen en zijn de symptomen ernstig, dan schrijft de arts antibiotica voor.
Medisch advies bij bepaalde combinatie van symptomen
Bij hevige buikpijn of maagpijn na het eten in combinatie met
bloed in de ontlasting, braken,
bleekheid (pallor) of een acuut
gevoelige buik, dan is onmiddellijke medische hulp vereist.
Lees verder