Natuurlijke pijnstillers: Kruiden en andere therapieën

Pijnstillers zijn bij veel mensen niet meer weg te denken uit het medicijnenkastje. Hoofdpijn, pijn aan de knie of pijnlijke maandstonden en al snel verdwijnt een pijnstiller uit dit kastje. Deze pilletjes verlichten de pijn, maar sommige mensen raken hieraan verslaafd of nemen onbewust maandelijks grote hoeveelheden. Deze pijnstillers kunnen soms ook leiden tot vervelende bijwerkingen of andere gezondheidsproblemen. Enkele natuurlijke oplossingen bieden verlichting, hoewel bij chronische pijn de verlichting vaak pas na enkele maanden merkbaar is. Geduld is dan een goede boodschap. Bij alle tips geldt dat deskundig en medisch advies altijd vereist is.

• Bomen & Planten
• Schietwilg
• Smeerwortel
• Suikerberk
• Witte wilgenschors
• Dagelijkse activiteiten
• Acupunctuur
• Buitenlucht
• Geleide fantasie
• IJs
• Lachen
• Lichamelijke activiteiten
• Massage
• Meditatie
• Slapen
• Stretchen
• Warmte
• Water
• Essentiële oliën
• Lavendel
• Pepermunt
• Kruiden
• Arnica
• Boswella
• Duivelsklauw
• Gember
• Kruidnagel
• Kurkuma
• Supplementen
• Glucosamine
• Probiotica
• Voeding
• Bromelaïne
• Capsaïcine / Capsicum
• Gammalinoleenzuur (GLA)
• Kersen
• Omega-3-vetzuren
• Veenbes
• Zeewier
• Nieuwe ontwikkelingen in natuurlijke pijnbestrijding
• Cannabidiol (CBD)
• Curcumine
• Magnesium
• Deskundig en medisch advies bij natuurlijke pijnstillers

Bomen & Planten

Schietwilg

Het werkzame bestanddeel in schietwilg is salicine, dat door het lichaam wordt omgezet in salicylzuur. De prostaglandinen in het lichaam (soort hormonen die zorgen voor pijn en ontsteking) worden verminderd door het innemen van kruiden van de schietwilg. Hierdoor ontstaan enkele vervelende bijwerkingen van veel vrij verkrijgbare pijnstillers niet, zoals maagpijn en inwendige bloedingen. Dit kruid is bruikbaar voor de verlichting van menstruatiepijn, spierpijn, artritis (gewrichtsontsteking), of na een knie- of heupoperatie, omdat het de bloedstroom bevordert en de zwelling vermindert.

Smeerwortel

Lage of hoge rugpijn kan heel vervelend zijn, maar smeerwortel is zeer effectief voor sommige mensen. Dit kan in de vorm van een huidcrème drie keer per dag op de pijnlijke plekken worden aangebracht. Smeerwortel kan echter schade aan de lever veroorzaken wanneer het oraal wordt ingenomen. Smeerwortelthee drinken is bijgevolg geen goed idee.

Suikerberk

De suikerberk (zoete berk) is een boom waarvan de bladeren cortison bevatten. Dit ingrediënt bevindt zich in medicijnen die door artsen worden ingezet voor de behandeling van endocriene stoornissen, artritis, lupus, een huidaandoening, auto-immuunziekten, enzovoort. In berkenbladeren bevindt zich tevens "methylsalicylaat", wat vergelijkbaar is met salicylzuur in aspirine. Dit verbetert de circulatie, werkt tegen krampen, is een pijnstiller, werkt tegen schimmels, is ontgiftend en vermindert rimpels. Daarnaast heeft suikerberk een werking die vergelijkbaar is met een diureticum (plaspil). Suikerberk is beschikbaar in olievorm.

Witte wilgenschors

Salicine is vergelijkbaar met een van de belangrijke ingrediënten van aspirine en bevindt zich ook in witte wilgenbast. Deze natuurlijke pijnstiller is verkrijgbaar als vloeibaar supplement, capsule of als gedroogd kruid. Het werkt goed tegen hoofdpijn, lage rugpijn, artrose (reumatische aandoening van gewrichtskraakbeen met pijn, stijfheid, gewrichtsgeluiden en hardheid) en vele andere aandoeningen. Dit product is enkel door volwassenen inzetbaar, omdat het net als aspirine potentieel giftig voor kinderen is. Daarnaast kunnen soms maagklachten ontstaan (vooral bij grote dosissen), en de inname van wilgenschors kan leiden tot een vertraagde nierfunctie. Als iemand reeds antistollingsmedicijnen neemt, moet men voorzichtig zijn omdat salicine anders het risico op bloedingen verhoogt.

Dagelijkse activiteiten

Acupunctuur

Acupunctuur is een oude Chinese vorm van geneeskunde waarbij de acupuncturist kleine en zeer dunne naalden in specifieke punten van het lichaam plaatst. Deze zijn zo dun dat de meeste mensen ze nauwelijks voelen, dus angst voor acupunctuur is vaak ongegrond. Deze natuurlijke therapie biedt tal van voordelen en verlicht verschillende soorten pijn, zoals migraine (aanvallen van aura en/of eenzijdige hoofdpijn), rugpijn, artrose en andere vormen van chronische pijn.

Buitenlucht

Minstens tien tot vijftien minuten dagelijkse buitenlucht is aanbevolen omdat zonlicht helpt bij de productie van vitamine D. Vooral mensen met artrose in de knie ervaren de buitenlucht als bijzonder heilzaam voor de pijn. Chronische pijn in de onderrug en pijn aan de spieren en het skelet kunnen ook verlicht worden door voldoende buiten te komen.

Geleide fantasie

Geleide fantasie is een natuurlijke spierontspanningstechniek waarbij mensen met pijn zich tijdens tweemaal dagelijkse sessies op een andere plaats wanen. Deze vorm van meditatie gebruikt de geest om pijnsignalen uit te schakelen.

IJs

Het aanbrengen van ijs op pijnlijke spieren, pezen of ligamenten is nuttig omdat dit de ontsteking en zwelling vermindert. Dit moet kort nadat iemand de pijn voelt gebeuren. Hoofdpijn kan ook effectief worden verlicht door een coldpack kort op het hoofd aan te brengen.

Lachen

Lachen verhoogt de pijntolerantie, vooral als dit in gezelschap gebeurt. De bloedstroom en het zuurstofgehalte in het bloed verhogen hierdoor, en bovendien komen er meer endorfines vrij (natuurlijke pijnstillers). Lachyoga is bijzonder aanbevolen voor mensen met pijn.

Lichamelijke activiteiten

Het advies om lichamelijke activiteiten uit te voeren bij pijn klinkt voor veel mensen misschien niet als goed advies. Niettemin verlicht dit daadwerkelijk de pijn. Fysieke inspanning stimuleert de doorbloeding en de synoviale vloeistoffen, die de gewrichten smeren om pijn in de gewrichten te verlichten. Lichamelijke inspanning leidt bovendien tot de afgifte van endorfine, waardoor mensen zich beter voelen. Endorfine fungeert als een natuurlijke pijnstiller van het lichaam. Het is uiteraard niet de bedoeling om krachtige fysieke inspanningen te leveren om pijn te verhelpen. Gezond verstand gebruiken is belangrijk. Bij pijn die het gevolg is van een verstuiking, breuk, of een gescheurd ligament, zijn lichamelijke activiteiten die druk uitoefenen op deze plaatsen geen goed idee, omdat dit de pijn en andere symptomen kan verergeren. Een fysiotherapeut raadplegen is een goede optie om onder medische begeleiding oefeningen op te starten.

Massage

Massages zijn niet alleen luxe, maar bieden daadwerkelijk verlichting bij pijn. Dit geldt vooral voor mensen die lijden aan chronische lage rugpijn en wekelijks een massagebeurt krijgen. Massages verbeteren de bloedstroom en helpen de spanning loskomen. Bij massages komen net dezelfde endorfines vrij als bij lichamelijke activiteiten.

Meditatie

Twee keer per dag mediteren kan vrijwel alle soorten pijn verminderen. Dit kan opgebouwd worden van enkele minuten tot een halfuur. De patiënt gaat met de ogen dicht op een comfortabele plaats zitten of staan en denkt aan een fijn geluid dat hij steeds herhaalt in zijn geest. Bij pijn is het belangrijk om terug te keren naar het fijne geluid.

Slapen

Voldoende slaap is cruciaal voor het verminderen van pijn en het bevorderen van genezing. Regelmatige lichaamsbeweging bevordert de slaap. Visualisatie, meditatie en andere psychologische technieken zijn eveneens nuttig om het slaapproces te bevorderen.

Stretchen

Stretchen (het opwarmen van spieren, ligamenten en pezen) is vooral bruikbaar voor mensen met chronische rugpijn. Dit moet dagelijks gedurende ongeveer vijftien minuten gebeuren en vermindert aanzienlijk de pijn.

Warmte

Nadat bij een verzwikking of verstuiking de ontsteking verdwenen is, vermindert warmte de stijfheid die hiermee gepaard gaat. Ook bij artritis kan het aanbrengen van warmte een goede pijnverlichting bieden. Dit kan met behulp van een warme kruik, met gel gevulde pads in de magnetron, elektrische verwarmingspads of het nemen van een bad met warm water. Infraroodtherapie is een andere vorm van warmtebehandeling, vaak uitgevoerd onder begeleiding van een fysiotherapeut. Deze behandelingsvorm met warmte vermindert chronische lage rugpijn en artritis. Het herstel van pijnlijke spieren wordt verder bespoedigd door de toepassing van infrarood warmte.

Water

Uitdroging (dehydratie) is geassocieerd met hoofdpijn, dus voldoende water drinken voorkomt dit vervelende symptoom of bestrijdt de hoofdpijn. Het drinken van veel water bij de behandeling van het premenstrueel syndroom helpt bij het ontspannen van de baarmoeder spieren en vermindert krampen.

Essentiële oliën

Lavendel

Lavendel vermindert spierspanning. Bij hoofdpijn kan een druppel [EO]Echte Lavendel (Lavandula angustifolia)[/EO] op de slapen wrijven goed helpen. Lavendelbalsem is ook heilzaam voor het kalmeren van jeukende huid, bestrijdt schimmelinfecties en helpt bij de genezing van wonden.

Pepermunt

Pepermunt ([EO]Mentha piperita[/EO]) is een natuurlijk middel tegen tandpijn, een ongemakkelijk en opgeblazen gevoel en winderigheid, gewrichtsaandoeningen, huidirritatie en spierpijn. Fibromyalgie (chronische aandoening met pijn en vermoeidheid) en het myofasciale pijnsyndroom kunnen goed worden behandeld met pepermuntbalsem. Pepermunt is ook een uitstekend natuurlijk product voor het behandelen van hoofdpijn. Net als bij lavendel, werkt het goed om een druppel pepermuntolie tegen de slapen te wrijven. Hierbij moet men voorzichtig zijn met de ogen. Pepermuntolie wordt afgeraden voor het naar bed gaan vanwege de oppeppende werking.

Kruiden

Arnica

Arnica is een uitstekend kruid dat bruikbaar is na intensief sporten, bij acuut letsel, bij een kneuzing of zelfs na een operatie. Dit kruid werkt ontstekingsremmend en pijnstillend. De beste manier om Arnica te gebruiken is via een balsem of zalf.

Boswella

Boswella is een kruid dat afkomstig is van de wierookboom. Het hars remt ontstekingen af en vermindert de pijn, vooral bij artritische aandoeningen en inflammatoire darmziekten. Dit is verkrijgbaar in tablet- of capsulevorm.

Duivelsklauw

Dit natuurlijke ontstekingsremmende kruid is effectief bij de behandeling van leverproblemen en hartkrampen. Duivelsklauw vermindert de pijn van artritis, hoofdpijn en lage rugklachten. Mensen met een gevoelige maag moeten beginnen met een lage dosis. Sommige mensen ervaren echter milde buikpijn bij het innemen van duivelskruid.

Gember

Gember heeft een ontstekingsremmende werking. Dit verlicht tal van symptomen en aandoeningen zoals misselijkheid, artritis, hoofdpijn, menstruele krampen en spierpijn. Daarnaast vermindert een gemberextract pijn en stijfheid in de kniegewrichten. Gember is zeer effectief in de vorm van een kompres of thee.

Kruidnagel

Kruidnagelolie, een poeder van kruidnagel en kruidnagelcapsules zijn andere natuurlijke pijnstillers. Deze kruiden, die vaak in de keuken te vinden zijn, kunnen worden ingezet bij een verkoudheid (milde infectie met symptomen aan neus en keel), hoofdpijn, reumatische ontsteking of misselijkheid. Bij kiespijn helpt het om een paar druppels kruidnagelolie op een watje te plaatsen en dit vervolgens op het pijnlijke tandvlees te leggen gedurende ongeveer tien minuten, en dit meermaals per dag. Kruidnagelolie is een tijdelijke natuurlijke pijnbestrijding. Bij chronische kiespijn is een tandheelkundig onderzoek door een tandarts steeds aanbevolen. Daarnaast kan te veel onverdunde kruidnagelolie schade aan het tandvlees veroorzaken. Patiënten met bloedstollingsproblemen of bloedstoornissen moeten overleggen met hun tandarts over het gebruik van kruidnagelolie.

Kurkuma

Kurkuma is een wortel die deel uitmaakt van de gemberfamilie. Dit kruid zorgt voor de typische gele kleur in curry. Het bevat een antioxidant die vrije radicalen en moleculen neutraliseert, waardoor cellen en weefsels beschermd blijven. Tal van aandoeningen zoals kanker, indigestie (maagklachten na het eten of drinken), maagklachten, maagzweren en psoriasis kunnen met kurkuma worden behandeld. Mensen met artrose proberen soms kurkuma als natuurlijke pijnstiller, omdat het ook helpt tegen ontstekingen. Bij verstuikingen, verrekkingen, kneuzingen en gewrichtsontsteking blijkt dit kruid eveneens heilzaam te zijn. Medical Daily beweert zelfs dat kurkuma zo goed werkt als ibuprofen. Kurkuma kan worden ingenomen door thee te maken, curry te eten of capsules te gebruiken.

Supplementen

Glucosamine

Net zoals bij honden, werkt glucosamine ook bij mensen met pijnlijke gewrichten. Vaak wordt chondroïtine toegevoegd aan glucosaminecapsules. Chondroïtine verzacht de pijn en bevordert een soepelere beweging. Deze stoffen maken deel uit van het kraakbeen in het lichaam.

Probiotica

Probiotica zijn goede bacteriën die de darmflora versterken in het lichaam. Ze verminderen ontstekingen en zijn vooral nuttig bij het prikkelbaredarmsyndroom (symptomen van diarree en obstipatie), wat pijn en een opgeblazen gevoel kan veroorzaken. Probiotica zijn te vinden in yoghurt, kimchi, kefir en zuurkool, maar zijn ook beschikbaar in supplementvorm.

Voeding

Bromelaïne

Bromelaïne, aanwezig in ananasstengels, is een natuurlijke pijnstiller. In het lichaam veroorzaken prostaglandines (soort hormonen) ontstekingen. Bromelaïne verlaagt het niveau van prostaglandines, waardoor ontstekingen en bijbehorende pijn vermindert. Vooral mensen met artritis of andere spieraandoeningen kunnen baat hebben bij het drinken van vers ananassap.

Capsaïcine / Capsicum

Capsaïcine, de werkzame stof in chilipepers die hun pittige smaak geeft, is te vinden in sommige topische crèmes en orale supplementen (via de mond ingenomen). Het vermindert pijnsignalen in de hersenen. Mogelijk helpt het eten van hete pepers ook bij het verminderen van chronische pijn (zoals bij artritis), clusterhoofdpijn (plotse, eenzijdige en pijnlijke hoofdpijn), migraine en gordelroos (virale infectie met huiduitslag en symptomen aan gezicht). In capsulevorm is capsaïcine effectief tegen diarree en krampen. Kruidig voedsel vermindert over het algemeen ontstekingen.

Gammalinoleenzuur (GLA)

GLA, dat voorkomt in talrijke zaadoliën (zoals teunisbloemolie), vermindert zenuwpijn die geassocieerd is met diabetesaandoeningen. Ook biedt het een natuurlijke behandeling voor de pijn die een vrouw ervaart bij het premenstrueel syndroom.

Kersen

Fytonutriënten, de stoffen in kersen die hun typische rode kleur geven, zijn vergelijkbaar met anthocyanen, die zich in veel vrij verkrijgbare pijnstillers bevinden. Kersen kunnen vooral helpen bij artritis.

Omega-3-vetzuren

Deze "goede vetten" verlagen ontstekingen, wat nuttig is bij gewrichtspijn, gewrichtsstijfheid, rugpijn en menstruatiepijn. Voedingsmiddelen die rijk zijn aan omega-3-vetzuren worden aanbevolen, zoals vette vis, koolzaadolie, spruitjes, spinazie en voedingsmiddelen met toegevoegde omega-3-vetzuren zoals eieren. Er zijn ook veel plantaardige bronnen en supplementen van omega-3. Visolie is tevens een goed supplement voor het verminderen van spier- en gewrichtspijn. Twee wetenschappelijke onderzoeken uit 2015 tonen aan dat omega-3- en omega-6-vetzuren effectief zijn bij het verminderen van psychische klachten die optreden bij patiënten met chronische hoofdpijn. In september 2016 verscheen een onderzoeksrapport in PlOS One waarin wetenschappers beweren dat omega-3-vetzuren de auto-immuunaandoening lupus kunnen voorkomen. Sommige wetenschappers zijn echter sceptisch over de effectiviteit van visolie, omdat veel visolies te veel gifrestanten bevatten, net als de vis waaruit ze zijn gewonnen.

Veenbes

Veenbessensap doodt de pathogeen Helicobacter pylori die het slijmvlies van de maag en de dunne darm aantast. Dit pathogeen (ziekteverwekker) veroorzaakt vaak zweren in de maag en darm. Antibiotica zijn met andere woorden niet altijd meteen nodig bij een urineweginfectie of bij pijnlijke zweren in de maag of darm.

Zeewier

AquaMin is afgeleid van rood zeewier. Het heeft een krachtige ontstekingsremmende werking en is vooral nuttig bij artritispijn, omdat het de stijfheid vermindert. Daarnaast helpt het bij de opbouw van het bot. AquaMin is rijk aan zowel calcium als magnesium.

Nieuwe ontwikkelingen in natuurlijke pijnbestrijding

Cannabidiol (CBD)

Cannabidiol (CBD) is een niet-psychoactieve stof die voorkomt in cannabisplanten. Het heeft aangetoond ontstekingsremmende en pijnstillende eigenschappen te hebben. Studies suggereren dat CBD effectief kan zijn bij het verlichten van chronische pijn en het verbeteren van de slaapkwaliteit bij pijnpatiënten. CBD-olie kan zowel lokaal worden toegepast als oraal worden ingenomen. Belangrijk is om een product te kiezen met een gecontroleerde concentratie van CBD en te overleggen met een arts voor gebruik, vooral als andere medicatie wordt ingenomen.

Curcumine

Curcumine, een actieve stof in kurkuma, heeft aanzienlijke ontstekingsremmende eigenschappen. Onderzoek toont aan dat curcumine effectief kan bijdragen aan het verminderen van ontstekingen en pijn bij aandoeningen zoals artritis en ontstekingsziekten. Het kan worden ingenomen als supplement of worden toegevoegd aan de voeding via curcumine-rijke kruidenmengsels.

Magnesium

Magnesium speelt een belangrijke rol bij de spierfunctie en kan helpen bij het verlichten van spierpijn en krampen. Een tekort aan magnesium wordt vaak in verband gebracht met spierpijn en spasmen. Het aanvullen van magnesium kan door middel van voedingsmiddelen zoals noten, zaden, en groene bladgroenten, of via supplementen.

Deskundig en medisch advies bij natuurlijke pijnstillers

Bij deze tips geldt dat de patiënt zo nodig eerst medisch advies inwint over de oorzaak van de pijn, en daarna met de zorgverlener de natuurlijke behandelingsmethoden bespreekt. Dit voorkomt mogelijke ernstige complicaties. Degelijke kruiden, essentiële oliën en supplementen zijn vaak niet bij de apotheek verkrijgbaar, maar wel in een natuurvoedingswinkel. Het raadplegen van een deskundige is hierbij noodzakelijk.

Lees verder

• Chronische pijn: Soorten, oorzaken en behandeling
• Zenuwpijn (neuralgie): Pijn door zenuwschade
• Neuropathische pijn: Pijn door schade aan zenuwstelsel
• Kruidengeneesmiddelen: Gebruik en veiligheid van kruiden
• Pijn verlichten: Soorten niet-medicamenteuze behandelingen