Pijn in het midden van de bovenbuik: oorzaken en behandeling

Pijn in het midden van de bovenbuik: oorzaken en behandeling Pijn in het midden van de bovenbuik is een courante klacht. Epigastrische pijn is de benaming voor pijn of ongemak direct onder je ribben in het gebied van je bovenbuik. Dit gebied staat bekend als het epigastrium. Pijn in het midden van de bovenbuik gaat vaak gepaard met andere symptomen, zoals brandend maagzuur, een opgeblazen gevoel en gasvorming. Epigastrische pijn is niet altijd reden tot zorg. Deze klacht heeft vele mogelijke oorzaken, vooral als het optreedt vlak na het eten. Het is belangrijk om het verschil te kunnen zien tussen pijn die het gevolg is van iets relatief onschuldigs, zoals te veel eten of lactose-intolerantie, en pijn die optreedt als gevolg van een onderliggende aandoening, zoals GORZ, ontsteking of infectie. Behandeling van pijn in het midden van de bovenbuik hangt af van de onderliggende oorzaak. Vaak volstaat zelfzorg en leefstijlveranderingen, maar soms is een medische behandeling nodig. Raadpleeg tijdig je huisarts bij aanhoudende klachten.

Pijn in het midden van de bovenbuik

Sophie, een drukke marketingmanager, was gewend aan hectische werkdagen en snelle lunches achter haar bureau. Op een dag, na een stressvolle ochtend vol vergaderingen en een gehaast broodje onderweg, voelde ze een brandende pijn in het midden van haar bovenbuik. Aanvankelijk dacht ze dat het een onschuldig kwaaltje was, maar toen de pijn scherp werd en niet wegging, maakte de bezorgdheid plaats voor onrust. Die avond, met een warme kruik op haar buik en een bezorgde blik van haar partner, besefte Sophie dat ze haar stressvolle levensstijl niet langer kon negeren. Het werd tijd om te luisteren naar de signalen van haar lichaam en hulp te zoeken om de oorzaak van de pijn te achterhalen.

Pijn in het midden van de bovenbuik / Bron: InesBazdar/Shutterstock.comPijn in het midden van de bovenbuik / Bron: InesBazdar/Shutterstock.com
De meest voorkomende oorzaken van pijn in de bovenbuik of in het kuiltje van je bovenbuik zijn maagzweer, zure reflux en gastritis (maagslijmvliesontsteking), of een ontsteking van de maagwand (maagontsteking). Als je pijn erger is als je maag leeg is en minder wordt nadat je hebt gegeten, dan heb je mogelijk last van een maagzweer. De meeste zweren in de maag worden veroorzaakt door Helicobacter pylori, een bacterie die de maagwand infecteert en ontstekingen veroorzaakt. Als je echter zeer regelmatig aspirine, ibuprofen of andere ontstekingsremmende geneesmiddelen gebruikt, dan loop je ook een verhoogd risico op een maagzweer. Ontstekingsremmers kunnen ook gastritis veroorzaken, evenals alcohol, roken en overmatige consumptie van koffie of andere irriterende stoffen. De pijn van gastritis lijkt veel op dei van een maagzweer.

Aanhoudende pijn in het bovenste gedeelte van je buik kan duiden op schade aan de lagere slokdarm, de holle buis die van je keel naar je maag leidt. Veel mensen met gastro-oesofageale reflux (GORZ) ziekte ontwikkelen erosies of ulceraties aan de onderkant van hun slokdarm en deze verwondingen kunnen pijn in de bovenbuik veroorzaken. Pancreatitis (alvleesklierontsteking) en alvleesklierkanker zijn minder vaak voorkomende oorzaken van pijn in het midden van de bovenbuik. De pijn van deze aandoeningen kan variëren van dof en zeurderig tot ernstig, is meestal redelijk constant aanwezig en straalt vaak uit naar je rug. Mensen die galstenen hebben of zwaar drinken, lopen een verhoogd risico op alvleesklieraandoeningen.

FAQ: pijn in het midden van je bovenbuik – wat zit daar nou weer dwars?

Soms voel je ineens een zeurende, stekende of drukkende pijn midden in je bovenbuik en denk je: wat is dit nu weer? Heb je gewoon een bord te veel naar binnen geschoven of is er iets anders aan de hand? Het gebied rond je maag, galblaas en alvleesklier kan flink protesteren als er iets niet lekker zit. En dat kan variëren van onschuldig tot iets waar je toch echt even een arts naar moet laten kijken.

Pijn in het midden van je bovenbuik komt vaker voor dan je denkt. Misschien heb je last van brandend maagzuur na een gezellig diner, een opgeblazen gevoel door een verkeerd gevallen snack of voelt het alsof er een baksteen op je maag ligt. Maar als het blijft zeuren, uitstralen naar je rug of gepaard gaat met andere klachten zoals misselijkheid of koorts, wordt het tijd om verder te kijken. Want tsja, je spijsvertering kan een flinke stoorzender zijn als er iets niet soepel verloopt.

In deze FAQ vind je antwoorden op de meest gestelde vragen over pijn in het midden van je bovenbuik. Geen stoffige, medische opsommingen, maar duidelijke en praktische info. Wat kan het zijn? Wanneer moet je je zorgen maken? En wat kun je zelf doen? Lees verder en ontdek wat er allemaal achter dat zeurende gevoel in je bovenbuik kan zitten.

VraagAntwoord
Waarom doet mijn bovenbuik ineens pijn?Dat kan van alles zijn, van een simpele maagkramp tot een ontsteking van je galblaas. Heb je net een vette hap gegeten? Misschien protesteert je maag. Of is het een scherpe, stekende pijn? Dan zou het ook een maagzweer kunnen zijn. Als het blijft aanhouden of echt niet te harden is, toch even een arts inschakelen.
Kan stress buikpijn in het midden veroorzaken?Jazeker! Je maag en darmen zijn supergevoelig voor stress. Zit je ergens over in, veel spanning of piekerwerk? Je maagzuur kan dan in overdrive gaan, met als resultaat brandend maagzuur of een geïrriteerde maagwand. Soms krijg je er zelfs misselijkheid of een opgeblazen gevoel bij.
Wat als het midden van mijn bovenbuik pijn doet na het eten?Dat wijst vaak op je spijsvertering. Een opgeblazen gevoel, zuurbranden of een drukkend gevoel kan te maken hebben met iets simpels als te snel eten of net wat te veel gefrituurd spul. Maar als je er vaak last van hebt, kan het ook duiden op iets als galstenen of een maagzweer.
Wanneer moet ik me zorgen maken?Als de pijn langer aanhoudt, steeds erger wordt of gepaard gaat met andere symptomen zoals koorts, heftig braken of geelzucht, dan is het echt tijd om medische hulp te zoeken. Vooral als de pijn uitstraalt naar je rug of borst – dat kan wijzen op je galblaas, alvleesklier of zelfs je hart.
Kan een opgeblazen gevoel pijn in het midden van mijn buik geven?Ja, zeker. Gasophoping in je maag of darmen kan flink wat druk geven, en dat voel je dan in je bovenbuik. Vooral na koolzuurhoudende drankjes, peulvruchten of bepaalde koolsoorten kan het flink opspelen. Even bewegen en een kopje kamillethee kan helpen.
Wat als de pijn uitstraalt naar mijn rug?Dat kan een signaal zijn van je alvleesklier of galblaas. Bij een alvleesklierontsteking voel je vaak een diepe, doordringende pijn die erger wordt als je op je rug ligt. Galstenen kunnen uitstralende pijn geven richting je rug en schouder. Een arts kan onderzoeken of hier iets ernstigs aan de hand is.
Kan mijn maagzuur deze pijn veroorzaken?Ja, brandend maagzuur (reflux) kan echt een venijnige pijn midden in je bovenbuik geven, soms zelfs tot aan je borstbeen. Het voelt alsof je maag in de fik staat, vooral na eten of als je plat ligt. Een maagzuurremmer of een paar kleine aanpassingen in je voeding kunnen al helpen.
Wat als ik ‘s nachts wakker word van de pijn?Een maagzweer zou hier een boosdoener kunnen zijn. De pijn is dan vaak zeurend en kan juist erger worden op een lege maag. Wat melk drinken of een lichte snack nemen kan tijdelijk verlichting geven. Maar als dit vaker gebeurt, toch maar even naar de dokter.
Kan een hartprobleem aanvoelen als pijn in het midden van mijn buik?Ja, soms kan een hartaanval zich uiten als een drukkend of benauwend gevoel in je bovenbuik. Vooral als het samengaat met misselijkheid, zweten of een uitstralende pijn naar je arm of kaak. Twijfel je? Meteen 112 bellen!
Wat als ik ook misselijk ben?Dan zou het van alles kunnen zijn, van een simpele maagklachten tot iets als een galsteenaanval of alvleesklierproblemen. Misselijkheid en pijn in het midden van je buik gaan vaak hand in hand, dus kijk even wat de oorzaak zou kunnen zijn (bijvoorbeeld bepaald eten) en of het vanzelf wegtrekt.
Kan een virus of infectie deze pijn geven?Ja, een maagdarminfectie (buikgriep) kan zorgen voor buikkrampen, misselijkheid en diarree. Vaak voel je je dan gewoon ellendig en futloos. Veel drinken en rustig aan doen helpt meestal, maar als je uitgedroogd raakt of de klachten blijven aanhouden, even contact opnemen met een arts.
Wat als ik een scherpe, stekende pijn voel?Een stekende pijn kan wijzen op galstenen, een maagzweer of zelfs een perforatie van een orgaan als de maag of darm. Dit zijn serieuze dingen, dus als de pijn niet weggaat of echt ondraaglijk is: snel medische hulp zoeken!
Kan mijn lever of galblaas hier iets mee te maken hebben?Ja, absoluut. Leverproblemen geven soms een drukkende pijn aan de rechterkant van je bovenbuik, terwijl galblaasproblemen (zoals galstenen) vaak een scherpe, koliekachtige pijn geven die uitstraalt naar je rug of schouder.
Wat als de pijn komt en gaat?Als het af en toe opkomt, kan het iets onschuldigs zijn zoals gasvorming of lichte maagklachten. Maar als het een patroon begint te vormen – bijvoorbeeld altijd na het eten of ‘s nachts – kan er een onderliggende oorzaak zijn zoals een maagzweer of galblaasproblemen.
Moet ik naar de dokter als het na een paar dagen nog steeds pijn doet?Als de pijn blijft aanhouden en je niet weet waar het vandaan komt, is een check-up geen overbodige luxe. Zeker als je er andere symptomen bij krijgt zoals gewichtsverlies, bloed bij je ontlasting of een verandering in je stoelgang.
Kan een hernia in mijn middenrif pijn in mijn bovenbuik geven?Ja, een middenrifbreuk (hernia diafragmatica) kan maagzuur omhoog laten komen, waardoor je een brandende of drukkende pijn voelt in je bovenbuik. Vaak verergert dit als je plat ligt of iets zwaars tilt.
Wat kan ik zelf doen om de pijn te verlichten?Dat hangt af van de oorzaak! Vermijd vet eten en alcohol als je maag gevoelig is, eet kleinere porties en zorg dat je niet te snel eet. Heb je last van reflux? Probeer met een extra kussen onder je hoofd te slapen. En bij twijfel: check het gewoon even bij een arts.

Epidemiologie van epigastrische pijn

Pijn in het midden van de bovenbuik, ook wel epigastrische pijn genoemd, is een veelvoorkomend symptoom dat vele oorzaken kan hebben. Van spijsverteringsproblemen tot ernstigere onderliggende aandoeningen zoals pancreatitis en maagzweren, de incidentie van deze pijn verschilt wereldwijd en wordt beïnvloed door diverse factoren zoals geslacht, leeftijd, klimaat en voedingspatronen. Hieronder volgt een uitgebreide bespreking van de epidemiologie van pijn in het midden van de bovenbuik met een focus op Nederland, de Nederlandse overzeese gebiedsdelen, België en mondiale trends.

Geslachts- en leeftijdsverschillen: wie ervaart epigastrische pijn het vaakst?
Epigastrische pijn komt vaker voor bij volwassenen dan bij kinderen, maar ook kinderen kunnen er last van hebben, vaak door functionele buikpijn of gastritis. In Nederland wordt geschat dat ongeveer 25% van de volwassenen jaarlijks last heeft van pijn in het midden van de bovenbuik. Bij kinderen ligt dit percentage lager, rond de 10%, met pieken in de leeftijdsgroep van 8 tot 12 jaar, waar functionele buikklachten vaker voorkomen.

Meer vrouwen dan mannen hebben last van epigastrische pijn / Bron: Clker Free Vector Images, PixabayMeer vrouwen dan mannen hebben last van epigastrische pijn / Bron: Clker Free Vector Images, Pixabay
Vrouwen hebben doorgaans een hogere incidentie van buikpijn, vaak gerelateerd aan hormonale schommelingen en aandoeningen zoals het prikkelbare darm syndroom (PDS), dat epigastrische pijn kan veroorzaken. Ongeveer 30% van de Nederlandse vrouwen rapporteert minstens eenmaal per jaar epigastrische pijn, terwijl dit percentage bij mannen rond de 20% ligt. In België zijn de cijfers vergelijkbaar, met een lichte toename in incidentie bij vrouwen vanwege een hogere prevalentie van PDS en gerelateerde aandoeningen.

Klimaat en omgevingsfactoren: invloed op de incidentie
Het klimaat kan een rol spelen in de incidentie van pijn in het midden van de bovenbuik. In warme klimaten, zoals in de Nederlandse overzeese gebieden (bijvoorbeeld Aruba en Curaçao), is de consumptie van specerijen en vetrijke voedingsmiddelen hoger, wat kan bijdragen aan de ontwikkeling van gastritis en maagzweren. Hier rapporteert ongeveer 15% van de bevolking regelmatig epigastrische pijn, vaak geassocieerd met voedingsgewoonten en uitdroging door hoge temperaturen.

In gematigde klimaten zoals Nederland en België komt epigastrische pijn vaker voor tijdens de wintermaanden. Dit kan worden toegeschreven aan het eten van zwaardere maaltijden en minder beweging, wat leidt tot een verhoogd risico op indigestie en maagproblemen. Ongeveer 20% van de Nederlanders meldt meer maagklachten in de koudere maanden, met specifieke aandacht voor feestdagen zoals Kerstmis en Oud en Nieuw, wanneer het eetpatroon verandert.

Genetische factoren en familiaire aanleg
Genetica speelt een belangrijke rol in het risico op epigastrische pijn. Aandoeningen zoals maagzweren en PDS hebben een genetische component. Mensen met een familiegeschiedenis van PDS hebben een kans van 40% om zelf symptomen te ontwikkelen. In België en Nederland is de prevalentie van maagzweren ongeveer 4% bij volwassenen, maar dit kan oplopen tot 10% bij mensen met een genetische aanleg voor Helicobacter pylori-infectie, een belangrijke oorzaak van maagzweren.

Voedingspatroon en levensstijl: de impact van eetgewoontenVoedingspatronen zijn van cruciaal belang voor het begrijpen van epigastrische pijn. In Nederland en België, waar de consumptie van bewerkte en vette voedingsmiddelen hoog is, komen indigestie en maagklachten vaker voor. Ongeveer 15-20% van de bevolking rapporteert incidentele epigastrische pijn na het eten van zware maaltijden. In de Nederlandse overzeese gebieden speelt het traditionele dieet, dat rijk is aan specerijen en gefrituurde gerechten, een rol bij de hogere incidentie van maagklachten.

De toename van fastfood en kant-en-klaarmaaltijden draagt ook bij aan dit probleem. Mensen met een westers dieet hebben een verhoogd risico op maagzweren en refluxziekte, wat kan leiden tot epigastrische pijn. Mondiaal gezien is er een duidelijke link tussen socio-economische status en de prevalentie van maagklachten: mensen met een lager inkomen hebben vaak minder toegang tot gezond voedsel en medische zorg, wat bijdraagt aan hogere incidentiecijfers van epigastrische pijn.

Wereldwijde trends en regionale verschillen
Wereldwijd zijn er aanzienlijke verschillen in de incidentie van epigastrische pijn. In ontwikkelingslanden wordt pijn in het midden van de bovenbuik vaak veroorzaakt door infecties en slechte sanitaire omstandigheden, met name door de prevalentie van Helicobacter pylori. In sommige delen van Azië en Afrika wordt geschat dat tot 50% van de volwassen bevolking besmet is met deze bacterie, wat bijdraagt aan een hogere incidentie van maagzweren en epigastrische pijn.

In Europa en Noord-Amerika zijn levensstijl en dieet de belangrijkste drijfveren achter epigastrische pijn. In België is de Bourgondische eetcultuur, met een voorkeur voor rijke, vette gerechten en sauzen, een risicofactor. Ongeveer 25% van de Belgische volwassenen meldt maagklachten na zware maaltijden, waarbij mannen vaker problemen rapporteren door overmatig alcoholgebruik.

Symptomen pijn in het midden van de bovenbuik

Pijn in het midden van de bovenbuik kan gepaard gaan met andere symptomen, afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Deze symptomen zijn:

Pathofysiologie en ontstaansmechanisme van epigastrische pijn

Epigastrische pijn, die gevoeld wordt in het bovenste deel van de buik net onder het borstbeen, is een veelvoorkomende klacht met een breed scala aan oorzaken. Deze pijn ontstaat door complexe interacties tussen organen, zenuwen, en omliggende structuren in de buikholte. Om te begrijpen wat deze pijn veroorzaakt, is het essentieel om de onderliggende processen en mechanismen te ontrafelen. Hier volgt een uitgebreide uitleg van de pathofysiologie en het ontstaansmechanisme van epigastrische pijn.

Maagslijmvlies: balans tussen zuur en bescherming
De maag produceert maagzuur om voedsel te verteren, maar dit zuur kan ook schade veroorzaken aan het maagslijmvlies als de beschermende laag verzwakt is. Normaal gesproken beschermt een slijmlaag het maagslijmvlies tegen de agressieve werking van zuur en spijsverteringsenzymen. Wanneer deze balans verstoord raakt – bijvoorbeeld door infecties zoals Helicobacter pylori, NSAID-gebruik, of overmatige zuurproductie – ontstaat een ontsteking of zelfs een maagzweer.

De pijn ontstaat doordat het zuur in contact komt met zenuwuiteinden in het beschadigde slijmvlies. Dit activeert pijnreceptoren die signalen sturen via de nervus vagus naar de hersenen, waar de pijn als epigastrisch wordt waargenomen. Het gevoel varieert van een brandende pijn bij zuurproductie tot scherpe pijn bij een geperforeerde maagzweer.

Reflux: een ongewenste terugkeer
Bij gastro-oesofageale refluxziekte (GERD) stroomt maagzuur omhoog in de slokdarm en soms zelfs tot aan de keel. Dit gebeurt door een falende sluitspier tussen de slokdarm en maag. Hoewel reflux vaak brandend maagzuur veroorzaakt, kan het ook epigastrische pijn geven doordat het zuur irritatie en ontsteking veroorzaakt in het onderste deel van de slokdarm.

Refluxpijn treedt meestal op na zware of vetrijke maaltijden, waarbij de druk in de maag toeneemt en zuur omhoog wordt gedrukt. De betrokken zenuwen in de slokdarm en maag sturen pijnsignalen naar het midden van de bovenbuik, wat wordt ervaren als epigastrische pijn.

Lever, galblaas en alvleesklier: complexe samenwerking
De lever, galblaas en alvleesklier werken samen om vetten te verteren en voedingsstoffen af te breken. Problemen in deze organen kunnen epigastrische pijn veroorzaken door ontsteking, obstructie of overmatige spanning.

Galblaasproblemen, zoals galstenen, veroorzaken pijn wanneer een steen een galweg blokkeert, wat leidt tot verhoogde druk en
  • ontsteking.
  • Pancreatitis (ontsteking van de alvleesklier) ontstaat vaak door galstenen of alcoholgebruik en geeft hevige, uitstralende pijn in het epigastrische gebied.
  • Leverziekten, zoals hepatitis of een leverabces, kunnen pijn veroorzaken door de zwelling van de leverkapsel, die rijk is aan zenuwuiteinden.

Peristaltiek en darmproblemen: verstoringen in de spijsvertering
De spijsvertering verloopt via peristaltische bewegingen, waarbij de spieren van maag en darmen voedsel voortbewegen. Wanneer deze bewegingen verstoord raken, zoals bij functionele dyspepsie of een obstructie, kan epigastrische pijn optreden.

  • Bij functionele dyspepsie speelt een vertraagde maaglediging vaak een rol. Het voedsel blijft langer in de maag, wat leidt tot druk en pijn.
  • Gastro-enteritis veroorzaakt ontsteking van de maagwand door infecties, wat gepaard gaat met krampende pijn door overmatige spiercontracties in een poging de infectie te verwijderen.

Zenuwgeleiding en viscerale hypersensitiviteit
De buik bevat een uitgebreid netwerk van zenuwen die signalen doorgeven van de interne organen naar de hersenen. Bij epigastrische pijn zijn viscerale pijnreceptoren vaak betrokken. Deze receptoren reageren op druk, rek of chemische prikkels in de organen.

Bij sommige mensen ontstaat viscerale hypersensitiviteit, waarbij de zenuwen overmatig reageren op normale processen zoals spijsvertering of lichte rek van de maagwand. Dit kan leiden tot intense epigastrische pijn zonder duidelijke oorzaak.
Centraal sensitisatie, waarbij het ruggenmerg en de hersenen gevoeliger worden voor pijnsignalen, kan bijdragen aan chronische epigastrische pijn, vooral bij functionele aandoeningen zoals dyspepsie.

Vaatproblemen en bloedtoevoer
De doorbloeding van de buikorganen is essentieel voor hun functioneren. Problemen in de bloedvaten kunnen epigastrische pijn veroorzaken.

  • Bij een abdominaal aorta-aneurysma drukt de verwijding van de aorta op omliggende structuren, wat een diepe, zeurende pijn in het epigastrische gebied kan veroorzaken.
  • Mesenteriale ischemie treedt op wanneer de bloedtoevoer naar de darmen verminderd is, vaak door een stolsel. Dit leidt tot hevige epigastrische pijn, vooral na het eten, wanneer de behoefte aan zuurstof in de spijsvertering toeneemt.

Oorzaken van epigastrische pijn

Epigastrische pijn wordt gevoeld net onder de ribbenkast en is over het algemeen geen reden tot bezorgdheid. Er zijn meerdere mogelijk oorzaken van pijn in het midden van de boven. De belangrijkste oorzaken zijn de volgende.

Stinkende adem / Bron: Syda Productions/Shutterstock.comStinkende adem / Bron: Syda Productions/Shutterstock.com

Dyspepsie

Dyspepsie (een verstoorde spijsvertering) ]treedt meestal op na het eten. Wanneer je iets eet, maakt de maag maagzuur aan om het voedsel te verteren. Soms kan dit zuur de bekleding van het spijsverteringsstelsel irriteren. Dyspepsie kan symptomen veroorzaken zoals:
  • pijn in de bovenbuik, verergert door eten
  • zure oprispingen (in rust of bij inspanning)
  • opgeblazen gevoel
  • misselijkheid
  • vieze smaak in de mond.
  • stinkende adem
  • winderigheid.
  • brandend gevoel in de maag.
  • bij bukken of liggen terugstromen van het maagzuur
  • soms misselijkheid en braakzucht

Zure reflux

Zure reflux treedt op wanneer het maagzuur dat nodig is voor de spijsvertering naar de slokdarm stroomt. Zure reflux veroorzaakt vaak pijn op de borst en een branderig gevoel in de keel, die gewoonlijk bekend staat als zuurbranden. Dit gevoel kan gepaard gaan met pijn in het midden van de bovenbuik. Andere mogelijke klachten van zure reflux zijn onder meer:
  • dyspepsie
  • brandende pijn op de borst
  • brokgevoel in de keel
  • een zure smaak in de mond
  • een aanhoudende keelpijn of hees stemgeluid
  • een aanhoudende hoest of kuchje

Te veel eten kan pijn in het midden van de bovenbuik veroorzaken / Bron: Syda Productions/Shutterstock.comTe veel eten kan pijn in het midden van de bovenbuik veroorzaken / Bron: Syda Productions/Shutterstock.com

Te veel eten

De maag is een rekbaar orgaan, maar een copieuze maaltijd zorgt ervoor dat de maag geleidelijk uitzet en zijn normale capaciteit overschrijdt. Als de maag aanzienlijk uitzet, kan het druk uitoefenen op de organen rond de maag en epigastrische pijn veroorzaken. Teveel eten kan ook leiden tot dyspepsie, zure reflux en brandend maagzuur.

Lactose-intolerantie

Lactose-intolerantie is een andere mogelijke oorzaak van pijn in het midden van de bovenbuik. Lactose-intolerantie is overgevoeligheid voor lactose ofwel melksuiker, wat wordt aangetroffen in melk en andere zuivelproducten. Symptomen die kunnen optreden zijn:

Pijn in het midden van de bovenbuik door overmatig alcoholgebruik / Bron: Marian Weyo/Shutterstock.comPijn in het midden van de bovenbuik door overmatig alcoholgebruik / Bron: Marian Weyo/Shutterstock.com

Alcohol drinken

Matig drinken is meestal niet genoeg om de maag of darmen van streek te maken. Als je echter te veel alcohol tegelijk of te veel alcohol over langere tijd drinkt, kan dit leiden tot ontstekingen in de maagwand. Deze ontsteking kan leiden tot epigastrische pijn en andere problemen met de spijsvertering.

Slokdarmontsteking

Een slokdarmontsteking is een ontsteking van het slijmvlies van de slokdarm en kan worden veroorzaakt door zure reflux of door bepaalde medicijnen. Als deze ontsteking onbehandeld blijft, kan het littekenweefsel of bloedingen veroorzaken. Andere veel voorkomende symptomen zijn:
  • pijnlijk, branderig gevoel achter het borstbeen of in de maagstreek
  • uitstralingspijn naar de hals, de rug en tussen de schouderbladen
  • opboeren
  • Oprispingen (van een beetje maaginhoud)
  • slikklachten
  • gevoel dat dat eten blijft steken
  • slechte adem

Ligging van de maag / Bron: Nerthuz/Shutterstock.comLigging van de maag / Bron: Nerthuz/Shutterstock.com

Maagslijmvliesontsteking

Maagslijmvliesontsteking of gastritis duidt op een ontsteking van het slijmvlies van de maag. Gastritis is meestal het gevolg van een infectie met Helicobacter pylori, die ook vaak de boosdoener is bij ene maagzweer. Regelmatig gebruik van bepaalde pijnstillers en te veel alcohol drinken kan ook leiden tot gastritis. Symptomen van gastritis zijn onder meer:
  • knagende of brandende pijn in de bovenbuik die slechter of beter kan worden met eten
  • misselijkheid
  • braken
  • gevoel van volheid in de bovenbuik na het eten

Gastritis veroorzaakt lang niet altijd symptomen.

Maagbreuk

Een maagbreuk duidt op een inwendige breuk waarbij een gedeelte van de maag langs de opening in het middenrif de borstholte glijdt. Dit kan te wijten zijn aan een ongeval of aan verzwakte diafragma- of middenrifspieren. Naast pijn in het midden van de bovenbuik kunnen ook de volgende klachten optreden:
  • een branderig gevoel onderin de borststreek
  • het branderige gevoel wordt erger bij vooroverbuigen, inspannen of gaan liggen
  • pijn in de borst

Maagzweer / Bron: Alila Medical Media/Shutterstock.comMaagzweer / Bron: Alila Medical Media/Shutterstock.com

Maagzweer

Een maagzweer is een soort wondje of zweertje in het slijmvlies van de maag. Dit ontstaat doordat het slijmvlies is beschadigd door een bacteriële infectie of door het nemen van te veel van bepaalde medicijnen, zoals niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's), bijvoorbeeld ibuprofen. Symptomen van een maagzweer kunnen bestaan uit pijn in het midden van de bovenbuik, vermoeidheid en kortademigheid.

Stoornis van de galblaas

Problemen met de galblaas kunnen ook pijn in het midden van de bovenbuik veroorzaken. Galstenen kunnen de opening van de galblaas blokkeren, of de galblaas kan ontstoken zijn, een zogeheten galblaasontsteking. Specifieke symptomen van galblaasaandoeningen kunnen zijn:
  • intense pijn in de buurt van de rechterbovenkant van de maag na het eten
  • galblaaspijn
  • kleikleurige ontlasting
  • geelzucht (gele ogen en huid)
  • verlies van eetlust
  • gasvorming en een opgeblazen gevoel

Pijn in het midden van de bovenbuik tijdens zwangerschap / Bron: Zerocool, PixabayPijn in het midden van de bovenbuik tijdens zwangerschap / Bron: Zerocool, Pixabay

Zwangerschap

Het is heel normaal om tijdens de zwangerschap milde epigastrische pijn te voelen. Dit wordt vaak veroorzaakt door zure reflux of druk op de buik als gevolg van de groter wordende baarmoeder. Grote hormonale veranderingen gedurende de zwangerschap kunnen zure reflux en epigastrische pijn verergeren.

Pancreatitis (ontsteking van de alvleesklier)

Stel je voor dat een plotselinge, intense pijn je overvalt, midden in je bovenbuik, en de pijn als een bliksemschicht doorstraalt naar je rug. Dat is wat mensen met pancreatitis ervaren. Pancreatitis is een ontsteking van de alvleesklier, en de pijn die het veroorzaakt kan het dagelijkse leven volledig tot stilstand brengen. Vaak gaat het gepaard met misselijkheid, braken en een gevoel van diepe uitputting. Deze aandoening kan acuut of chronisch zijn, maar in beide gevallen is het een serieuze situatie die onmiddellijk medische aandacht vereist. De boosdoener? Vaak is het overmatig alcoholgebruik of galstenen die de alvleesklier blokkeren en ontsteken.

Leverziekten

Je lever is een hardwerkend orgaan, maar als het overbelast raakt door hepatitis of levercirrose, kan het epigastrische pijn veroorzaken die dof of zeurend aanvoelt. Stel je de pijn voor als een soort stille, voortdurende druk net onder je ribbenkast. Leverziekten worden vaak niet opgemerkt tot de pijn plotseling ondraaglijk wordt en zich begint te verspreiden naar andere delen van je lichaam, zoals de schouders of rug. Levercirrose, een chronische leverziekte, kan veroorzaakt worden door langdurig alcoholgebruik of virale infecties zoals hepatitis, en de gevolgen kunnen levensbedreigend zijn.

Gastro-enteritis (buikgriep)

Je voelt het al aankomen, dat knagende gevoel in je maag gevolgd door buikkrampen en de onvermijdelijke tocht naar de badkamer. Gastro-enteritis, beter bekend als 'buikgriep', is een onaangename infectie van de maag en darmen. De pijn is vaak scherp en komt samen met symptomen zoals diarree, braken en soms koorts. Hoewel het vaak kortdurend is, kan de pijn zo intens zijn dat je niets anders wilt dan in bed liggen met een warme kruik. De oorzaak? Vaak een virus, zoals het norovirus, dat het maag-darmkanaal infecteert.

Maagkanker

Maagkanker komt minder vaak voor, maar de epigastrische pijn die het veroorzaakt is niet te negeren. De pijn is dof en constant, alsof je maag altijd vol is, zelfs als je nauwelijks hebt gegeten. Dit gaat vaak gepaard met gewichtsverlies, bloedbraken of zwarte ontlasting. Maagkanker blijft vaak lange tijd onopgemerkt, omdat de symptomen subtiel kunnen beginnen, maar wanneer ze duidelijk worden, is medische hulp cruciaal. Maagkanker vraagt om een zorgvuldige diagnose en behandeling, waarbij snel handelen van levensbelang is.

Infecties met de bacterie Helicobacter pylori

Helicobacter pylori is een sluipmoordenaar die je maag binnendringt en ongemerkt zweren veroorzaakt. De bacterie nestelt zich in de maagwand en veroorzaakt maagslijmvliesontsteking, wat leidt tot pijn in de bovenbuik, vooral wanneer de maag leeg is. De pijn kan variëren van mild tot ernstig en wordt soms omschreven als brandend of zeurend. Gelukkig kan een kuur met antibiotica deze bacterie vaak succesvol uitroeien, maar als het onbehandeld blijft, kan het leiden tot zweren en zelfs maagkanker.

Coeliakie

Voor iemand met coeliakie is een hapje brood geen onschuldige snack, maar een bron van pijn. Deze auto-immuunziekte maakt het lichaam allergisch voor gluten, een eiwit dat voorkomt in tarwe, gerst en rogge. Zodra je gluten eet, valt je immuunsysteem je eigen dunne darm aan, wat hevige pijn in de bovenbuik kan veroorzaken. Het voelt vaak alsof er een knoop in je maag zit, gevolgd door diarree, gewichtsverlies en soms bloedarmoede. De enige behandeling? Een strikt glutenvrij dieet voor de rest van je leven.

Bijniercrisis

Een bijniercrisis is levensbedreigend en kan plotselinge, hevige epigastrische pijn veroorzaken. Deze aandoening komt voor wanneer de bijnieren, die verantwoordelijk zijn voor de productie van hormonen zoals cortisol, plotseling niet meer goed functioneren. De pijn wordt vaak omschreven als intens en kan gepaard gaan met misselijkheid, braken en zelfs verlies van bewustzijn. Het komt meestal voor bij mensen met de ziekte van Addison of na langdurig gebruik van corticosteroïden.

Miltproblemen

De milt is misschien een klein orgaan, maar als deze ontstoken of gescheurd raakt, kan de pijn enorm zijn. Miltproblemen veroorzaken vaak scherpe pijn in de bovenbuik, die uitstraalt naar de linkerkant en soms naar de schouder. Een vergrote milt kan bijvoorbeeld veroorzaakt worden door infecties of bloedziekten, en als het orgaan scheurt door een ongeval of blessure, kan dat een levensbedreigende situatie zijn.

Hartproblemen

Soms wordt epigastrische pijn verward met brandend maagzuur, maar in werkelijkheid kan het een teken zijn van een naderende hartaanval. Wanneer het hart niet genoeg zuurstof krijgt, kan de pijn uitstralen naar de bovenbuik in plaats van naar de borst. Dit is vooral het geval bij vrouwen. Het voelt vaak aan als een drukkend of beklemmend gevoel, en wordt vergezeld door kortademigheid, zweten en misselijkheid.

Middenrifbreuk

Een middenrifbreuk kan het middenrif onder druk zetten, waardoor zuur en voedsel terugstromen naar de slokdarm. Dit veroorzaakt een brandend gevoel in de bovenbuik, vaak na het eten, wat soms gepaard gaat met zure oprispingen. De pijn kan variëren van mild tot intens en wordt meestal erger wanneer je ligt. De behandeling kan variëren van dieetveranderingen tot chirurgische ingrepen.

Ziekte van Crohn

De ziekte van Crohn is een chronische ontstekingsziekte die elke laag van de darmwand kan aantasten, van de mond tot de anus. Als het bovenste deel van de dunne darm is aangetast, kan dit pijn in het epigastrische gebied veroorzaken, vaak gepaard met diarree, gewichtsverlies en ondervoeding. Crohn kan periodes van opflakkeringen hebben, gevolgd door perioden van remissie, en vraagt om een intensieve medische behandeling om de symptomen onder controle te houden.

Functionele dyspepsie

Functionele dyspepsie, ook wel bekend als niet-ulcus dyspepsie, is een aandoening waarbij iemand langdurig epigastrische pijn of ongemak ervaart zonder dat er een duidelijke fysieke oorzaak wordt gevonden bij onderzoeken zoals endoscopie. Het is een veelvoorkomende klacht en treft ongeveer 20% van de bevolking wereldwijd. Het exacte mechanisme is niet volledig bekend, maar het wordt in verband gebracht met een combinatie van overgevoeligheid van de maagwand, abnormale maaglediging, en stress of angst.

De symptomen van functionele dyspepsie zijn vaak vaag maar persistent. Patiënten klagen over een vol gevoel na het eten, opgeblazenheid, misselijkheid, en soms brandende pijn in de bovenbuik. In tegenstelling tot zure reflux of gastritis zijn er bij functionele dyspepsie geen zichtbare afwijkingen in de maag of slokdarm. Dit kan voor frustratie zorgen, omdat de klachten reëel zijn, maar moeilijk te verklaren.

Behandeling richt zich meestal op het verlichten van symptomen. Protonpompremmers (PPI's) worden vaak voorgeschreven om maagzuur te verminderen, hoewel maagzuur niet altijd de oorzaak is. Daarnaast kunnen prokinetica worden ingezet om de maaglediging te bevorderen. Stressmanagement en voedingsaanpassingen spelen ook een belangrijke rol. Vermijden van vetrijke maaltijden, alcohol, en cafeïne kan helpen om de klachten te verminderen.

  • Casus: Linda, een 34-jarige leerkracht, kwam bij de huisarts met terugkerende pijn in haar bovenbuik. Ze beschreef een vol gevoel na elke maaltijd, zelfs als ze weinig had gegeten. Na meerdere onderzoeken zonder duidelijke oorzaak kreeg ze de diagnose functionele dyspepsie. Met een combinatie van een aangepast dieet, mindfulness en een korte kuur met een prokinetisch medicijn verbeterden haar klachten aanzienlijk.

Medicatiegebruik

Het gebruik van bepaalde medicijnen, vooral niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) zoals ibuprofen en naproxen, is een belangrijke oorzaak van epigastrische pijn. Deze medicijnen verminderen de productie van prostaglandines, stoffen die de maagwand beschermen tegen de schadelijke effecten van maagzuur. Zonder deze bescherming kan het maagslijmvlies geïrriteerd raken, wat leidt tot gastritis, maagzweren of zelfs bloedingen.

Pijn in het midden van de bovenbuik door medicatie / Bron: Syda Productions/Shutterstock.comPijn in het midden van de bovenbuik door medicatie / Bron: Syda Productions/Shutterstock.com
Symptomen van medicatiegerelateerde epigastrische pijn variëren van milde pijn tot ernstige klachten zoals bloedbraken of zwarte ontlasting bij maagbloedingen. Mensen die regelmatig NSAID’s gebruiken, vooral op een lege maag, lopen een verhoogd risico. Andere risicogroepen zijn ouderen en mensen die al maagproblemen hebben.

Behandeling begint met het stoppen van de verdachte medicatie en het gebruik van maagbeschermers zoals protonpompremmers of H2-blokkers. Bij ernstige gevallen kan een endoscopie nodig zijn om schade aan het maagslijmvlies vast te stellen en te behandelen. Preventie is cruciaal; patiënten worden aangemoedigd om NSAID’s alleen te gebruiken met voedsel en in de laagste effectieve dosering.

  • Casus: Peter, een 52-jarige hovenier, gebruikte dagelijks ibuprofen voor chronische rugpijn. Na enkele weken begon hij pijn in zijn bovenbuik te voelen, vooral 's ochtends. Een endoscopie onthulde een maagzweer veroorzaakt door NSAID-gebruik. Na een kuur met PPI’s en overstap naar een alternatieve pijnstiller verdwenen zijn klachten.

Abdominaal aneurysma

Een abdominaal aorta-aneurysma (AAA) is een verwijding of zwelling van de aorta in de buikholte. Hoewel het vaak asymptomatisch is, kan het zich presenteren met epigastrische pijn, vooral als het aneurysma groot is of dreigt te scheuren. AAA’s komen vaker voor bij mannen, rokers en mensen ouder dan 60 jaar. De pijn kan uitstralen naar de rug en wordt vaak beschreven als een constante, diepe pijn.

Het gevaar van een AAA ligt in de mogelijkheid van een ruptuur, wat leidt tot levensbedreigende inwendige bloedingen. Symptomen van een scheur zijn plotselinge, hevige buik- of rugpijn, flauwvallen, en een snelle hartslag. Dit is een medisch noodgeval dat onmiddellijke chirurgie vereist.

Diagnose van een AAA wordt meestal gesteld met een echografie of een CT-scan. Bij kleinere aneurysma's is regelmatig monitoren vaak voldoende, terwijl grotere of symptomatische aneurysma's chirurgisch moeten worden behandeld, bijvoorbeeld via open chirurgie of endovasculaire aortareparatie (EVAR).

  • Casus: Jan, een 68-jarige gepensioneerde, bezocht de huisarts vanwege een zeurende pijn in zijn bovenbuik en rug. Een routine-echografie onthulde een abdominaal aneurysma van 5 cm. Hij werd doorverwezen naar een vaatchirurg, en binnen een maand onderging hij een succesvolle EVAR-ingreep om de zwelling te repareren.

Mesenteriale ischemie

Mesenteriale ischemie is een aandoening waarbij de bloedtoevoer naar de dunne of dikke darm onvoldoende is, meestal door een verstopping in een van de mesenteriale bloedvaten. Deze verstopping kan acuut optreden, bijvoorbeeld door een bloedstolsel, of chronisch zijn door langdurige vaatvernauwing als gevolg van atherosclerose. De aandoening is zeldzaam maar kan levensbedreigend zijn als het niet tijdig wordt herkend en behandeld.

Wat gebeurt er in de darmen bij ischemie?
De bloedvaten in het mesenterium voorzien de darmen van zuurstofrijk bloed, essentieel voor een goede spijsvertering en opname van voedingsstoffen. Bij mesenteriale ischemie wordt deze bloedtoevoer beperkt, waardoor de darmcellen beginnen te lijden aan zuurstofgebrek. Dit leidt tot weefselbeschadiging en ontsteking, die hevige, krampachtige pijn veroorzaken. Acute ischemie kan binnen enkele uren leiden tot darmnecrose, een levensbedreigende complicatie. Chronische ischemie presenteert zich vaak subtieler, met pijn die vooral na het eten optreedt omdat de darmen dan meer bloed nodig hebben.

Symptomen en diagnose
Mesenteriale ischemie kenmerkt zich door intense, epigastrische pijn die vaak niet overeenkomt met de bevindingen bij lichamelijk onderzoek. Bij acute ischemie is de pijn plotseling, hevig en vaak gepaard met misselijkheid, braken, of bloed in de ontlasting. Chronische ischemie geeft meestal pijn na maaltijden, wat patiënten ertoe kan brengen minder te eten en gewicht te verliezen.
Diagnose begint met een grondige anamnese en lichamelijk onderzoek, gevolgd door beeldvorming zoals een CT-angiografie om bloedvaten en eventuele verstoppingen te beoordelen. Bloedonderzoek kan tekenen van ontsteking of weefselschade laten zien, zoals verhoogde lactaatwaarden.

Behandeling en vooruitzichten
Acute mesenteriale ischemie vereist onmiddellijke interventie, vaak in de vorm van chirurgische verwijdering van de verstopping of een bypassoperatie om de bloedtoevoer te herstellen. Bij chronische ischemie kan een minimaal-invasieve procedure, zoals stentplaatsing, de doorbloeding verbeteren. Daarnaast worden onderliggende risicofactoren, zoals atherosclerose of hartritmestoornissen, aangepakt met medicatie en leefstijlveranderingen.

Met tijdige behandeling is de prognose bij chronische ischemie relatief goed, maar acute ischemie blijft een ernstige aandoening met een hoog risico op complicaties zoals sepsis of darmfalen.

Casus: een tijdige diagnose
Mevrouw Jansen, een 68-jarige vrouw met een voorgeschiedenis van hart- en vaatziekten, klaagde over hevige pijn in haar bovenbuik die steeds na de maaltijd optrad. Ze had ook gewichtsverlies, omdat ze uit angst voor de pijn nauwelijks durfde te eten. Na een CT-angiografie werd chronische mesenteriale ischemie vastgesteld door een vernauwing in haar arteria mesenterica superior. Ze onderging een succesvolle stentplaatsing, waarna haar pijn verdween en ze haar eetlust terugkreeg. Deze tijdige interventie voorkwam ernstige complicaties en verbeterde haar kwaliteit van leven aanzienlijk.

Risicogroepen voor pijn in het midden van de bovenbuik

Pijn in het midden van de bovenbuik, vaak gerelateerd aan het epigastrische gebied, kan uiteenlopende oorzaken hebben. Bepaalde groepen hebben een verhoogd risico door leeftijd, gezondheidstoestand of leefstijl. Hier zijn de belangrijkste risicogroepen:

AspectBeschrijving
1. Mensen met maagproblemenMensen met aandoeningen zoals gastritis, maagzweren of refluxziekte lopen een hoger risico op pijn in het epigastrische gebied door maagzuur of ontsteking.
2. Ouderen boven de 60 jaarBij ouderen komt pijn in de bovenbuik vaker voor door afnemende spijsverteringsfunctie en een hogere kans op chronische aandoeningen zoals galstenen.
3. Mensen met een ongezonde leefstijlRoken, overmatig alcoholgebruik of een vet- en suikerrijk dieet kan de spijsvertering belasten en leiden tot pijn in het midden van de bovenbuik.
4. Mensen met stressgerelateerde klachtenLangdurige stress kan maagzuurproductie verhogen en leiden tot maagklachten en epigastrische pijn.
5. Mensen met galblaas- of leverproblemenGalstenen of leveraandoeningen zoals hepatitis kunnen uitstralende pijn in het midden van de bovenbuik veroorzaken.
6. Zwangere vrouwenTijdens de zwangerschap kunnen hormonale veranderingen en druk op het spijsverteringskanaal bovenbuikpijn veroorzaken, vooral in het derde trimester.
7. Mensen met een voorgeschiedenis van maag- of buikoperatiesLittekens of verklevingen kunnen pijn en ongemak in de bovenbuik veroorzaken, vooral na zware maaltijden.
8. Mensen met een hoge BMIObesitas verhoogt de druk op de maag en kan leiden tot refluxziekte of pijn door een vetrijke voeding.
9. Mensen met pancreasproblemenAandoeningen zoals pancreatitis of alvleesklierkanker veroorzaken vaak diepe, uitstralende pijn in het midden van de bovenbuik.
10. Mensen met een voorgeschiedenis van maagbacteriënEen infectie met Helicobacter pylori verhoogt de kans op maagzweren, wat pijn in het epigastrische gebied kan veroorzaken.

Risicofactoren voor pijn in het midden van de bovenbuik

Naast specifieke risicogroepen zijn er factoren die pijn in het epigastrische gebied kunnen veroorzaken of verergeren. Deze risicofactoren hangen vaak samen met dieet, leefstijl of medische aandoeningen. Hieronder de belangrijkste risicofactoren:

AspectBeschrijving
1. Ongezond dieetEen dieet rijk aan vet, suiker en gekruid voedsel kan het spijsverteringsstelsel belasten en maagzuur verhogen, wat tot pijn leidt.
2. Overmatig alcoholgebruikAlcohol irriteert het maagslijmvlies en kan leiden tot gastritis of zweren, wat pijn in de bovenbuik veroorzaakt.
3. Stress en angstStress verhoogt de productie van maagzuur en kan spierspanning in de buik veroorzaken, wat leidt tot epigastrische pijn.
4. Gebruik van bepaalde medicijnenMedicatie zoals NSAID’s, aspirine en sommige antibiotica kunnen het maagslijmvlies irriteren en maagpijn veroorzaken.
5. Onregelmatige maaltijdenLang vasten of maaltijden overslaan kan de maag irriteren door overproductie van maagzuur zonder voedsel om dit te neutraliseren.
6. RokenRoken verhoogt de productie van maagzuur en vermindert de doorbloeding van het maagslijmvlies, wat pijn kan veroorzaken.
7. Infecties met maagbacteriënHelicobacter pylori is een veelvoorkomende oorzaak van maagzweren, wat kan leiden tot pijn in de bovenbuik.
8. OvergewichtObesitas verhoogt de druk op het middenrif en kan leiden tot refluxziekte, wat pijn in de bovenbuik veroorzaakt.
9. Overmatige consumptie van cafeïne of frisdrankCafeïne en koolzuurhoudende dranken kunnen het maagslijmvlies irriteren en bijdragen aan bovenbuikpijn.
10. Fysieke overbelastingZware inspanning na een grote maaltijd kan leiden tot druk op de maag en pijn in het midden van de bovenbuik.

Met deze inzichten in risicogroepen en -factoren kun je pijn in de bovenbuik beter begrijpen, voorkomen en gericht behandelen. Tijdige aandacht voor symptomen kan ernstige complicaties voorkomen.

Beschermende factoren tegen epigastrische pijn

Epigastrische pijn kan vaak worden voorkomen of verminderd door gezonde gewoonten en leefstijlkeuzes. Hier zijn de belangrijkste beschermende factoren om het risico op pijn in het epigastrische gebied te verkleinen:

AspectBeschrijving
Gezond en uitgebalanceerd dieetHet eten van een dieet rijk aan vezels, groenten, fruit en magere eiwitten ondersteunt een gezonde spijsvertering en helpt maagklachten te voorkomen.
Regelmatige maaltijdenHet eten van kleinere, frequente maaltijden voorkomt overbelasting van de maag en houdt de maagzuurproductie stabiel, wat irritatie vermindert.
Beperkingen van irriterende voedingsmiddelenHet vermijden van gekruid, vet of gefrituurd voedsel, evenals cafeïne en frisdrank, kan de kans op maagklachten verminderen.
Voldoende hydratatieWater drinken helpt de spijsvertering soepel te laten verlopen en voorkomt irritatie van het maagslijmvlies door overmatig zuur.
Bewegen na de maaltijdLichte beweging, zoals een korte wandeling, verbetert de spijsvertering en helpt maagzuur op zijn plaats te houden, wat reflux voorkomt.
Vermijden van alcohol en rokenStoppen met roken en het beperken van alcoholgebruik beschermt het maagslijmvlies en voorkomt overmatige zuurproductie die pijn kan veroorzaken.
Verminderen van stressStressmanagementtechnieken of ademhalingsoefeningen verminderen de impact van stress op de maag en spijsvertering.
Goede slaaphoudingSlapen met een licht verhoogd hoofdeinde voorkomt dat maagzuur terugstroomt naar de slokdarm, wat irritatie en pijn in het epigastrische gebied kan voorkomen.
Gebruik van maagvriendelijke medicatieBij pijnstilling of chronische medicatie kun je maagzuurremmers of maagbeschermers gebruiken om irritatie van het maagslijmvlies te voorkomen.
Regelmatige gezondheidscontrolesHet vroegtijdig opsporen van aandoeningen zoals gastritis, refluxziekte of galstenen kan helpen om epigastrische pijn te voorkomen of te beheersen.
Voldoende slaap en rustEen goede nachtrust ondersteunt het herstel van het lichaam, inclusief het maagslijmvlies, en helpt spijsverteringsklachten te verminderen.
Voorkomen van overetenPortiecontrole voorkomt dat de maag overbelast raakt en minimaliseert het risico op maagklachten, pijn en reflux.

Het integreren van deze beschermende factoren in je dagelijkse leven kan helpen om epigastrische pijn te voorkomen en je algehele spijsverteringsgezondheid te verbeteren. Voorkomen is beter dan genezen!

Vochtophoping in de buik (ascites) / Bron: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Vochtophoping in de buik (ascites) / Bron: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Wanneer arts raadplegen?

Maak een afspraak met je huisarts als je last hebt van ernstige, aanhoudende epigastrische pijn die interfereert met het dagelijks leven. Bel arts onmiddellijk een arts als een van de volgende situaties zich voordoet:

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

De oorzaak van pijn in het midden van de bovenbuik kan worden vastgesteld door middel van een reeks onderzoeken. De arts zal eerst allerlei vragen aan je stellen over de klachten die je ervaart en daarna lichamelijk onderzoek uitvoeren. Dit omvat het zachtjes drukken op verschillende delen van je buik om te controleren op gevoeligheid en zwelling. Deze informatie, in combinatie met de ernst van de pijn en de locatie in de buik, helpt de ​​arts om te bepalen welke tests moeten worden uitgevoerd.

Vervolgonderzoek

Beeldvormingsonderzoek, zoals MRI-scans, echografie en röntgenfoto's, worden gebruikt om organen, weefsels en andere structuren in de buik in detail te bekijken. Deze tests kunnen helpen bij het diagnosticeren van tumoren, breuken en ontstekingen. Andere tests kunnen zijn:
  • colonoscopie (een endoscopisch onderzoek van de dikke darm)
    Afname van bloed voor onderzoek bij mondbranden / Bron: Istock.com/JovanmandicAfname van bloed voor onderzoek bij mondbranden / Bron: Istock.com/Jovanmandic
  • endoscopie (om ontstekingen en abnormaliteiten in de slokdarm en de maag te detecteren)
  • bloedonderzoek
  • urineonderzoek
  • ontlastingsonderzoek

Behandeling van bovenbuikpijn in het midden

Medicijnen

De volgende medicijnen kunnen soelaas bieden:
  • Antacida of maagzuurremmers neutraliseren het maagzuur. Overmatig gebruik kan diarree of obstipatie veroorzaken.
  • Zuurblokkers (H2-blokkers) verminderen de zuurproductie. Voorbeelden zijn cimetidine, famotidine en ranitidine.
  • Zuurremmers (PPI's) verminderen de zuurproductie op een andere manier dan de blokkers. Je zult merken dat ze beter werken, maar het kan iets langer duren voordat ze effect hebben. Voorbeelden zijn omeprazol, lansoprazol, pantoprazol, rabeprazol en esomeprazol. Veel van deze zijn beschikbaar zonder recept of beschikbaar als generieke geneesmiddelen.
  • Een maagzweer waarbij de Helicobacter pylori bacterie de boosdoener is, wordt behandeld met twee verschillende antibiotica en een maagzuurremmer.

Tomaten / Bron: Vlad Teodor/Shutterstock.comTomaten / Bron: Vlad Teodor/Shutterstock.com
Probeer geen NSAID's zoals ibuprofen te nemen. Aspirine kan ook problemen veroorzaken, maar als je het gebruikt vanwege hartklachten of om andere medische redenen, moet je eerst je arts raadplegen voordat je ermee stopt om te voorkomen dat er een erger probleem ontstaat, zoals een hartaanval of een beroerte.

Dieet en voeding

Als bepaalde voedingsmiddelen de pijn lijken te veroorzaken, vermijd deze dan. Bepaalde voedingsmiddelen kunnen de symptomen van gastritis verergeren. Beperk of vermijd vet, gebakken en gekruid voedsel, evenals koffie, chocolade, pepermunt en voedingsmiddelen met een hoog zuurgehalte zoals tomaten en citrusfruit en sappen (sinaasappel, grapefruit, citroen).

Cafeïne zit onder meer in koffie / Bron: Istock.com/PuwanaiSomwanCafeïne zit onder meer in koffie / Bron: Istock.com/PuwanaiSomwan
Eet langzaam en kauw voedsel goed voor het doorslikken. Symptomen van gastritis kunnen door bepaalde voedingsmiddelen verergeren. Andere maatregelen die je kunt nemen zijn:
  • Drink geen alcohol. Het kan de maag irriteren.
  • Gebruik geen cafeïne of gebruik geen tabak. Deze kunnen genezing vertragen en het probleem verergeren.
  • Probeer kleinere maaltijden te eten met gezonde tussendoortjes.
  • Eet niks gedurende 2 tot 3 uur voordat je gaat slapen.
  • Til het hoofdeinde van het bed op als je 's nachts last van klachten hebt. Dit helpt zuur uit de slokdarm te verwijderen.

Zelfzorg met kruiden

Veelgebruikte huismiddeltjes bij buikpijn (in de bovenbuik) zijn de volgende.

Verse gember / Bron: Istock.com/msk.ninaVerse gember / Bron: Istock.com/msk.nina

Gember

Naast de ontstekingsremmende eigenschappen en andere gezondheidsvoordelen, helpt gember bij de spijsvertering en kan maagpijn verminderen. Verse gember is de krachtigste vorm en je kunt er het beste een eenvoudige thee mee maken. Schil en rasp de gember voor het beste resultaat. Als verse gember niet beschikbaar is, zijn er veel soorten gemberthee op de markt. Houd er rekening mee dat gember pittig kan zijn, dus als je gevoelig bent voor gekruid voedsel, kun je overwegen gembersupplementen te kopen.

Verse munt

Net als gember, werkt verse munt het best om de maag te kalmeren, en alles wat je nodig hebt is een kopje warm water en een paar takjes munt om er een ​​thee van te maken. Gewoon kauwen op een muntblad werkt ook. Je kunt ook muntthee of muntsupplementen kopen. Munt helpt ook bij de spijsvertering, stimuleert de eetlust en het is een van de betere remedies tegen menstruatiekrampen, vooral als je thee maakt met verse munt.

Zuiveringszout of baking soda / Bron: Tszrkx, Wikimedia Commons (Publiek domein)Zuiveringszout of baking soda / Bron: Tszrkx, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Zuiveringszout

Meng een theelepel zuiveringszout (ook bekend als baking soda) in een kopje lauw water drink dit op. Dit huismiddel werkt bij verschillende maag-darmproblemen, zoals een opgeblazen gevoel en maagzuur.

Zoethout of venkel

Hoewel zoethout en venkel twee verschillende planten zijn, lijken ze qua smaak erg op elkaar. Zoethout en venkel komen voor in veel kruidentheeën, wat misschien de gemakkelijkste en meest voorkomende vorm is; ze kunnen echter ook worden aangeschaft als supplement. Als je van rauwe venkel houdt, kun je op een nieuw stuk van de bol kauwen om dyspepsie of een opgeblazen gevoel na een maaltijd te verminderen. Veel theesoorten voor de maag bevatten zoethout en venkel.

Kamille

Kamillethee kalmeert niet alleen een pijnlijke maag, het kalmeert ook de zenuwen. Als je naast buikpijn problemen hebt met slapen, is zelfgemaakte kamillethee misschien precies wat je nodig hebt. Gedroogde kamillebloemen worden meestal verkocht in natuurvoedingswinkels of kruidenwinkels, maar je kunt gemakkelijk kamillethee vinden op de schappen van elke supermarkt, omdat het een van de meest voorkomende kruidentheeën is.

Appelazijn drinken heeft veel gezondheidsvoordelen / Bron: Wicherek, PixabayAppelazijn drinken heeft veel gezondheidsvoordelen / Bron: Wicherek, Pixabay

Appelazijn

Appelazijn is een natuurlijke reiniger en antisepticum, maar het kan ook worden gebruikt om te helpen bij de spijsvertering, om voedingsstoffen te absorberen en om maagpijn te behandelen. Doe gewoon een paar theelepeltjes in een glas koud of warm water. Om voedingsstoffen te helpen absorberen, drink het voor de maaltijd. Zorg ervoor dat je appelazijn gebruikt en geen andere soorten azijn.

Aloë vera-sap

Aloë vera-sap staat erom bekend dat het obstipatie verhelpt. om constipatie te behandelen. Het kan ook helpen bij gasvorming, een opgeblazen gevoel, diarree en krampen.

Andere zelfzorgmaatregelen bij pijn in het midden van de bovenbuik

Dieetaanpassingen

Papajapuree
Papaja bevat papaïne, een enzym dat de spijsvertering bevordert en verlichting kan geven bij maagklachten. Eet rijpe papajablokjes of pureer het fruit voor een zachte snack.

Geactiveerde houtskool
Dit natuurlijke middel kan helpen bij het absorberen van toxines en het verminderen van gasvorming. Verkrijgbaar in capsule- of poedervorm, en te mengen met water.

Hydratatie en dranken

Kurkuma-water
Kurkuma heeft ontstekingsremmende eigenschappen. Meng een halve theelepel kurkumapoeder met warm water en drink het op een lege maag om spijsverteringsklachten te verlichten.

Kombucha
Deze gefermenteerde thee zit vol probiotica en helpt de darmflora te herstellen, wat kan bijdragen aan het verminderen van buikpijn.

Natuurlijke oliën

Pepermuntspray voor inname
Een paar druppels verdunde pepermuntolie in water kunnen de spijsvertering bevorderen en krampen verminderen. Let op: alleen oliën geschikt voor consumptie gebruiken.

Gemberoliekompres
Warm gemberolie lichtjes op en masseer het zachtjes in de bovenbuik of breng het aan op een warme doek voor directe verlichting.

Kruiden en specerijen

Anijsmelk
Anijszaadjes staan bekend om hun kalmerende werking op de maag. Laat een theelepel anijs trekken in warme melk en drink dit langzaam op.

Kaneelthee
Kaneel kan helpen om de spijsvertering te versnellen en ontstekingen te verminderen. Laat een kaneelstokje trekken in heet water en drink het als thee.

Fysieke hulpmiddelen

Warmwaterfles met lavendelolie
Voeg een paar druppels lavendelolie toe aan een warmwaterkruik en leg deze op de buik. Dit kan zowel spierspanning als pijn verlichten.

Massage met ricinusolie
Ricinusolie stimuleert de bloedsomloop en helpt bij het loslaten van spanning in het buikgebied. Masseer zachtjes met warme olie rond de pijnlijke plek.

Innovatieve methoden

Probiotische kauwgom
Een kauwgom met probiotica kan helpen om de spijsvertering direct te stimuleren en de maagflora te verbeteren. Ideaal als je onderweg bent.

Zeewier-snack
Zeewier, zoals nori of wakame, bevat alginaten die een beschermende laag kunnen vormen in de maag en zo irritatie verminderen. Eet als snack of voeg toe aan soep.

Prognose

Over het algemeen gaan veel soorten pijn weg zonder medische behandeling en zonder dar de oorzaak is achterhaald. Een gezonde leefstijl geeft een gunstiger prognose.

Complicaties van epigastrische pijn

Pijn in het midden van de bovenbuik leidt gewoonlijk niet tot ernstige complicaties. Als je echter last heeft van chronische of langdurige epigastrische pijn die de algehele kwaliteit van leven beïnvloedt, dan kan dit op den duur tot verschillende complicaties leiden. Als je merkt dat je eetpatroon is veranderd en je onbedoeld gewicht verliest, is het ten zeerste aan te raden om meteen een arts te raadplegen.

Complicaties van epigastrische pijn kunnen zijn:
  • slokdarmkanker of maagkanker
  • slokdarmlittekens en slokdarmvernauwing
  • hartaanval, als de pijn te wijten is aan angina pectoris
  • ondervoeding door een verminderde eetlust
  • slechte kwaliteit van leven

De psychische impact van epigastrische pijn

Epigastrische pijn – die onaangename, soms ongrijpbare pijn in het midden van je bovenbuik – doet meer dan alleen je fysieke gezondheid beïnvloeden. Het kan langzaam maar zeker je mentale welzijn ondermijnen. Als elke maaltijd een gok wordt, of je voortdurend piekert over wat die pijn betekent, is het logisch dat je stressniveau omhoog schiet. Laten we eens kijken naar de psychologische impact van deze klachten en hoe je de controle kunt terugwinnen.

Stress en angst: een vicieuze cirkel
Wist je dat stress niet alleen een gevolg, maar ook een oorzaak van epigastrische pijn kan zijn? Als je constant bezig bent met zorgen over je gezondheid, kan dit je spijsverteringsstelsel beïnvloeden.

  • De brein-buik-verbinding: Je darmen en hersenen staan met elkaar in verbinding via de nervus vagus. Als je gestrest bent, stuurt je brein signalen naar je buik, wat kan leiden tot maagkrampen, zuurbranden en zelfs meer pijn.
  • Angst over de oorzaak: Veel mensen met epigastrische pijn maken zich zorgen: "Is het iets ernstigs? Wat als het kanker is?" Deze gedachten kunnen je slaap en stemming negatief beïnvloeden, waardoor je in een neerwaartse spiraal terechtkomt.

Kwaliteit van leven: beperkingen en onzekerheid
Epigastrische pijn kan je dagelijkse leven flink verstoren. Het verandert hoe je eet, werkt en zelfs hoe je sociale momenten beleeft.

  • Eten met angst: Wanneer je nooit zeker weet hoe je lichaam op voedsel zal reageren, wordt elke maaltijd een bron van spanning. Het vermijden van bepaalde voedingsmiddelen of zelfs sociale eetmomenten is een veelvoorkomend gevolg.
  • Sociale isolatie: Klachten die niet serieus genomen worden door anderen, of het constante gevoel van ongemak, kunnen ervoor zorgen dat je liever thuisblijft.
  • Vermoeidheid en prikkelbaarheid: Chronische pijn vreet energie. Het kan ervoor zorgen dat je sneller moe, humeurig of gefrustreerd raakt, wat de relaties met mensen om je heen onder druk zet.

Hoe kun je mentaal sterker worden?
De sleutel tot het omgaan met de psychologische impact van epigastrische pijn ligt in een combinatie van praktische strategieën en mentale ondersteuning.

  • Mindfulness en ademhalingsoefeningen: Regelmatig even stilstaan en diep ademhalen helpt je zenuwstelsel te kalmeren. Het is heel simpel – gewoon 5 minuten rustig zitten kan al een wereld van verschil maken.
  • Houd een pijn- en voedingsdagboek bij: Noteer wat je eet, wanneer de pijn optreedt en hoe je je voelt. Dit helpt niet alleen je arts om een patroon te vinden, maar geeft jou ook meer grip op de situatie.
  • Zoek steun: Praten met vrienden, familie of een therapeut kan enorm opluchten. Soms is een luisterend oor al genoeg om je zorgen wat lichter te maken.
  • Focus op wat je wél kunt doen: Richt je niet alleen op de beperkingen, maar ook op de dingen die nog steeds goed gaan. Elk klein succes – een maaltijd zonder pijn, een fijne wandeling – is het waard om te vieren.

Cognitieve gedragstherapie (CGT) / Bron: Wavebreakmedia/Shutterstock.comCognitieve gedragstherapie (CGT) / Bron: Wavebreakmedia/Shutterstock.com
Wanneer professionele hulp inschakelen?
Soms wordt de mentale belasting te zwaar, en dat is oké. Het betekent niet dat je faalt, maar dat je extra hulp nodig hebt.

  • Cognitieve gedragstherapie (CGT): Deze therapie helpt je omgaan met negatieve gedachten over je gezondheid en pijn. Je leert beter met stress en onzekerheid omgaan.
  • Psychosomatische begeleiding: Dit type zorg richt zich specifiek op de link tussen lichaam en geest. Een psychosomatisch therapeut kan je helpen je klachten te begrijpen en te verminderen.
  • Medicatie: Als angst of depressieve klachten overheersen, kan tijdelijke medicatie in overleg met je arts een oplossing zijn.

Gezonde voeding bereiden / Bron: Gpointstudio/Shutterstock.comGezonde voeding bereiden / Bron: Gpointstudio/Shutterstock.com

Preventie

Om pijn in het midden van de bovenbuik te voorkomen moet je een aantal leefregels in acht nemen, zoals:
  • beperk je alcoholgebruik
  • niet roken
  • gezond en gevarieerd eten
  • chronische stress vermijden
  • langzaam eten en goed kauwen
  • kleine maaltijden nemen
  • vermijd grote maaltijden
  • vermijd vet en gefrituurd voedsel
  • vermijd pittig voedsel

Lees verder

© 2018 - 2025 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Maagpijn, wat is de oorzaak?Maagpijn, wat is de oorzaak?Maagpijn wordt ook wel omschreven als pijn in de bovenbuik en/of maagstreek. Maagpijn bevindt zich in het gebied tussen…
Pijn aan alvleesklier of pancreas: oorzaken, symptomen, tipsPijn aan alvleesklier of pancreas: oorzaken, symptomen, tipsHeb je last van een zeurende, trekkende pijn in de bovenbuik, die soms overgaat naar de linkerzij? Dan kan een probleem…
Buikpijn verplaatst zich: mogelijke oorzakenBuikpijn verplaatst zich: mogelijke oorzakenHeb je last van buikpijn dan is het mogelijk dat de buikpijn zich verplaatst, bijvoorbeeld van het midden naar de rechte…
Maagklachten: Oorzaken,verschijnselen, behandelingMaagklachten: Oorzaken,verschijnselen, behandelingIedereen heeft wel eens last van zijn maag. Je hebt wat teveel gegeten, of te vet, of je maakt je ergens zorgen over. Me…
Brandende rug: oorzaken van een branderig gevoel in de rugBrandende rug: oorzaken van een branderig gevoel in de rugEen branderige rug of branderige rugpijn is een erg vervelend gevoel en kan behoorlijk verstorend werken. Er zijn veel r…
Herhaling kanker (recidief): Soorten, risicofactoren en tipsHerhaling kanker (recidief): Soorten, risicofactoren en tipsÉén van de meest voorkomende angsten voor patiënten die kanker hebben gehad, is dat de kanker mogelijk terugkeert. Wanne…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: istock.com/herjua
  • Gezondheidsplein. Buikpijn. https://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/buikpijn/item33477 (ingezien op 26-8-2024)
  • https://livehealthy.chron.com/could-cause-upper-stomach-pain-1889.html
  • https://www.healthline.com/health/epigastric-pain
  • https://www.healthline.com/symptom/abdominal-pain
  • https://www.medicalnewstoday.com/articles/320317.php
  • https://www.gponline.com/red-flag-symptoms-epigastric-pain/gi-dyspepsia/gord/article/1022221
  • https://www.fairview.org/patient-education/116731EN
  • https://www.belmarrahealth.com/epigastric-pain-definition-causes-symptoms-home-treatment/
  • https://www.emedicinehealth.com/abdominal_pain_in_adults/article_em.htm
  • https://www.wisebread.com/12-natural-remedies-for-stomach-pain
  • https://www.mlds.nl/chronische-ziekten/lactose-intolerantie/
  • https://www.maasstadziekenhuis.nl/aandoeningen-ziektebeelden/aandoeningen/slokdarmontsteking/
  • https://www.mcl.nl/patient/specialismen-en-centra/maag-darm-leverziekten/medisch-abc/ziektebeelden/maagbreuk
  • https://www.thuisarts.nl/maagklachten/ik-heb-maagzweer
  • Martin Sulman. Mens & Gezondheid. https://mens-en-gezondheid.nl/ (ingezien op 5-1-2025)
  • Afbeelding bron 1: InesBazdar/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 2: Clker Free Vector Images, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: Andrey Popov/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 4: Syda Productions/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 5: Syda Productions/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 6: Marian Weyo/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 7: Nerthuz/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 8: Alila Medical Media/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 9: Zerocool, Pixabay
  • Afbeelding bron 10: Syda Productions/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 11: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 12: Istock.com/Jovanmandic
  • Afbeelding bron 13: Vlad Teodor/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 14: Istock.com/PuwanaiSomwan
  • Afbeelding bron 15: Istock.com/msk.nina
  • Afbeelding bron 16: Tszrkx, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 17: Wicherek, Pixabay
  • Afbeelding bron 18: Wavebreakmedia/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 19: Gpointstudio/Shutterstock.com
Tartuffel (2.971 artikelen)
Laatste update: 01-02-2025
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 35
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.