Griepcomplicaties: Soorten aandoeningen door influenza

De griep (influenza) is een zeer besmettelijke ziekte die resulteert uit een infectie met het influenzavirus (griepvirus). Meestal ontstaat deze vaak voorkomende luchtwegaandoening in de herfst en de winter. Het virus verspreidt zich snel door de hogere luchtwegen en dringt soms ook de longen binnen. Bekende symptomen zijn bijvoorbeeld een loopneus, keelpijn en (hoge) koorts. Maar af en toe ontstaan ook ernstigere symptomen en complicaties, zoals sinusitis (bijholteontsteking), bronchitis (ontsteking van de luchtpijpvertakkingen) of een longontsteking. Griepcomplicaties ontstaan vooral bij bepaalde risicogroepen, zoals ouderen en patiënten met een verzwakt immuunsysteem. Via een aantal tips is het mogelijk om deze luchtwegaandoening zoveel mogelijk te voorkomen en gezond te blijven.

• Symptomen van de griep
• Risicogroepen voor complicaties door influenza
• Griepcomplicaties
• Bronchitis
• Encefalitis (hersenontsteking)
• Hartproblemen
• Longontsteking
• Oorinfecties
• Sepsis
• Sinusitis
• Verergering chronische ziekten
• Andere complicaties
• Alarmsymptomen
• Preventie
• Gezondheidsgewoonten aanpassen
• Medicatie
• Nauw contact vermijden
• Oppervlakten desinfecteren

Symptomen van de griep

Bekende symptomen van de griep zijn:

• diarree en braken (vaker bij kinderen dan bij volwassenen)
• een loopneus of een verstopte neus
• hoesten
• hoofdpijn
• keelpijn
• koorts (meestal hoog)
• lichaamspijn
• spierpijn
• vermoeidheid (soms extreem)

Risicogroepen voor complicaties door influenza

Een aantal risicogroepen hebben meer kans op griepcomplicaties met name:

• 65-plussers
• bewoners van verpleeghuizen of zorginstellingen (zoals personen met een verstandelijke handicap)
• kinderen van zes maanden tot vier jaar
• patiënten met een chronische bloedaandoening, zoals sikkelcelanemie
• patiënten met een chronische endocriene aandoening, zoals diabetes mellitus (suikerziekte)
• patiënten met een chronische leverziekte
• patiënten met een chronische neurologische en neurologische ontwikkelingsstoornis, zoals epilepsie, een beroerte en hersenverlamming (symptomen aan spieren en bewegingen)
• patiënten met een chronische nierziekte
• patiënten met een chronische stofwisselingsstoornis
• patiënten met een hartziekte
• patiënten met een longaandoening zoals astma (chronische ontsteking van luchtwegen in de longen)
• patiënten met een verzwakt immuunsysteem (zoals patiënten met hiv / aids, kanker, langdurig corticosteroïdengebruik, …)
• patiënten met morbide obesitas (BMI van 40 of hoger)
• zwangere vrouwen

Griepcomplicaties

De meeste patiënten die griep krijgen, herstellen binnen de twee weken, maar sommige patiënten ontwikkelen complicaties.

Bronchitis

Bronchitis (ontsteking van luchtpijpvertakkingen) resulteert uit irritatie van de slijmvliezen van de bronchiën (luchtpijpvertakkingen) in de longen. Enkele tekenen van bronchitis zijn bijvoorbeeld:

• beklemming op de borst
• hoest (vaak met slijm)
• lichte koorts
• rillingen
• vermoeidheid

Dankzij het nemen van voldoende rust, het drinken van voldoende vocht, het gebruik van een luchtbevochtiger en het nemen van vrij verkrijgbare pijnstillers herstellen veel patiënten spontaan. Bij een hoest met hoge koorts (>38°C), aanhoudende klachten (>3 weken), slaapproblemen, bloed of gekleurd slijm bij het hoesten is advies van een arts nodig. Onbehandelde, chronische bronchitis resulteert mogelijk in een longontsteking, emfyseem, hartfalen en pulmonale hypertensie.

Encefalitis (hersenontsteking)

Af en toe leidt de griep tot een ontsteking van de hersenen. Virale encefalitis ontstaat wanneer het griepvirus het hersenweefsel binnendringt en daar een ontsteking veroorzaakt. Dit leidt tot een vernietiging van de zenuwcellen, hersenbloedingen en uiteindelijk ook hersenschade.

Mogelijke symptomen zijn onder meer:

• bewegingsproblemen (zelden)
• braken
• een overgevoeligheid voor licht (fotofobie)
• ernstige hoofdpijn
• hoge koorts
• onhandigheid
• slaperigheid
• trillingen (zelden)

Hartproblemen

Andere mogelijke ernstige complicaties veroorzaakt door de griep zijn onder meer een ontsteking van de hartspier (myocarditis) of het hartzakje (pericarditis)

Longontsteking

Een virale longontsteking of bacteriële longontsteking is een ernstige griepcomplicatie is die het gevolg is van ofwel een influenzavirusinfectie alleen of van een co-infectie van het griepvirus en bacteriën. Een longontsteking treedt op wanneer het griepvirus de longen binnendringt of wanneer de patiënt tijdens de ziekte een bacteriële infectie krijgt. Een longontsteking veroorzaakt mogelijk ernstige tekenen waarvoor een ziekenhuisopname nodig is. Bekende symptomen omvatten:

• buikpijn (vaak het enige teken bij senioren)
• een hoest met groen of bloederig slijm
• een snellere pols en blauwachtige je lippen of nagels (cyanose) door een gebrek aan zuurstof.
• koorts
• kortademigheid
• koude rillingen
• pijn op de borst
• scherpe pijn op de borst bij het diep ademhalen (ademhalingspijn)
• zweten

Wanneer een patiënt een bacteriële longinfectie door de griep krijgt, verbeteren de symptomen in het begin. Daarna verergeren ze en kampt de patiënt met hoge koorts, meer hoesten en een groenachtige slijmproductie bij het hoesten. Antibiotica behandelen een bacteriële longontsteking, maar deze medicijnen zijn niet inzetbaar bij een virale longontsteking. Een longontsteking houdt ongeveer twee weken aan, of zelfs langer bij jonge kinderen, ouderen en patiënten met een verzwakt immuunsysteem of een chronische ziekte zoals COPD of astma. Zelfs gezonde patiënten kampen soms een maand of langer met vermoeidheid en zwakte nadat de longontsteking is verdwenen. Er zijn twee soorten vaccins voor het behandelen van een longontsteking met name een pneumokokkenpolysaccharidevaccin (PPSV23) voor volwassenen en het pneumokokkenconjugaatvaccin (PCV13) voor kinderen.

Oorinfecties

Otitis media is een oorinfectie waarbij een ontsteking en zwelling van het middenoor tot stand komt. Deze oorcomplicatie ontstaat mogelijk door influenza. Symptomen zijn onder meer:

• braken
• een oorafscheiding
• gehoorverlies
• koorts
• oorpijn
• rillingen
• stemmingswisselingen

Sepsis

Een griepvirusinfectie van de luchtwegen veroorzaakt soms een extreme ontstekingsreactie in het lichaam en wat leidt tot sepsis (bloedvergiftiging).

Sinusitis

Sinusitis (bijholteontsteking) ontstaat door irritatie en een zwelling van de sinussen (bijholten). Een patiënt kampt dan met:

• bovenkaakpijn
• een verminderd reukvermogen
• een verminderd smaakgevoel
• een verstopte neus
• hoesten
• keelpijn
• postnasale infusie (keelslijmen: overmatig veel slijm in de achterkant van de keel)
• sinuspijn
• tandpijn

Een vrij verkrijgbare zoutoplossing, decongestiva (medicijnen om de zwelling van de slijmvliezen in de neus te verminderen) en pijnstillers behandelen een sinusinfectie. Soms schrijft de arts corticosteroïde neussprays voor om de ontstekingen te verminderen.

Verergering chronische ziekten

Influenza verergert tevens chronische problemen. Patiënten met astma (chronische ontsteking van luchtwegen in de longen) krijgen astma-aanvallen terwijl ze griep hebben, patiënten met chronische hartaandoeningen (zoals congestief hartfalen) ervaren een verergering van deze aandoening als gevolg van influenza en patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte) kampen ook sneller met complicaties.

Andere complicaties

Ook het spierweefsel (myositis, rhabdomyolyse) en multiorgaanfalen (bijvoorbeeld ademhalingsfalen en nierfalen) zijn mogelijk getroffen door de griep.

Alarmsymptomen

In een aantal omstandigheden is het nodig om meteen een arts te raadplegen met name wanneer één of meer volgende symptomen

• verschijnen:
• aanhoudende duizeligheid
• aanhoudende oorpijn
• aanhoudende pijn of druk op de borst of buik
• ademhalingsproblemen of kortademigheid
• blauwachtige lippen of een blauwachtig gezicht
• een aanhoudende hoest
• een gezwollen voorhoofd
• een piepende ademhaling
• een snelle ademhaling
• een verergering van chronische medische aandoeningen
• epileptische aanvallen
• ernstige hoofdpijn
• ernstige spierpijn
• ernstige zwakte of onvastheid
• hoesten met bloederig slijm uit de longen
• hoge koorts
• ingetrokken ribben bij elke ademhaling
• koorts met koude rillingen
• nekstijfheid
• niet alert of geen interactie bij het wakker zijn
• oogpijn of een zwelling nabij de ogen
• uitdroging (gedurende acht uur geen urine, een droge mond, geen tranen bij het huilen)
• verwardheid
• visusveranderingen, zoals dubbelzien

Preventie

Gezondheidsgewoonten aanpassen

De beste manier om griep te voorkomen, is om elk jaar te worden gevaccineerd, maar goede gezondheidsgewoonten zoals het bedekken van de mond bij het hoesten en niezen, het gezicht niet aanraken met ongewassen handen en het wassen van de handen kunnen vaak de verspreiding van ziektekiemen stoppen en luchtwegaandoeningen zoals griep voorkomen. Andere gezondheidsgewoonten die er voor zorgen dat de griep minder snel tot stand komt, zijn voldoende slapen, regelmatig sporten, stress verlichten, veel water drinken en een gezonde, evenwichtige voeding eten.

Medicatie

Er zijn bovendien antivirale middelen tegen griep om de griep te behandelen en te voorkomen.

Nauw contact vermijden

Nauw contact met zieke patiënten is niet aanbevolen. Zieke patiënten blijven thuis en houden afstand van anderen om te voorkomen dat ook zij ziek worden.

Oppervlakten desinfecteren

Verder is het verstandig om regelmatig vaak aangeraakte oppervlakten thuis, op het werk of op school te reinigen en desinfecteren en dan zeker wanneer iemand ziek is.

Lees verder

• Influenza (griep): Oorzaken, typen van virus en preventie
• Virale longontsteking (pneumonie): Oorzaken van ontsteking
• Bronchitis: Ontsteking van de luchtpijpvertakkingen
• Sinusitis (sinusinfectie): Oorzaken, symptomen & behandeling
• Handen wassen: Voordelen en technieken van goede handhygiëne